Bukin Tera Ngkai E A Rangi ni Bati te Babakanikawai?
“Ko na tai anaa te bwai n anai-nano teuana: ba e kamatakiia akana noraba te bwai n anai-nano, ao e kabaoi aia taeka akana raoiroi.”—Te Otinako 23:8.
TENUA tenga nimabubua te ririki n nako, e kabuakakaki te anai nano n te mwane, n te Tua Mairoun Mote. Inanon tienture aika mwaiti mai imwin anne, a rikirake ni kabatiaaki tua aika aongkoa a na totokoa te babakanikawai. Ma e ngae n anne, tua aikai a tuai n tokanikai ni kamauna te babakanikawai. Mirion ma mirion bwaai n anai nano aika a kabutaki ni katoa bong, ao birion ma birion mwaitiia aomata aika a rootaki buaka iai.
E rikirake n taabangaki te babakanikawai ao a rangi n rabakau aomata ni waakinna, n te aro ae e nang urua aron te natannaomata. N aaba tabeua, bon akea te bwai ae kona ni karaoaki ngkana a tuai moa n anganaki aia bwai n anai nano taani butiaki. Te mwane n anai nano are e anganaki te aomata ae mwaaka, e kona ni karekea kabwatakim n te ukeuke, te raitienti ibukin kabutan te kaa, te boraraoi teuana, ke te tokanikai n te kaboowi. “Te babakanikawai ai aron te bareka ae korakora ae karawawatai nanoia aomata,” e tangitang Arnaud Montebourg, are te roia ni kaawan Paris.
E korakora riki te anai nano n te mwane ibuakoia taani bitineti. Kambana tabeua a katautaua teuana katenimwakoron aia kareke mwane ibukin anaakin nanoia aobitia n te tautaeka aika a babakanikawai. N aron are e taekinaki ni maekatinin Buritan ae The Economist, tao 10 te katebubua mai buakon te mwaiti ni mwane ae $25 te birion, ae kabaneaki ni katoa ririki ni katobibia te aonnaba ibukin kabooan bwaai ni buaka, e a kabonganaki ibukin anaakin nanoia aomata aika aongkoa a na kabooi aia bwai. Ngke e rikirake ni korakora riki te babakanikawai aei, ao a korakora riki kangaanga aika a riki mai iai. E taekinaki bwa inanon ririki aika tebwina ake a tibwa nako, a a tia ni kamaunaki kaubwaia aaba tabeua ibukin waaki ni bitineti aika buakaka aika a karekea kakabwaiaia aomata aika tii tabeman, ake iai raoraoia taiani bwakuaku.
E aki toki n noraki bwa aomata aika a rootaki riki n te babakanikawai ao kangaanga ibukin te mwane ake a riki mai iai, bon aomata aika akea kaubwaia—aika aomata ae a aki tau aroia ni kona n anaa nanoia aomata n te mwane. N aron are e kamatataaki n te maekatin ae The Economist, “te babakanikawai bon te waaki teuana are a karawawataki aomata iai.” E kona ni kamaunaki te aeka ni karawawataki aei, ke e boni bae ni wawaakinaki te babakanikawai? Ibukin kaekan te titiraki aei, ti riai moa n iangoi bwaai aika a karika te babakanikawai.
Tera ae Karika te Babakanikawai?
Bukin tera ngkai a kukurei riki aomata ni wawaakina te babakanikawai, nakon karaoan ae eti? Irouia aomata tabeman, tao e bebete riki karaoan te babakanikawai—ke tao akea riki aia aanga—are a kona ni karekei bwaai aika a tangiri. N taai tabetai kabwakan te mwane n anai nano e na kamanoa te aomata man katuaeakina. A mwaiti aomata ake a noria bwa a aki tabe ma totokoan te babakanikawai taan tautaeka, bureitiman, ao taani moti, ke tao boni ngaiia ake a wawaakinna, ao ngkanne aomata a bon kakairi naba n aia katoto.
Ngkana e rikirake te babakanikawai, ao e moanna ni butimwaeaki irouia aomata ni karokoa e a riki bwa anuani maiuiia. Aomata aika e rangi ni uarereke aia bwakabwai a kona n namakinna bwa akea riki aia aanga, ma tii te tuatua moa bwa a na anganaki te mwane n anai nano imwain ae a na karaoa te mwakuri teuana, bwa a aonga ni kona ni karekea booni maiuiia ae bon tau. Ao ngkana e noraki bwa a aki katuaeakaki aomata aika a aonikai n tuatua anganakiia te mwane n anai nano ke a anai nano n te mwane ibukin karekean te kakabwaia ae tiaki aia bwai, a karako mwaitiia aomata aika a na iangoa kaitaraan te waaki aei. “Ngkae e aki kai kakoroaki te moti ae boon te makuri ae buakaka, ao a bati ni kakorakoraki nanoia natiia aomata i nanoia ni kani karaoa ae buakaka,” e taku te Uea ae Toromon.—Te Minita 8:11.
Iai bwaai aika mwaaka aika uoua aika a kaunga wawaakinan te babakanikawai: iangoan oin nanoia moa ibon irouia, ao te matai ni kanibwaibwai. Ibukin iangoan oin nanoia moa, taani babakanikawai a baka n aki nora karawawatakia aomata, ae riki man aia babakanikawai, ao a karaoiroa taekan te anai nano n te mwane ibukina bwa boni ngaia aika a kakabwaiaki iai. Ngkana e bati riki kaubwaia, ao e korakora riki te matai ni kanibwaibwai irouia taani babakanikawai. “Ane tangira te tirewa ao e na aki ngae n te tirewa,” e taku Toromon, “ao ane tangira kabatiani bwaai e na aki ngae ni karakani bwaai.” (Te Minita 5:10) Te koaua bwa te matai ni kanibwaibwai e buoka aron kabatiaan riki te mwane, ma n angiin te tai, e a kariaia naba te babakanikawai ao riaoakin te tua.
Te bwai teuana riki ae aki riai ni kakeaaki bonganana, bon te tia tautaeka n te aonnaba aei, ae e aki nonoraki are e taekinaki n te Baibara bwa Tatan te Riaboro. (1 Ioane 5:19; Te Kaotioti 12:9) E mwamwakuri Tatan ni kaunga karaoan te babakanikawai. Te bwai n anai nano ae te kabanea ni bubura are ataaki, bon are e taekinna Tatan nakon Kristo. ‘N na anganiko tautaeka n te aonnaba ni kabane ngkana ko bobaraki n taromauriai.’—Mataio 4:8, 9.
E aki kona n anaaki nanon Iesu nakon karaoan ae buakaka, ao e reireinia taan rimwina bwa a na katotonga aron anne. A kona n ibuobuoki ana reirei Kristo ibukin kaitaran te babakanikawai n taai aikai? Te kaongora are imwin aei e na rinanon te titiraki aei.