Botaki ni Mare Aika A Neboa Iehova

Welsh ao nei elthea a mareaki ni kaawan soweto i aberika maiaki n 1985. n taai tabetai a mataku n taamnein aia mare ma natiia te aine ae nei zinzi, ao a manga ururinga iai kakukurein te bong anne. nei zinzi e rangi n tangiria ni kani kaota araia iruwa ake a roko n te mare, ao e moamoa riki ni kani mataku n taamnein tinana are e kunnikaiaki n te aro ae rangi n tamaroa.

E MOANAKI te mare n te kabwarabwara are karaoaki n te tabo ni botaki ni kaawan Soweto. Ngkanne, te kuaaea ae kaainaki irouia roro-n-rikirake aika Kristian, a anene ni kamoamoa te Atua n te anene ae a bati bwanaa iai. Imwin anne, a amwarake iruwa ao e uouo teibin anenen te Tautaeka n Uea. Akea mooi aika kamanging aika a kabutaki iai, ao akea te katangitang ae karongoa, ke te taenti. Ma a kukurei iruwa n iraorao imarenaia ao ni maroro ma te taanga ake a tibwa mareaki. Maanin te botaki anne tao tenua te aoa. “Te botaki ni mare anne bon te botaki ae N na rangi ni kukurei n ururingnga n taai nako” e taku Raymond, ae te unimwaane ni Kristian.

Ngke a mareaki Welsh ao Nei Elthea, bon taan ibuobuoki ngaiia n te tai anne ni mwaangan te Watch Tower Bible and Tract Society i Aberika Maiaki. A aki tau kaubwaiia ni kona ni karaoa te botaki ni mare ae bubura. Kristian tabeman a motika nanoia bwa a na katoka aia mwakuri ni minita are a kabwanina aia tai iai, bwa a aonga ni mwakuri ni karekea aia mwane ae tau ibukin karaoan te botaki ni mare ae bubura. Ma a aki nanokawaki Welsh ao Nei Elthea ngkai a rinea karaoan te botaki ni mare ae uarereke, ibukina bwa aia baire anne e kariaiia bwa a na teimatoa ni beku iroun te Atua bwa minita aika a kabwanina aia tai iai, ni karokoa are e a bungiaki natiia ae Nei Zinzi.

Ma tera aroia te taanga teuana ngkana a na rinea kabonganan anenen te aonnaba ao taian taenti n aia botaki ni mare? Tera aroia ngkana a motikia bwa a na kabuta te wain ke mooi aika kamanging nakoia iruwa? Tera aroia ngkana e tau kaubwaiia ni kona ni karaoa te botaki ni mare ae bubura? Tera ae a na karaoia, ibukin kakoauan ae te tai anne e na riki bwa te botaki ae kakukurei ae boraoi ma ae kaantaningaki ibukia taan taromauria te Atua? A riai ni karaua n rinanoaki raoi titiraki aikai, bwa e tuatua ni kangai te Baibara: “Ngkana kam amarake, ao ngkana tao kam moi, ao ngkana kam karaoa te bwai teuana, ao kam na karaoi bwaai ni kabane i bukin neboakin te Atua.”​—1 I-Korinto 10:31.

Rarawa Nakon te Aro ae Aki Riai

A bae ni kakukurei botaki ni mare ni kabane. Ma e kai reke riki te kangaanga ni kabatiakin te kakukurei n te aro ae aki tauaki arona. N aia botaki ni mare aomata aika tiaki taani Kakoaua, a kona ni karaoaki iai bwaai aika a aki-karinea te Atua. N te katoto n aron anne, a taneiai aomata ni kabonganai mooi aika kamanging ni karokoa ae a bon manging iai. E kananokawaki bwa e a tia naba n riki te kangaanga aei n aia botaki ni mare Kristian tabeman.

E kauringia aomata te Baibara bwa “te kamanging te tia meremere.” (Taeka N Rabakau 20:1) Te taeka n Ebera ae rairaki bwa “meremere,” e nanona “karongoa.” Ngkana te moi ae kamanging e kona ni karika te aomata temanna bwa te tia karongoa, ao iangoa ae e kona ni karaoia nakon te koraki ae uanao aika a botaki ni kabatiaa ninimakin mooi aika kamanging! E teretere bwa a kona ni kai riki botaki aikai bwa botaki ni ‘mamanging, ni maie, ao baika aroni baikai naba,’ aika a taekinaki n te Baibara bwa “ana makuri nako te rabata.” Aomata aika kakaraoi mwakuri aikai n aki raraoma iai, a aki tau n anganaki te maiu are aki toki i aan ana kairiri ana Tautaeka n Uea te Atua.​—I-Karatia 5:19-21.

Te taeka n Erene ae rairaki bwa “maie,” e kabonganaki ni kabwarabwara taekan te koraki ni kairake aika a nakonako inanon te kawai ao a manging, a anene, a taenti, ao a katanga aia bwai ni katangitang. Ngkana e kabutaki te kamanging ni kabatiaaki ni botaki ibukin te mare, ao ngkana iai te katangitang ae tangimwaaka ao te taenti ae aki tauaki arona, e kona n riki te kangaanga iai ao te botaki anne e na riki naba bwa te maie ae aki raoiroi. Ngkana e riki anne, aomata aika mamaara a kona ni kaririaki iai ma n reke nako n ana mwakuri te rabwata n aron “te wene ni bure, te kamaira, te kaitaataan, . . . ke taian un.” Tera ae e kona ni karaoaki ibukin tuukan ana mwakuri te rabwata aikai bwa a na urua te kukurei ni botaki ni mare aika a waakinaki irouia Kristian? Ibukin kaekan te titiraki anne, ti na iangoa ana taeka te Baibara ibukin te botaki ni mare teuana.

Te Botaki ni Mare ae e Kaeaki Iroun Iesu

Iesu ma taan rimwina a kaoaki nakon te botaki ni mare i Kana, are i Kariraia. A butimwaea te kakao, ao e buoka aron kakukurein te botaki anne Iesu. Ngke e a bane te wain, e karaoa te kakai ni karika riki te wain ae moanibaan te raoiroi. Imwin te botaki ni mare, tao teuare mareaki ma ana utu a kabongana nikiran te wain arei inanon te tai ae maan teutana.​—Ioane 2:3-11.

Iai reirei tabeua aika ti kona ni karekei man rongorongon te botaki ni mare are e kaeaki iroun Iesu. Te moan reirei, Iesu ma taan rimwina a aki kaea te baka n amwarake ibukin te mare, n akea kaoakiia moa. Te Baibara e kaotia bwa a boni kaoaki nako iai. (Ioane 2:1, 2) N aron anne, ni kabotau aika uoua aika taekan botaki ni mare, Iesu e aki toki n taekinna bwa a roko iruwa ibukina bwa a boni kaoaki iai.​—Mataio 22:2-4, 8, 9; Ruka 14:8-10.

Te katei n aaba tabeua, e angania aomata ni kabane n te kaawa, inaaomataia ni kaea te baka n amwarake ibukin te mare, ngkana a kaoaki nako iai, ke ngkana a aki. Ma te katei aei e kona ni karika te kangaanga ibukin te mwane. Ngkana a aki kaubwai te taanga, ao a kona n taarau ibukin kabooan te amwarake ao te moi ibukin te koraki ae e aki ataaki mwaitiia. Mangaia are ngkana te taanga ni Kristian a baireia bwa a na karaoa te botaki ni mare ae uarereke, ao a na kataua mwaitiia aomata aika a na kaoaki nako iai, e riai ni kariaiakaki ma ni karineaki aia babaire anne irouia raoraoia ni Kristian ake a aki kaoaki nako iai. Te mwaane are e mareaki i Cape Town are i Aberika Maiaki, e uringnga bwa e kaoia aomata aika 200 mwaitiia nakon ana mare. Ma n tokina, 600 aika a roko iai, ao e a waekoa ni bane te amwarake. Iai ibuakoia aomata aika roko aika a aki-kaoaki, iruwa aika a ruo man te bwati n neweaba tewana ae e maninnanti n roko ni kaawan Cape Town n tain te mare anne. Te tia mwakuri i aon te bwati aei bon ana koraki ae e aki kaan ma te aine are e a tibwa mareaki arei, ao e taku bwa e inaaomata ni kairia ana koraki ni kabane nakon te botaki, n aki tuatua moa nakon te mwaane ke te aine are e mareaki!

Ngkana e aki taekinaki bwa a inaaomata aomata ni kabane n roko n te botaki ni mare, te tia rimwin Iesu ni koaua e na aki kaea te baka n amwarake ibukin te mare ngkana e aki kaoaki nako iai, ao e na aki amwarake ma ni moi ni bwaai aika a katauraoaki ibukia iruwa aika a kaoaki. Akana a iangoia bwa a na nako iai e ngae ngke a aki kaoaki, a riai n titirakinia bwa, ‘Tiaki te koaua bwa kaean te baka n amwarake ibukin te mare aei e na kaotia bwa I aki tangiria taanga aika a tibwa mareaki? Tiaki te koaua bwa N na karika te mweebuaka iai ma ni kauarerekea kimwareirein te botaki anne?’ Te Kristian ae wanawana e na aki koti ngkana e aki kaoaki, ma e kona ni kaota te tangira ngkana e kanakoa ana rongorongo ni kamauri nakon te taanga ae mareaki, ma ni bubutii kakabwaiaia iroun Iehova. E kona n iangoia bwa e na buoka te taanga aei n te aro ae e kanakoa ana bwaintangira ae e na kabatiaa riki kimwareirein aia bong ni mare.​—Te Minita 7:9; I-Ebeto 4:28.

Antai Tabena?

Ni katein aban Aberika tabeua, aia koraki aika ikawai riki taani mare, aika a na bukinaki ni bairean te mare. Tao a kukurei taanga n anne ibukina bwa a aki kabanea oin aia mwane iai. A kona naba n taku bwa karaoan anne e kainaaomataiia man bukinaia ngkana iai bwaai aika aki raraoi aika a riki iai. Ma imwain butimwaean te ibuobuoki mairouia aia koraki, taanga ake a na mareaki a riai moa n taraia bwa a na bon iraki nanoia ke e na aki.

E ngae ngke Iesu bon Natin te Atua are e “ruo mai karawa,” e aki kaotaki bwa boni ngaia are e a riki bwa te tia babairei angiini bwaai ake a karaoaki n te botaki ni mare i Kana. (Ioane 6:41) Ma te rongorongo n te Baibara e tuangira bwa iai te aomata ae rineaki bwa “mataniwin te botaki n amarake.” (Ioane 2:8) Ao te mwaane aei e mwakuri i aan ana babaire atun te utu ae boou, are teuare e a tibwa mareaki.​—Ioane 2:9, 10.

Aia koraki taani mareaki, aika Kristian, a riai ni karinea naba atun te utu ae boou, are e mwiokoaki iroun te Atua. (I-Korote 3:18-20) Boni ngaia ae e riai n tabeni bwaai aika a riki n ana botaki ni mare. Te koaua bwa e riai ni wanawana teuarei, ao e riai naba n tabeakina nanon buna, ana karo, ao ana karo buna, ngkana e kona. Ma ngkana aia koraki a imanono n tangiri karaoan bwaai aika bobuaka ma aia kaantaninga te taanga ae nang mareaki aei, tao te taanga aei a riai ni bwaina te akoi ngkana a karau taeka nakoia aia koraki ibukin butimwaean te ibuobuoki mairouia, ao ngkanne, tao boni ngaiia aika a riai ni kaitaraa te kabane mwane ibukin aia botaki ni mare ae uarereke riki. N te aro aei, bon akea te bwai ae na riki ae a na manga mwinikora iai imwina riki te taanga aei. N te katoto teuana, n te botaki ni mare ni Kristian teuana are e karaoaki i Aberika, temanna ae tiaki kaain te onimaki ae aia koraki te taanga ake a mareaki, e kairia kaain te botaki bwa a na moi ni katekeraoiia antiia aia bakatibu!

N taai tabetai te taanga ake a tibwa mareaki a kitana te botaki imwain bwaranakon te botaki. Ngkana ngaia anne ae a na karaoia, teuare e a tibwa mareaki e riai ni baireia bwa aomata aika a kona n onimakinaki a na taraia bwa akea te bwai ae na karaoaki imwina ae e na riaon ana kaetieti te Baibara, ma n taraia bwa e na bwaranako te botaki imwain are e a rangi ni bwakanako te tai.

Te Karaurau ni Babaire Raoi ao te Iango ae Riai

E teretere bwa e bati te amwarake ae raoiroi n te botaki ni mare are kaeaki iroun Iesu, bwa te Baibara e atonga te tai anne bwa te baka n amwarake ibukin te mare. N aron are e a tia n taekinaki, e bati naba te wain. Tao iai naba te katangitang ao te taenti ae riai iai, bwa bon anne are a tataneiai ni kakaraoia I-Iutaia n aia botaki n iraorao. E kaota anne Iesu n ana kabotau ae e tanoata taekana, ae taekan te nati are bua. E rangi ni kukurei te tama are karakinaki iai ngke e oki natina, ao e kangai: “Ti na amarake ni kimareirei.” N aron are e taekinna Iesu, bon iai naba kanoan te botaki anne ae “te kamataku n te katangitang ao te taenti.”​—Ruka 15:23, 25, NW.

Ma te Baibara e aki taekina te katangitang ao te taenti ni kaineti ma te botaki ni mare are e karaoaki i Kana. Ni koauana, akea taekan te taenti n rongorongon taiani mare ake a karakinaki n te Baibara. N taraana, te koraki mai buakoia ana toro te Atua ake a kakaonimaki rimoa ake a taekinaki n te Baibara, tao a kona naba n taenti n taai tabetai, ma tiaki ngaia te bwai ae kakawaki ae waakinaki n aia mare. Iai reireiara ae ti kona ni karekea mai iai?

N aia botaki ni mare Kristian tabeman ake a karaoaki i Aberika, a kabonganaki iai bwaai ni katangitang aika a maiu n te iti ao a tangimwaaka. N taai tabetai a rangi n tangimwaaka taian anene, n te aro ae a aki kona n rau ni maroro raoi iruwa. N taai tabetai e aki bati n tau te amwarake ae katauraoaki ma e bati riki te taenti ae waakinaki. Te tai anne ngkanne e na kai riki bwa te maie ae aki riai. N taai tabetai, te botaki ae aongkoa e karaoaki ibukin te mare, e kona ni waakinaki tii ibukin karekean te tai ni karaoa te aro ni maie ae aki riai. Irarikin anne, te katangitang ae tangimwaaka e kona ni kaoiia aomata aika a kiriwe nanoia nakon te botaki anne, aika aomata aika a aki kinaaki aika a roko iai, e ngae ngke a aki kaoaki.

Kioina ngkai rongorongon taiani mare ake a karakinaki n te Baibara a aki katuua taekan te katangitang ao te taenti, tiaki te koaua bwa a riai ni kakairi iai taanga aika a tangiria ni karaoa aia botaki ni mare bwa te bwai ae e na neboa Iehova? Ma e ngae n anne, i Aberika n taai aika a tibwa nako ngke a katauraoi ibukin botaki ni mare tabeua, kairake aika Kristian ake a rineaki bwa taani katoa irouia taanga ake a na mareaki, a kabanea aia tai ae rangi ni maan, n rei aia kai n taenti aika rangi ni kangaanga. A kabanea aia tai ae riaon ae riai inanon namwakaina tabeua n te aro aei. Ma Kristian, a riai ni ‘kabooa te tai’ ibukin ‘bwaai aika kakawaki riki,’ n aron tataekinan te rongorongo, karaoan te reirei ibon irouia, ao kaean botaki ni Kristian.​—I-Ebeto 5:16; I-Biribi 1:10.

Man rongorongon mwaitin te wain are e karaoaki iroun Iesu, e katautauaki bwa e bubura te botaki ni mare are e karaoaki i Kana. Ma ti kona ni kakoaua bwa tiaki te botaki ni maie n te aro ae aki riai, te botaki anne, ao a aki kabatiaa te moi manging iruwa, n aron are e karaoaki ni botaki ni mare tabeua ake a waakinaki irouia I-Iutaia. (Ioane 2:10) Ti kanga n ataa anne? Ibukina bwa e kaea te botaki anne te Uea are Iesu Kristo. E bae ni kakaonimaki riki nakoia aomata ni kabane Iesu, n aron iran nanon ana tua te Atua ni kaineti ma te iraorao ae aki raoiroi: “Tai iriri buakoia taani kabatiaa te nim wain.”​—Taeka N Rabakau 23:20, NW.

Mangaia are ngkana a motika nanoia taanga bwa a na katauraoa te wain ke mooi aika kamanging tabeua n aia botaki ni mare, a riai n tuamatoa ni bairea aron tararuakin tibwatibwakin mooi aikai, irouia aomata aika a kona n onimakinaki raoi. Ao ngkana a taku bwa e na iai te katangitang, a riai n rinei anene aika tau, ma ni mwiokoa te aomata temanna ae e kona n onimakinaki, bwa e na tararuaa aron tangimwaakan te bwai ni katangitang. A aki riai ni kariaiakaki iruwa bwa a na bairea aron karaoan anne, ao a aki riai ni karina aia anene aika aki raraoi, ke ni katangimwaaka te bwai ni katangitang n te aro ae riaon ae riai. Ngkana iai te taenti ae na karaoaki, e riai ni karaoaki n te aro ae riai ao tiaki n ae e na kakawaki riki. Ngkana iai aia koraki taanga aika a tibwa mareaki aika tiaki kaain te onimaki, ke Kristian aika a tuai n ikawai n te onimaki, ae a katea kain aia taenti ae kammaira ke e kaunga aron kaibwabwarun te rabwata, teuare e a tibwa mareaki e riai ni bita te anene ae katangaki ke e na tuatua n te aro ae riai, bwa e na toki te taenti. Ngkana e aki karaoa anne, ao te botaki ni mare anne e kona n riki bwa te botaki ni maie ae e kona ni kabwakaki iai aia onimaki aomata tabeman.​—I-Rom 14:21.

Ibukin kangaanga aika reitaki ma taenti tabeua aika a bwainaki ngkai, te katangitang ae tangimwaaka, ao kabatiaan mooi aika kamanging, a mwaiti mwaane aika Kristian aika i aoni kawaia ni mareaki, aika a a tia ni motika nanoia bwa a na aki kabonganai bwaai aikai n aia botaki ni mare. A a tia n tiribureaki aomata tabeman iai, ma e kairua anne, bwa a riai riki ni kamoamoaki ibukin nanoia ni kan rawa ni karaoa te bwai teuana ae e kona ni kamatauninga aran te Atua ae tabu. N te itera teuana, mwaane tabeman aika a nang mareaki, a bairea katangan anene aika riai, te tai ibukin te taenti, ao mooi aika kamanging tabeua. Ma bon teuare nang mareaki ae e riai n tabeakin bwaai aika e na kariaia karaoaia n ana botaki ni mare.

I Aberika, aomata tabeman aika a aki rangi n ikawai n te onimaki a kabuakakai botaki ni mare aika waakinaki n te aro ae riai irouia Kristian, ao a taku bwa botaki aikai kaanga ai aroia botaki n taunimate. Ma tiaki te kaantaninga ae riai te kaantaninga anne. Ana mwakuri te rabwata aika bure, a kona ni karika te kukurei ae kai toki, ao imwina a tabarea mataniwin nanoia Kristian ao a kamatauninga aran te Atua. (I-Rom 2:24) N te itera are teuana, taamnein te Atua e karika te kimwareirei ni koaua. (I-Karatia 5:22) A mwaiti taanga ni Kristian aika a rangi ni kukurei n ururinga aia bong ni mare, kioina ngkai a ataia bwa te tai ae kakukurei te tai anne, ao a “aki karika kabwakan temanna n te bwai teuana.”​—2 I-Korinto 6:3.

Ni karokoa ngkai ao a aki toki Welsh ao Nei Elthea n uringa aia taeka aia koraki aika tiaki kaain te onimaki aika a kaea aia mare, aika a kamoamoa iai raoiroin aia botaki anne. E kangai temanna: “Ti a kua ni kaei bobotaki ni mare aika e bati te karongoa iai ae a kakaraoaki n taai aikai. N tiaki aron anne, ti a kukurei riki ngkai ti a kona ni kaea te botaki ni mare ae waakinaki n te aro ae riai.”

Ma ae kakawaki riki, aia botaki ni mare Kristian aika a kakukurei ao a waakinaki n te aro ae riai, a bon neboa te tia Karika te mare ae Iehova ae te Atua.

[Te bwaoki/Taamnei n iteraniba 22]

BWAAI NI KAURING IBUKIN TE BOTAKI NI MARE

• Ngkana ko kaoa temanna am koraki ae tiaki kaain te onimaki bwa e na taetae n am botaki, ko a tia ni kamatoa n tuatua bwa e na aki karina te katei teuana ae bobuaka ma te aro ni Kristian?

• Ngkana a na katangaki anene, ko a tia n rinei anene aika raraoi, aika tii ngaia aika a na katangaki iai?

• E na katangaki am anene n te bwana ae tau tangina?

• Ngkana e na karaoaki te taenti iai, e na karaoaki n te aro ae riai?

• A na tibwatibwaki mooi aika kamanging ae tii teutana?

• Iai aomata aika a kona n onimakinaki aika a na tararua aron tibwatibwakina nakoia aomata?

• Ko a tia ni bairea te tai ae aki rangi ni bwakanako ae e na bwaranako te botaki ni mare iai?

• Iai aomata aika a kona n onimakinaki aika a na memena n te botaki n tararuaa te rau ao te riai ni karokoa te bwaranako?