Onimakina Ana Taeka Ni Burabeti Te Atua!

“Iai i roura aia taeka burabeti ae e ataki riki koauana.”​—2 BETERO 1:19.

1, 2. Tera te moan taetae ni burabeti are koreaki, ao tera te titiraki teuana ae riki mai iai?

BON Iehova are e taekina te moan taetae ni burabeti are koreaki. Ngke a a tia ni bure Atam ma Nei Ewa, e taekina ae kangai te Atua nakon te naeta: “N na kaki te kakaiwi i marenam ma te aine aei, ao i marenan am kariki ma ana kariki: e na kaikoaka atum, ao ane ko na kaikoaka bukini waena ngkoe.” (Karikani Bwaai 3:1-7, 14, 15) A bwaka nako tienture aika mwaiti imwain reken te oota ae tabwanin raoi i aon taeka aikai.

² Te moan taetae ni burabeti aei, e kaota te kaantaninga ae kona n onimakinaki, ibukin te botannaomata ae bubure. Imwina riki, te Baibara e kaotia bwa Tatan te Riaboro bon “te naeta nikawai.” (Te Kaotioti 12:9) Ma antai ae e na riki bwa te Kariki are e beritanaki iroun te Atua?

Kakaean te Kariki

3. E a kanga Abera ni kaota onimakinan te moan taetae ni burabeti irouna?

³ N tiaki aron tamana, Abera, ae e tangira te Atua, e a kaman onimakina te moan taetae ni burabeti anne. E teretere bwa Abera e ataa kainnanoakin katutuan te raraa ibukin rabunan te bure. Mangaia are te onimaki e kairia bwa e na kareana te man, are te karea ae butimwaeaki iroun te Atua. (Karikani Bwaai 4:2-4) Ma e ngae n anne, e aki ataaki bwa antai te Kariki are beritanaki.

4. Tera te berita are e taekinna te Atua nakon Aberaam, ao tera are e a kaotaki iai ni kaineti ma te Kariki are beritanaki?

⁴ Tao 2,000 tabun te ririki imwin ana bong Abera, ao Iehova e angan te tamanuea are Aberaam te taetae ni burabeti ae te berita aei: “N na boni kabatia kabaiam, ao N na boni kabatiaia am kariki n ai aron itoini karawa . . . ao a na bane botanaomatan aonaba ni kabaia iroun am kariki.” (Karikani Bwaai 22:17, 18) Taeka aikai a reita Aberaam ma kakoroan bukin te moan taetae ni burabeti. A kaotia bwa te Kariki, are e na kamauna ana mwakuri Tatan, e na kaoti ibuakon ana kariki Aberaam. (1 Ioane 3:8) “E kakoaua ana motintaeka te Atua [Aberaam] n aki nanououa naba teutana, ma e kakorakoraki n ana onimaki” ao a aki naba nanououa taani kaotioti ibukin Iehova ake a maiu imwain aia tai Kristian, ake e “aki reke irouia muin te motintaeka.” (I-Rom 4:20, 21, BK; Ebera 11:39, BK) Ma a teimatoa n onimakina ana taeka ni burabeti te Atua.

5. E kakoroaki bukin ana berita te Atua ibukin te Kariki iroun antai, ao bukin tera ngkai ko kaeka n aron anne?

⁵ Te abotoro Bauro e kotea te Kariki are beritanaki iroun te Atua ngke e korea ae kangai: “Ao a atongaki taian taeka n akoi nakon Aberaam ao nakon ana kariki. E aki kangai, Ao nakoia am kariki nako, ngkai kaanga a bati; ma e kangai, Ao nakon am kariki, ngkai kaanga ti temanna, are Kristo.” (I-Karatia 3:16) Te Kariki are a na kakabwaiaki iai botannaomata nako, e aki taekinia kanoan Aberaam ni kabaneia. Kanoan natina ae Itimaera ao natin Aberaam iroun Nei Ketura, a aki kabonganaki ibukin karekean kakabwaian te botannaomata. Te Kariki ni berita e a riki mairoun natina are Itaaka, ao tibuna are Iakoba. (Karikani Bwaai 21:12; 25:23, 31-34; 27:18-29, 37; 28:14) Iakoba e kaotia bwa “botanaomata” a na ira nanon Tiro are kaain te baronga are Iuta, ma imwin anne, e kaonotaki te Kariki nakon ana kariki Tawita. (Karikani Bwaai 49:10; 2 Tamuera 7:12-16) I-Iutaia ake a maiu n te moan tienture a kaantaninga rokon temanna te aomata bwa te Mesia ke te Kristo. (Ioane 7:41, 42) Ao ana taetae ni burabeti te Atua ibukin te Kariki e a kakoroaki bukina iroun Natina, are Iesu Kristo.

E Kaoti te Mesia!

6. (a) Tera otara ae riai i aon te taetae ni burabeti ae 70 te wiki? (b) N ningai, ao n te aro ra are e ‘katoka te bure’ Iesu?

⁶ Te burabeti are Taniera e korea naba te taetae ni burabeti ae kakawaki, ae taekan te Mesia. N ana moan ririki n uea Taraiati ae te I-Miria, e ataia Taniera bwa a nang koro 70 te ririki are e a kamaroaeaki iai Ierutarem. (Ieremia 29:10; Taniera 9:1-4) Ngke e tataro Taniera, e a roko te anera ae Kaberiera ao e kaotia bwa a ‘motikaki bukin itibwi te wiki ibukin katokan te bure.’ E na koreaki nako te Mesia i nukan te ka 70 n wiki. “Itibwi te wiki aika ririki” a moanaki n 455 B.C.E. ngke te Uea ni Botia ae Atatokititi I, e ‘kanakoa ana taeka are e na manga kateaki Ierutarem.’ (Taniera 9:20-27; Moffatt; Neemia 2:1-8) E na roko te Mesia imwin koron 7 ao 62 te wiki. Ririki aika 483 aikai a moanaki man 455 B.C.E. ao a waaki nako ni karokoa 29 C.E., ngke e babetitoaki Iesu, ao te Atua e kabiria bwa te Mesia ke te Kristo. (Ruka 3:21, 22) E ‘katoka te bure’ Iesu ngke e anga maiuna bwa te kaboomwi n 33 C.E. (Mareko 10:45) Ai raoiroi ra bukina anne ae ti na onimakina ana taeka ni burabeti te Atua!a

7. Kabongana te Baibara ni kaotia bwa e a kanga Iesu ni kakoroi bukin taetae ni burabeti ibukin te Mesia.

⁷ Ngkai ti onimakina ana taeka ni burabeti te Atua, ao ti kona iai ni kinaa te Mesia. Mai buakon taetae ni burabeti aika mwaiti aika a taekina te Mesia, ake a koreaki n te Baibara n Ebera, iai tabeua aika a kamanenaki nakon Iesu, irouia taani korea te Baibara n Erene ni Kristian. Aikai katoto tabeua: E bungiaki Iesu iroun te kibono i Betereem. (Itaia 7:14; Mika 5:2; Mataio 1:18-23; Ruka 2:4-11) E weteaki mai buakon Aikubita, ao a kamateaki merimeri imwin bungiakina. (Ieremia 31:15; Otea 11:1; Mataio 2:13-18) E uota nako aorakira Iesu. (Itaia 53:4; Mataio 8:16, 17) N aron are e taetae ni burabetiaki, e toka i aon bunin te aati ngke e rin inanon Ierutarem. (Tekaria 9:9; Ioane 12:12-15) A kakoroaki bukin ana taeka te tia areru imwin taurakin Iesu ngke tautia a tibwatibwai ana kunnikai, ao a kaiwaia bwa antai ae na bwaina ana kabaraki. (Taian Areru 22:18; Ioane 19:23, 24) E kakoroaki naba bukin taetae ni burabeti ngke a aki otouaaki riin Iesu, ao e ewaraki. (Taian Areru 34:20; Tekaria 12:10; Ioane 19:33-37) Aikai katoto aika tii tabeua ibukin taetae ni burabeti ibukin te Mesia ake a kamanenaki nakon Iesu irouia taani buoka korean te Baibara, ake a kairaki iroun te Atua.b

Butimwaea te Uea ae te Mesia!

8. Antai Teuare iai ma Ngkoangkoa, ao e a kanga ni kakoroaki bukin te taetae ni burabeti are koreaki n Taniera 7:9-14?

⁸ N ana moan ririki n uea Ueani Baburon are Beretiata, Iehova e kamiia te burabeti are Taniera, ao e anganna miitara aika kamimi. Te burabeti e nori moa maan aika tiritiri aika aman. Ana anera te Atua e kaotia bwa maan aikai bon “uea aika aman,” mangaia are a tei ibukin tautaeka aika mwaaka riki n te aonnaba aika a iononomwi. (Taniera 7:1-8, 17) Taniera e a manga nora Iehova, ae “Teuare iai ma ngkoangkoa” are e tekateka ma te mimitong i aon ana kaintokanuea. E moti matoa ni kaineti ma maan aika tiritiri akekei, ao e anaa aia tautaeka ao e kamauna te man ae tiritiri ae te kaman. Te tautaeka ae teimatoa i aoia “natanaomata, ma botanaomata, ma taian taetae” e mwiokoaki nakon “temanna . . . ae ai aron natin te aomata.” (Taniera 7:9-14) Ai raoiroi ra te taetae ni burabeti anne ae e taekina katokan “Natin te Aomata” are Iesu Kristo, i aon ana kaintokanuea i karawa n te ririki 1914!—Mataio 16:13.

9, 10. (a) Tera are e a koteaki ni mwakoron nako te boua are e a miiakinaki? (b) Ko na kanga ni kabwarabwara aron kakoroan bukin Taniera 2:44?

⁹ E ataia Taniera bwa te Atua e “kabwakaia uea, ao E kateirakeia uea.” (Taniera 2:21) Kioina ngke e onimakina Iehova ae te tia “kakaotioti baika raba,” te burabeti aei e kabwarabwara nanon miin te Uea ni Baburon are Nebukaneta, are taekan te boua ae abwabwaki. Mwakoron te boua aei a kaota aron rikiraken ao kerikakin tautaeka aika mwaaka riki n te aonnaba, n aron Baburon, Miria ma Botia, Kuriti, ao Rom. Te Atua e kabongana naba Taniera ibukin kaotan bwaai aika a na riki n te aonnaba n ara tai aei ao are imwina.​—Taniera 2:24-30.

¹⁰ “N aia tai tan tautaeka akanne,” e taku te taetae ni burabeti, “e na kateirakea te tautaeka teuana Atuani karawa. E na bon aki uruaki te tautaeka anne, ma e na kamaunai tautaeka akekei ni kabane, ao e na teimatoa ngaia n aki toki.” (Taniera 2:44, BK) Ngke a koro “aia bong Tientaire” n 1914, te Atua e katea te Tautaeka n Uea i karawa ae kairaki iroun Kristo. (Ruka 21:24; Te Kaotioti 12:1-5) Ngkanne, ni mwaakan te Atua, te “atibu” ae te Tautaeka n Uea iroun te Mesia, e a tataaki nako man te “maunga” are taekan ana tautaeka te Atua ae riai i aon te iuniweeti. N tain Aremaketon, te atibu aei e na kauntaba ma te boua ao e na kamantia. E na teimatoa n aki toki te Tautaeka n Uea iroun te Mesia bwa kaanga te maunga ae te tautaeka ae na roota “aonaba ni kabane.”​—Taniera 2:35, 45; Te Kaotioti 16:14, 16.c

11. Onikakin Iesu e kaota bannan tera, ao tera aron rootan Betero n te miitara aei?

¹¹ E iangoa te Tautaeka n Uea Iesu ngke e tuangia taan rimwina ae kangai: “E koaua ae I a tuangngkami ba a na aki mate tabemang i buakoia aika tei ikai, ngkana a tuai n nora Natin te Aomata ngkana E nako mai ma ueana.” (Mataio 16:28) Onoua te bong imwin anne, Iesu e kaira Betero, Iakobo, ao Ioane nakon te maunga are rietata, ao e a onikaki imataia. E kangai bwanan te Atua ngke a rabunaki abotoro n te nang ae raneanea: “Natiu ae tangiraki Teuaei, ao I kakatonga i Rouna; kam na ongo i Rouna.” (Mataio 17:1-9; Mareko 9:1-9) Ai raoiroi ra bannan mimitongin Kristo n ana Tautaeka n Uea anne! E aki mimi Betero ngke e a manga taekina te miitara ae kamimi aei, ma ni kangai: “Bon iai i roura aia taeka burabeti ae e ataki riki koauana.”​—2 Betero 1:16-19.d

12. Bukin tera bwa e riai riki n te tai aei kaotiotan onimakinan ana taeka ni burabeti te Atua iroura?

¹² E teretere bwa “aia taeka burabeti,” e aki tii nanoni taetae ni burabeti ibukin te Mesia ake a mena n te Baibara n Ebera, ma e nanona naba ana taeka Iesu are e na roko “ma te mwaka ma te mimitong ae bati.” (Mataio 24:30) Onikakin Iesu e kakoaua te taeka ni burabeti ibukin rokon Kristo ma te mimitong ao mwaakana n te Tautaeka n Uea. E aki maan ngkai ao kaotakina ma te mimitong e na nanona te kamaunanakoaki ibukia aomata aika akea aia onimaki, ao te kakabwaiaki ibukia akana a onimaki. (2 I-Tetaronike 1:6-10) Kakoroan bukin taetae ni burabeti n te Baibara a kakoaua bwa boong aikai bon “boong aika kaitira.” (2 Timoteo 3:1-5, 16, 17; Mataio 24:3-14) Ana tia Buaka ae Kakannato Iehova ae Mikaera, ae Iesu Kristo, e a tauraoi ngkai n uota te waaki ae buakaka ae ngkai nakon tokina, inanon tain te ‘rawawata are korakora.’ (Mataio 24:21; Taniera 12:1) Bon aio te tai are ti riai ni kaotia bwa iai iroura onimakinan ana taeka ni burabeti te Atua.

Teimatoa n Onimakina Ana Taeka ni Burabeti te Atua

13. Tera ae e kona ni buokira ni kateimatoa tangiran te Atua ao onimakinan ana taeka iroura?

¹³ Akea te nanououa bwa ti a rangi ni kukurei ngke ti moan reireiaki taekan kakoroan bukin ana taeka ni burabeti te Atua. Ma e a tia ni kerikaki teutana ara onimaki ao e a tia ni mamaara ara tangira mai imwin anne? Ti bia aki katotonga aroia Kristian ake i Ebeto ake a ‘kitana tangiran Iesu are a moa n tangiria iai.’ (Te Kaotioti 2:1-4) N aki ongea bwa maan ra ngaira n tia n toro iroun Iehova, ma ti kona ni kabuanibwai naba ngkana ti aki teimatoa n ‘ukoukora moa ana tautaeka n uea te Atua ao ana raoiroi,’ bwa ti aonga iai ni kaikoi ara bwai nako karawa. (Mataio 6:19-21, 31-33) Te botumwaka n reirei n te Baibara, kakaraoan ara ibuobuoki ni bobotaki ni Kristian, ao te tataningamarau n tataekina rongorongon te Tautaeka n Uea, bon bwaai aika a na buokira ni kateimatoa tangiran Iehova, natina, ao te Baibara, iroura. (Taian Areru 119:105; Mareko 13:10; Ebera 10:24, 25) Ao ngaia e na kateimatoa naba aron onimakinan ana taeka te Atua iroura.​—Taian Areru 106:12.

14. A na kanga Kristian aika kabiraki n anganaki kaniwangaia ngkai a onimakina ana taeka ni burabeti Iehova?

¹⁴ N aron are e kakoroaki bukin ana taeka ni burabeti te Atua n taai aika nako, ti kona naba n onimakini bwaai ake e taekin ibukin taai aika imwaira. N aron anne, e a waakinaki ngkai menan Kristo ma aomata ma mimitongina n te Tautaeka n Uea, ao Kristian aika kabiraki ake a kakaonimaki ni karokoa mateia a a tia n namakina kakoroan bukin te berita ni burabeti aei: “Ane tokanikai ao N na anganna te amarake man te kai ni kamaiu are mena n ana Baretaiti te Atua.” (Te Kaotioti 2:7, 10; 1 I-Tetaronike 4:14-17) Iesu e angania taan tokanikai aikai te kakabwaia ae te kona n “amarake man te kai ni kamaiu . . . n ana Baretaiti te Atua” are i karawa. Rinanon manga-utiia ao n ana ibuobuoki Iesu Kristo, a ibuokanibwai n te aki-mamate ao te aki-mka are a anganaki iroun Iehova ae “te Uea ae aki totoki, ae aki mamate, ae aki nonoraki, ae te Atua ae ti temanna.” (1 Timoteo 1:17; 1 I-Korinto 15:50-54; 2 Timoteo 1:10) Ai raoiroi ra te kaniwanga anne ibukia aomata aikai aika a aki toki n tangira te Atua, ao e matoatoa onimakinan ana taeka ni burabeti irouia!

15. E kaweneaki aan te “aonaba ae e bou” rinanoia antai, ao antai raoraoia?

¹⁵ Tii teutana imwin kautakiia taani kabiraki aika kakaonimaki ake a a tia ni mate nakon “ana Baretaiti te Atua” are i karawa, nikiraia kaain te Iteraera n taamnei aika a mena i aon te aonnaba, a kainaaomataki man tautoronakiia iroun “Baburon are kakannato,” are te botaki n Aro ae kewe ae katobibia te aonnaba. (Te Kaotioti 14:8; I-Karatia 6:16) E a kaweneaki rinanoia aan te “aonaba ae e bou.” (Te Kaotioti 21:1) E bungiaki “te aba” iai, ao e a karikirakeaki ni karokoa e a riki bwa te baretaiti n taamnei ae maiureirei ngkai ni katobibia te aonnaba. (Itaia 66:8) Ni boong aikai, aika “boong aika kaitira,” a tabe n raanga nako nanona aomata aika ai aroia tiibu, aika raoraoia kaain te Iteraera n taamnei.​—Itaia 2:2-4; Tekaria 8:23; Ioane 10:16; Te Kaotioti 7:9.

A Kaman Taekinaki Taai Aika Mena Imwain te Botannaomata n Ana Taeka ni Burabeti te Atua

16. Tera te kaantaninga ae mena imwaia aomata aika a kakaonimaki ni boutokoia taani kabiraki?

¹⁶ Baikara bwaai aika a mena imwaia aomata aika kakaonimaki ni boutokoia taani kabiraki? Iai naba irouia onimakinan ana taeka ni burabeti te Atua, ao a kaantaninga riniia nakon te Baretaiti ae e na mena i aon te aonnaba. (Ruka 23:39-43) Ikanne, a na moi man “karangan te ran ni kamaiu,” are e a kateimatoa te maiu , ao a na kamarurungaki ni “ban te kai” ake a mena irarikina. (Te Kaotioti 22:1, 2) Ngkana iai iroum kaantaningan bwaai aika raraoi aikai, ko bia teimatoa ni kaotiota tangiran Iehova ao ana taeka ni burabeti iroum ae korakora. Ko bia mena ibuakoia aomata aika a na karekea te kimwareirei ae akea tiana ae na reke man te maiu are aki toki n te Baretaiti i aon te aonnaba.

17. Baikara kakabwaia tabeua aika kanoan te maiu n te Baretaiti i aon te aonnaba?

¹⁷ Aomata aika aki-kororaoi a babanga ni kabwarabwara raoi taekan te maiu n te Baretaiti ae i aoni kawaina n roko ngkai, ma ana taeka ni burabeti te Atua e kaotii kakabwaia aika a mena imwaiia aomata aika ongeaba. Ngkana e uea ana Tautaeka n Uea te Atua n akea ae e kaitaraia, ao e kakaraoaki nanon te Atua i aon te aonnaba n ai aron are e karaoaki i karawa, bon akea aomata aika tiritiri​—ao akea naba maan aika tiritiri​—aika a na “tabare te aba ma n ururu.” (Itaia 11:9; Mataio 6:9, 10) A na maekana te aonnaba akana nimamanei, ao “a na kukurei ni kabatian te raoi.” (Taian Areru 37:11) E na akea te koraki n aomata aika mwaiti aika a rangi ni baki, bwa “e na bati te uita i aon te aba i aon taubukini maunga.” (Taian Areru 72:16) Akea ae e na manga tang ibukin te nanokawaki. E na akea riki te aoraki ao e na akea naba te mate. (Itaia 33:24; Te Kaotioti 21:4) Ko kona n iangoa anne​—akea taian taokita, akea taiani bwainaoraki, oo-n-aoraki, oo-ni-baba, ke botaki ibukin te tauni mate. Ai moanibaan te raoiroi ra kaantaninga aikai!

18. (a) Tera ae kakoauaki nakon Taniera? (b) E na tera ‘tibwangan’ Taniera?

¹⁸ A na kaotinakoaki kaain te rua ni mate ngkana e a toki te mate ao e a moa ni waakinaki te manga-uti. E kaantaningaki anne iroun te aomata ae raoiroi are Iobi. (Iobi 14:14, 15) Ngaia naba ana kaantaninga te burabeti are Taniera, bwa ana anera Iehova e karaua nanona n te koaua aei: “Ao ngkoe ko na nako ni karokoa te toki: ba ko na motika rawam, ao ko na tei n tibangam, n tokini boong.” (Taniera 12:13) E kakaonimaki ni beku iroun te Atua Taniera ni karokoa tokini maiuna. E a motirawa n te mate ngkai, ma e na manga ‘teirake’ ngkana “a manga uti aomata aika raoiroi” inanon ana tai Kristo n Tautaeka ae Maanna Tenga te Ririki. (Ruka 14:14) E na tera ‘tibwangan’ Taniera iai? Kakoroan bukin ana taetae ni burabeti Etekiera ni kaineti ma te Baretaiti, e kaotia bwa e na reke nneia ana aomata Iehova ni kabane, bwa e na tibwatibwaki te aba n te aro ae eti ma ni baireaki raoi. (Etekiera 47:13–48:35) Mangaia are e na reke nnen Taniera n te Baretaiti, ma tibwangana iai e na nanona ae bati riki nakon tii reken abana. E na reke naba nnena n ana kaantaninga Iehova.

19. Tera ae riai ni karaoaki ibukin karekean te maiu n te Baretaiti i aon te aonnaba?

¹⁹ E na tera tibwangam iai? Ngkana iai onimakinan ana Taeka te Atua ae te Baibara iroum, e na bae n ingainga nanom ni kani maiu n te Baretaiti i aon te aonnaba. Tao ko iangoia naba bwa kaanga ko a tia n roko iai ao ko kukurei ni kakabwaia aika mwaiti aika a reke iai, n tararuan te aonnaba, ao ni butimwaeaia maate nakon te maiu ma te kimwareirei. N te koaua ni koaua, te Baretaiti bon nneia ni koaua aomata. Te Atua e karika te moan taanga n aomata bwa a na maiu n te tabo ae ai aron anne. (Karikani Bwaai 2:7-9) Ao e tangiria aomata aika ongeaba bwa a na maiu n aki toki n te Baretaiti. Ko na karaoa ae boraoi ma te Baibara bwa ko aonga ni kona ni mena ibuakoia aomata aika birion ma birion mwaitiia aika a na maekana te Baretaiti i aon te aonnaba? Ko kona ni mena iai ngkana iai iroum te tangira ni koaua ibukin Tamara are i karawa ae Iehova, ao ngkana ko nanomwaaka n onimakina ana taeka ni burabeti te Atua.

[Kabwarabwara ae nano]

Tera Am Taeka?

• Tera te moan taetae ni burabeti, ao antai te Kariki ni berita?

• Baikara taetae ni burabeti ibukin te Mesia tabeua, ake a kakoroaki bukia iroun Iesu?

• E na kanga ni kakoroaki bukin Taniera 2:44, 45?

• Tera ae mena imwaia aomata aika ongeaba, n aron ae kaotaki n ana taeka ni burabeti te Atua?

[Taamnei n iteraniba 26]

Ko kaantaninga reken te maiu n te Baretaiti i aon te aonnaba?