Iai ae E Kona n Onimakinaki?

IMWIN bwakan te Berlin Wall n 1989, ao a kaotaki rongorongo tabeua ake a kakarabaaki ngkoa. N te katoto, e kunea Nei Lydiaa bwa n ana tai n tautaeka te tautaeka ae te Socialist i Tiaman Mainiku, ao e a tia te Stasi are te Botaki ni Bureitiman ngkoa ni karekei rongorongon bwaai ni kabane ake e a tia ni kaakaraoi neiei. E kubanako Nei Lydia ngke e a ataa taekan te rongorongo aei, ao e a bon rangi n un riki ngke e a ataa manna bwa ngaia boni buuna are e angania bureitiman rongorongo aikai ni kabane. E a tia ni kamwaneaki neiei iroun te aomata ae e a tia n onimakinna raoi.

Robert bon te unimwaane ae raoiroi arona ao e aki toki n iaiangoa ana taokita bwa te aomata ae “e bati ni karineaki irouia aomata, e tatangiraki ao e onimakinaki raoi,” aio are e ribootinna te Times mai London. E taekinaki te taokita aei bwa e “akoi ao e atataiaomata n aroarona nako.” Rimwi riki ao e a tii karina naba ni mate Robert. E mate man te mamaara ni buroo ke te boomaiaona? E aki. A kunea kaain te tautaeka bwa e kawaraki Robert ni mwengana iroun ana taokita are e itinna n te iti ae kamamate, n akea ataakina iroun teuaei ma ana utu. E teretere iai bwa e a tia n tiringaki Robert iroun te aomata ae e rangi n onimakinna raoi.

A a tia n uaia ni karawawataki n te aro ae rangi ni kakaiaki Nei Lydia ao Robert man aia ribuaka aomata ake a tia n onimakinia raoi. N taai tabetai e kona n aki kakaiaki mwin te mwakuri aei. Ma e ngae n anne, tiaki te bwai ae boou iroura namakinan te rotaki buaka iroun te aomata temanna ae ti onimakinna. N te ribooti are e boretiaki man te botaki ni kakaae teuana i Tiaman ae Allensbacher Jahrbuch der Demoskopie 1998-​2002, ao e oti bwa 86 te katebubua mai buakoia aomata ake a titirakinaki, aika kaotia bwa a a tia ni kamwaneaki irouia aomata ake a tia n onimakinia raoi. Tao ko a bon tia naba ngkoe n rinanon aei. Mangaia are ti riai n aki kubanako ngkai e a tia n ribootina ae kangai te nutibeebwa mai Swiss ae te Neue Zürcher Zeitung n te ririki 2002: “E a tia ni bua te nakoraoi ao te kakaonimaki i marenan temanna ma temanna i nanon ririki aika bati n aaba ake i Maeao.”

E Waeremwe Rikirakena ma E Kai Bua

Tera nanon te onimakinaki? Ni kaineti ma te rikitinare teuana, ao e taekinaki iai bwa onimakinaia tabeman e nanonaki iai ae ko na “kakoauaa bwa a kakaonimaki ao a tatangira, ao e na bon akea i nanoia kani karaoan te bwai ae ko na maraki iai.” E waeremwe aron rikiraken te onimakinaki ma e kai mauna n tii te rube ni mata. Kioina ngkai a a mwaiti aika a namakinna bwa e kabooaki onimakinaia aomata irouia n te aro ae iowawa, maroaka ae a rawa aomata n onimakinia aomata riki tabeman. Ni kaineti ma mwin te kakaae ae ribootinaki i Tiaman n te ririki 2002, e taekinaki bwa “e karako riki nakon 1 mai buakoia 3 rooro-n-rikirake aika iai irouia onimakinaia aomata riki tabeman.”

Ti kona n titirakinira i bon iroura ni kangai: ‘Iai ae ti kona n onimakinna raoi? E riai bwa ti na onimakina temanna ae e kona ni kamwaneira n te tai teuana?’

[Kabwarabwara ae nano]

[Kabwarabwaraan n iteraniba 3]

E kaotaki n te rongorongo teuana bwa 86 te katebubua mai buakoia aomata ake a titirakinaki, aika kaotia bwa a a tia ni kamwaneaki irouia aomata ake a tia n onimakinia raoi