E Bati Ana Tangira Iehova Ae Kona N Onimakinaki
“Iehova . . . E bati [“ana akoi ae boto i aon te tangira,” NW].”—TAIAN ARERU 145:8.
1. Tera aron raababan ana tangira te Atua?
“TE ATUA bon te tangira.” (1 Ioane 4:8) Te kibuntaeka ane riinga te nano anne, e kaota koauan ae kawain nako Iehova ni kairiri, a a bane ni boto i aon te tangira. E aera bwa a kakabwaiaki aomata aika aki-aantaeka irouna, man taai ao te karau aika bwaai aika e katauraoi ma te tangira! (Mataio 5:44, 45) Ibukin ana tangira te Atua ibukia aomata, ao a boni kona ni manga rairi maiuiia ana kairiribai, n okiria ao ni karekea kamaiuakia. (Ioane 3:16) Ma e na waekoa Iehova ni kamaunaia aomata aika buakaka aika a bon rawa ni kaetaki bwa a aonga ni kukurei ni maiu n aki toki aomata aika tangiria, n te aonnaba ae boou.—Taian Areru 37:9-11, 29; 2 Betero 3:13.
2. Te aeka n tangira raa are e kaotia Iehova ibukia te koraki ake a rangi ni kaan aia iraorao ma ngaia?
2 E kaota te tangira Iehova ibukia taan taromauria ni koaua, n te aro ae kakawaki ma n teimatoa. E kabwarabwaraki te tangira aei, n te taeka n Ebera ae rairaki bwa “te akoi ae boto i aon te tangira” ke “te tangira ae kona n onimakinaki.” Uean Iteraera ngkoa are Tawita, e korakora nanona ni kakaitau ibukin ana akoi te Atua ae boto i aon te tangira. Ibukin te bwai are e bon riki nakoina, n ikotaki ma iaiangoan ana mwakuri te Atua nakoia tabemwaang, ao e a kona n anene Tawita ma te kakoaua raoi ni kangai: “Iehova . . . E bati [“ana akoi ae boto i aon te tangira,” NW] [ke ana tangira ae kona n onimakinaki].”—Taian Areru 145:8.
Kinaakia Ana Aomata te Atua Aika Kakaonimaki
3, 4. (a) E a kanga ni buokira Taian Areru 145 bwa ti na kinaia ana aomata Iehova aika kakaonimaki? (b) A kanga ana aomata te Atua aika kakaonimaki ni “karaoiroia”?
3 E taku tinan te burabeti are Tamuera are Nei Anna, ni kaineti ma Iehova: “E tararuaia ana aomata aika a kakaonimaki.” (1 Tamuera 2:9, BK) Antai aomata “aika a kakaonimaki” aikai? E katauraoa te kaeka te Uea are Tawita. Imwin kamoamoan aroaron Iehova aika kamimi, ao e taku: “A na karaoiroiko am aomata aika [‘kakaonimaki,’ NW].” (Taian Areru 145:10) Ko na bae ni mimi bwa a kanga aomata ni karaoiroa te Atua. A karaoa anne n aroia ni kamoamoaa ke n tataekina raoiroina.
4 Ana aomata Iehova aika kakaonimaki, a kona ni kinaaki bwa te koraki aika a kabonganai wiia ibukin taekinan raoiroina. Tera oin aia mamaroro ngkana a bobotaki ma aomata ao n aia tai ni karaoi aia bobotaki ni Kristian? Ni koauana, bon ana Tautaeka n Uea Iehova! Ana toro te Atua aika kakaonimaki, a boutokaa te kibuntaeka are e aneneia Tawita ni kangai: “A na tataekina tamaroan ueam [‘Iehova,’ NW], ao a na atonga mwakam.”—Taian Areru 145:11.
5. Ti kanga n ataia bwa e kakauongo Iehova ngkana e taekinaki raoiroina irouia ana aomata aika kakaonimaki?
5 Te koaua bwa e kakauongo Iehova ngkana a kamoamoaa ana aomata aika kakaonimaki? Eng, e boni kakauongo raoi nakon te bwai are a taekinna. E korea ae kangai Maraki n te taetae ni burabeti are e irekereke ma te taromauri ni koaua n ara bong aikai: “N te tai arei ao akana maka Iehova a i taetae, temanna ma raona, ao temanna ma raona: ao E ongora Iehova, ao E kan ongo, ao e koreaki te boki ni kauring i matana, i bukiia akana maka Iehova, ma akana iangoa arana.” (Maraki 3:16) E rangi ni bati ni kakukureiaki Iehova, ngkana e taekinaki raoiroina irouia ana aomata aika kakaonimaki, ao e uringi raoi taekaia koraki aikai.
6. Tera te mwakuri are e a buokira bwa ti na kinaia ana aomata te Atua aika kakaonimaki?
6 A kona naba ni kinaaki ana toro Iehova aika kakaonimaki, n ninikoriaia ao ni karekean aia tai ni maroro ma aomata ake tiaki taan taromauria te Atua ae koaua. Ni koauana, ana aomata te Atua aika kakaonimaki, a “kaotioti ana makuri aika korakora nakoia natiia aomata, ma mimitongini karinean ueana.” (Taian Areru 145:12) Ko ukoukori aanga ao ni kabongana raoi te tai are reke ibukin maroroakinan ana tautaeka Iehova ma aomata aika tiaki taan onimaki? E na teimatoa n aki toki ueana, tiaki n ai aron aia tautaeka aomata ake a na waekoa ni kamaunaki. (1 Timoteo 1:17) A kaumakaki aomata bwa a na reiakina taekan uean Iehova ae akea tokina, ao ni boutokaia. E anene ni kangai Tawita: “Bon te uea ae akea tokina ueam, ao e matoa am tau-taeka man te rorona nakon te rorona.”—Taian Areru 145:13.
7, 8. Tera are e riki n te ririki 1914, ao tera te bwai ni kakoaua are e a kaotia bwa e a uea ngkai te Atua rinanon ana Tautaeka n Uea Natina?
7 Ni moa man 1914, ao e a kaumakaki riki taekinan uean Iehova. N te ririki anne, e katea ana Tautaeka n Uea te Atua iroun ana Mesia are Iesu Kristo, are Kanoan Tawita, are e na Uea iai. Mangaia are e kakoroa nanon ana berita Iehova, are e na teimatoa n aki totoki uean Tawita.—2 Tamuera 7:12, 13; Ruka 1:32, 33.
8 E a noraki kakoauan are e a uea ngkai Iehova rinanon ana Tautaeka Natina are Iesu Kristo, n aron kakoroan bukin kanikinaean menan Iesu i rarikia aomata. Kanoan te kanikina anne ae e rangi n teretere riki arona, bon te mwakuri are e a kaman taekinna Iesu ibukia ana aomata te Atua aika kakaonimaki ngke e kangai: “Ane e na tataekinaki euangkerion uean te Atua aei i aonaba ni bane ba te bwai ni kaotioti nakoia botanaomata ni kabaneia; ao ngkanne e na roko naba iai te toki.” (Mataio 24:3-14) Ibukina bwa a ingainga nanoia ana aomata te Atua aika kakaonimaki, ni kakoroa nanon te taetae ni burabeti anne, ao e a raka ngkai i aon onoua te mirion mwaitiia aomata aika mwaane, aine, ao ataei, aika a tabe ni buoka karaoan te mwakuri ae e aki okioki karaoana aei. E na waekoa n roko tokiia te koraki ake a kakaitaraa ana Tautaeka n Uea Iehova.—Te Kaotioti 11:15, 18.
Kakabwaiaki Man Riain Mwaakan Iehova n Tautaeka
9, 10. Tera te okoro i marenan Iehova ao taan tautaeka aika aomata?
9 Ngkana ti a riki bwa Kristian aika a a tia ni katabui maiuiia, ara iraorao ngkanne ma ara Uea ae te tia Tautaeka ae Iehova, e na karekei kakabwaia aika bati nakoira. (Taian Areru 71:5; 116:12) N aron anne, ti kimwareirei n ana akoi te Atua ao ti a kaaniaki riki ma ngaia n te aro n taamnei, ibukina bwa ti maakua ao ti kaakaraoa ae raoiroi. (Mwakuri 10:34, 35; Iakobo 4:8) Ni kaitaraan anne, a aki toki n noraki taan tautaeka bwa a irekereke ma aomata aika bubura nakoaia, n aroia mataniwin taanga ni buaka, taani bitineti aika kaubwai, ke aomata aika tanoata taekaia ibukin te takaakaro ao waaki ni kakibotu. N te nutibeebwa i Aberika ae Sowetan, e taekina iai ae kangai te bwakuaku n te tautaeka ibukin taabo ake a rotaki n te maiu ni kainnano i abana: “I a ota bwa bukin tera ngkai angiina i buakora, a rawa n nakon taabo aikai. Bukina raoi bwa ti kani mwaninga taekan are ngaia boni iai te maiu ni kainnano. E katabetabeaki iai mataniwin nanora, ao ti maamaa ngkana ti kabutii ara kaa aika bobuaka.”
10 Ni koauana, tabeman taan tautaeka, a bon tabe ma mweraoia aia botannaomata. Ma angiia taan tautaeka aika rine, a aki karekea aia iraorao ae kaan ma aia botannaomata. Ni koauana, ti kona n titirakinira ni kangai: Iai te tia tautaeka ae e rangi n tabeakinia raoi ana botannaomata ni kabane n te aro are e waekoa ni buoka temanna ma temanna irouia, n taai ni karawawata? Eng bon iai. E korea ae kangai Tawita: “E kabaneia akana bwaka ni kateimatoaia Iehova, ao E kabaneia akana bobaraki ni kateirakeia.”—Taian Areru 145:14.
11. Baikara kataaki aika a kaaitara ma ngaai ana aomata te Atua aika kakaonimaki, ao tera te buoka are e reke irouia?
11 A mwaiti kataaki ao kangaanga ake a kaaitara ma ngaai ana aomata Iehova ae te Atua aika kakaonimaki, ibukin aki-kororaoia ao ibukina bwa a maeka n te aonnaba ae e mena ni mwaakan Tatan are “teuare buakaka.” (1 Ioane 5:19; Taian Areru 34:19) A rinanon te bwainikirinaki Kristian. A rotaki tabeman n te aoraki ke te nanokawaki ibukin buan raoia ae tangiraki irouia. N taai tabetai, aia kairua ana aomata Iehova aika kakaonimaki, e kona ni kairiia bwa a na “bobaraki” ibukin te bwarannano. N aki ongeia bwa baikara kataaki aika a kaaitara ma ngaai, ma e tatauraoi Iehova n anga te karaunano ao te kakorakora n taamnei nakoia n tatabemania nako. N aron anne, e tabeakinia naba ana botannaomata te Uea are Iesu Kristo.—Taian Areru 72:12-14.
Amwarake Aika Kanuai n Taia Aika Riai
12, 13. Tera aron Iehova ni katauraoi bwaai aika a kainnanoaki ibukia “akana maiu”?
12 E katauraoi kainnanoia ni kabane ana aomata Iehova ibukina bwa e korakora ana akoi ae boto i aon te tangira. E nanonaki ikai, kanuakiia n taian amwarake. E korea ae kangai te Uea are Tawita: “A kaantaningaiko mataia aomata ni kabaneia; ao Ko angania kanaia n te tai ae riai. Ko kaurea baim, ao Ko kabaneia akana maiu ni kanuaiia n te bwai ae a tangiria.” (Taian Areru 145:15, 16) N taai ni karawawata, e kona Iehova ni kanakoraoi bwaai aika riki bwa e aonga n reke ‘kanaia ni boong nako’ ana toro aika kakaonimaki—Ruka 11:3; 12:29, 30.
13 E taekinna Tawita bwa a rauaki nanoia “akana maiu.” E nanonaki naba n anne, taiani man. Ngke arona bwa akea arokan aon te aba ma arokan taari, ao e na bon akea ngkanne te eea ae te oxygen ke te amwarake ibukia maan aika maeka n te ran, ma mannikiba, ao manin aon te aba. (Taian Areru 104:14) Ma e taraia raoi Iehova bwa a na bane n reke kainnanoia.
14, 15. E a kanga ni katauraoaki te amwarake n taamnei ni boong aikai?
14 Iai kaokoroia aomata ma maan, bwa aomata a kainnanoi bwaai n taamnei. (Mataio 5:3) Ai kamimi ra aron Iehova ni kanuaia ana aomata aika kakaonimaki ni bwaai n taamnei ake a kainnanoi! E berita Iesu imwain matena bwa “te toro ae kakaonimaki ae wanawana” e na katauraoi ‘amwarake n taia aika riai’ nakoia taan rimwina. (Mataio 24:45) Nikiran te mwaiti ae 144,000 aika kabiraki, a kaaina ngkai te koraki anne ni boong aikai. E a tia Iehova ni katauraoi amwarake n taamnei aika takaburinako, rinanon te koraki aei.
15 N te katoto, a kakabwaiaki angiia ana aomata Iehova ngkai, man karaoan te raitaeka ae boou n te Baibara ae etiruru, ni bon oin aia taetae. Ai kamimi ra te kakabwaia ae e a tia n reke man te New World Translation of the Holy Scriptures! I rarikin naba anne, a teimatoa ni boretiaki bwaai n ibuobuoki ibukin kairan te reirei n te Baibara, n taetae aika raka mwaitiia i aon 300. A a bane n tia n riki amwarake n taamnei aikai bwa kakabwaiakia taan taromauri ni koaua ni katobibia te aonnaba. Antai ae e tau ni kamoamoaki ibukin aei? Bon Iehova ae te Atua. Man korakoran ana akoi ae boto i aon te tangira, ao e a tia ni karekea angan te toro ae kakaonimaki bwa e na katauraoa ‘te amwarake n taina ae riai.’ Rinanon babaire aikai are a a ‘reke iai baika a tangiri te koraki’ ake a maeka ngkai n te baretaiti n taamnei. Ao ai kimwareirei ra ana toro Iehova n te kaantaninga are, a na waekoa n nora oneakin te aonnaba aei nakon te baretaiti ni koaua!—Ruka 23:42, 43.
16, 17. (a) Baikara katoto aika kaotaki ibukin te amwarake n taamnei are e roko n taina ae riai? (b) E a kanga Taian Areru 145 ni kaota aia namakin ana aomata te Atua aika kakaonimaki, ni kaineti ma oin te kauntaeka are e tabekia Tatan?
16 Iangoa te katoto ae riinga te nano, ibukin te amwarake n taamnei are e karekeaki n taina ae riai. E moanaki te Buaka are Kabutaa te Aonnaba, i Eurobe n 1939. N te ririki naba anne, ao iai te kaongora ae atunaki n “Neutrality” are e mena n Te Taua-n-Tantani n te taetae n Ingiriti ae bwain Nobembwa 1. Ibukin mataatan te rongorongo ane kaotaki anne, Ana tia Kakoaua ni katobibia te aonnaba, a nora riain kateimatoan teia i nuka ni kaineti ma aia waaki ni bubuaka natannaomata. Aei are e a karekea te un irouia taan tautaeka n itera aika uoua aika aitara ni buaka, i nanon te maan ae onoua te ririki. Ma a teimatoa ana aomata te Atua aika kakaonimaki n tataekina te rongorongo ae raoiroi ibukin te Tautaeka n Uea, e ngae ngke e katokaki aia mwakuri ao a bwainikirinaki. A a kakabwaiaki n anganaki te rikirake ae kamimi ae 157 te katebubua, man 1939 nakon 1946. I rarikin naba anne, rongorongoia ae riinga te nano ibukin aia kakaonimaki n tain te buaka anne, e waakinako ni buokiia aomata bwa a na kinaa te Aro ni koaua.—Itaia 2:2-4.
17 E aki tii roroko n taina ae riai, te amwarake n taamnei are e katauraoia Iehova, ma e rangi ni kanuai naba. Ngke e a roko ni korakorana te buaka n tain te Kauoua ni Buaka are Kabutaa te Aonnaba, ao a buokaki ana aomata Iehova bwa a na katurua iangoan te bwai ae moan te kakawaki riki nakon oin kamaiuakia. E buokiia Iehova bwa a na ota, bwa oin te kauntaeka are e a taabangaki n te iuniweeti ae bwanin, e irekereke ma riain Iehova n tautaeka. Ai karau nanora ataakin ae man aia kakaonimaki taani Kakoauaa Iehova aikai n tatabemania nako, ao e reke iai aia buoka teutana ni kaota riain Iehova n tautaeka ao ni kaota koauan are te Riaboro bon te tia kewe! (Taeka N Rabakau 27:11) A waaki nako ana aomata Iehova aika kakaonimaki n tataekina ae kangai i mataia aomata nako: “E raoiroi Iehova n arona ni kabane” ao a aki katotonga Tatan are e taekina te kewe ibukin Iehova ma arona ni kairiri.—Taian Areru 145:17.
18. Tera te katoto ae ai tibwa ngkai ae kaineti ma te amwarake n taamnei, are e roko n taina ae riai ao n rangi ni kanuai?
18 Teuana riki te katoto ibukin te amwarake n taamnei ae kanuai are e roko i aon te tai, bon te boki ae Kaaniko Riki ma Iehova, are e otinako n te Bwabwaro ae karaoaki bubua ma bubua mwaitina ni katobibia te aonnaba n 2002/03, are atuna “Taan Uarongorongo Aika Ingainga Nanoia.” Te boki aei are e katauraoaki iroun “te toro ae kakaonimaki ae wanawana” ao ni boretiaki irouia Ana tia Kakoaua Iehova, e boboto ana rongorongo i aon aroaron Iehova ae te Atua aika kamimi, n ikotaki naba ma ake a taekinaki n Taian Areru 145. Te boki ae tamaroa aei, e na karaoa nanon tibwangana ae kakawaki ni buokiia ana aomata te Atua aika kakaonimaki, bwa a na kaan riki ma ngaia.
Te Tai ni Kaania Riki Iehova
19. Tera te tai ae kakawaki ae e a kakaan rokona, ao tera ae ti kona ni karaoia bwa ti aonga n tokanikai iai?
19 E a kakaan te mwaneka ae kakawaki ibukin kaetan te kauntaeka i aon riain Iehova n tautaeka. N aron are e a kaman taekinaki n Etekiera mwakorona 38, e na waekoa Tatan ni katiaa tabena ae “Koka, are n te aba are Makoka.” Aei are e na irekereke ma buakanakia ana aomata Iehova ni kabutaa te aonnaba. Bon ana buaka Tatan ae korakora ma ni buakaka are e na urua iai aia kakaonimaki ana aomata te Atua. N aron ae e tuai n riki mai mwaina, taan taromauria Iehova, a na botumwaaka n taboa arana, ao n tang naba ibukin buokaia. Te koaua bwa e na matebuaka maakakin Iehova ma karineana ao tangirana? Tiaki ngaia anne, bwa e taku Taian Areru 145: “E a kaan Iehova nakoia akana weteia ni kabaneia, nakoia akana weteia n te koaua ni kabaneia. E na karekea ae a tangiria akana makua; ao E na ongo tangia, ao E na kamaiuia. E kawakinia Iehova akana tangiria ni kabaneia; ma E na kamaunaia akana buakaka ni kabaneia.”—Taian Areru 145:18-20.
20. A na kanga ni koaua taeka akana n Taian Areru 145:18-20 n te tai ae kaan ae imwaira?
20 Ai kakukurei ra namakinan kaanin Iehova ao mwaakana ni kakamaiu ngkana e a kamaunaia akana buakaka ni kabaneia! N te tai ane kakawaki ane e a kaan anne, ao e na kakauongo Iehova tii nakoia “akana weteia n te koaua ni kabaneia.” E na bon aki kakauongo nakoia taani mwamwana-te-aba. E kaotia raoi ana Taeka te Atua, bwa e matebuaka kabonganan arana irouia aomata aika buakaka n te kabanea ni miniti.—Taeka N Rabakau 1:28, 29; Mika 3:4; Ruka 13:24, 25.
21. A kanga ana aomata Iehova aika kakaonimaki, ni kaotia bwa a kukurei ni kamanena aran te Atua?
21 Aei te tai n umaki ibukia te koraki ake a maaka Iehova bwa a na “weteia n te koaua ni kabaneia.” Ana aomata aika kakaonimaki, a kukurei ni kabongana arana n aia tataro ao n aia taeka ake a anganga n aia tai ni bobotaki. A kabongana aran te Atua anne n aia maroro ae raba. Ao a ninikoria n tataekina aran Iehova n aia mwakuri ni minita i mataia aomata.—I-Rom 10:10, 13-15.
22. Bukin tera bwa e kakawaki bwa ti na teimatoa n totokoi aroaro ao bwaai aika tatangiraki irouia kaain te aonnaba?
22 Ngkana ti kani kateimatoaa kakabwaiakira man ara iraorao ae kaan ma Iehova ae te Atua, ao e kakawaki naba bwa ti na teimatoa n totokoi bwaai aika a na kamamaaraa ara onimaki, n aron te mataai ni kanibwaibwai, te aro ni kakibotu ae aki-riai, te aki-kakabwara bure, ke te aki kani buokiia aika kainnano. (1 Ioane 2:15-17; 3:15-17) Ngkana a aki waekoa ni kaetaki, ao a kona tiia ao aroaro aikai ni karika karaoan te bure kakaiaki, ao n tokina boni kabuaan ana akoi Iehova. (1 Ioane 2:1, 2; 3:6) Ti wanawana ngkana ti ururinga are e na teimatoa Iehova ni kaota nakoira ana akoi ae boto i aon te tangira, ke ana tangira ae kona n onimakinaki, tii ngkana ti teimatoa ni kakaonimaki nakoina.—2 Tamuera 22:26.
23. Tera te bwai ae kamimi ae mena i mwaaia ana aomata te Atua aika kakaonimaki?
23 Ti bia kabotoi ngkanne ara iango i aon te bwai ae kamimi nakon taai aika a na roko, are a bane ni kaantaningaia ana aomata Iehova aika kakaonimaki. Man karaoan anne, ti karekea iai te kaantaninga ae kakukurei ibukin te maeka i buakoia te koraki ake a na rangi ni kamoamoaa, a na karaoiroa ao a na neboa Iehova “n te bong ae koraki” ao “n aki totoki.” (Taian Areru 145:1, 2) Ti bia ‘kawakina tangirara iroun te Atua bwa e aonga n reke te maiu are akea tokina.’ (Iuta 20, 21) Ngkai e waaki nako kakabwaiakira man aroaron Tamara ae mena i karawa aika kamimi, n ikotaki naba ma korakoran ana akoi ae boto i aon te tangira are e kaotiotia nakoia te koraki ake a tangiria, ao e bia teimatoa n titeboo ara kibuntaeka ma are e kabwarabwaraki iroun Tawita ni kabanean taekan Taian Areru 145. “E na atonga kamoamoan Iehova wiu; ao ke a bane aomata ni karaoiroa arana ae tabu n aki toki.”
Ko na Kanga ni Kaeka?
• E a kanga Taian Areru 145 ni buoka kanikinaeaia ana aomata te Atua aika kakaonimaki?
• E a kanga Iehova ‘ni kanuaiia akana maiu ni kabaneia n te bwai ae a tangiria’?
• Bukin tera bwa ti riai ni kaanira riki ma Iehova?
[Taamnei n iteraniba 10]
A kukurei ni maroroakin ana mwakuri nako te Atua aika korakora, ana aomata aika kakaonimaki
[Taamnei n iteraniba 11]
A ninikoria ana toro Iehova ni buokiia aomata aika ianena bwa na reiakina taekan mimitongin ueana
[Taamnei n iteraniba 13]
E anga te korakora ao te kairiri Iehova nakoia ana aomata aika kakaonimaki, ake a ukoukora ana ibuobuoki n te tataro