Kawakiniko Man Te Mwamwanaaki

“Kam na tarataraingkami ba e kawa temanna ni kuringkami n ana ataibwai . . . ae akea uana.”​—I-KOROTE 2:8.

1-3. (a) Baikara katoto ni kaineti ma mwamwanaakia aomata ae e nini iteran nako te maiu ae bwabwainaki ni boong aikai? (b) Bukin tera bwa ti aki riai ni mimi ni mwamwanaakia aomata?

“IRAMAN mai buakomi ae tuai ni keweaki iroun ana aomata are e mwakuri ibukina?” Te titiraki aio e tabekaki tabeua te ririki n nako iroun te tia reirei n te tua ae mwaatai ngke e karaoa ana kakaae i aona nakoia taian rooia. Tera te kaeka nakon te titiraki aei? E kabwarabwaraa ni kangai: “Tii temanna te rooia mai buakoia rooia aika ngaa ma ngaa mwaitiia ae e tuai ni kewe ana aomata nakoina.” Tera bukina? “E a bon tibwa moana ana kataneiai te rooia aei n te kambwana teuana ae bubura are e kammwakuriia rooia, ao e tuai n reke ana tai ni maroro ma aomata.” E a kaotaki n te rongorongo aei te koaua ae kananokawaki bwa e a bon taabangaki ni boong aikai bwabwainan te kewe ao mwamwanaan te aba.

² E bati rinanin mwamwanaakiia aomata ao e nini iteran nako maiuia aomata ngkai. A bati nako aekakin kaongora aika ribootinaki, ni kaineti ma aia kewe kaain te tautaeka n aia waaki are a karaoi, aia karakaraka taani warebwai ma rooia ae a boonnanoa te raka iai, taani katanoata n anainano aika a mwamwanaia aomata, te tia bukibuki ae babakanikawaia te botaki n insurance, baikai bon tii katoto tabeua mai buakon aika bati. Ao e mwamwanaia naba aomata te Aro. A burebureia aomata mataniwin Aaro n angania reirei aika kewe, n aron aki-mamaten te taamnei, te ai ni moone, ao ai te Temanna-n-teniman.​—2 Timoteo 4:3, 4.

³ Ti ria ni mimi n taiani mwamwanaaki ni kabane aikai? Ti na aki. E kauring ni kangai te Baibara ni kaineti ma “boong aika kaitira:” “A na riki ni buakaka riki aomata aika buakaka ma taani mamana-te-aba, ni bureburea te aba ma ni burebureaki.” (2 Timoteo 3:1, 13) Kioina ngkai Kristian ngaira, ti riai n tarataraira raoi man taian iango aika bureburea te aba aika kona ni katannakoira man te koaua. A kangai titiraki aika uoua aika wai: Bukin tera ngkai e a rangi n taabangaki mwamwanaakia aomata ni boong aikai, ao ti na kanga ni kawakinira bwa ti na aki mwamwanaaki?

Bukin Tera Ngkai E Rangi ni Korakora Mwamwanaakia Aomata ni Boong Aikai?

4. E kanga te Baibara ni kabwarabwaraa bukin taabangakin mwamwanaakia aomata n te aonnaba?

⁴ E katereterea raoi te Baibara bukin taabangakin mwamwanaakia aomata n te aonnaba. E koreia te abotoro Ioane bwa “a bane kaain aonaba ni wene i nanon teuare buakaka.” (1 Ioane 5:19) “Teuare buakaka” bon Tatan te Riaboro. E taekina Tatan Iesu ni kangai: “E aki tei n te koaua, ba akea te koaua i nanona. Ngkana e atonga te kewe, ao e atong n ana bwai; bwa te tia baranikewe ngaia, ao taman te kewe.” Nanona ngkanne bwa ti na aki mimi n aron te aonnaba aei ngkai e kaotiota nanon teuare e tautaekanna, baika kakawaki irouna ao arona ni mwamwanaia aomata?​—Ioane 8:44; 14:30; I-Ebeto 2:1-3.

5. E kanga Tatan ni kakorakoraa ana mwakuri ni mwamwanaia aomata n tain te toki aei, ao antai ae e mamatania riki?

⁵ N tain te toki aei, ao e a tia ni kakorakorai riki ana mwakuri Tatan. E a tia ni karenakoaki nakon te aonnaba. E ataia bwa e a kani bane ana bong, ao e a “bati n unun.” E kakorakoraa ngkai ni kamangaoia aomata aika bati n arona ni “mamanaiia kaain aonaba ni kabane.” (Te Kaotioti 12:9, 12) E aki tii mwamwanaia aomata Tatan n taai tabetai. Ma e teimatoa ni kakorakoraa ni burebureia aomata n taai nako.a E kabonganai aanga ni kabane ni mwamwanaia aomata ni kaubwaina, n ikotaki naba ma te ikamwamwane ao te babakanikawai bwa a aonga ni kamatakiaki aia iango te koraki ake tiaki kaain te onimaki bwa a aonga n raroa ma te Atua. (2 I-Korinto 4:4) Ma e kakorakoraa te tia kaira mwamwanan te aba aei ni kani kabwautia riki te koraki ake a taromauria te Atua “n te tamnei ma te koaua.” (Ioane 4:24; 1 Betero 5:8) Tai mwaninga ngkoa ana taeka Tatan are e kangai: ‘I kona ni katannakoia aomata nako mairoun te Atua.’ (Iobi 1:9-​12) Ti na iangoi ngkai “ana bwai n nanowanawana” Tatan ao arora ni kawakinira mai iai.​—I-Ebeto 6:11.

Kawakiniko man Mwamwanaakim Irouia Taani Kitana ma ni Kabwaoua te Koaua

6, 7. (a) Tera ae a kona n taekinna taani kabwaoua te koaua? (b) E kanga te Baibara ni katereterea te bwai ae a tangiria taani kabwaoua te koaua?

⁶ E a maan Tatan ni kabonganaia taani kabwaoua te koaua n arona ni kakorakoraa n anai nanoia ana toro te Atua. (Mataio 13:36-​39) A kona n taekinna taani kabwaoua te koaua bwa a taromauria Iehova ao a kakoauaa te Baibara, ma a rawa nakon ana botaki te Atua. Tabeman a a tia n oki rikaaki nakon reirei ake a aki-karinea te Atua ake ana reirei “BABURON AE KAKANATO,” aika Aaro aika kewe. (Te Kaotioti 17:5; 2 Betero 2:19-​22) A kairaki iroun taamnein te Atua taani korea te Baibara bwa a na kabonganai taeka aika kaotaraei aia kaantaninga ao aia aanga taani kabwaoua te koaua.

⁷ Tera tiaia taani kabwaoua te koaua? Angiina a aki rauaki nanoia ngkana a kitana te koaua are a a tia ngkoa ni kakoauaa mai mwaina, ma a tangiria naba ni kairiia tabeman bwa iriaia. N onean mwin are a na otinako taani kabwaoua te koaua aikai ao ni karekeia taan rimwia, a aki ma a “katikiia taian reirei ri mwiia [ake bon taan rimwin Kristo].” (Mwakuri 20:29, 30) E kaumaka te kauring ae kangai te abotoro Bauro ni kaineti ma taan reirei ni kewe: “Kam na tarataraingkami ba e kawa temanna ni kuringkami n ana ataibwai.” (I-Korote 2:8) Tiaki ngaia aei te bwai ae a kataia ni kaakaraoia taani kabwaoua te koaua aika bati? N aroia taani kimoaa te aomata are a anaa te aomata mai buakoia ana utu, ao ai bon aroia naba taani kabwaoua te koaua n anaiia kaain te ekaretia bwa konaia, ake a taraa n anaaki nanoia n aia reirei ni kataia n uotiia nako mai buakon te nanai.

8. Baikara aanga ake a kabonganai taani kabwaoua te koaua ibukin kanakoraoan te bwai are a uaiakinna?

⁸ Baikara aanga ake a kabonganai taani kabwaoua te koaua ibukin kanakoraoan te bwai are a uaiakinna? A aki toki ni bitii aroni bwaai, n rairaki nakoni koaua aika a aki koaua raoi, ao taiani kewe. E ataia Iesu bwa a na bwainikirinaki taan rimwina irouia te koraki ake a ‘atonga te taetae ae buakaka ni kabanea, n uaraoiia.’ (Mataio 5:11) Taani kaaitara aika iowawa aikai, a tutuatua baika a aki koaua ibukin nanoia ni kani mwamwanaia aomata. E kauring te abotoro Betero ibukia taani kabwaoua te koaua ake a kabonganai “taeka ni kewe,” ni kataabangaka iai “aia mamana-te-aba,” ao “kabwaouan ana taeka te Baibara” bwa e aonga n reke te bwai are a uaiakinna. (2 Betero 2:3, 13; 3:16) E kananokawaki bwa a tokanikai taani kabwaoua te koaua n “uru aia onimaki tabemang.”​—2 Timoteo 2:18.

9, 10. (a) Ti na kanga ni kawakinira man mwamwanaakira irouia taani kabwaoua te koaua? (b) Bukin tera ngkai ti aki kanaeng ngkana e riai ni manga kaetaki ara atatai i aon ana kaantaninga te Atua?

⁹ Ti na kanga ni kona ni kawakinira man burebureakira irouia taani kabwaoua te koaua? Ngkana ti ira nanon ana Taeka te Atua are e kangai: “Kam na tarataraiia akana karaure, ao akana kabwakabwakaia aomata, n eka nako te reirei are kam reireiaki iai: ao kam na kaokoroingkami ma ngaiia.” (I-Rom 16:17) Ti ‘kaokoroira mairouia’ ngkana ti rawa n ongo n aia reirei, ngkana a taetae nakoira ke a koroboki, ke a karinna n te internet n te kombiuta. Bukin tera ngkai ti karaoa anne? Te moanibwai, ibukina bwa e kairira ana Taeka te Atua bwa ti na karaoia, ao ti onimakina Iehova bwa e tabeakina n taai nako te kabanea n raoiroi ibukira.​—Itaia 48:17, 18.

¹⁰ Te kauoua, ti tangira te botaki are e a tia n reireinira te koaua ae kakawaki, are e kairira bwa ti na raure nako ma Baburon ae Kakannato. N te tai naba aei, ti a ataia bwa e aki kororaoi ara atatai i aon ana kaantaninga te Atua, ao a a bon tia naba ni katamaroaki riki ara atatai i nanon ririki ake a a tia n nako. A kukurei Kristian aika kakaonimaki ni kaantaninga Iehova ibukin katamaroa ni kabane. (Taeka N Rabakau 4:18) Akea bukina ae ti riai ni kitana iai te botaki are e kukurei te Atua ni kabongana, bwa ti a bon nora raoi ana kakabwaia i aona.​—Mwakuri 6:7; 1 I-Korinto 3:6.

Kawakiniko man Mwamwanaakim i Bon i Roum

11. Bukin tera ngkai a kaantaningaia aomata aika a aki-kororaoi bwa a boni kona ni mwamwanaiia i bon irouia?

¹¹ A kaantaningaia aomata bwa e baitii Tatan ni karekea mwamwanaakim i bon iroum. E taku Ieremia 17:9: “Moan te mamamana riki te aba te nano nakoni bwai ni kabane, ao e kakaiaki aorakina.” E a manga korea ae kangai Iakobo: “E kaririaki te aomata ngkana e kairaki n ana kaibabaru ni mamanaki iai.” (Iakobo 1:14) Ngkana e mwamwanaaki nanora, e na boni bae ni kairira bwa ti na kani karaoa te bure, n taraia bwa kanga te bwai ae anainano ao akea te kangaanga iai. Te aeka n iango aei e boni mwamwana te aba, ni kairiri nakon te bure ao te kangaanga imwina.​—I-Rom 8:6.

12. Aaro raa aika ti kona ni mwamwanaira iai i bon iroura?

¹² Ti kona ni kai mwane ni mwamwanaakira i bon iroura. Te nano ae mwamwana te aba e kona ni baka n aki nori aroarona ake e rangi ni mamaara iai ke e kataia ni kauarerekea bukinana n te bure ae kakaiaki. (1 Tamuera 15:13-​15, 20, 21) Nanora aika bubuaka a kona naba ni kakaaei bukibuki ake a na nakoraoi ma ana waaki. Iangoa te katoto ae te bwai ni kamataku. Tabeua kamataku a raraoi ao a kakukurei. Ma e ngae n anne, angiin kamataku ake a karaoaki n taian taamnei, ao n te terewitin, ao ai n te internet n te kombiuta, a bwaitingako ao a kaineti ma te aroaro ni maiu ae buakaka. E bebete iangoan ae aongkoa ti aki kona n rotaki buaka n taiani kamataku aikai ngkana ti nori. Aikai tabeua taiani bukibuki ni kaineti ma anne: “Akea raraoman iai mataniwin nanou ngaia are tera te kangaanga iai?” Ma aeka n aomata aikai a boni ‘mwamwanaiia i bon irouia n iango aika kewe aikai.’​—Iakobo 1:22.

13, 14. (a) Baikara katoto n te Baibara aika a kaotia bwa a aki teimatoa ni kamanoira mataniwin nanora? (b) Ti na kanga ni kawakinira man mwamwanaakira i bon iroura?

¹³ Ti na kanga ni kona ni kawakinira man mwamwanaakira i bon iroura? Te moanibwai, ti riai n uringnga bwa e na aki teimatoa n onimakinaki mataniwin nanon te aomata. Iangoa rongorongon te abotoro Bauro. Imwain rikina bwa te Kristian, e boni bwainikirinia taan rimwin Kristo. (Mwakuri 9:1, 2) E boni bae n tuai n tabetabe ni mataniwin nanona n te tai arei. E mataata bwa e a tia ni kairia mataniwin nanona n te aro ae kairua. E taku Bauro; “I karaoia n aki ataia n aki onimaki.” (1 Timoteo 1:13) Mangaia are kakoauan ae e raoiroi matakuakinan te kamataku teuana ngkana e aki raraoma iai mataniwin nanora, bon akea koauana bwa e na raoiroi n taai nako. Bon tii te mataniwi n nano ae marurung n te itera n taamnei ae kataneiaki raoi n ana Taeka te Atua ae kona n riki bwa kairirara.

¹⁴ Ngkana ti na kararoaa mwamwanaakira i bon iroura, iai bwaai n ibuobuoki aika ti riai n ururingi. Tuoa raoi nanom n te tataro. (Taian Areru 26:2; 2 I-Korinto 13:5) Tuoakin raoi nanom e kona ni kauringko bwa ko riai ni karaoi bitaki n am iango ke aroarom. Ongora irouia tabemwaang. (Iakobo 1:19) Kioina ngkai ti kona n iraraang n te bwai are ti tangiria riki ngkana ti tuoi nanora, ti wanawana riki ngkana ti ongo n aia taeka raora ni Kristian aika ikawai n te onimaki. Ngkana ko a karaoa am motinnano ke ko a karaoi mwakuri aika a taraa ni kananououa irouia raom n onimaki ake a a ikawai riki n te onimaki, ko kona n titirakiniko ni kangai, ‘E kona naba n ae e a aki kairaki raoi mataniwin nanou ke tao e a manga mwamwanaai nanou?’ Katoatai ni karina i nanom ana rongorongo te Baibara ao booki ake a aanaki n te Baibara. (Taian Areru 1:2) Karaoan anne e na buokiko ni kanakoraoa am iango, aroarom, ao am namakin ni kaineti ma ana kaetieti te Atua.

Kawakiniko man Ana Kewe Nako Tatan

15, 16. (a) Baikara keewe ake e kabonganai Tatan n ana kakorakora ni mwamwanaira? (b) Ti na kanga ni kararoaira man mwamwanaakira ni keewe aikai?

¹⁵ E kabonganai keewe aika a kakaokoro nako Tatan n ana kakorakora ni mwamwanaira. E kataia naba ni kairira bwa ti na kakoauaa bwa e karekea te kakukurei ao te rau kabatiaan te kaubwai, e ngae ngke te koaua n taai nako boni kaitaraan raoi anne. (Te Minita 5:10-​12) E tangirira naba bwa ti na kakoauaa bwa e na bon reitinako waakin te aonnaba ae buakaka aei n aki toki, e ngae ngke e a bon teretere man bwaai ni kakoaua bwa ti a maeka ngkai ni “boong aika kaitira.” (2 Timoteo 3:1-5) E kaungaa naba Tatan te iango are akea karuanikain bwainakin te aroaro ni maiu ae kammaira, e ngae ngke a a tia n anaa uaana ae te maraki ao te kainnano n taai nako, taani kakaaea te kakukurei. (I-Karatia 6:7) Ti na kanga ni kararoaira man mwamwanaakira ni keewe aikai?

¹⁶ Karekea kabwaiam man taiani katoto n te Baibara. Iai n te Baibara taiani katoto n aroia aomata ake a mwamwanaaki n ana kewe Tatan. A tangira te kaubwai, n te aro are a aikoa katurua aia iango ni kaineti ma te tai are a maiu iai, ke a karaoi mwakuri nako aika bubuaka, ake a bane ni karuanikai uaaia. (Mataio 19:16-​22; 24:36-​42; Ruka 16:14; 1 I-Korinto 10:8-​11) Karekea reireiam man taiani katoto ni boong aikai. E kananokawaki bwa iai tabeman Kristian aika a a tia ni katoka ingaingan nanoia ao a kakoauaa bwa aia beku iroun te Atua, e a tia ni katabeia n te aro are a aikoa oi taiani kakabwaia aika raraoi riki. A kona ni kitana te koaua ao ni waakin anua ni maiu aika tamare. Ma ngaia n aroia aei ao titeboo ma a mena iai “n taabo aika maranran,” ao n te tai ae waekoa ke rimwi riki ao a nang bon okiraki n uaan aia mwakuri aika aki boraoi ma nanon te Atua. (Taian Areru 73:18, 19) Ti wanawana ngkana ti karekei reireiara man aia kairua tabemwaang.​—Taeka N Rabakau 22:3.

17. Bukin tera ngkai e boutokaa te kewe Tatan are aongkoa e aki tangirira Iehova ao ti aki kakawaki naba irouna?

¹⁷ Iai riki ana kewe Tatan ae e rangi ni materaoi kabonganana ngkai, ae te kewe ae aongkoa e aki tangirira Iehova ke ti aki kakawaki irouna. E a tia Tatan ni kamatebwai aroia aomata n aki kororaoi i nanon ririki aika ngaa ma ngaa. E ataia naba bwa te bwarannano e kona ni kamamaaraira n te itera n taamnei. (Taeka N Rabakau 24:10) Mangaia are e boutokaa te kewe are bon akea uaara i matan te Atua. Ngkana ti “kabwakaki” ao ti kakoauaa are e bon aki tabeakinira Iehova, ti kona ni kaririaki ngkanne bwa ti na kabwarai nanora. (2 I-Korinto 4:9) Anne raoi te bwai ae e tangiria Teuare te tia mwamwanaira! Ti na kanga ngkanne ni kawakinira man mwamwanaakira n ana kewe Tatan?

18. E kanga te Baibara ni kabebeteira ni kaineti ma ana tangira Iehova?

¹⁸ Iaiangoa raoi tangirara iroun te Atua ae taekinaki n te Baibara. A kabonganaki n ana Taeka te Atua rongorongo tabeua aika a rota te nano ake a kabebeteira bwa ti na ataia bwa e bon tabeakinira Iehova n tatabemanira nako ao e tangirira. Nanon te rongorongo are E kaki rannimatam i nanon ana “batoro,” e bon nora rannimatam ao e uringnga are e taonako i nanon am tai ni kakorakorako bwa ko na teimatoa ni kakaonimaki. (Taian Areru 56:8) E ataia bwa te tai raa ae ‘uruaki nanom’ iai ao e mena i rarikim n taai akanne. (Taian Areru 34:18) E atai aromi ni kabane n ikotaki naba ma mwaitin “iranatumi.” (Mataio 10:29-​31) Ma ae kakawaki riki, e a tia te Atua n “anga Natina ae te riki-temanna” ibukim. (Ioane 3:16; I-Karatia 2:20) N taai tabetai, e kona ni kangaanga iroum kakoauan ae a kaineti raoi nakoim kiibu aikai. Ti bon riai ni kakoauaa ana taeka Iehova. E tangiria bwa ti na kakoauaa ae e bon tangirira n tatabemanira nako ao tiaki n ae e tii tangira ara kurubu.

19, 20. (a) Bukin tera ngkai e kakawaki ataakin ana kewe Tatan are aongkoa e aki tangiriko Iehova, ao n rarawa naba nako iai? (b) E kanga ni buokiia te koraki ake a rawawatannano te mataniwi ae mwamwananga temanna?

¹⁹ Ataa te kewe ao rarawa nako iai. Ngkana ko ataia bwa e kewe te aomata temanna, ko boni kona ni kamanoko man mwamwanaakim iai. Mangaia are ataakin ana kewe Tatan are e tangiria bwa ko na kakoauaa are aongkoa e aki tangiriko Iehova, e na boni korakora buokam iai. E taku ana kaeka te aine ae te Kristian temanna nakon te rongorongo are mena n Te Taua-n-Tantani, are e kauringaki iai ana mwakuri nako Tatan ni kaineti ma kakororaoan nanona: “I aki ataia ae ngaia e kataia ni kabongana au namakin Tatan bwa e na kabwara nanou iai. Ataakina irou e a anganai te korakora bwa N na tokanikai i aon au namakin.”

²⁰ Iangoa rongorongon te mataniwi ae mwamwananga i Amerika Maiaki. Ngke e karaoa ana mwakuri ni kaungaunga nakoia tiibu ake a rawawata nanoia, ao e aki toki n titirakinia ni kangai, ‘Ko kakoauaa te Temanna-n-teniman?’ A aki toki ni kaekaa anne te koraki ake a rawawata nanoia ni kangai, ‘I aki,’ bwa a ataia ae bon teuana naba mai buakon ana kewe Tatan. E a manga titirakinia naba te unimwaane ae te tia mwamwananga aei ni kangai, ‘Ko kakoauaa te ai ni moone?’ E a manga kangai naba te kaeka, ‘I aki!’ Imwina ao e a tuangia ngkanne te unimwaane aei bwa iai riki ana kewe Tatan teuana ae aki bati n ataaki. E kairiia nakon te boki ae Kaaniko Riki Ma Iehova,b iteraniba 249 ao te barakirabe ae 21, are e kaotaki raoi iai bwa bon te kewe are e aki tangiriia aomata nako Iehova. E ribootinna te mataniwi ae mwamwananga aei bwa e nakoraoi uaan ana kaungaunga aei bwa e buokiia ake a rawawatannano bwa a na ataa ana kewe Tatan aei ao a na rarawa nako iai.

Kawakiniko man Mwamwanaakim

21, 22. Bukin tera bwa ti aki katukaki n te rotongitong ni kaineti ma ana mwakuri ni mwamwanaia aomata Tatan, ao tera ae ti kananomatoaira nako iai?

²¹ I nanon raabanen boong aika kaitira aikai, e na boni kaantaningaki Tatan bwa e na teimatoa ni kaotiotii ana kewe aika rangi ni bati, ao ana waaki nako ni mwamwanaia aomata. E rangi ni bati n rabwa Iehova bwa e aki katikuira n te rotongitong ni kaineti ma ana mwakuri Tatan ni mwamwanaia aomata. E a tia “te toro ae kakaonimaki ae wanawana” ni kaotaira n te Baibara, ao booki ake a aanaki n te Baibara ni katereterea raoi ana bwai ni mwakuri te Riaboro aika bubuaka. (Mataio 24:45) Kaman ataakin aei iroura e buokira bwa ti na tokanikai n aki mwane iai.​—2 I-Korinto 2:11.

²² Ti bia teimatoa ni kawakinira man aia reirei taani kabwaoua te koaua. Ti bia nanomatoa naba ni kararoaira man te bwai ni kamwane ae e aki bati n ataaki, ae mwamwanaakira i bon iroura. Ti bia bane n atai ana kewe nako Tatan ao n rarawa nako iai. Ni karaoan anne, ti kawakina iai ara iraorao ma “te Atua ni koaua,” are e riribaa mwamwanaakia aomata.​—Taian Areru 31:5; Taeka N Rabakau 3:32.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko Uringnga?

• Bukin tera ngkai e rangi ni korakora mwamwanaakia aomata ni boong aikai?

• Ti na kanga ni kawakinira man mwamwanaakira irouia taani kabwaoua te koaua?

• Ti na kanga ni kawakinira man mwamwanaakira i bon iroura?

• Ti na kanga ni kararoaa mwamwanaakira n ana kewe nako Tatan?