E Maiu Ana Taeka Iehova
Reirei Aika Kakawaki man te Boki ae Nakoaia Ibonga
E TUAI koro teuana te ririki imwin kainaaomatakia tibun Iteraera man tautoronakiia irouia I-Aikubita. Ao a riki iai bwa te botannaomata ae boou ngke a touanako kawaiia nakon te aba ae Kanaan. Bon ana kaantaninga Iehova bwa e na maeka iai te botannaomata ae itiaki. Ma, a rangi ni kamwara aroaroia kaain Kanaan n aia taromauri ao n anuani maiuiia. Mangaia are e angan te ekaretia ae Iteraera taian tua te Atua ni koaua, bwa a aonga ni kaokoroaki iai n aia beku ibukina. A koreaki tuua aikai n te Baibara, n te boki ae Nakoaia Ibonga. E koreaki te boki aei iroun te burabeti are Mote n rereuan Tinai n te ririki 1512 B.C.E., ao rongorongo aika a taekinaki iai a riki i nanon tii teuana te namwakaina. (Te Otinako 40:17; Warekaia Iteraera 1:1-3) E okioki Iehova ni kaungaia taan taromauria, bwa a na itiaki.—Nakoaia Ibonga 11:44; 19:2; 20:7, 26.
A aikoa mena i aan te Tua ae e anga te Atua rinanon Mote taani Kakoaua ibukin Iehova ni boong aikai, ibukina bwa maten Iesu Kristo e katoka te Tua anne. (I-Rom 6:14; I-Ebeto 2:11-16) Ma e ngae n anne, ao tuua aika i nanon te boki ae Nakoaia Ibonga, a kona ni karekei kakabwaia nakoira n aron ae a reireinira baika a mwaiti ibukin arora n taromauria Atuara ae Iehova.
KAREA AIKA KARAOAKI N OIN NANON TE AOMATA AO AIKA A KABAEAKI IAI
A karaoaki anga karea tabeua i aan te Tua n oin nanon te aomata, ao tabeua a kabaeaki iai. N te katoto, te karea ni kabuokaki e kareanaki ngkana bon nanon te aomata ni kan anga. E anganaki te Atua te karea anne ni kabane, n aron naba Iesu Kristo ngke e kukurei n anga boni ngaia ma nanona ni kabane bwa te karea ni kabomwi. E anga te aomata n oin nanona te karea ni kan raoi, ma e bon tibwatibwaki nakoia tabeman naba. E anganaki te Atua te mwakorona i aon te baonikarea, mwakorona are teuana e kanaki iroun te ibonga, ao te kabanea ni mwakoro e kanaki iroun te aomata are ana karea. E kona ni kabotauaki ma aei Kanuringan maten Kristo ibukina bwa a tibwatibwaki iai banna ni kauring i buakoia Kristian aika kabiraki.—1 I-Korinto 10:16-22.
A kabaeaki bwa a na angakarea ibukin te kabwarabure ao karea ni kabwara buakaka. Te angakarea ibukin te kabwarabure, bon ibukin kabwaran buure aika riki n te ukinta, ke n tiaki nanon te aomata. Te angakarea ibukin kabwaran te buakaka e karaua nanon te Atua ni kaineti ma te bure ae e anaaki iai inaaomatan te aomata iroun te tia bure, ke e a manga kaokaki inaaomatan te tia bure ibukin kaotan te raraoma irouna. Iai naba angakarea aika baraua aika karaoaki ibukin kaotan te kakaitau ibukin ana bwai n tituaraoi Iehova aika mwaiti kurikuri. A riai n ataaki taekan baikai iroura ibukina bwa angakarea i aan te berita n Tua, bon taiani banna ibukin Iesu Kristo, ao ana karea ao kakabwaia aika a na reke mai iai.—Ebera 8:3-6; 9:9-14; 10:5-10.
A Kaekaaki Titiraki i aon te Baibara:
2:11, 12—Bukin tera bwa e aki butimwaeaki iroun Iehova aia karewe manibeeru bwa “te karea ae na kabuokaki”? E aki nanonaki ikai aia karewe manibeeru raoi. Bwa e ngae ngke aia karewe manibeeru e aki kariaiakaki ibukin “te karea ae na kabuokaki,” ma e ira buakon ‘moan uaa aika uaan te tawaana.’ (2 Rongorongo 31:5) Aia karewe manibeeru ae nanonaki iai bon ranin ao karewen uaani kaai. E aki kariaiakaki te aeka ni karewe aei bwa te karea i aon te baonikarea, kioina ngkai e kona ni manging.
2:13—Bukin tera bwa a riai n taoronaki “karea ni kabane”? E aki karaoaki aei bwa e aonga ni karokoraoaki iai kangkangin te karea. Ni katobibia te aonnaba, ao e kakabonganaki te taoro ibukin kateimatoan raoiroin amwarake. N te aro naba anne, a taoronaki taiani karea ibukina bwa te taoro e tei ibukin akean te buakaka ke te baareka.
Reireiara:
3:17. Kioina ngke e ataaki te nenea bwa te kabanea n tamaroa, katabuan kanakina ngkanne irouia I-Iteraera e kamataata nakoia bwa bon ana bwai Iehova te kabanea n raoiroi. (Karikani Bwaai 45:18) Ti a kauringaki man aei, bwa ti riai n angan Iehova ara kabanea n raoiroi ni bwaai ni kabane.—Taeka N Rabakau 3:9, 10; I-Korote 3:23, 24.
7:26, 27. A aki kariaiakaki tibun Iteraera bwa a na kana te raraa. E taku te Atua bwa e tei te raraa ibukin te maiu. E taekinaki ae kangai n Nakoaia Ibonga 17:11, BK: “Ba boni maiun te rabata te rara.” Taan taromauria te Atua ni koaua a riai naba n rawa nakon te raraa ni boong aikai.—Mwakuri 15:28, 29.
E A KATEAKI TE NAKOA N IBONGA AE TABU
Antai ake a mwiokoaki bwa a na tabeakin taiani karea? A mwiokoaki iai ibonga. E kairaki Mote iroun te Atua bwa e na booa te botaki ibukin kamatoan Aaron, bwa te ibonga ae rietata ao ibukia naba natina mwaane aika aman ake a na beku naba i aana bwa ibonga. E karaoaki te botaki aei i nanon itibong, ao a moana aia mwakuri n ibonga n te bong are imwina.
A Kaekaaki Titiraki i aon te Baibara:
9:9—Tera ae kaotaki ni kabwaroan te raraa i rarikin aan te baonikarea ao tibwatibwana nako aoni bwaai aika kakaokoro? E kaotaki iai bwa e kariaia Iehova karekean te kabwarabure man te raraa. E boto te babaire ibukin te kabwarabure i aon te raraa. E korea ae kangai te abotoro Bauro: “A kuri bane bai ni kaitiakaki n te rara, ni bairen te Tua, ao akea te kabarabure ngkana e aki baro te rara.”—Ebera 9:22, BK.
10:1, 2—Tera are e irekereke ma aia bure natin Aaron aika mwaane ake Nataba ao Abiu? Bon imwin naba karaoan ae e aki riai i nanon aia tai ni mwakuri n ibonga Nataba ao Abiu, ao e anga ana kaetieti Iehova nakoia ibonga bwa a na aki moi n te wain ke te kamanging n aia tai ni mwakuri n te umwa-n-rianna ae tabu. (Nakoaia Ibonga 10:9) E kaotaki man aei bwa ngke a reke n te bure arei natin Aaron aika uoman aikai, ao e a tia n rotaki aia kaburoro n te kamanging. Ma n etina, a kamateaki ibukin aia bure ni kareana te “ai ae aki riai i matan Iehova.”
Reireiara:
10:1, 2. A riai n iri raoi nanon ana kaetieti te Atua ana toro Iehova aika iai mwiokoaia ni boong aikai. Irarikin anne, ngkana a karaoa tabeia, a aki riai ni kainikatonga n riaon ae riai ni kaineti ma te mwioko ae a anganaki.
10:9. Ti aki riai ni karaoi mwiokoara aika ti anganaki mairoun te Atua ngkana e a rotaki ara kaburoro n te kamanging.
E TANGIRAKI TE ITIAKI N TAROMAURIAN TE ATUA
A kakabwaiaki n aanga aika uoua tibun Iteraera man tuua ibukin te amwarake, ake a kaineti ma maan aika itiaki ao aika a aki itiaki. Tuua aikai a kamanoia man ituakiia n te aoraki ma manin aoraki aika kamamate, ao e kakorakoraa naba kaokoroaia i marenaia ma te botannaomata are a otabwaniniaki irouia. Tuua ake tabeua riki a kaineti ma te aki-itiaki man rabwataia maate, kaitiakaia aine imwin bungiia, babaire ni kaineti ma te rebera, ao te aki-itiaki ae riki imwin te burinauau mairoun te mwaane ke te aine. A riai ni karaoi tabeia ibonga, ni kaineti ma aomata aika a riki n aki-itiaki.
A Kaekaaki Titiraki i aon te Baibara:
12:2, 5—Bukin tera bwa te bung e karika te aine bwa e na “kamwara”? A karaoaki bwaai ni kariki n te rabwata ibukin karikaia aomata aika kororaoi. Ma ibukin ituakia aomata n te bure, a manga tuuraki iai natiia n te aki-kororaoi ao te bure. Boong aika tabebong ibukin te ‘aki-itiaki’ imwin te bung, ao aaro ake tabeua riki n aron te teiao, ao otinakon ana tari te mwaane, e kauringiia tibun Iteraera taekan ituakiia n te bure. (Nakoaia Ibonga 15:16-24; Taian Areru 51:5; I-Rom 5:12) Tuua ibukin te kaitiaki aika a riai n iraki irouia tibun Iteraera, e kamataata nakoiia kainnanoan te karea ni kaboomwi, ae na rabuni aia bure aomata ao ni manga kaoka te maiu ae kororaoi. Mangaia are e riki te Tua bwa aia ‘tia reirei ae kairiria nakon Kristo.’—I-Karatia 3:24.
15:16-18—Tera ae nanonaki n ‘otinakon ana tari te mwaane’ ae e taekinaki ni kiibu aikai? E nanonaki n aei otinakon ana tari te mwaane ngkana e matu n te tairiki ke n tain te wene n taanga.
Reireiara:
11:45. E itiaki Iehova ae te Atua ao e tangiriia ake a beku irouna bwa a na itiaki naba. A riai n ukoukora te itiaki ao a na teimatoa iai n te aro n rabwata ao n taamnei.—2 I-Korinto 7:1; 1 Betero 1:15, 16.
12:8. E kariaia Iehova bwa a kona n anga te mannikiba bwa aia karea aomata aika raarikin, n onean mwin te tiibu ae bobuaka. E atataiaomata nakoia aika akea aia bwai.
E RIAI NI KATEIMATOAKI TE ITIAKI
Taian angakarea ibukin buure aika kakawaki riki a kaakaraoaki ni katoa ririki n rokon te Bong ni Kabwara Bure. E kareanaki iai te kao-mwaane ibukia ibonga ao te baronga are Rewi. E kareanaki te kooti ibukia barongan Iteraera aika tiaki ibonga, ao e kanakoaki temanna riki te kooti ae maiu nakon te rereua, imwin katokaan aia bure aomata i aona. A iangoaki kooti aika uoman aikai bwa te angakarea ae tii teuana. Te babaire aei bon te banna ae kaotia bwa e na kareanaki Iesu Kristo ao e na uoti nako buure.
Tuua ibukin kanakin irikon maan ao bwaai riki tabeua, a katereterea kainnanoan te itiaki ngkana ti taromauria Iehova. A bon riai naba ni kawakina itiakiia ibonga. Tooa aika tenua aika kaakaraoaki ni katoa ririki, bon tain te kakukurei ao te kakaitau ae bati nakon te tia Karikiriki. E angania naba ana aomata Iehova tuua ni kaineti ma tabun kabonganan arana n te aro ae aki-riai, kawakinan te Taabati ao te Iubire, ao te aroaro ae riai ni kaineti ma aomata aika raarikin ao kaaunga. A kabotauaki kakabwaia aika a na reke man te ongeaba iroun te Atua ma rekenikai ake a na reke man te aki-ongeaba. Iai naba tuua ibukin taian angakarea aika iai rekerekeia ma taian taetae ni bau, te kateibo, moani buniia maan, ao te anganga te kabwianibwai bwa te ‘bwai ae tabu nakon Iehova.’
A Kaekaaki Titiraki i aon te Baibara:
16:29—N te aro ra are a na ‘karawawataiia’ iai tibun Iteraera? E karaoaki aei n te Bong ni Kabwara Bure ao e irekereke ma ukoukoran te kabwarabure. Te aki-mamatam n te tai anne e kaotia ae a ataia bwa taani bure ngaiia. Mangaia are, e iangoaki bwa ‘karawawataiia’ n te tai anne, e nanona te aki-mamatam.
19:27—Tera ae nanonaki n te tua are “tai imani maninganingan iran atumi” ke “tai korea maninganingani buaimi”? A anganaki I-Iutaia te tua aei, bwa a aonga n aki koroi buaia ao iraia n aron kateia bekan tabeua. (Ieremia 9:25, 26; 25:23; 49:32) Ma, e aki nanonaki n ana tua te Atua aei, bwa a na aki korei buaia ke iran atuia I-Iutaia.—2 Tamuera 19:24.
25:35-37—E bure ngkana a tangira bakaon aia mwane tibun Iteraera? Ngkana e tangoaki te mwane ibukin te bitineti, e kona n tangira bakaona teuare ana mwane. Ma e aki kariaiakaki n te Tua bwa e na iai bakaon te mwane are e tangoaki irouia kainnano. Bon te bure karekean te bakao mairouia akana kainnano aika iai aia kangaanga ni kaineti ma te mwane.—Te Otinako 22:25.
26:19—E na kanga n onikaki ‘karawa bwa kanga te biti, ao aon te aba bwa kanga te burati’? Ibukin karakon te karau, karawa ngkanne are i Kanaan e a taraa ni matoatoa n aron te biti ae akea bwangabwangana, ao ibukin akean te karau e na buraun aon tano bwa kanga ai aron te burati.
26:26—Tera ae nanonaki n ae ‘a na umun baraua tengaun te aine i nanon te nne n umum ae ti teuana’? A kainnanoa oin aia ai-n-umum aine, ibukin karaoan aia amwarake ae a kainnanoia. Ma e taekinaki ikai te tai ae e na karako te amwarake iai, n te aro ae e na tii kainnanoaki teuana te ai-n-umum ibukin mwaitin kanaia aine aika tengaun. Aio teuana mai buakon bwaai ake a taetae ni burabetinaki bwa e na riki ngkana e aki kawakinaki te itiaki.
Reireiara:
20:9. Titeboo buakakan te nano ae kairiribai ma n iowawa ma te tiritiri i matan Iehova. Mangaia are e katitebooa tuaan te aomata ae taetaebuakaia ana karo ma ae tiringia ana karo. Ti aki ngkanne kaungaki n te aro aei, bwa ti na kaotiota kakawakin tangiraia raora n onimaki?—1 Ioane 3:14, 15.
22:32; 24:10-16, 23. E na aki taetaebuakaki te ara ae Iehova. Ti riai ni kamoamoaa arana ao n tataro ibukin katabuan arana.—Taian Areru 7:17; Mataio 6:9.
Rotakin Ara Taromauri n Reirei Aika n Nakoaia Ibonga
A aikoa mena i aan te Tua Ana tia Kakoaua Iehova ni boong aikai. (I-Karatia 3:23-25) Ma kioina ngkai e kamatataaki n te boki ae Nakoaia Ibonga ana iango Iehova i aon bwaai aika mwaiti, e a kona ngkanne n rotaki iai arora n taromauri.
Ngkai ko kaakaraoa am wareware man te Baibara ibukin te wiki n am tai ni katauraoi imwain te Kuura ni Kataneiai Ibukia Taan Uarongorongo, akea ngkanne te nanououa bwa e na rangi n riingaki nanom n te koaua ae e tangiriia ana toro te Atua bwa a na itiaki. E kona naba bokin te Baibara aei ni kairiko bwa ko na angan Teuare Moan te Rietata am kabanea n tamaroa ao ni kateimatoaa naba itiakim bwa e aonga ni karaoiroaki.
[Taamnei n iteraniba 19]
Boni bannan Iesu Kristo ma ana karea, kareanakin karea i aan te Tua
[Taamnei n iteraniba 20]
Te Toa are te Bwerena ae Aki-Karikaki
[Taamnei n iteraniba 21]
Bon taai ibukin te kakukurei ao te kakaitau nakon Iehova, boong n toa ni katoa ririki, n aron te Toa ae Uumwa-n-Rianna