Ko Kani Maiu n Aki Toki?
“I AKI maaka te mate,” e taekina anne te unnaine ae mena i Tiaban. “Ma e rawawata nanou iai kioina ngke N nang karaurenakoaki iai ma uee aikai.” E ataa are e nanonna te unnaine aei te tari te aine are e kawaria, ibukina bwa iai ana oo-n-aroka te unnaine aei ae moan te tamaroa. Aomata aika mwaiti ake a taku bwa a aki maaka te mate, a a rangi ni kukurei n te karikibwai ao tao a kakaantaningaa naba te tai are a nang maiu iai n aki toki.
Te maiu n aki toki? A mwaiti aika a rawa nakon te iango anne. A kona tabeman n taku bwa akea nanoia n te maiu n aki toki. Bukin tera bwa e na iango n arona anne te aomata?
E Kabotu te Maiu n Aki Toki?
A iangoia tabeman bwa e na kabotu te maiu n aki toki. A kona n taekina te maiu ae kabotu, are a a rinanona aomata aika mwaiti aika a a tia n ritaea, are akea te bwai ae a na karaoia bwa ai tii te tetekateka naba ao ni mamataku n taamnei aika oti n aia TV. Ngkana anne am namakin, ao iangoa are e taku te tia rabakau ni bwaini karawa ae Robert Jastrow, are e titirakinaki bwa bon te kakabwaia te maiu n aki toki ke te tekebuaka. E kaeka Jastrow n taku: “Bon te kakabwaia nakoia te koraki ake iai nanoia ni kan atatai ao e aki totoki nanoia ni kan neneri taekan bwaai. E na rangi ni karaunano nakoia iangoan are e na akea tokin karekean te atatai irouia. Ma e na riki bwa tekebuakaia te koraki ake a rawa ni karababaa aia reirei ao ni kananomatoaia nako iai. A bon aki ataa kabonganan raoi aia tai te koraki aei.”
Kunean are e na kabotu ke ni kaunga te maiu are aki toki, e boni boboto i aon am kaantaninga. Ngkana ‘iai nanom ni kan atatai ao e aki totoki nanom ni kan neneri taekan bwaai,’ iangoi baika ko kona ni karaoia n aron te koro taamnei, te anene, te kateitei, te ununiki, ke waaki riki tabeua aika manena ake ko nano iai. Te maiu are aki toki i aon te aba, e na karekei kakabwaia aika kamimi ibukin karikirakean am konabwai ni bwaai aika bati aika ko kan karaoi.
Kaotiotan ao namakinan tangiram n aki totoki, e na karika te maiu ae aki toki bwa te bwai ae karaunano. Ti karikaki ma te konabwai ni kaota te tangira, ao ti ebiebi iai ngkana ti namakina tangirakira. Tibwakin te tangira ni koaua, e karekea te raunnano ae korakora, are e aki kona ni mauna nako i nanon waakinakon te tai. Te maiu n aki toki, e na karekea te tai ae akea tokina ibukin karikirakean te tangira tiaki tii ibukia raora n aomata, ma e a moamoa riki bon ibukin te Atua. E taku te abotoro Bauro: “Ma ngkana e tangira te Atua te aomata, ao e bon ataki i Rouna.” (1 I-Korinto 8:3) Ai tamaroa ra te kakabwaia ae ti na ataa te tia Tautaeka ae Moan te Rietata, ao e na ataira naba! Irarikina, akea tian reiakinan taekan ara tia Karikiriki ae tatangira. E na kanga ngkanne te maiu are akea tokina ni kabotu ao n aki-kakukurei?
Te Maiu ae E Kimototo, ma E Kakawaki
A namakinna tabeman bwa kimototon te maiu, boni ngaia te bwai ae kakawaki. A kona ni kabotaua te maiu ma te koora, are iai tian mwaitina ni mena i aantano. Ngkana e kona n reke te koora n taabo nako, ao e na waekoa ni bua kakawakina. Ma e ngae n anne, e bon teimatoa naba n tamaroa te koora ao anne ai aron naba te maiu.
Ti kona ni kabotaua karekean te maiu ae aki toki ma karekean te ang ae bati. Kaimoan te submarine ae e aki kona ni waerake nako aontari, a na iangoa te eea bwa te bwai ae moan te kakawaki. N am iango, a ngurengure imwin kamaiuakia, ibukin manga reken te eea ae bati? A na bon aki!
N aroia kaimoa akanne, ti kona ni kamaiuaki tiaki tii ibukin tabeua riki te ririki, ma bon ibukin karekean te maiu are akea tokina. E korea ae kangai te abotoro Bauro: “Ba boon te bure te mate; ma ana bwai n tituaraoi te Atua te maiu are aki toki i nanoni Kristo Iesu are ara Uea.” (I-Rom 6:23) Rinanon ana karea ni kaboomwi Iesu, ao e na kamaunaa iai te aki-kororaoi ao te mate te Atua mairouia aomata, ma n anga ana bwaintangira are te maiu are aki toki nakoia aomata aika ongeaba irouna. Ai kakaitau ra ngaira n te babaire ae tatangira aei!
Tera Aroia Raom Aika Tangiraki?
A kona n iangoa aei tabeman aomata: ‘Tera aroia au koraki aika tangiraki? E na akea manenan te maiu ae akea tokina i aon te aba ngkana akea au koraki i rarikiu.’ Tao ko a tia ni karekea te atatai man te Baibara ao n tia n reiakina reken te maiu ae akea tokina i aon te baretaiti i aon te aba. (Ruka 23:43; Ioane 3:16; 17:-3) Ko na bae n tangiriia kaain am utu ao am koraki ni kaan, ao raom aika tangiraki iroum, bwa a na mena iai, ni karekea naba te kukurei are ko kaantaningaia bwa ko na karekea n ana aonnaba ae boou te Atua are e a tia ni beritanna, ae raoiroi.—2 Betero 3:13.
Ma tera ae e na riki ngkana akea nanoia raoraom ao am koraki aika tangiraki iroum, ni kani maeka n aki toki n te baretaiti i aon te aba? Tai kariaia anne bwa e na kabwaraa nanom. Teimatoa ni karekea te atatai man te Baibara ao ni kaboraoa maium ma ngaia. E korea aei te abotoro Bauro: “Ngkoe te ainenuma ae te kiritian, ko na kanga n ataia ba ko na kamaiua teuane bum? Ao ngkoe te manenuma ae te kiritian, ko na kanga n ataia ba ko na kamaiua neiene bum?” (1 I-Korinto 7:16, BK) A kona ni bitaki aomata. N te katoto, temanna te mwane are e kakaaitaraa te waaki ni Kristian ngkoa, e a bitaki ao imwina e a riki bwa te unimwaane n te ekaretia ni Kristian. E taku: “I rangi ni kakaitau bwa au utu ae tangiraki irou, a kakaonimaki n nim ma ana reirei te Baibara i nanon au tai ni kakaaitaraia.”
E rangi n tabeakina maium te Atua ao maiuiia am koraki aika ko tangiriia. Ni koauana, e “aki tangira maten temanna [Iehova], ma a na bane aomata n rairi nanoia.” (2 Betero 3:-9) E tangiriko Iehova ae te Atua ao e tangiriia naba am koraki aika ko tangiriia bwa a na maiu n aki toki. E korakora riki ana tangira nakoia aomata aika aki-kororaoi. (Itaia 49:15) Mangaia are e aera bwa ko aki karikirakea am iraorao ae raoiroi ma te Atua? Ko na kona ngkanne ni buokiia am koraki aika tangiraki iroum bwa a na karaoa naba aekan anne. E ngae ngkana akea irouia ngkai kaantaningan te maiu n aki toki, ma aroarom e na kona ni bita aroia ngkana a noriko ni karaoa ae boraoi ma te atatai ae eti man te Baibara.
Tera aroia am koraki aika a a tia ni mate? E ngae ngke mirion ma mirion aika a a tia ni mate, ma e kaota te kaantaninga ae kakukurei te Baibara ibukin te manga-uti, ae kautakiia aomata man te mate ao ni maiu n te Baretaiti i aon te aba. E berita Iesu Kristo: “E na bon roko te aua, ae a na bane iai n ongo bwanana aomata ake a mena i nanon ruaia ni mate, ao a na oti nako.” (Ioane 5:28, 29) A na manga kautaki naba te koraki ake a mate n aki ataa te Atua, bwa e taku te Baibara: “Bon iai ae I kaantaningaia mairoun te Atua, ae a kaantaningaia naba te koraki aei, ae manga-utiia akana raoiroi ao akana aki raoiroi.” (Mwakuri 24:15) Ai boni kakukurei ra butimwaeakiia nakon te maiu!
Te Maiu ae Aki Toki bon te Kaantaninga ae Kakukurei
Ngkana ko kona ni karekea te kukurei ao n rauaki nanom ngkai n aki ongei kangaanga n te aonnaba aei, ko na bon kona ngkanne ni karekea te maiu are aki toki i aon te aonnaba ae te baretaiti. Ngke e taekin kakabwaia temanna Ana tia Kakoaua Iehova, ake a na reke man te maiu ae akea tokina i aon te aba, ao e taku te aine temanna: “I rawa ni maiu n aki toki. E a bati naba n tau irou ririki aika 70 ke 80.” E titirakina neiei te unimwaane n te ekaretia are e karina ni kaoti ao e taku: “Ko a tia n iaiangoia bwa tera aia namakin natim ngkana ko a mate?” A timra tabana rannimatana ngke e iangoa te rawawata are a na rinanona natina ngkana e a bua tinaia. E taku: “I a tibwa ataia ae I tii iangoai i bon irou, ao I a ota bwa te maiu ae akea tokina, bon tiaki te kaantaninga ae bangaaomata ma e nanonaki naba iai teimatoan maium ibukia tabemwaang.”
A kona n namakinna tabeman bwa e aki akaka nakon temanna bwa e na maiu ke e na mate. Ma e bon akaka iroun te tia Anganira te Maiu are e taku: “Ngkai iai Ngai, . . . I aki kukurei ni maten te aomata ae buakaka; ma I tangira te aomata ae buakaka ba e na rairaki mani kawaina ma ni maiu.” (Etekiera 33:11) Kioina ngke e tabeakina naba maiuiia aika buakaka te Atua, e boni koaua ngkanne bwa e korakora riki tabeakinaia te koraki ake a tangiria.
Uean Iteraera ngkoa are Tawita, e onimakina raoi ana mwamwannano Iehova. E taku n te taina: “Ba e kitanai tamau ma tinau, ma e na mwaneai rake n akoai Iehova.” (Taian Areru 27:10) E kakoauaa aia tangira ana karo Tawita ibukina. Ma e ngae ngkana e kitanaki irouia bon oin ana karo ke ana koraki ni kaan, ao e ataia bwa e na bon aki kona te Atua ni kitanna. E anganira te kaantaninga ibukin te maiu are aki toki Iehova ibukin ana tangira ao tabeakinara irouna, ao ana iraorao ae akea tokina naba ma ngaia. (Iakobo 2:23) Tiaki te koaua bwa ti riai ni butimwaei bwaintangira aika raraoi aikai?