Te Buaka Ma Taeka Aika Kammaraki E Aera Ngkai A Kammaraki?
“A riki maia buaka ao a riki maia kauntaeka i buakomi?”—IAKOBO 4:1.
E AKI tabeka te titiraki aei te tia korea te Baibara ae Iakobo ibukin ana taanga n tautia Rom, ake a tabe n te tai arei n iangoa tokanikaia n aia buaka; ao e aki naba kan nenera bukin rikin te kiriwe are e karikirakeaki irouia taani buaka aika kaain te Jewish Sicarii n te moan tienture C.E. Ma, Iakobo e iangoi kauntaeka i marenaia aomata aika tii tabeman ke tii uoman. Bukin tera? Ibukina bwa e kona naba n urubwai te itabarara i marenaia aomata aika uoman n ai aron te bo-ni-buaka. Iangoi karaki man te Baibara aikai.
A rangi n riribaa tariia are Ioteba, natin te baatua are Iakoba, mangaia are a kabooa nako bwa te kaaunga. (Karikani Bwaai 37:4-28) Imwina riki, e kataia Uean Iteraera are Tauro n tiringa Tawita. Bukin tera? Ibukina bwa e bakantang iroun Tawita. (1 Tamuera 18:7-11; 23:14, 15) N te moan tienture, a kauekea te aki rau n te ekaretia teuana, uoman Kristian aika aine, aika Nei Euoria ao Nei Tuntuke ibukin itabararaia.—I-Biribi 4:2.
N taai aikai, a kaeti marakinnanoia mwaane n te boo n un, ike a itautau ma raoia n te kabaang ke te katii. N angiin te tai, e mate temanna mai buakoia uaakai ke e a ikoaki n te aro ae kakaiaki ike e a tiku iai n toabuaka ni kabane ana bong ni maiu. Ni boong aikai, te koraki aika kauntaeka, a kabongana te bwai ni buaka ae te taetae ni kamaraki nano ke te taetae ae iowawa. E ngae ngke e aki tiinako iai te raraa, ma e rotaki buaka iai te namakin ao aroaron te aomata. A aki toki n rotaki buaka riki, aomata aika akea aia kairua ni “buaka” aikai.
Iangoa are e riki tabeua te ririki n nako, ngke e a bukinaki temanna te minita man te Aro ae te Anglican iroun raona ni minita, bwa e kabuaa mwanen te Aro. E a buta nako rongorongon aia kauntaeka aei, ao e a bwenaua te ekaretia aei nakon uakoraki. A rawa n ira te taromauri tabeman kaain te Aro aei, ngkana e kairaki iroun te minita are a ribaia. E a roko ni korakorana te uaia n ikabuakaka i marenaia n te aro are ai bon akea te uaia ni maroro i marenaia n aia tai n taromauri n te umwa-n-tabu. E a korakora riki te kairiribai ngke e a manga bukinaki te mitinare are e kabuakaka n te moan tai, bwa e wene ni bure.
E butiia minita aikai te Ebikobo mai Canterbury bwa a na kaetii aia kauntaeka, ao e arana unia uaakai aei bwa “te kaentia” ao “te bwai ni kamaamaa ae kabuakakaa aran Ara Uea.” N te ririki te 1997 e a kataua temanna mai buakoia mitinare aikai bwa e nang ritaea. E tiku teuare temanna n ana mwakuri ni karokoa e a riai ni motirawa ngkai e a roko n te ririki n ritaea. Mangaia are, e waakina nako ana mwakuri teuaei ni karokoa ana kabanea ni bong ni mwakuri, ike e a ritaea iai n ana ka-70 n ririki n Aokati 7, 2001. E taekinaki n nutibeebwan te Aro n Engiran bwa te bong are e ritaea iai teuaei, boni bongin bukamaruan “Santo” Victricius. Antai “Santo” Victricius? Bon te ebikobo n te ka-4 n tienture are e ribootinaki rongorongona bwa e kataereaki n te aro ae kamamate, kioina ngke e rawa n ira buakon te bo-ni-buaka. E kateretereaki n te nuutibeeba aei kauntaban aroaroia mwaane aika uoman aikai ni kangai: “Bon tiaki anuan [te minita are e a ritaea] te rawa n itabarara i nanon te ekaretia.”
A boni kona mitinare aikai, ni kaman totokoi rikin karawawata ake a a tia n riki nakoia aomata, ao ni bon nakoia naba, ngke arona bwa a ira nanon te reirei are n I-Rom 12:17, 18 ae kangai: “Tai kaboa ana buakaka te aomata n te buakaka. Kam na iangoi baika raraoi ni karaoi i mataia aomata ni kabaneia. Ngkana tao e konaki, ao kam na raoi ma aomata ni kabaneia, n ane kam kona.”
Ao ngkoe tera arom iai? Te koaua bwa ko na taekin taeka aika kabuebue ngkana e kamaraka nanom temanna? Ke ko kararoako man atongan taeka ni kamaraki nano ao ko teimatoa n ukoukora te raoi n te tai anne? Ngkana ko kamaraka nanon te aomata temanna, ko na rawa ni kaitiboo ma te aomata anne, ao ni kaantaningaia bwa imwin tabeua te tai ao e na mwanuokinaki te kangaanga anne? Ke ko waekoa ni kabwara am bure? Ngkana ko bubutii kabwaran am bure, ke tao ko a kabwara te bure ae karaoaki nakoim, e na rau riki nanom ngkana ko kataia ni karekea te raoi. E kona ni buokira te reirei man te Baibara bwa ti na karekea te raoi ma aomata aika ti a maan n itabarara ma ngaiia, n aron ae kaotaki n te kaongora ae imwin aei.