Kauruakinanon te Mate

“E BAKABUREIA TE ATAEI AE ONOUA ANA RIRIKI.” Atun te rongorongo ae kakubanako aei, bon taekan kananokawakin maten te ataeinnaine ae uarereke ae arana Jackie. E a bon tibwa tia ni mate tinana man te aoraki ae kamamate. Imwain tein Nei Jackie i nanoni kawain te turein are e tabe ni buti, ao e bon tuangia tarina ma mwaanena bwa e kan ‘riki ngaia bwa te anera bwa e aonga ni mena i rarikin tinana.’

E kabanea nanona ni bubutiia ana mitinare, Ian ae 18 ana ririki, bwa e na kabwarabwaraa bwa e aera ngke e mate tamana n te kaentia. E kaekaa ana mitinare, bwa kioina ngkai bon te aomata ae raoiroi tamana, e a tangiria ngkanne te Atua bwa e na nako karawa. Imwin ongorana n te kabwarabwara anne, e a motinnanoia Ian bwa e na aki kan ataa te aeka n Atua ae ribuaka aei. Kioina ngke e a taraa n akea bonganan te maiu, e a iangoia ngkanne Ian bwa e na uaiakina te maiu ae kakukurei. Ao n tokina, e a manga riki bwa te tia moi kamanging, te tia kamanenai taian drug, ao te tia wene ni bure. E a bure bairean maiuna.

“Akana Maiu A bon Ataiia ba A na Mate”

E oti man karaki aika uoua aikai, aron te mate ni kona n urui aroia aomata, riki n te mate ae karina. Ni koauana, a bane aomata n ataa te koaua ae taekinaki n te Baibara ae kangai: “Akana a maiu a bon ataiia ba a na mate.” (Te Minita 9:5) Ma a mwaiti aika a kukurei riki ni baka n aki ataa te koaua ae kauruakinano aei. Ao ngkoe, tera am iango iai? A rangi ni bati bwaai aika a karibwaaki iai ara tai ao ara iango i aoni maiura n te aro are ti a kararoaa iangoan matera.

E taku te World Book Encyclopedia: “Angiia aomata a maaka te mate, ngaia are a kataia ni kabuaa iangoana.” Ma e ngae n anne, ti kona ni karina ni kairoroaki n te kabuanibwai ae kakaiaki, ke te aoraki ae akea katokana bwa ti nang aitara iai ma te mate. Ke tao taunakin raoraora ke ara koraki, e katerea nakoira te kauring ae kauruakinano are a na boni bane ni kaaitara ma te mate aomata.

Ma n taiani botaki n taunimate, ao a aki toki n taekina ae aron aei aomata ake a tang iai, “E riai ni waaki nako te maiu.” Ao e boni waaki nako. Ni koauana, e taraa n rangi ni birimwaaka te tai n te aro are ti a waekoa naba ni kaaitara ma kangaangan te kara. N te tai anne, e a taraa ni kaan iai te mate, kioina ngkai a a rangi ni mwaiti botaki n taunimate aika ko riai n irii, n ikotaki naba ma te nanomwaaka i aan te rawawata ni buan te rao ae ko a maan ma ngaia. A mwaiti mai buakoia kaara aika a aki toki n tabeaianga n te titiraki ae kangai, “N ningai ngkanne au tai ni mate?”

Te Titiraki ae Kaminonano

E ngae ngke akea ae kona ni birinako man te koaua ae a tabe ngkai ni mate aomata ni kabane, ma te bwai ae riki imwin te mate e kona n riki bwa te titiraki ae kaminonano. Kaeka aika kauntaba, a kona ni kaira ana iango te aomata ae raraoma, bwa e na iangoi kabwarabwara akanne bwa akea uaan taekinaia ngkai a aki ataaki. E kona ni motika ana iango te aomata ni kangai, kioina ngkai “e aki okioki te maiu aei,” ko riai ngkanne ni katia ni baika kakukurei n te maiu aei n aron am kabanea ni konaa.

Ni kaaitaran aei, tabemwaang a rawa ni kakoauaa ae tokin bwaai ni kabane bon te mate. Ma e ngae n anne, bon akea naba otaia ni koaua bwa tera ae e na riki imwin te mate. A katautaua tabeman bwa e na teimatoa ni waaki nako te maiu n te tabo teuana ae akea tokin te kukurei iai, ao tabemwaang a iangoia bwa a na manga maiu nakon taai aika a na roko ma tao n te rabwata ae kaokoro.

A aki toki n titirakinia i bon irouia te koraki ake a a tibwa mate aia koraki ni kangai, “A mena iia maate?” N ririki tabeua aika a nako, ao a toka i aoni baoia kaain te kirabu ni butibooro teuana nakon te kauaaba, ngke e a kuratinaki naba te bwati n te turaki tewaana, n te aro are a a ineakinaki nako tinanikun te kawai. A mate niman mai buakoia kaain te tiim aei. E a kuri ni bwara nanon temanna te tina nakoni bwaai ni kabane ake e taneiai ni kaakaraoi, ibukin maten natina te mwaane n te kabuanibwai anne. E kataia ni karekea otana n aron are e a mena iia natina ngkai. E aki toki n nakon ruanimatena ao e kataetaea i nanon tabeua te aoa. E bwaebwaeti ni kangai neiei: “I a bon aki kona ni kakoauaa ae akea te maiu imwin te mate, ma I bon aki koaua raoi iai.”

E teretere bwa iaiangoan te mate iroura, e kona n rota maiura ngkai. Ni kaineti ma aia namakin aomata ibukin kananokawakin te mate, iai ngkanne titiraki tabeua ake a rio mai iai. Iangoia bwa ko na kanga ni kaekai. E riai bwa ti na mwaninga taekan te mate ao ni kaatuua iangoan te maiu? Ti na kariaia kakamaakun te mate bwa e na uruana maiura? E riai bwa e na tiku n nanokawaki te aomata, ibukin iaiangoakin te tabo are aongkoa e mena iai raona are tangiraki irouna, n akea buokana? E riai bwa e na teimatoa iangoan te mate bwa te bwai ae kaminonano?