“I Aonaba, n ai Aron Tauana i Karawa”

“E kabwarabwaraki n te onimaki ni Katorika kabaneani bwaai aika aua: Te Mate, Te Motikitaeka, Moone, Karawa.”​—Te boki ae te Catholicism, ae kaetaki iroun George Brantl.

NORIA bwa mai buakon baikana aua akana karinanaki i eta ibukia aomata, bon akea iai te aonnaba. Ti aki mimi iai, ibukina bwa e kakoauaa te Aro ni Katorika ao Aaro ake tabeua riki, ae n te bong teuana ao e na kamaunaki te aonnaba. E kamataata aei te Dictionnaire de Théologie Catholique i aan te atu ae “Tokin te Aonnaba”: “E kakoauaa te Aro ni Katorika ao e rereirei naba bwa te aonnaba ae ngkai ae karikaki iroun te Atua, e na aki teimatoa n aki toki.” E taekina naba ae kangai te reirei ni Katorika teuana n taai aika tibwa nako: “E na boni . . . bua ara aonnaba.” Ma ngkana e na mauna ara buraneti aei, tera aron ana berita te Baibara ibukin te aonnaba ae baretaiti?

E kamataataa te Baibara bwa e na riki ni baretaiti te aonnaba n te tai ae na roko. N te katoto, e kabwarabwaraa te aonnaba te burabeti ae Itaia ao kaaina n aron aei: “A na katei auti, ao a na maeka i nanoia; ao a na uniki kurebe, ao a na kanga uaia. A na aki katea ae e na maeka i nanona temanna; a na aki unika ae e na kana uaana temanna: ba ai aron ana bong te kai aia bong au aomata, ao au koraki aika rineaki a na kamaania ni bwain aia makuri baiia.” (Itaia 65:21, 22) A kakoauaa raoi I-Iutaia ake a anganaki berita aikai iroun te Atua, bwa n te bong teuana ao abaia ae te aonnaba ni kabane, e na riki bwa te baretaiti ike a nang kakabwaiaki iai aomata n aki toki.

E kakoauaki te kaantaninga aei n te Areru 37. “A na abana te aba akana nimamanei.” (Taian Areru 37:11) E aki tii taekinaki n te kibu aei bwa e na kaokaki te natannaomata ae Iteraera nakon te Aba ni Berita i nanon te tai ae kimototo. E kateretereaki naba n te areru aei ni kangai: “A na abana te aba akana raoiroi, ao a na mamaeka iai n aki toki.” (Taian Areru 37:29)a Noria bwa e taekinaki n te areru aei, bwa te maiu n aki toki i aon te aba, boni kanuangaia “akana nimamanei.” N te Baibara ni Buranti, ao e kabwarabwaraki te kibu aei, bwa te taeka ae “nimamanei” “e rababa nako riki nanona nakon ae kaotaki n taian rairai; e nanonaki naba iai te koraki aika kananoanga, ake a karawawataki ke a bwainikirinaki ibukin Iawe, ae te koraki ake a nanorinano aika aantaeka nakon te Atua.”

I Aon te Aba ke i Karawa?

E karaoa ana berita Iesu n ana Kabwarabwara i aon te Maunga are ti a kauringaki iai taekan kiibu ake a taekinaki mai eta: “A a kabaia akana nimamanei, ba a ana abana te aba.” (Mataio 5:5) E a manga taekinaki naba bwa aon te aba bon te kaniwanga n aki toki ibukia akana kakaonimaki. Ma e kamataataa Iesu nakoia ana abotoro ae e na katauraoi nneia ‘n ana auti Tamana,’ ao ane a na mena ma ngaia i karawa. (Ioane 14:1, 2; Ruka 12:32; 1 Betero 1:3, 4) Mangaia are, ti na kanga n ota raoi ni berita aika a taekin kakabwaia aika a na reke i aon te aba? Iai manenan berita aikai ni boong aikai, ao a kaineti nakon antai?

A mwaiti taan rabakau n te Baibara aika a taku bwa “te aba” are e taekinna Iesu n ana Kabwarabwara i aon te Maunga ao are taekinaki naba n te Areru 37, bon te kaikonaki. N ana taeka F. Vigouroux n te Baibara ae te Bible de Glaire, ao e noria bwa kiibu aikai boni “kaikonakan karawa ao te Aro.” Ni kaineti ma M. Lagrange ae te tia kakaae n te Baibara, e taekinna bwa te kakabwaia aei bon “tiaki te berita ae kaotia bwa a na abana te aonnaba are a maekanna aomata aika nimamannei, i aan te waaki ae ngkai ke te waaki ae na roko ae kororaoi, ma bon te tabo are e aki ataaki raoi are bon ueani karawa.” Irouia tabeman, bon te “taetae ni kaikonaki ae e nanonaki iai karawa.” Ao tabeman a taku bwa “te aba ni berita ae Kanaan, e iangoaki n te aro ni kaikonaki ao e tei ibukin te aba i eta, ae uean te Atua, are a na anganaki te koraki ake a nimamannei. Anne naba te iango ibukin Taian Areru 37 ao ni kiibu ake tabeua riki.” Ma te koaua bwa ti riai ni waekoa ni kakeaa te aonnaba man ana berita te Atua?

Te Kaantaninga n Aki Toki Ibukin te Aba

Ni moani karikan te aba, ao e irekereke karikan te aonnaba ma ana kaantaninga te Atua ibukia aomata. E korea ae kangai te tia areru: “Taiani karawa bon ana karawa Iehova; ma E angania natiia aomata aonaba.” (Taian Areru 115:16) Mangaia are, e irekereke te moani kaantaninga ibukin te botannaomata ma te aba, ao tiaki karawa. E angania te moan taanga Iehova mwiokoaia are a na karakaa nako te oo-n-aroka are i Eten ni kabutaa te aonnaba. (Karikani Bwaai 1:28) Tiaki tii i nanon te tai ae kimototo te kaantaninga aei. E kamataata taekan aei ana Taeka Iehova bwa e na teimatoa n aki toki te aonnaba: “E nako te rorona, ao e a manga roko te rorona; ao ai uana nako naba te aonnaba n aki toki.”​—Te Minita 1:4; 1 Rongorongo 16:30; Itaia 45:18.

A kokoro bukin ana berita te Atua ibukina ngkai bon te Kabanea n Rietata ngaia, ao e kakoauaa raoi bwa a na koro bukiia. Ni kabonganan butin te ran bwa te kaikonaki, e kabwarabwaraki n te Baibara bwa e aki kona n tukaki kakoroan bukin ana berita te Atua: “Aron te karau ma te tinoo ngkai a bwabwaka mai karawa, ma n okiria, ma a teboka aontano, ma n anganna te kariki ma te kaue . . . ao ai aron naba au taeka [ana taeka te Atua] ae oti nako mai wiu: e na aki okirai ni matebuaka, ma e na boni karaoa ae I tangiria ao e na reke konana n are I kanakoa nako iai.” (Itaia 55:10, 11) E berita te Atua nakoia aomata. E kona ni waaki nako te tai imwain are a nang kakoroaki bukin berita akanne, ma tiaki n ae a na aki koro bukiia. A ‘okiria’ ngkana a a tia ni kakororaoaki baike a taekinaki.

E boni “kukurei” Iehova ngkai e karika te aonnaba ibukin te botannaomata. N tokin ana kaonoua ni bong ni karikibwai, ao e taekinna bwa a “moan te raoiroi” bwaai ni kabane. (Karikani Bwaai 1:31) Manga bitakin te aonnaba nakon te baretaiti n aki toki, boni kanoan naba ana kaantaninga te Atua ae tuai ni koro bukina. Ma e ngae n anne, ao a bon aki kona n ‘okiria ana taeka ni matebuaka.’ A nang kakoroaki bukin berita ni kabane ni kaineti ma te maiu ae kororaoi n te aonnaba, ike a na maiu iai aomata ma te rau ao te mweeraoi n aki toki.​—Taian Areru 135:6; Itaia 46:10.

E na Boni Koro Bukin Ana Kaantaninga te Atua

E tuuka moa koron ana moani kaantaninga te Atua ibukin rikin te aonnaba bwa te baretaiti aia bure ara moani karo ake Atam ao Ewa. Imwin aia aki-ongeaba, a a kanakoaki man te oo-n-aroka. Mangaia are a a kabuaa kakabwaiaaia are a na ibuobuoki ni kakororaoan ana kaantaninga te Atua are a na bane ni kororaoi aomata aika i aon te aonnaba ae baretaiti. Ma e a manga karaoa ana babaire te Atua n te aro are e na kakororaoaki iai ana kaantaninga. N te aro raa?​—Karikani Bwaai 3:17-19, 23.

Titeboo te aroaro are i Eten ma te aomata ae e a moana katean te auti i aon te mwakoro n aba teuana ae moan te tamaroa. Ngke e a kawenea aana, ao e a roko naba temanna n urua are e a tia ni karaoaki. N onean mwin are e nang katoka ana kateitei, e karaoi mwaneka tabeua ibukin kakoauan ae e na bon tia raoi te auti. E ngae ngkana tao e na korakora te kabane mwane ni karakaan riki te mwakuri, ma bon akea te nanououa ibukin riain katiaan te kateitei.

N aron naba anne, e karaoi babaire te Atua ibukin kakororaoan ana kaantaninga. N te tai ae waekoa imwin bureia ara moani karo, e kaotia bwa iai te kaantaninga ae raoiroi ibukia natiia, are e na roko te “kariki” are e na kamaunaa mwin te urubwai are e a tia ni karaoaki. Ni kakoroan bukin te taetae ni burabeti aei, e kakoauaki bwa te moan uaa n te kariki bon Natin te Atua ae Iesu, are e na roko i aon te aba ao n anga maiuna bwa te karea ae na kamaiua te botannaomata. (I-Karatia 3:16; Mataio 20:28) Ngkana e kautaki nako karawa Iesu, e na riki bwa te Uea n te Tautaeka n Uea. Boni ngaia teuare e kakannato riki ae nimamannei are e na ababa n te aonnaba ma tabeman aika kakaonimaki aika rineaki bwa a na kautaki nako karawa ike a na uaia n tautaeka iai ma Iesu n ana Tautaeka n Uea. (Taian Areru 2:6-9) N taina ae riai, e na waakina ana mwakuri i aon te aonnaba te tautaeka aei n te aro are e na kakororaoa iai ana moani kaantaninga te Atua ao n onea te aonnaba nakon te baretaiti. A mwaiti kurikuri aika nimamannei ake a na “abana te aba” n te aro are a nang kukukurei i aan ana kairiri Iesu Kristo ma raona n te Tautaeka n Uea.​—Karikani Bwaai 3:15; Taniera 2:44; Mwakuri 2:32, 33; Te Kaotioti 20:5, 6.

“I Aonnaba n ai Aron Tauana i Karawa”

Te kaantaninga ibukin kamaiuaia aomata aei nakon taabo aika okoro aika uoua, e kaotaki n te miitara are e noria te abotoro Ioane. E noriia uea ake a a tia n rineaki mai buakoia taan rimwin Kristo ake a kakaonimaki bwa a toka i aoni kaintokanuea i karawa. E kaotaki n te Baibara bwa “a tauu taeka i aonaba,” raoni Kristo aikai. (Te Kaotioti 5:9, 10) Nori iteran kakororaoan ana kaantaninga te Atua aika uoua aika, manga kaokan te aonnaba nakon arona n te moantai i aan ana kairiri te Tautaeka n Uea i karawa ae kaainaki iroun Iesu Kristo ma taan uaia n ababa ma ngaia. E reke angan kaokan te aonnaba nakon te aonnaba ae baretaiti ni kaineti ma ana moani kaantaninga te Atua man babaire aikai.

N ana tataro ni katoto Iesu, ao e tuangia iai taan rimwina bwa a na tataroa tauan ana taeka te Atua “i aonaba n ai aon tauana i karawa.” (Mataio 6:9, 10) Iai ngkanne nanon taeka aikai ngkana arona bwa e na uruaki te aonnaba ke bon tii te taetae ni kaikonaki ibukini karawa? N aron naba anne, iai nanon te tataro aei ngkana a a bane nako karawa aomata aika raoiroi? E kamatataaki raoi ana kaantaninga te Atua ibukin te aonnaba n te Baibara, ni moa man rongorongon te karikibwai ni karokoa te kabanea ni boki ae Te Kaotioti. E na bon riki ni baretaiti te aonnaba n aron are e kaantaningaia te Atua. Bon aei ana kaantaninga te Atua are e beritanna bwa e na kakoroa bukina. A tatataroakina kakoroan bukin te kaantaninga aei, aomata aika kakaonimaki i aon te aba.

Te maiu n aki toki i aon te aba, bon ana moani kaantaninga te tia Karikiriki ae te Atua ae “aki bibitaki.” (Maraki 3:6; Ioane 17:3; Iakobo 1:17) E a tia ni kakabwarabwaraki n te maan ae raka i aon tebubua te ririki n te maekatin ae Te Taua-n-Tantani, kakoroan bukin ana kaantaninga te Atua aei ae uoua iterana. Ti a buokaki n aei bwa ti na ota raoi n nanon berita aika mena n te Baibara, aika kaineti ma manga kaokan te aonnaba ae baretaiti. Ti kaoko bwa ko na kabatiaa riki neneran te rongorongo aei, tao ni karekean marorom ma Ana Tia Kakoaua Iehova ke ni koroboki nakoia taani boreeti maekatin aikai.

[Kabwarabwara ae nano]

[Taamnei n iteraniba 4]

E kamataataa te Baibara taekan katean te Baretaiti i aon te aba n taai aika imwaira

[Taamnei n iteraniba 7]

Iai ngkanne nanon ana tataro ni katoto Iesu ngkana ngaia bwa e na mauna te aonnaba?