Titiraki Mairouia Taani Wareware
Iai te kantaninga bwa e na manga kautaki te teei ae mate i nanon ana kai tinana?
Tao e kona n rangi ni kangaanga bwa a na ota te koraki ake a tuai ni mate natiia n aaro aikai n aia namakin ake a tia n rinanon te kangaanga aei. Iai tabemani kaaro ae a tabe ni kokorakora rawawataia. Iai temanna te tina ae a mate natina aika niman imwaini bungiakia. Ma imwin teutana te tai, e a namakina te kakabwaiaaki rinanoni kaikawaaia uoman natina mwaane aika marurung raoi. Ma e ngae n anne, e bon teimatoa naba n ururinga mateia natina temanna ma temanna. Ni kabanei boong ake e maiu iai, e aki toki n ururingnga bwa e nang iraua aia ririki natina ake a mate imwaini bungiakia ao ake a aki koro matan aia bong ngke arona bwa a boni bane ni maiu. Ma iai irouia Kristian aikai aani kantaningaan te mangauti ae e na kaoki baike a a tia ni bua mairouia?
Te kaeka ae bebete nakon te titiraki anne, ti bon aki ataia. E aki kateretereaki raoi n te Baibara te kantaninga ni kaineti ma manga kautaia ataei ake a mate imwaini koroni matan aia bong ke tao ake a bung ni mate. Ma iai i nanon Ana Taeka te Atua booto n reirei aika irekereke ma te titiraki anne aika tao a kona ni karekea te raunnano teutana.
Ti na rinanoi ngkai uoua titiraki aika irekereke ma te iango aei. Te moan, e moanaki ningai te maiu ni kaineti ma ana taratara Iehova, ngke e moani kaitibo ana bunnimoa te aine ma ana man ni kariki te mwaane ke ngke e a tibwa bungiaki? Te kauoua, tera ana iango Iehova ni kaineti ma te teei ae tuai ni bungiaki, e iangoia bwa temanna naba te aomata ae maiu ke tao bon tii cells ao iriko aika bobotaki n ana kai te aine? A katauraoaki kaekaan titiraki aikai aika mataata raoi ni booto n reirei aika n te Baibara.
E kateretereaki raoi n te Tua Rinanoni Mote bwa e aki tibwa moanaki te maiu ngke e a bungiaki te aomata, ma mai imwain riki anne. N te aro raa? E kaotaki iai bwa e kona ni karika te katuuaaeaki ae te kamateaki tiringan te teei ae tuai n tabwanin rabwatana. Taraa raoi te tua aei: “Te maiu boona te maiu.”a (Te Otinako 21:22, 23) Ngaia are te teei ae tuai ni bungiaki are e mena i nanon ana kai tinana bon te aomata naba ae maiu. Te ota n te koaua ae e aki kona ni kakeweaki anne, e a tia ni buokia Kristian aika mirion ma mirion mwaitiia bwa a na rarawa nakon te mwakuri ae kabwakaan te teei, bwa a iangoia bwa te bure ae rangi ni kakaiaki i matan te Atua.
Ni koauana, e boni maiu te teei ae tuai ni bungiaki, ma tera ngkanne aroni kakawakin te maiu anne iroun Iehova? E mwaneweaki n te tua are e taekinaki mai moa, bwa e na boni kamateaki te ikawai ane e tiringa te teei ae tuai ni bungiaki. E teretere ngkanne bwa maiun te teei ae tuai ni bungiaki e bon rangi ni kakawaki naba i matan te Atua. Irarikin anne, iai riki kiibu aika mwaiti n te Baibara ake a katereaki iai bwa Iehova e iangoia ataei aika tuai ni bungiaki bwa bon aomata naba aika maiu. N te katoto, e a kairaki te Uea ae Tawita rinanon te taamnei bwa e na taekina ae kangai ni kaineti ma Iehova: “Ko rabunai i nanoni biroton tinau. . . . A nora moan rikiu are tuai banin matam, Ao a bane bwain rabatau ni koreaki i nanon am boki, Aika kume ni karaoaki n te bong ae koraki.”—Taian Areru 139:13-16; Iobi 31:14, 15.
E ataia naba Iehova bwa iai iroun te teei ae tuai ni bungiaki aroaro aika kakaokoro ao tao e na karekea te konabwai ae okoro iai n taai aika a na roko. Ngke e bikoukouia natina aika bwebwee buun Itaaka are Rebeka ao e taetae ni burabetinna Iehova ni kaineti ma mwaane aika uoman ake a kaunrabwata i nanon ana kai tinaia, ike e a taekinna iai bwa e a kaman nori aroaroia ataei aikai ake a na rangi ni korakora rotakia iai aomata aika bati nakon taai aika a na roko.—Karikani Bwaai 25:22, 23; I-Rom 9:10-13.
E kakannongora naba rongorongon Ioane te tia Bwabetito. E taekinaki ae kangai n te Euangkerio: “Ao ngke e ongo ingani Maria neiere Eritabeta, ao e ewe te merimeri i nanoni biritona; ao e kaonaki Eritabeta n te Tamnei are Raoiroi.” (Ruka 1:41) E kabongana te taeka n te taetae ni Kuriiti teuana te taokita are Ruka ni kabwarabwaraa iai te kibu aei, ae e kona n nanonaki iai te teei ae tuai tabwanin rabwatana ke te teei ae e a tibwa bungiaki. E kamanenaa naba te taeka anne ni kabwarabwaraan te teei are Iesu ngke e wene ni nnen te man n amwarake.—Ruka 2:12, 16; 18:15.
Imwin iangoani koaua ao kiibu aikai, e koaua ngkanne bwa e aanaki n te Baibara ae iai te kaokoro i marenan te teei are n ana kai tinana ma te teei are e a tibwa anaa moan ikena imwin otinakona? N taraakina ao akea te kaokoro iai. Ao e boraoi anne ma aia kukune taan rabakau n te science ni boong aikai. N te katoto, a a tia n reiakinna taani kakaae bwa e boni kona n namakinaaba ao n rotaki te teei are e mena i nanon ana kai tinana ni baika a riki mai tinaniku. Ao ngaia anne bukina ae e aki riai iai ni kamimi ngkai e rikirake te itoman ae kaan i marenan te tina ao te teei are e tabe n rikirake i nanoni birotona.
E kona ni kakaokoro tain otinakoia ataei ni kaineti ma maanin rikirakeia i nanon aia kai tinaia. Iangoa te katoto aei: Iai temanna te tina ae bungia natina ae e aki bono unana ao e maiu, ma imwin tabebong ao e a manga mate. Te tina are temanna, e bono unan natina, ma e mate te teei anne imwaini bungiana. E koaua ngkanne bwa e na tii kakabwaiaaki are te moan tina ni kantaningaan mangautin natina kioina ngkai e bungia nako aon te aba ngke e aki bono unana, ao are te tina are te kauoman e na aki reke irouna te kantaninga anne ibukin natina?
Ni kabwaranakoana ae kimototo, e katereterea te Baibara bwa e moanaki raoi te maiu man te tai are e kaitiboo iai ana bunimoa te aine ma ana man ni kariki te mwaane ao anne bukina ae Iehova e iangoa te teei ae tuai ni bungiaki bwa temanna naba te aomata ao e kakawaki irouna. N iangoan koaua aika aanaki man te Baibara aikai, a kona n taku tabeman bwa e a kauntaba ngkanne taekinan ae akea te kantaninga ibukini manga kautaia ataei aika a mate imwaini bungiakia. Ni koauana, a kona n iangoia bwa te kauntaeka aei e kona ni kananououai ara koaua aika aanaki n te Baibara ni kaineti ma kabwakaan te teei, ae e boni boto i aoni koaua aikai.
E a tia ngkoa te maekatin aei n tabeki titiraki ake a kona ni karekea te nanououa bwa a kona ni kautaki ataei ake a mate imwaini bungiakia ke a aki. N te katoto, e na manga karina te teei are e tuai n tabwanin rabwatana te Atua i nanon ana kai tinana n te Bwaretaiti? Ma e ngae n anne, e a tia te Rabwata n Tautaeka ni kairaki imwin te ukeuke, te tataro ao kananoan aia iango i aon aei bwa a na motinnanoia ae akea irekereken te kantaninga ibukin te mangauti ma titiraki aikai. E kangai Iesu: “A bane ni konaki bwaai iroun te Atua.” (Mareko 10:27) E a tia naba te baere e riki nakon Iesu ni katerea koauan te taeka anne ngke e kamwaingaki maiuna nako nanon ana kai te teinnaine temanna, ae anne te mwakuri ae ti kona ni kakoauaa bwa e bon aki kona ni karaoaki bwa e riaon aia iango aomata.
Ma e nanonaki ngkanne man aei, bwa e reirei te Baibara ae a na boni manga kautaki ataei ake a mate imwaini bungiakia? Ti riai ni katuruturua raoi bwa akea kaekaan aei ae e teretere raoi n te Baibara, ngaia are bon akea naba ngkanne bukina ae a kona iai aomata n taekinna raoi bwa a na boni manga kautaki ke a na aki. E na kona te rongorongo aei ni kauekei riki titiraki aika mwaiti ma ni kakaokoro ma n reireitinako. Ma ni koauana e bon taraa n raoiroi riki te rarawa nakon te kario iango. Ma ti ataa ae kangai: A bane n tiku baikai i nanoni bain Iehova ae te Atua, ae e on n te tangira ao te nanoanga. (Taian Areru 86:15) Bon akea te nanououa bwa n nanona n tangira are e a kani kamauna iai te karawawataaki are e riki n te mate rinanon te mangauti. (Iobi 14:14, 15) Ti boni kona n onimakinna ma nanora ni koaua bwa e boni karaoi bwaai ni kabane Iehova n te aro ae riai n taai nako. E na boni katauraoi aanga aika a na kona ni kamaiuia aomata nako man rawawataia ake a taonaki iai imwin te maiu n te waaki ae buakaka ae ngkai, ngke e kanakoa Natina ma te tatangira bwa e na “uru ana makuri nako te riaboro.”—1 Ioane 3:8.
[Kabwarabwara ae nano]
a N taai tabetai e rairaki te kibu aei bwa e tii kaineti te katuuaaeaki ae te kamateaki nakoni maten te tina. Ma e kaotaki n taeka aika koreaki n te taetae n Ebera rimoa bwa te tua aei e kaineti nakoni kaikoakan te tina ke te teei ae tuai ni bungiaki, n te aro ae kakaiaki.