Kariaia Bwa E Na Kaotiotaki “Tuan Te Akoi Ae Boto I Aon Te Tangira” N Am Taetaenikawai

“E kaurea wina n rabakau, ao e kaotiotaki tuan te akoi ae boto i aon te tangira n ana taetaenikawai.”​—TAEKA N RABAKAU 31:26, NW.

1, 2. (a) Tera te aroaro ae a kaungaaki iai taan taromauria Iehova bwa a na karikirakea? (b) Tera ae na maroroakinaki n te kaongora aei?

E IREKEREKE te taeka n reirei ae kakawaki are e karekea te Uea rimoa are Remuera mairoun tinana, ma aroaro aika tau n reke iroun te buu te aine ae raoiroi. E tuangaki ae kangai: “E kaurea wina n rabakau, ao e kaotiotaki tuan te akoi ae boto i aon te tangira n ana taetaenikawai.” (Taeka N Rabakau 31:1, 10, 26, NW) E rangi ni kakawaki te akoi ae boto i aon te tangira n ana taetaenikawai te aine ae wanawana, ao ai aroia naba tabeman riki ake a kani kakukureia Iehova ae te Atua. (Wareka Taeka N Rabakau 19:22.) E riai n teretere raoi bwainan te akoi ae boto i aon te tangira n aia taetaenikawai taan taromauri ni koaua ni kabane.

² Tera te akoi ae boto i aon te tangira? E riai ni kaotiotaki nakon antai? Tera ae na buokira ni kaotiota “tuan te akoi ae boto i aon te tangira” n ara taetaenikawai? E na kanga karaoan aei n rota reitakira ma ara utu ao raao ni Kristian?

Te Akoi ae Kairaki n te Tangira ni Koaua

3, 4. (a) Tera te akoi ae boto i aon te tangira? (b) E kanga ni kaokoro te akoi ae boto i aon te tangira ma te akoi ae bwabwainaki ke te akoi ae aki boto i aon te tangira ni koaua?

³ N iangoakin te taeka ae te akoi ae boto i aon te tangira, e irekereke iai bwainan te tangira ao te akoi. E irekereke ma te akoi ae tabeakinaia aomata, ao e kaotaki te mwamwannano anne ni karaoani mwakuri n ibuobuoki ao taeka aika kaotiota te wanawana. Kioina ngkai te tangira bon iteran naba te aroaro aei, kaotiotan ngkanne te akoi ae boto i aon te tangira, e kainnanoa tabeakinani mweraoia aomata ibukin tangiraia. E ngae n anne, e bati riki ae nanonaki n te taetae are e moan reke iai te taeka ae te akoi ae boto i aon te tangira nakon ae tii te akoi ae reke man te tangira. Kaotiotan te akoi ae boto i aon te tangira nanona te tatauraoi ao te kakaonimaki ni kaotiota te akoi nakon temanna ni karokoa koroni bukin te kantaninga ni karaoan anne.

⁴ Iai naba te akoi ae kaokoro n te aro teuana ma te akoi ae boto i aon te tangira. E kona ni kaotiotaki te akoi ae bwabwainaki nakoia ianena, ke te akoi ae aki boto i aon te tangira ni koaua. E kaotaki te aeka n akoi aei nakon te abotoro Bauro ma raona ake 275 irouia kaain te aba ae Merita ake aomata aika a tuai mani bobo ma ngaiia, ngke e urubekebeke aia kaibuke. (Mwakuri 27:37–28:2) N te itera teuana, e irekereke naba te akoi ae boto i aon te tangira ma te reitaki ni koaua i marenaia aomata n tatabemania nako ake a a kamani karikirakei aia iraorao.a A kaota te aro aio I-Kenaite “nakoia tibun Iteraera, ngke a waerake mai Aikubita.”​—1 Tamuera 15:6, BG.

Kakawakini Kananoan te Iango ao te Tataro

5. Tera ae na buokira ni bweena newera?

⁵ E aki bebete kaotiotan te akoi ae boto i aon te tangira n ara taetaenikawai. E korea taekan te newe ni kangai te tia rimwini Kristo ae Iakobo: “Akea te aomata temanna ae kona ni kamananaa te newe. Bon te bwai ae buakaka ae iowawa, ae e onrake ni boitin aika kamamate.” (Iakobo 3:8) Tera ae kona ni buokira ni bweena bwain te rabwata ae rangi ni kangaanga kaetana aei? A kaotaira ana taeka Iesu aikai nakoia mataniwi n Aaro ake n ana bong: “E taetae te wi man onraken te nano.” (Mataio 12:34) Ngkana ti kani kaotiota te akoi ae boto i aon te tangira n ara taetaenikawai, ti riai ni karikirakea i nanora te aroaro anne. Ti na noria bwa e na kanga ni buokira kananoan ara iango ao te tataro ni karaoa anne.

6. E aera ngkai ti riai ni kananoi ara iango ma te kakaitau ibukin ana mwakuri Iehova aika kaotiota te akoi ae boto i aon te tangira?

⁶ E taekinaki n te Baibara bwa e “on n te akoi ae boto i aon te tangira” Iehova ae te Atua. (Te Otinako 34:6, NW) E anene ni kangai te tia Areru: “Iehova, e on aonnaba n am akoi ae boto i aonte tangira.” (Taian Areru 119:64, NW) A bati rongorongo n te Baibara ake a kaotaki iai aron Iehova ni kaotiota te akoi ae boto i aon te tangira nakoia taan taromauria. Karekean ara tai ni kananoi ara iango ma te kakaitau i aoni ‘baike e karaoi Iehova,’ e kona ni karin i nanora tangirani karikirakean aroaron te Atua aei.​—Wareka Taian Areru 77:12, BG.

7, 8. (a) Tera te mwakuri are e kaotiota iai te akoi ae boto i aon te tangira Iehova nakon Rota ma ana utu? (b) Tera ana namakin Tawita ni karekean te akoi ae boto i aon te tangira mairoun te Atua?

⁷ N te katoto, iangoa aron Iehova ni kamaiua Rota ma ana utu are ai natin Aberaam, ngke E kamauna te kaawa are Totom are a maeka iai. Ngke e a uakaan te tai anne, a kairoroa Rota anera ake a roko irouna, bwa e na kairiia ana utu ao ni waekoa ni kitana te kaawa. E taekinaki n te Baibara ae kangai: “Ma e waeremwe; ao [anera] akekei a taua baina, ma baini buna, ma baiia natina aine ake uoman; ba E atataiaomata Iehova nako ina: ao a kairia nako, ao a kaki i tinanikun te kawa.” E aki ngkanne ringaki nanora n iaiangoan te mwakuri ni kakamaiu aio, ao ni kakoauaa ae boni kaotiotan te akoi ae boto i aon te tangira mairoun te Atua?​—Karikani Bwaai 19:16, 19, BG.

⁸ Iangoa ana katoto Uean Iteraera ngkoa are Tawita ngke e anene ni kangai: “Bon [Iehova] ae kabwarai am bure ni kabane, ae [e] katoki aorakim ni kabane.” Ai kakaitaura Tawita ni kabwaraan ana bure ma Bata-teba! E neboa Iehova ni kangai: “Ai aron rietatani karawa i etan aontano abwakin ana akoi ae boto i aon te tangira nakoia akana maakua.” (Taian Areru 103:3, 11, NW) Ni kananoan ara iango i aon rongorongo aikai ao tabeua riki aika taekinaki n te Baibara, a a kaonaki nanora n te kakaitau nakon Iehova ibukin ana akoi ae boto i aon te tangira ao ti a kaungaaki bwa ti na kamoamoaa ao ni karabwaa. Ngkana ti kabatiaa riki ara kakaitau i nanora, ao ti na kakorakoraaki riki ni kani katotonga te Atua ae koaua.​—I-Ebeto 5:1.

9. Tera bukina ae kakawaki irouia taan taromauria Iehova bwa a na kaotiota te akoi ae boto i aon te tangira ni maiuia ni katoabong?

⁹ A kaotaki ni katoto aika n te Baibara bwa e karababaanako ana akoi ae boto i aon te tangira Iehova, ae ana tangira ni koaua nakoia te koraki ake a iraorao ma ngaia. Ma tera aroia te koraki ake akea aia iraorao ae kaan ma te Atua ae maiu? E iowawa ke e bangaomata Iehova nakoia? E bon aki. E taekinaki n Ruka 6:35 bwa “e akoia aika bangaomata ma aika buakaka [te Atua].” “E kaotaa taai i aoia aomata aika buakaka ma aika raoiroi, ao e kabwakaa te karau i aoia aika eti aroia ma aika aki eti.” (Mataio 5:45) Ti a kamani karekea naba akoara mairoun te Atua ke ana akoi are e kaotiotia nakoia aomata nako, imwain reiakinan te koaua ao maiuakinana. Ma ngkai taan taromauriia ngaira, ti a karekea ana tangira ni koaua are ana akoi ae boto i aon te tangira ae teimatoa. (Wareka Itaia 54:10.) Ai kakaitaura ngaira ibukin anne! Ai korakorara kaungaakira bwa ti na kaotiota te akoi ae boto i aon te tangira aei n ara taetaenikawai ao n iteran nako maiura ni katoabong!

10. E aera ngkai e rangi ni kakawaki te bwai n ibuobuoki ae te tataro ni karekean anuara ae te akoi ae boto i aon te tangira?

¹⁰ Te bwai n ibuobuoki ae rangi ni kakawaki ni karikirakean te akoi ae boto i aon te tangira bon te kona n tataro. E riki aio ibukina bwa te tangira ao te akoi a irekereke ma te akoi ae boto i aon te tangira, ake tabeua mai buakon uaan te taamnei ae raoiroi mairoun Iehova. (I-Karatia 5:22) Ti kona ni karina i nanora te akoi ae boto i aon te tangira ngkana ti kariaia kairara iroun te taamnei anne. Ti waekoa ni karekea te taamnei ae raoiroi mairoun Iehova ngkana ti tataro ni bubutii ibukina. (Ruka 11:13) Ti riai n tatataro ni bubutii taamnein te Atua ma ni butimwaea ana kairiri. Eng, e rangi ni kakawaki kananoan ara iango ao te tataro ngkana ti na kaotiota tuan te akoi ae boto i aon te tangira n ara taetaenikawai.

Kaotiotan te Akoi ae Boto i Aon te Tangira n Aia Taetaenikawai Raao ni Mare

11. (a) Ti kanga n ataia ae e kantaningaiia buumwaane Iehova bwa a na kaotiota te akoi ae boto i aon te tangira nakoia buuia? (b) N te aro raa ae kona iai tuan te akoi ae boto i aon te tangira ni buoka te buu te mwaane bwa e na taraa raoi ana taetaenikawai?

¹¹ E kaumakiia buumwaane te abotoro Bauro ni kangai: “Teimatoa n tangiriia buumi, n aron naba te Kristo ngkai e tangira te ekaretia ao e anga boni ngaia ibukina.” (I-Ebeto 5:25) E kauringia naba Bauro te baere e taekinna Iehova nakon Atam ao Ewa. E korea ae kangai te abotoro: “E na kitana tamana ma tinana te mwaane ao e na nim ma buuna, ao a na riki n tii te irikona naaka uoman.” (I-Ebeto 5:31) E teretere bwa e kantaningaiia buumwaane Iehova bwa a na kakaonimaki ni boutokaiia buuia ao ni kaotiota te akoi ae boto i aon te tangira n taai nako. E aki kona te buu te mwaane ae aanaki ana taetaenikawai n te tangira ni koaua ni kaotii kairuani buuna i mataia aomata ke ni kamangoria. E kukurei ni kamoamoaa. (Taeka N Rabakau 31:28) E kairaki te buu te mwaane n te akoi ae boto i aon te tangira bwa e na aki kamaamaea buuna n arona n taekinna ngkana iai aia kangaanga tabeua.

12. E na kanga te buu te aine ni kaotia bwa e aanaki ana taetaenikawai n tuan te akoi ae boto i aon te tangira?

¹² E riai naba n aanaki ana taetaenikawai te buu te aine n tuan te akoi ae boto i aon te tangira. E aki riai ni kairaraangaki n nanon aon te aba n ana taetaenikawai. Ibukina bwa e “korakora karineani buuna irouna” e a kona n taekini baika raraoi ibukini buuna i mataia aomata, ao ni karikirakea karineani buuna irouia ake a a kamani karinea. (I-Ebeto 5:33) E rarawa ni bobuaka n iango ma buuna ke ni kananououaa ana iango i mataia natiia bwa e aki kani kakerikaaka aia karinerine natiia nakon tamaia. E kaetii bwaai n taai ake tii ngaiia iai. E taku te Baibara: ‘E katea ana auti te aine ae wanawana.’ (Taeka N Rabakau 14:1, BG) E kakukurei mwengana ao a mwengaraoi iai kaain te utu ni kabane.

13. Te tabo raa ae riai riki iai kamanenaan tuan te akoi ae boto i aon te tangira, ao e na kanga ni karaoaki anne?

¹³ A riai raao ni mare n teimatoa n taetaenikawai n te aro ae kaotaki iai bwa a uaia ni karineia, e ngae ngke tii ngaiia ni mwengaia. E korea ae kangai Bauro: “Kaaki baikai ni kabane mairoumi, ae te un, te marakinnano, te buakaka, te taetae ni kamarakinano, ao te taetae ae kammaira mai wimi.” E a manga taku: “Karina i aomi te atataiaomata ae nako man te nanoanga, te akoi, te nanorinano, te nimamannei, ao te taotaonakinnano. . . . Karina i aomi te tangira, bwa bon te bwai ni kabaebae ae katiteuanaia aomata n te aro ae kororaoi.” (I-Korote 3:8, 12-​14) Ngkana a taneiai ataei n ongongo te taetaenikawai ae tatangira ao n akoi n te mwenga, a na aki tii kakorakoraaki iai ma a na boni kakairi n aron aia taetaenikawai aia karo.

14. N te aro raa ae a kona iai atun utu n taetae ni kabebeteia te koraki ake a tararuaiia?

¹⁴ E korea taekan Iehova te tia areru ni kangai: “I butiiko bwa ko na kabebeteai n am akoi ae boto i aon te tangira.” (Taian Areru 119:76, NW) Aron Iehova ae rianako ni kabebeteia ana aomata bon rinanoni kaumakaia ao kairiraia. (Taian Areru 119:105) A na kanga ni kakabwaiaaki atun utu man ana katoto Tamara are i karawa, ao n taetae ni kabebeteia te koraki ake a tararuaiia? A kona ni karaoa anne mani katauraoan te kairiri ao te kaungaunga ae kainnanoaki. Ai nakoraoira tain te Taromauri n Utu n te tairiki ibukini karekean te atatai ni baika kakawaki man te Baibara!​—Taeka N Rabakau 24:4.

Kaota te Tangira ni Koaua Nakoia Raao n te Onimaki

15. A na kanga unimwaane ao tabeman riki aika ikawai n te onimaki ni kawakinia kaain te ekaretia n aroia n taetaenikawai?

¹⁵ E tataro te Uea are Tawita ni kangai: “E bia kawakinai n taai nako am akoi ae boto i aon te tangira ma am koaua.” (Taian Areru 40:11, NW) A na kanga ni kakairi iroun Iehova unimwaanen te ekaretia ao ake a ikawai riki n te onimaki ni kaineti ma aio? Kateimatoaan ara taetaenikawai ni kaira te iango nakon rongorongon te Baibara boni kaotiotan te akoi ae boto i aon te tangira.​—Taeka N Rabakau  17:17.

16, 17. Baikara aaro tabeua ake ti a kona iai ni kaotia bwa e kairaki ara taetae n tuan te akoi ae boto i aon te tangira?

¹⁶ Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti nora te Kristian bwa e karaoa ae aki boraoi ma booto n reirei man te Baibara? E aki ngkanne kairira te akoi ae boto i aon te tangira bwa ti na taetae raoi ni kataia ni kaeta te aomata anne? (Taian Areru 141:5) Ngkana ti ataia bwa e karaoa te bure ae kakaiaki temanna raora n te onimaki, e na kairira te tangira ni koaua bwa ti na kaungaa te tia bure bwa e na “weteiia unimwaanen te ekaretia” bwa a aonga ni kona n “tataro ibukina ao ni kabiria n te bwaa n aran Iehova.” (Iakobo 5:14) Ti aki kaota te akoi ao te tangira ngkana ti aki ribootina te baere riki ngkana e kabwaka te tia bure n tuangia unimwaane. A kona tabeman i buakora ni bwara nanoia, ni maroaa, n rotakibuaka n namakinan ae akea uaaia, ke n taonakinako n rawawataia. Te kawai ae tamaroa ni kaotiotan tuan te akoi ae boto i aon te tangira n newera, boni man arora n “taetae ni kabebeteia akana rawawata nanoia.”​—1 I-Tetaronike 5:14.

¹⁷ Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti ongo te rongorongo ibukia raao n te onimaki ae tuai n ataaki koauana are tataekinaki irouia aika kairiribai nakon te Atua? Ti na aki kananououaa etin aia kakaonimaki tarira, ma ti riai n rarawa n ongoraei ke n titirakina te tia kabuakaka bwa e boni kakoauaa raoi bwa iai bukini baike e taekin. Ti kairaki n ara tangira ni koaua ibukia tarira bwa ti na aki kaota aia tabo tarira n te onimaki ngkana a kan ataia taani kairiribai nakon te Atua bwa a na karuanikaia maiuia.​—Taeka N Rabakau 18:24.

Ane E Kaaea te “Akoi ae Boto i Aon te Tangira E na Reke Irouna te Maiu”

18, 19. E aera bwa e riai n aki nako man ara taetaenikawai tuan te akoi ae boto i aon te tangira n aroarora ni kabane nakoia raora n taromauri?

¹⁸ E riai n teretere raoi ara tangira ni koaua n aroarora ni kabane nakoia raora n taromauria Iehova. E riai n aki nako tuan te akoi ae boto i aon te tangira man ara taetaenikawai, e ngae ngkana ti rinanon aaro aika kangaanga. E aki kukurei Iehova irouia tibun Iteraera bwa ‘ai aron te aoi ae kai mauna’ aia akoi ae boto i aon te tangira. (Otea 6:4, 6, BG) N te itera are teuana, e kukurei Iehova ni kaotiotan te akoi ae boto i aon te tangira n taai nako. Iangoa arona ni kakabwaiaia te koraki ake a kaaea te aroaro anne.

¹⁹ E kaotaki n Taeka N Rabakau 21:21 (NW) bwa “ane kaaea te raoiroi ao te akoi ae boto i aon te tangira e na reke irouna te maiu, ma te raoiroi ma te karineaki.” I buakoni kakabwaia ake e na karekei te aomata, bon te maiu ae akea tokina ao tiaki ae kimototo. E na buokia Iehova n “taua raoi te maiu ni koaua.” (1 Timoteo 6:12, 19) Ai ngaia are ti bia “kaotiota te akoi ae boto i aon te tangira i marenara.”​—Tekaria 7:9, NW.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko Kona ni Kabwarabwaraa?

• Ko na kanga ni kabwarabwaraa te akoi ae boto i aon te tangira?

• Tera ae na buokira bwa ti na kamanena tuan te akoi ae boto i aon te tangira n ara taetaenikawai?

• A na kanga raao ni mare ni kaotiota te tangira ni koaua n aia taetaenikawai?

• Tera ae kaotia bwa iai tuan te akoi ae boto i aon te tangira n ara taetaenikawai n aroarora nakoia raao n te onimaki?

[Taamnei n iteraniba 21]

E kamoamoaaki ana akoi ae boto i aon te tangira Iehova iroun Tawita

[Taamnei n iteraniba 22]

Ko kakaraoa am Taromauri n Utu ni katoaa te tairiki are baireaki?