Antai Ae E Kona Ni Kamaiuia Aika Kai Nanoia Ngkana A Bubutii?
“Te Atua, Ko na angan te uea am moti, . . . Ba E na kamaiua ane e kai nanona ngkana e bubuti.”—TAIAN ARERU 72:1, 12, BG.
1. Tera reireiara n ana nanoanga te Atua man rongorongon Tawita?
AI KARAUNANORA taeka akana taraa ni koreaki iroun Uean Iteraera ngkoa ae Tawita! Tabeua te ririki imwaini koreaia, e a rotaki n te uringaaba imwini karaoan te wene ni bure ma Bata-teba. N te tai anne, e bubutii Tawita nakon te Atua ni kangai: “Ko na kamaunai au bure n ai aroni maitin am nanoanga. . . . au bure e aki toki ni mena i matau. . . . Noria, I bungiaki i nanon te buakaka; Ao e karikai tinau i nanon te bure.” (Taian Areru 51:1-5, BG) E boto ana nanoanga Iehova i aon rikiara ae te bure.
2. E na kanga ni buokira Taian Areru 72?
2 E ota Iehova n arora n nanokawaki. Ma e a kaman taekinaki te Uea ae kabiraki iroun te Atua bwa “E na kamaiua ane e kai nanona ngkana e bubuti; Ma ane akea ana bwai, [ao] ane akea te tia buokia. Ane E na nanoangaiia akana mamara ma akana a kai nanoia, Ao E na kamaiu tamneiia akana a kai nanoia.” (Taian Areru 72:12, 13, BG) E na kanga n reke te kabebeteaki? E kaotaki aei nakoira n Taian Areru 72. E oteaki te kuna aei ibukin ana tautaeka natin Tawita are Toromon, are e a katauraoaki naba iai bannan ana waaki n tautaeka Natin te Atua are Iesu Kristo are e na kabebeteia botannaomata man rawawataia.
Bannan Ana Waaki n Tautaeka Kristo
3. Tera ae bubutii Toromon, ao tera are e anganna te Atua?
3 Imwin are e tua Tawita are e a kara bwa e na kaueaaki Toromon, e a angan Toromon kaetieti aika teretere raoi ake e na kakaonimaki n tou mwia. (1 Uea 1:32-35; 2:1-3) E kaoti imwina Iehova nakon Toromon n te mii ao e taku: “Ko na butiai ae N na anganiko.” Ma e bubutii te bwai ae tii teuana Toromon ni kangai: “Ko na angan am toro te nano ae ataibwai ba e na motiki taekaia am aomata, ba I aonga n ata ae raoiroi ma ae buakaka.” Ibukin nanorinanon Toromon ni bubutii, e a anganna te Atua te baere bubutii ao n raonna riki.—1 Uea 3:5, 9-13, BG.
4. E kanga ni kabwarabwaraaki ana waaki n tautaeka Toromon iroun te tia tautaeka temanna n ana tai?
4 Ibukin ana kakabwaia Iehova, e a riki ana tai n tautaeka Toromon bwa tain te rau ma te kakabwaia ae raka arona, ae tuai man nonoraki i aan tautaeka nako aika i aon te aba. (1 Uea 4:25) Temanna mai buakoia taan roko n nora aron ana waaki n tautaeka Toromon bon uean Tieba ae te aine ae raonaki irouia ana koraki aika mwaitikurikuri. E taku nakon Toromon: “Bon te rongorongo ae koaua are I ongo i abau . . . I aki tuangaki te iterana: e maiti riki rabakaum ma kakabaiam nakon te taeka are I ongo.” (1 Uea 10:1, 6, 7, BG) Ma e ngae n anne, e raka riki te rabakau are e kaotiotia Iesu, are e bon riai n taekina ae kangai ibukina: “Noria! iai ikai temanna ae kakannato riki nakon Toromon.”—Mataio 12:42.
Te Kabebeteaki i Aan Ana Tautaeka Toromon ae Kakannato Riki
5. Tera ae kaotaki n Taian Areru 72, ao bannan tera ae katauraoaki iai?
5 Ti na neneri ngkai kanoan te ka-72 n Areru ao ni karekei reireiara ni kakabwaia i aan ana waaki n tautaeka Iesu Kristo are Toromon ae Kakannato Riki. (Wareka Taian Areru 72:1-4.) E kaotaki n te areru aei aron ana namakin Iehova ibukin ‘ana tautaeka’ Natina ae “Te Uea n Raoi” ae Iesu Kristo. (Itaia 9:6, 7, BG) E na ‘momotiki taekaia naake akea aia bwai’ ‘ao e na kamaiuia natiia aomata ake a kai nanoia’ Toromon ae Kakannato Riki i aan ana kairiri te Atua. E na uota te rau ma te raoiroi ana waaki n tautaeka. Ni menan Iesu i aon te aba ao e kaotii bannani baike e na kakororaoi ngkana e roko ana Tautaeka ae Maanna Tenga te Ririki.—Te Kaotioti 20:4.
6. Baikara bannani kakabwaia i aan te Tautaeka n Uea ake e kaotii Iesu?
6 Iangoi ana mwakuri Iesu Kristo tabeua ake a kaotii bannani baike e na karaoi ibukin te botannaomata ni kakororaoan nanon Taian Areru 72. E bon riai n anaaki nanora n ana mwamwannano ae korakora ibukia akana karawawataaki. (Mataio 9:35, 36; 15:29-31) N te katoto, e kawara Iesu te mwaane ae rotakibuaka n te rebera ao e onnonia ni kangai: “Ko kona ni kaitiakai ngkana ko kani karaoia.” E kaeka Iesu: “I kani karaoia. Ko na itiaki.” Ao e kamarurungaki teuarei! (Mareko 1:40-42) Rimwi riki, e kaitiboo Iesu ma te aine ae e a tia ni mate buuna ao e a manga mate natina te mwaane ae ana rikitemanna. “E korakora nanoangaana” iroun Iesu ao e taku nakon natina: “Teirake!” ao e teirake natina ao e a manga maiu!—Ruka 7:11-15.
7, 8. Baikara mwakuri tabeua ake a kaota mwaakan Iesu ni kamarurungia aomata?
7 E anganaki Iesu te mwaaka iroun Iehova bwa e na karaoi kakai. E kamatataaki aei n rongorongon “te aine ae nraraa i nanon tebwi ma uoua te ririki.” E ngae ngke “e bati rawawatana irouia taokita aika bati, ao e kabanea kaubwaina iai,” ma e a kakaiaki riki. E ribuakoia te koraki neiei ao e ringa Iesu ike e a urua iai te Tua ae kaineti ma ane “nraara.” (Nakoaia Ibonga 15:19, 25, BG) E ataia Iesu bwa e otinako te mwaaka mairouna ai ngaia are e titiraki bwa antai ae ringnga. “E maaku neiei ao e rurubenebene . . . ao e katorobubua i matan Iesu ao e tuangnga te koaua ni kabane.” E ataia Iesu bwa Iehova ae kamaiua te aine aei, ngaia are e akoia ao e taku: “Natiu, e kamarurungko am onimaki. Naako ma te rau, ao ko na marurung man aorakim ae kakaiaki.”—Mareko 5:25-27, 30, 33, 34.
8 E kamarurungia aoraki Iesu n te mwaaka are e anganna te Atua, ma e riai naba ni korakora rotakia iai taani mataku. N te katoto, a bati ake a anaaki nanoia ngke a nora Iesu ni kamarurungia aomata imwain ana Kabwarabwara i aon te Maunga ae tanoata taekana. (Ruka 6:17-19) Ngke e kanakoia taan uataeka aika uoman Ioane te tia Bwabetito bwa a na kakoauaa raoi ae Iesu bon te Mesia, ao a noria ni “kamarurungia aomata aika bati man aorakia ao mani kakaiakia ao mairouia taimonio, ao e akoia mataki aika bati ni kanoraabaia.” E tuangia naake uoman Iesu ni kangai: “Tuanga Ioane baika kam ongo ma n nori: a a manga noraaba mataki, a nakonako mwauku, a kaitiakaki rebera ao a ongo taningabono, a kautaki maate ao e a tataekinaki te rongorongo ae raoiroi nakoia aomata aika kainnano.” (Ruka 7:19-22) Ai kaungaakira Ioane n te rongorongo anne!
9. Bannani baikara ake a kaotaki ni kakai ake e karaoi Iesu?
9 Ni koauana, a aki teimaan ana mwakuri ni kakamaiu Iesu ake e karaoi ngke e uarongorongo i aon te aba. A a manga mate imwina riki te koraki ake a kamarurungaki ao ni kautaki. Ma kakai ake e karaoi Iesu ni menana i aon te aba boni bannan te kakamaiu ae aki totoki, are a na karekea aomata ngkana e a tautaeka bwa te Mesia.
Te Bwaretaiti ae Kabutaa te Aonnaba ae Imwaira!
10, 11. (a) A na maanra kakabwaia i aan te Tautaeka n Uea, ao e na tera aron ana waaki n tautaeka Iesu? (b) Antai ae e na mena ma Iesu n te Bwaretaiti, ao e na kanga ni maiu n aki toki?
10 Kataia iangoia bwa tera aron te maiu n te Bwaretaiti i aon te aba. (Wareka Taian Areru 72:5-9, BG.) A nang maiu n te Bwaretaiti taan taromauria te Atua ae tii ngaia ae koaua ni karokoa tokin taai ma namwakaina, eng ae nanona n aki totoki! E nang oti koauan ae bon te tia kabebetenano te Uea ae Iesu Kristo kanga ‘ai aron te karau i aon te uteute ae koreaki ao te karau ae mwaimwai iai aontano.’
11 Ngkai ko miitaraea kakororaoan te areru aei, e aki ngkanne ingainga nanom ni kantaningaa te maiu n aki toki n te aonnaba ae bwaretaiti? Ni koauana, e rangi ni kukurei te tia kamwarua are e tauraki ngke e kangai Iesu nakoina: “Ko na mena ma ngai n te Bwaretaiti.” (Ruka 23:43) E na kautaki teuanne n ana tai Iesu n Tautaeka ae Maanna Tenga te Ririki. Ngkana e aantaeka nakon ana waaki n tautaeka Kristo, e na kona ni maeka n aki toki n te aonnaba ma te marurung ae kororaoi ao te kukurei.
12. Tera ae a kona n anganaki aomata aika aki raoiroi ake a na kautaki n ana Tautaeka Kristo ae Manna Tenga te Ririki?
12 “E na riki rake te aomata ae raoiroi” ae nanona e na karikiuaa ke ni maiuraoi i aan ana tautaeka Toromon ae Kakannato Riki ae Iesu Kristo. (Taian Areru 72:7, BG) E nangi buta aonnaba n ana tangira ma ana akoi Kristo, n ai aron naba are e riki ni menana i aon te aba. A nang nanoangaaki n anganaki aia tai aomata aika “aki raoiroi” ake a na kautaki, bwa a na kaboraoi aroaroia ma ana kaetieti Iehova ao ni maiu n te waaki ae boou i aon te aba are e beritanna te Atua. (Mwakuri 24:15) Ni koauana, a na aki kariaiakaki akana rarawa ni maiuakini baike e tangiri te Atua, bwa a na teimatoa ni maiu ao n uruana te rau ao te raoi n te waaki ae boou i aon te aba.
13. Tera aroni butanakon ana waaki te Tautaeka n Uea, ao e aera bwa e na bon aki uruanaki te rau are iai?
13 E a kaotaki butanakon ana waaki n tautaeka Toromon ae Kakannato Riki i aon te aba n taeka aikai: “E na tau-taeka naba man tari teuana nakon tari teuana, Ao man te Karanga [ae Iuberetiti] nakon tabon aonaba. Ane a na bobaraki i matana akana maeka n te rereua; Ao a na newenewea aontano taan ribaia.” (Taian Areru 72:8, 9, BG) Eng, e na tautaekana aon te aba ni kabutaa Iesu Kristo. (Tekaria 9:9, 10) A na “bobaraki” n aantaeka ma nanoia te koraki ake ataa kakawakin ana tautaeka ao ana kakabwaia. N te itera are teuana, a na kamaunaaki taani bure aika aki raraoma ma n rairi nanoia, kaanga ai aron ae tii ‘tebubua te ririki.’ (Itaia 65:20, BG) A “na newenewea aontano.”
Nanoangaakira Iroun Iesu
14, 15. Ti kanga n ataia ae Iesu e atai aia namakin aomata ao e “na kamaiua ane e kai nanona ngkana e bubuti”?
14 E kananokawaki aroni maiuia taani bure ao a rangi ni kainnanoa te ibuobuoki. Ma bon iai te kantaninga ibukira. (Wareka Taian Areru 72:12-14, BG.) E a tia Iesu ae Toromon ae Kakannato Riki n nanoangaira ngkai e ataia bwa ti aki kororaoi. Irarikin anne, e karawawataaki Iesu ibukin te raoiroi ao e kariaia te Atua bwa e na rinanoni kataaki n akea ana ibuobuoki nakoina. Eng, e rangi n rotaki Iesu n rawawatan ana iango n te aro are “maonona kaanga ai aron timtim n raraa aika bwaka i aontano”! (Ruka 22:44) Imwina riki, e a takarua i aon te kai ni kammaraki ni kangai: “‘Atuau, Atuau, e aera ngkai ko a kitanai?’” (Mataio 27:45, 46) E aki ongea karawawataakina nako ao e ngae naba ngke e kakorakoraa Tatan ni katannakoa mairoun Iehova ma e kaota koauan ana kakaonimaki nakon Iehova ae te Atua.
15 Ti kona ni kakoauaa raoi bwa e nori marakira Iesu ao e “na kamaiua ane e kai nanona ngkana e bubuti; Ma ane akea ana bwai, [ao] ane akea te tia buokia.” Ibukina bwa e mwamwannano Iesu n aron Tamana, e na bon ‘ongo irouia akana akea aia bwai’ ao e na ‘kamaiuia akana uruaki nanoia, ao ni kabae ikoakia.’ (Taian Areru 69:33; 147:3, BG) E kona n “nanoangaira ni mamaarara” Iesu bwa e a “tia ni kataaki ni bwaai ni kabane n ai arora.” (I-Ebera 4:15) Ai raoiroira ataakin ae e a uea ngkai te Uea ae Iesu Kristo i karawa ao n ingainga ni kani kabebetei rawawataia aomata!
16. E aera bwa e kona n nanoangaiia ana aomata Toromon?
16 Kioina ngkai e rabakau ao e wanawana Toromon, akea ngkanne te nanououa bwa e “nanoangaiia akana mamara.” Irarikin anne, e noraki bwa e rangi ni kananokawaki mani karuanikai aroni maiuna. E tauaki mwaanena are Tama iroun tarina are Amnon, ao tarina are Abetarom e tiringa Amnon ibukin te bure anne. (2 Tamuera 13:1, 14, 28, 29) E kataia Abetarom n taua ana kaintokanuea Tawita, ma a kabwaka raona ni karitei ao e a tiringaki iroun Ioaba. (2 Tamuera 15:10, 14; 18:9, 14) Imwin anne, e a manga kataia Atoniia are tarin Toromon ni kaueaa i bon irouna. Ngke arona bwa e tokanikai n ana iango aei Atoniia ao e na boni mate Toromon. (1 Uea 1:5) E taraa n teretere raoi otan Toromon n rawawataia aomata mani baike e taekin ngke e tataro ni katabuan ana tembora Iehova. E tataro ni kangai te uea ibukia ana aomata: A ‘bane n atai kainnanoia ma rawawataia, Iehova Ko na angania aomata nako n aron aroia nako.’—2 Rongorongo 6:29, 30, BG.
17, 18. Tera te rawawata are a a tia ni kekeiaki ribuakona ana toro te Atua tabeman, ao tera ae buokiia ni karaoa anne?
17 A kona n riki ‘rawawatara’ mani bwaai tabeua ake a a tia n riki ni maiura rimoa. E korea ae kangai Marya are e riki bwa te tia Kakoaua ibukin Iehova ngke ai 30 tabun ana ririki: “E bati bukina ae I riai ni kukurei iai, ma a aki toki ni kauekea namakinan te maamaa ao te riribai ae korakora baike a riki nakoiu rimoa. Ibukin anne, I a rangi n nanokawaki n te aro are I a tang, kaanga ai aron ae a a tibwa riki ngkoananoa. A teimatoa ururing aika kangaanga mwanuokaia, ni kauekea taonakinakoam n namakinan ae ai akea uaam ao bon te tia bure ngkoe.”
18 A kona n rotaki ana toro te Atua aika bati n aeka n namakin aikai, ma tera ae a kona ni buokaki iai ni karekea korakoraia are a kainnanoia bwa a aonga n nanomwaaka? E taku Mary: “E a reke ngkai kimwareireiu irouia raoraou ni koaua ao au utu n te onimaki. I kataia naba ni kaatuua iangoan ana berita nako Iehova ibukin taai aika imwaira, ao I kakoauaa raoi bwa e na boni bitaki tangu ni kani buokaki nakon te tang ni kimwareirei.” (Taian Areru 126:5) Ti riai ni kaatuui ara kantaninga ni baike e katauraoi te Atua rinanon Natina, are ana tia Tautaeka ae e rineia. E a kaman taekinaki ae kangai ibukina: “E na nanoangaiia akana mamara ma akana a kai nanoia, Ao E na kamaiu tamneiia akana a kai nanoia. E na kamaiu tamneiia man te babakanikawai ma te tiritiri; Ao a na kakaawaki raraaia i matana.” (Taian Areru 72:13, 14, BG) Ai karaunanora anne!
Te Waaki ae Boou i Aon te Aba ae Imwaira Are Bati Iai te Amwarake
19, 20. (a) N aron ae katereaki n Taian Areru 72, tera te kangaanga ae na katokaki n te Tautaeka n Uea? (b) N etina, antai ae riai ni kamoamoaaki ibukin ana waaki n tautaeka Kristo, ao tera am namakin ni baika e na kakororaoi?
19 Kataia riki iangoa aroia aomata aika raoiroi n te tai ae imwaira n ana waaki ae boou te Atua i aon te aba i aan ana waaki n tautaeka Toromon ae Kakannato Riki. E beritanaki ae kangai nakoira: “E na bati te uita i aon te aba i aon taubukini maunga.” (Taian Areru 72:16, BG) Kioina ngkai a aki riiriki uita i aon taubukini maunga, e a kateretereaki ngkanne n taeka aikai bwa e na rangi ni mari aon te aba. E na karikiuaa “n ai aron Rebanon,” ae te tabo ngkoa ae rangi ni mari aona n ana tai n tautaeka Toromon. Iangoia! E nang toki te rongo, ai akea ae e na aki tau kanana, ao ai akea ae e na bora ni baki! A nangi bane ni kimwareirei n “te amarake ae moan te kangkang.”—Itaia 25:6-8; 35:1, 2, BG.
20 Antai ae riai ni kamoamoaaki ibukini kakabwaia aikai ni kabane? N etina, bon ara Uea ae Akea Tokina ao te tia Tautaeka i Aoni Bwaai ni Kabane ae Iehova ae te Atua. Ni koauana, ti na bane ni kimwareirei ao ni booti bwanaara n anenea kabaneani mwakoron te kuna ae tangiraoi mani kaunganano ae kangai: “Bon akea tokin arana [ae taekan te Uea ae Iesu Kristo]; E na ririki rake arana ni karokoa tokin taai: Ao a na kabaia aomata i Rouna; A na bane botanaomata n atongnga ba E a kabaia. E na karaoiroaki Iehova ae te Atua, ae Atuaia Iteraera, Ae kakaraoi bwaai ni kamimi n ti Ngaia: Ao e na karaoiroaki arana ae mimitong n aki toki; Ao a na buta aonaba ni bane ni mimitongina. Amene, ao Amene.”—Taian Areru 72:17-19, BG.
[Kabwarabwara ae nano]
a E a tia ni bitaki te ara.
Ko na Kanga ni Kaeka?
• Bannan tera are taetae ni burabetinaki n Taian Areru 72?
• Antai Toromon ae Kakannato Riki, ao tera aroni butanakon ana waaki n tautaeka?
• Tera ae anaaki nanom iai ni kaineti ma kakabwaia ake a a kaman taekinaki n te ka-72 n Areru?
[Taamnei n iteraniba 27]
Tera ae kaikonakaki n te kakabwaia ae reke n ana tai n tautaeka Toromon?
[Taamnei n iteraniba 30]
A materaoi kakorakora ni kabane ni karekean te maiu n te Bwaretaiti i aan ana waaki n tautaeka Toromon ae Kakannato Riki