Tera Ae Nanonaki N Ana Motirawa Te Atua?
“E teimatoa n iai te motirawa ae ai aron te bongi n taabati ibukia ana aomata te Atua.”—I-EBERA 4:9.
1, 2. Tera reireiara mani Karikani Bwaai 2:3? Baikara titiraki aika ti na kaekai?
NI MOANI mwakoroni Karikani Bwaai, ti noria iai bwa e katauraoa te aonnaba te Atua i nanon onobong ibukia aomata bwa a na maekanna. Bon tiaki boong aika 24 te aoa maanin boong aikai ma bon taai aika a rangi ni maan taia. Ni katoaa tokin taai aikai ao a kaotiotaki iai taeka aikai: “Iai te tairiki ao iai te ingabong.” (Karikani Bwaai 1:5, 8, 13, 19, 23, 31, BG) Ma e kaokoro te kaitua ni bong. E taekinaki ae kangai n te Baibara ibukin te bong anne: “E karaoiroa te Kaitibong te Atua, ao e katabua, ba e motirawa iai man ana mwakuri ni kabane ni kariki baai.”—Karikani Bwaai 2:3, BK.
2 Ngke e taekinaki te Atua bwa e “motirawa” n te boki ae Karikani Bwaai, e nanonaki iai bwa e teimatoa ni motirawa n taai akanne. Ngaia are ti kona n taekinna bwa ngke e korea te boki ae Karikani Bwaai Mote n te ririki 1513 imwaini Kristo, ao e teimatoa naba ni motirawa te Atua. E taekinna naba te Atua imwina riki n te Baibara, bwa a kona aomata n ibuokanibwai n ana motirawa ngkana a uataboia. E koaua bwa e teimatoa naba ngkai ni motirawa te Atua? Ngkana ngaia anne, ti na kanga n ibuokanibwai n ana motirawa? E rangi ni kakawaki bwa ti na atai kaekaan titiraki aikai.
E Teimatoa Iehova ni “Motirawa”?
3. E kanga ana taeka Iesu n Ioane 5:16, 17 ni kaotia bwa bon te kaitua ni bong naba ana bong Iesu ngkoa?
3 Bon iai bukina aika uoua ngkai ti kona n taekinna bwa e teimatoa ni waakinako te kaitua ni bong, n ana tai Iesu ao Kristian ake rimoa. Ti ataa bukina ae te moan man te baere e taekinna Iesu nakoia tabeman taani kairiribai nakoina. A un taani kairiribai akanne iroun Iesu ibukina bwa e katoki aorakia aomata n te Bongi n Taabati. A iangoia bwa e bure te katoki aoraki n te Bongi n Taabati ibukina bwa e taekinaki n te Tua Rinanoni Mote, bwa bon te tai ni motirawa man te mwakuri. E taekina ae kangai Iesu ni kaekaia: ‘E teimatoa ni mwakuri ni karokoa ngkai Tamau, ao ngai naba I teimatoa ni mwakuri.’ (Ioane 5:16, 17) Tera ae e nanonna? E kangai ae e nanonna: “Titeboo au mwakuri ma Tamau. E mwamwakuri Tamau n ana Bongi n Taabati ae nga ma nga te ririki, ao e teimatoa naba ngkai ni mwakuri. Ngaia are I kona naba ni mwakuri ngai n te Bongi n Taabati.” E kaotaki n ana taeka Iesu bwa ni kaineti ma te aonnaba, e teimatoa te kaitua ni bong ae ana bong ni motirawa te Atua n ana tai Iesu.a
4. Ti kanga n ataia man te baere e taekinna Bauro bwa bon te kaitua naba ni bong are n aia tai Kristian ake rimoa?
4 Bon iai bukina ae te kauoua ae ti ataia iai bwa e waakinako te kaitua ni bong are n ana tai Iesu ao Kristian ake rimoa. E korea taekan ana motirawa te Atua te abotoro Bauro n ana reta nakoia I-Ebera. N te mwakoro 4 n ana reta Bauro, e korea ae kangai iai, imwaini kaokiokan taeka ake ni Karikani Bwaai 2:2: “Ti na ibuokanibwai n te motirawa ngaira aika ti kakaonimaki.” (I-Ebera 4:3, 4, 6, 9) E kaotaki ikai bwa e waakinako te kaitua ni bong man ana tai Bauro. E na toki n ningai ngkanne maanin te kaitua ni bong?
5. Tera te bwai ae e kani karaoia Iehova n te kaitua ni bong? N ningai ae e na kakororaoa iai ana kantaninga te Atua?
5 Ibukini kaekaan te titiraki anne, ti riai n uringnga are e rinea te kaitua ni bong Iehova ibukin te bwai ae okoro. Ti tuangaki ni Karikani Bwaai 2:3 (BK) ni kangai: “E karaoiroa te Kaitibong te Atua, ao e katabua.” E katabua te bong anne Iehova ibukina bwa e rineia bwa te bong ae tabwanin iai ana kantaninga ibukin te aonnaba. Ana kantaninga bwa a na maekana te aonnaba mwaane ao aine aika ongeaba ao n tararuaa te aonnaba ma bwaina nako. (Karikani Bwaai 1:28) A ‘teimatoa ni mwakuri ni karokoa ngkai’ Iehova ae te Atua ao Iesu Kristo are “Uean te bongi n taabati,” bwa a na kakororaoa ana kantaninga te Atua ibukin te aonnaba. (Mataio 12:8) Ngaia are ana motirawa te Atua, e waakinako ni karokoa ae tabwanin ana kantaninga. E nanonaki n aei tokin ana tai Kristo n Tautaeka ae Manna Tenga te Ririki.
Tai “Bwaka ao ni Katotonga Aron te Aki Ongeaba Arei”
6. Baikara katoto aika a kona n riki bwa kauring nakoira? Baikara reireiara mani katoto aikai?
6 E kabwarabwaraa raoi te Atua nakoia Atam ma Ewa ana kantaninga n te aro ae mataata ma a boni karitei. Imwin aia karitei Atam ma Ewa, a aikoa ongeaba naba aomata aika mirion ma mirion. A okioki I-Iteraera n aki ongeaba, e ngae ngke bon ana aomata te Atua ngaiia. Ao e anga te kauring Bauro nakoia Kristian ake n ana tai bwa a kona n aki ongeaba tabeman mai buakoia n aroia I-Iteraera. E korea ae kangai: “Mangaia ae ti bia kekeiaki mwaaka bwa ti aonga n ibuokanibwai n te motirawa anne, bwa e kaawa temanna ni bwaka ao ni katotonga aron te aki ongeaba arei.” (I-Ebera 4:11) E kaotaki n te baere e taekinna Bauro bwa a aki kona n ibuokanibwai n ana motirawa te Atua, akana a aki ongeaba. Tera ae nanonaki n anne ibukira? E nanonaki iai bwa ngkana ti karitei nakon ana kantaninga te Atua n aanga tabeua, ti na bon aki ibuokanibwai n ana motirawa? E rangi ni kakawaki ibukira bwa ti na ataa kaekaan te titiraki aei, ao ti na maroroakina riki taekana n te kaongora aei. Ma ti na maroroakina moa taekan aia katoto ae buakaka I-Iteraera ao bukin aia aki ibuokanibwai n ana motirawa te Atua.
“A na Aki Ibuokanibwai n Au Motirawa”
7. Tera ana kantaninga Iehova ibukia I-Iteraera ngke e kainaomataia mai Aikubita? Tera are a riai ni karaoia I-Iteraera?
7 N te ririki 1513 imwaini Kristo, ao e tuanga ana toro ae Mote Iehova ana kantaninga ibukia I-Iteraera. E taku te Atua: “I ruo ba N na kamaiuia mai nanoni baiia I-Aikubita, ma ni kairiia rake man te aba arei nakon te aba ae raoiroi ae ababaki, nakon te aba ae e ranga iai te rannimamma ma aia karewe maniberu.” (Te Otinako 3:8, BG) E kainaomataia I-Iteraera Iehova mai Aikubita bwa a aonga n riki bwa ana aomata, n aron are e beritanna nakon Aberaam. (Karikani Bwaai 22:17) A anganaki tuua I-Iteraera iroun te Atua bwa a aonga ni buokaki iai ni karekea te raoi ma te Atua, ao n riki bwa raoraona. (Itaia 48:17, 18) E tuangia I-Iteraera ni kangai: “Ngkana tao kam boni kan ongo bwanau, ma ni kawakina au berita, ao kam na riki iai ba bon au aomata mai buakoia botanaomata ni kabaneia: ba bon au bwai aonaba ni bane.” (Te Otinako 19:5, 6, BG) Ngaia are a kona n riki I-Iteraera bwa ana aomata te Atua, tii ngkana a ongeaba n ana tua nako.
8. Baikara baike a kona ni karekei I-Iteraera ngkana a ongeaba iroun te Atua?
8 Iangoi baika a kona ni karekei I-Iteraera! E berita Iehova nakoia bwa ngkana a ongeaba irouna, e na boni kakabwaiaa aia tawaana, aia nne ni kureebe ao aia man. E berita naba nakoia bwa e na boni kamanoia mairouia aia kairiribai. (Wareka 1 Uea 10:23-27.) E reke aia tai ni kainaomataaki man aia tautaeka natannaomata ake tabeua riki, ao n ana tai naba Iesu ngke a tautaekanaki natannaomata aika bati irouia kaain Rom. E tangiriia I-Iteraera Iehova bwa a na riki bwa banna ni katoto nakoia natannaomata ake tabeua riki. E tangiriia aomata nako te Atua ae koaua bwa a na ota raoi n ae ngkana a ongeaba irouna, ao e na boni kakabwaiaia.
9, 10. (a) E aera ngkai a kairua I-Iteraera ngke a kan okira Aikubita? (b) A kona I-Iteraera n taromauria Iehova n te aro are e tangiria, ngkana a okira Aikubita?
9 A karekea kakabwaiaaia ae okoro I-Iteraera ngke e kariaia Iehova bwa e na kamanenaia ibukini kakororaoan ana kantaninga. A kona ni karekei kakabwaia mairoun Iehova, ao ni karokoi naba kakabwaia nakoia utu nako n te aonnaba! (Karikani Bwaai 22:18) Ma angiia I-Iteraera a aki iangoa kakawakin are a na riki bwa ana natannaomata te Atua, ao n riki naba bwa banna ni katoto nakoia natannaomata ake tabeua riki. A taekinna naba bwa a kan okira Aikubita! (Wareka Warekaia Iteraera 14:2-4.) Ma ngkana a okirikaki nako Aikubita, a aki kona n taromauria Iehova n aron are e tangiria ao n riki bwa banna ni katoto ibukia natannaomata ake tabeua riki. Ngkana a a manga riki bwa tooro i Aikubita, a na aki inaomata n ongeaba nakon Ana Tua te Atua ao ni karekea kabwaraan aia bure. A bon tii iaiangoiia ngke a taekinna bwa a kan okira Aikubita. Bon akea iaiangoan te Atua ao ana kantaninga irouia. Ngaia anne bukina ae e kangai iai Iehova ibukia: “E maraki nanou iroun te roro aei ao I taku, ‘A aki toki n rairakinako nanoia mairou, ao a tuai man atai kawaiu.’ Mangaia ae I taetae n tuea ni marakin nanou ni kangai, ‘A na aki ibuokanibwai n au motirawa.’ ”—I-Ebera 3:10, 11; Taian Areru 95:10, 11.
10 E oti bwa a kakeai kakawakini kakabwaia ake a karekei mairoun Iehova ngke a tangira okiran Aikubita. N oneani mwin anne, a bon tangiri amwarake aika kangkang ake a karekei ngkoa i Aikubita I-Iteraera ake a aki ongeaba. (Warekaia Iteraera 11:5) A boni katotonga Etau are e kakeaa kakawakini karineana ni karimoa, ao e kaboonakoa n te raurauna te amwarake.—Karikani Bwaai 25:30-32; I-Ebera 12:16.
11. E koaua bwa e bitaki ana kantaninga Iehova ngke a aki kaotiota aia onimaki I-Iteraera ake a kitana Aikubita?
11 E ngae ngke a aki kaotiota onimakinan Iehova I-Iteraera ake a aki ongeaba ngke a kitana Aikubita, ma e aki bita ana kantaninga te Atua ibukin te natannaomata anne. A bon ongeaba riki natiia I-Iteraera iroun te Atua nakoia aia karo. A bon ongeaba nakon te baere e tua Iehova bwa a aonga n rin n te Aba ni Berita ao n tokanikai iai. E taekinaki ae kangai n Iotua 24:31 (BG): “Ao Iteraera a toro iroun Iehova ni kabane ana bong Iotua, ma ni kabane aia bong unimwane ake a oa maten Iotua, ma n atai ana makuri Iehova ni kabane, ake E karaoi i bukiia Iteraera.”
12. Ti kanga n ataia bwa a kona Kristian ni boong aikai n ibuokanibwai n ana motirawa te Atua?
12 Ma a a rikirake ni kara ao ni mate I-Iteraera ake a ongeaba. A a tiku imwia naakai, I-Iteraera aika “aki ata Iehova, ma ana makuri naba ae E karaoia i bukiia.” Ngaia are a a moana karaoan “ae buakaka i matan Iehova,” ao a toro irouia atua ni kewe. (Taani Motiki-Taeka 2:10, 11, BG) A aikoa manga karekea te raoi ma te Atua I-Iteraera aikai ibukina bwa a aki ongeaba. Ngaia are e a aki riki te Aba ni Berita bwa “te tabo ni motirawa” ibukia. E korea taekaia I-Iteraera aikai Iotua ni kangai: “Ngke arona bwa e kairiia Iotua nakon te tabo ni motirawa, e na aki manga taekina te bong teuana te Atua imwina riki.” E a manga taku riki: “Mangaia ae e teimatoa n iai te motirawa ae ai aron te bongi n taabati ibukia ana aomata te Atua.” (I-Ebera 4:8, 9) “Ana aomata te Atua” ake a taekinaki irouni Bauro bon taekaia Kristian. A nanonaki iai akana kakairi n te Tua Rinanoni Mote imwain rikia bwa Kristian, ao akana a tuai naba mani kakairi n te Tua Rinanoni Mote. Te bwai ae e nanonna Bauro n ana taeka, bwa a kona Kristian ni boong aikai n ibuokanibwai n ana motirawa te Atua.
A Aki Ibuokanibwai Kristian Tabeman n Ana Motirawa te Atua
13, 14. Tera ae a riai ni karaoia I-Iteraera n ana bong Mote bwa a aonga n ibuokanibwai n ana motirawa te Atua? (b) Tera ae a riai ni karaoia Kristian n ana bong Bauro bwa a aonga n ibuokanibwai n ana motirawa te Atua?
13 E kororeta Bauro nakoia Kristian aika I-Ebera, ibukina bwa tabeman i buakoia a karaoi mwakuri aika a kaitaraa ana kantaninga te Atua. (Wareka I-Ebera 4:1.) Tera ae a karaoia? A teimatoa n ongeaba nakoni bwaai tabeua n te Tua Rinanoni Mote. E noraki koauan anne bwa tao i nanon 1,500 te ririki, a riai ana aomata te Atua n ongeaba nakon te Tua Rinanoni Mote ibukini kakukureian te Atua. Ma imwini maten Iesu, a aikoa riai ni manga kakairi n te Tua Rinanoni Mote. A aki ota n anne tabeman Kristian, ao anne bukina ae a kakoauaa bwa a riai n teimatoa n ongeaba nakon Tuua tabeua.b
14 E kabwarabwaraa Bauro nakoia Kristian aika I-Ebera aikai, bwa Iesu bon te ibonga ae rietata ae raoiroi riki nakon te ibonga ae rietata ae e aki kororaoi. E kaotia bwa e raoiroi riki te berita ae boou nakon te berita ma I-Iteraera. E kaotia naba bwa e ‘kakannato ao e kororaoi riki’ ana tembora Iehova ae rine nakon te tembora ae “karaoaki ni baia aomata.” (I-Ebera 7:26-28; 8:7-10; 9:11, 12) E kabongana te katoto Bauro ibukin te Bongi n Taabati n te Tua Rinanoni Mote, ni kabwarabwaraa iai aroia Kristian ni kona n ibuokanibwai n ana bong ni motirawa Iehova. E korea ae kangai: “E teimatoa n iai te motirawa ae ai aron te bongi n taabati ibukia ana aomata te Atua. Bwa e motirawa naba man oin ana mwakuri, te aomata are ibuokanibwai n ana motirawa te Atua, n aron te Atua ngke e motirawa man ana mwakuri.” (I-Ebera 4:8-10) A riai Kristian aika I-Ebera aikai ni katoka iangoan ae e kona temanna ni karekea akoana iroun te Atua man “oin ana mwakuri,” ibukin ongeabana n te Tua Rinanoni Mote. Ni moa mani Bentekota 33 C.E., e a riki ana akoi Iehova bwa te bwaintituaraoi are e angania akana a kaotiota onimakinan Iesu Kristo.
15. Ti kanga n ataia bwa ti riai n ongeaba nakon Iehova bwa ti aonga n ibuokanibwai n ana motirawa?
15 E aera bwa a aki rin n te Aba ni Berita I-Iteraera ake n ana bong Mote? Ibukina bwa a aki ongeaba nakon Iehova. E aera bwa a aki ibuokanibwai n ana motirawa te Atua Kristian tabeman ake n ana bong Bauro? Ibukina bwa a aki ongeaba naba. A aki kakoauaa ae e tangiriia ana aomata Iehova ngkai bwa a na taromauria n te aro ae kaokoro ao ni katoka irakin te Tua Rinanoni Mote.
Arora ae Ti Kona n Ibuokanibwai Iai n Ana Motirawa te Atua ni Boong Aikai
16, 17. (a) A na kanga Kristian n ibuokanibwai n ana motirawa te Atua ni boong aikai? (b) Tera ae ti na maroroakinna n te kaongora ae imwina?
16 Akea i buakora ni boong aikai ae e kakoauaa, bwa a riai Kristian n ongeaba n te Tua Rinanoni Mote ibukini kamaiuaia. A rangi n teretere ana taeka Bauro aikai nakoia I-Ebeto: “Ni koauana, kam kamaiuaki n te akoi ae rianako aei rinanon te onimaki, ma e aki reke aei mairoumi, ma bon ana bwaintangira te Atua. Eng, e aki reke man taiani mwakuri, bwa e kaawa n reke ana anga te aomata ni kamoamoa iai.” (I-Ebeto 2:8, 9) Ngaia are a na kanga Kristian ni boong aikai n ibuokanibwai n ana motirawa te Atua, ike a na uataboa iai ana motirawa? Uringnga are e rinea ana bong ni motirawa Iehova bwa te bong are e katabwanina iai ana kantaninga ibukin te aonnaba ao aomata aika ongeaba. E tuangira Iehova rinanon ana botaki taekan ana kantaninga ao te bwai ae e tangiria mairoura. Ti kona n ibuokanibwai n ana motirawa Iehova ngkana ti ongeaba irouna ao ni mwakuri ma ana botaki.
17 Ma ti kona ni karaoi mwakuri aika kaitaraa ana kantaninga Iehova, ngkana ti aki ongeaba nakon te toro ae kakaonimaki ma ni wanawana, ke ngkana ti rineia bwa ti na tii ongeaba nakon te bae ti iangoia bwa e kakawaki. Ao ngkana ti karaoi baika a kaitaraa ana kantaninga Iehova, ti na aki kona n riki iai bwa raoraona. N te kaongora ae imwina, ti na maroroakin iai taekan aaro tabeua ake a na karekea ara tai ni kaotia bwa ti ongeaba. Motinnano ake ti karaoi ibukin aaro aikai e na kaotaki iai, bwa ti a tia n ibuokanibwai n ana motirawa te Atua ke ti tuai.
[Kabwarabwara ae nano]
a A mwakuri n te tembora ibonga ao tibun Rewi n te Bongi n Taabati, ao a aki urua iai te Tua Rinanoni Mote. E rineaki Iesu iroun te Atua bwa ara ibonga ae rietata. Ngaia are e aki kairua Iesu ni karaoan te mwakuri teuana n te Bongi n Taabati are e mwiokoia iai Iehova.—Mataio 12:5, 6.
b Ti aki ataia ngkana iai temanna i buakoia Kristian aika I-Ebera ae e angakarea naba n te Bong ni Kabwarabure imwini Bentekota 33 C.E. Ma ngkana iai, a a kaotia bwa a aki karinea ana angakarea Iesu. Ti ataia bwa iai tabeman Kristian aika a teimatoa ni kakairi ni katei ake kanoan te Tua Rinanoni Mote.—I-Karatia 4:9-11.
Titiraki Ibukini Kananoan te Iango
• Tera ae e kani karaoia Iehova n te kaitua ni bong?
• Ti kanga n ataia bwa e teimatoa ni waakinako te kaitua ni bong ni boong aikai?
• Bukin tera bwa a aki ibuokanibwai n ana motirawa te Atua I-Iteraera ake n ana bong Mote, ao Kristian tabeman ake n ana bong Bauro?
• Ti na kanga n ibuokanibwai n ana motirawa te Atua ni boong aikai?
[Kabwarabwaraan n iteraniba 27]
Ti kona n ibuokanibwai n n ana motirawa Iehova ngkana ti ongeaba irouna ao ni mwakuri ma ana botaki
[Taamnei n iteraniba 26, 27]
Tera ae a riai ni karaoia ana aomata te Atua ni boong aikai, bwa a aonga n ibuokanibwai n ana motirawa?