Kangaanga Aika A Riai n Nanomwaaka Iai Aine
“Ngke I nori baika a kakaraoaki nakoia aine, ao I aki tangiria bwa e na riki anne nakoiu.”—ZAHRA, AE 15 ANA RIRIKI, aikai ana taeka aika mwaneweaki n te maekatin ni Buranti ae te GEO.
E KAOTAKI n ana taeka te ataeinnaine aei akana man te angaatai aron te rawawata ae korakora ae tabe n riiriki ngkai ni katobibia te aonnaba, n aroni mwakuri n iowawa ao kamangoraia aine ake a a rotaki ni kabane iai maiuia ataeinnaine ao ateiaine. Iangoi koaua aikai:
Kamangoraia aine. A kukurei riki angiia kaaro i aon Atia bwa a na reke natiia mwaane nakoia aine. E ribootinaki n te UN n 2011 bwa n iteran te aonnaba anne ao e katautauaki bwa e kaania 134 te mirion mwaitiia aine ake a aikoa warekaki i buakoia kaain te aba i mwini kabwakaaia imwaini bungiaia, tiringaia ao bakaineaia.
Te reirei. Mai buakoia aine ni katobibia te aonnaba, uoua te katenimwakoro mwaitiia ataeinnaine ao ateiaine ake akea aia reirei ke a reirei n te maan ae e kee i aan aua te ririki.
Taumatoaaia nakon te wene n taanga. E raka i aon 2.6 te birion mwaitiia ateiaine aika a maeka n aaba ake a teimatoa ni kakoauaa bwa kairoroaia buu aine nakon te wene n taanga irouia buuia bon tiaki te bure.
Marurungia. N aaba aika tabe n rikirake ao e mate te aine tao ni katoa uoua te miniti man te bikoukou ke kangaanga imwin te bung ibukin aki taun te tararuaa n te onnaoraki.
Riaia ni bwaibwai. E ngae ngke a ribana aine n te mwaiti ae raka i aon iteran te ununiki n te aonnaba, ma n aaba aika bati bon akea riaia ni bwaibwai ke n reke abaia.
E aera ngkai tii aine aika tauaki inaomataia mani baikai ngkai a riai n reke irouia aomata ni kabane? A kakairi aaba tabeua n aia koaua ao aia mwakuri Aaro ake a karikirakea ke ni kariaia bwainikirinaia aine ao karaoani mwakuri n iowawa nakoia. E taekina ae kangai te rooia ae kaain Inria ae Nei Chandra Rami Chopran n te nuutibeeba mai Buranti: “Iai te bwai ae a boraoi iai aia tua Aaro ni kabane: A boutokaa kamangoraia aine.”
Titeboo am iango ma aei? Ko iangoia bwa a kakeaaki bongaia aine n te Baibara n aron taekinaia n aia boki Aaro nako? A iangoia tabeman bwa iai kibun te Baibara tabeua aika a kaota naba te iango anne. Ma tera raoi ana iango te Atua ibukia aine n ana boki ae te Baibara? E ngae ngke e korakora boutokaan te iango aei irouia angiia aomata, ma ti kona ni karekea kaekaan anne mani kakaonimakira n nenera raoi te bae taekinaki n te Baibara.