E Rangi ni Kimwareirei te Uea!

E RIKI aei n Aokati 1936 n ana tabo ke ana katawanang ae totoakaei te Uea i Swaziland ae te Royal Kraal. A tabe ni katangi anene ake a raweaki man aia kaa ae iai katangitangina Robert ao George Nisbet ao n taorimwiaki n ana kabwarabwaraa nako Brother J. F. Rutherford. E rangi ni kimwareirei iai te Uea ae Sobhuza II. Ma e kabwarabwaraa George ni kangai: “Ti maamaa bwa ti ataia ae ti aki kona ni karaoa te baere e tangiria te Uea bwa e kani kabooa te bwai ni katangitangi, anene ma kabwarabwara ake a raweaki ao ai tibiika ibukin taekinan rongorongon te Tautaeka n Uea!”

E karautaeka Robert ao n tuangnga bwa a aki kakabooaki bwaai akekei. Bukin tera? Ibukina bwa bon ana bwai te aomata temanna. E kan ataia te Uea bwa antai te aomata anne.

E kaekaa Robert ni kangai: “Bon ana bwai ni kabane te Uea riki temanna.” E a manga titiraki Sobhuza bwa antai te Uea anne. E taku Robert: “Bon Iesu Kristo ae te Uea n Ana Tautaeka n Uea te Atua.”

E kaeka ma te karinerine ae korakora Sobhuza ni kangai: “Eng, bon te Uea ae kakannato. I riai n aki anaa te bwai ae bon ana bwai.”

E korea ae kangai Robert: ‘I rangi ni mimi n noran nanon te Uea ae Sobhuza ae te tia Kairiri ae Kakannato. E rabakau te taetae n Ingiriti, e taetae n aki kamoamoa ke n aki kainikatonga, e aki wimakiki ao e kai kawaraki. I tekateka ma ngaia n ana aobiti n te maan ae 45 te miniti ngke e tabe George ni katangi anene i tinaniku.’

E reitia Robert ni kangai: ‘N te bong are imwina, ti a kawara te reirei ae The Swazi National School ike ti a nora te bwai ae rangi ni kamimi n te tai anne. Ti uarongorongo nakon te mataniwi n te reirei anne ao e kukurei n ongora. Ngke ti taekinna bwa iai ara bwai ni katangitang ao ni kukurei ni katangnga nakoia ataein te reirei ni kabane, e rangi ni kukurei ao e tua nakoia ataein te reirei aika e kaania tebubua mwaitiia bwa a na tekateka i aon te uteute n ongora. Ti bon tuangaki bwa n te reirei anne ao a reireinaki ataeinimwaane aroni kawakinaia maan, te ununiki, te kabentaa, te kateitei, te Ingiriti ma te numera. A reireinaki ataeinnaine te mwakuri ni kuakua, te mwakuri n te mwenga ao tabeua riki aika kakawaki. E moani katea te reirei anne tibun te tia Kairiri ae Kakannato ae te unnaine.’a

Ni moan 1933, e ongora ma te kimwareirei te Uea ae Sobhuza irouia bwaiania ake a kawaria n ana tabo ae te Royal Kraal. N te taina, e boni botiia taani buaka ake a teinna aika 100 mwaitiia bwa a na ongora te rongorongo ibukin te Tautaeka n Uea are raweaki. E bubutii reken ara maekatin ao ni butimwaei ara booki nako ake aanaki man te Baibara. E aki maan imwin anne, e a kuri ni bane n reke iroun te Uea booki aika kaineti ma ana botaki te Atua! Irarikin anne, e karaui ni kawakin bwa e rawa n iai katokani butimwaean ara boki man te tautaeka ni korone mai Buritan n tain te kauoua ni buaka n te aonnaba.

E teimatoa te Uea ae Sobhuza II ni butimwaeia taani Kakoaua nakon ana Royal Kraal i Lobamba, ao e kaoia mataniwi n Aaro bwa a na roko n ongoraei aia kabwarabwaraa taani Kakoaua man te Baibara. Ngke e tabe ni kabwarabwaraa Mataio mwakoro 23 te tia Kakoaua temanna n te aba anne ae arana Helvie Mashazi, a waekoa n teirake ma te un tabeman mataniwi n Aaro ao ni kataia ni kairoroa bwa e na tekateka. Ma e taobaraia te Uea ao n tuanga Brother Mashazi bwa e na waakinako. Irarikin anne, e tuangia taan ongora te Uea bwa a na korei ni kabane kibun te Baibara ake a taekinaki n te kabwarabwara!

Imwin ongoraeia n te kabwarabwara are e anga n te tai teuana te mwaane ae te bwaiania, a a karini kaaran aia kabaraaki aman mataniwi n Aaro ake a ongora n te tai anne are a nanonna iai bwa a karabaa kinaakia ae mataniwin Aaro ngaiia ao a taku: “Ai tiaki mitinare ngaira ma ti a riki ngkai bwa Ana Tia Kakoaua Iehova.” A a manga titirakina te bwaiania imwin anne bwa iai riki ana boki aika ai aron ake iroun te tia Kairiri ae Kakannato arei ke akea.

E kaota karineaia Ana Tia Kakoaua Iehova te tia Kairiri ae rangi ni Kakannato aei man te 1930 tabun ni karokoa matena n 1982, ao e aki kariaia naba bwa a na bwainikirinaki ibukin rawaia n irii katein aia taromauri kaain Swazi. Ngaia are iai bukina ae riai bwa a na kakaitau Taani Kakoauaa nakoina ao a rainanoanga ni koaua ngke e a mate.

E raka i aon 3,000 mwaitiia taan tataekina te Tautaeka n Uea i Swaziland, ni moan 2013. E a raka ngkai i aon teuana te mirion mwaitiia kaain te aba aei, bwa e a reke te ware ae kaka 1 te tia uarongorongo i aoia 384 kaaina. E raka i aon 260 mwaitiia bwaiania ake a mwakuri korakora n ekaretia aika 90 ao 7,496 ake a kaaea te Kauring n 2012. E teretere ngkanne iai bwa e kona n reke te rikirake ae korakora nakon taai aika na roko. E a kateaki raoi aan te koaua ae matoatoa n taai ake e moani kawaraki iai Swaziland n 1930 tabun.​—Rongorongora rimoa i Aberika Maiaki.