Ti Maiu ni Kainnano ma Ti Kaubwai ni Bwaai n Taamnei

Ngke ai tenua au ririki, ao a a kanakoaki tamau, tarin tamau ao tibuu nakon taabo aika a na kammwakuraki iai n te aro n iowawa ibukin aroia ni Kristian n tei i nuka. Bon tii tamau ae maiu. N 1947 imwin te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba, e a okira mwengara ma aorakin nukana. E ngae ngke e rangi ni mamaara rabwatana, ma e bon tei n nene naba n ana onimaki.

BITAKI AIKA KORAKORA NI MAIURA

Ngke ai ruaiwa au ririki, a a kanakoaki au utu ma taani Kakoaua riki aika bubua ma bubua mwaitiia aika kaain Moldova nako Siberia. N Turai 6, 1949 ao ti botaki ni katokaaki n taian turein ae nneia kaao. Imwini mwanangara i nanon 12 te bong n te raroa ae raka riki i aon 6,400 te kiromita, ti a karuoaki n te tabo n turein i Lebyazhe . A bon tataningaira bureitimanin te tabo anne. Ti bwenauaaki nakoni kurubu aika uarereke ao ni waekoa n tibwaaki nako n te tabo anne. E a riki te tabo n reirei teuana ae uarereke ae akea kaaina bwa mwengaia kaain ara kurubu. Ti boni kua ao a rawawata naba nanora. E kaina wina te aine temanna ae ikawai riki are raora n te tai anne n anenea te kuna teuana are e oteaki irouia taani Kakoaua n tain te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba. Imwin te tai ae aki maan, ti a manga bane n anene ma ngaia mai nanora ni koaua n anaa mwanewen te kuna anne ae kangai:

“A rangi ni bati taari aika a kanakoaki nakon taabo aika a raroanako.

A katikuia i meang ao i mainiku.

A katuuaaeaki ni karawawataaki ao a nanomwaaka i aani kataaki aika kaanga a nangi mate iai, ibukini karaoan ana mwakuri te Atua.”

Imwin tabeua te tai, ti a kona ni kaakaei bobotaki ni katoa Taabati n te auti teuana ae tao 13 te kiromita raroana ma mwengara. Ti aki toki n utinako n te karangaina n tain te kamwaitoro ao n rianna ribuakon te tino ae i aon te beebee rietana ao e rangi ni mwaitoro (bwa -40°C). Ti ikaribwaribwa i nanon te ruu ae 19 te mita abwakina ao raababana, ngaira aika nimangauni mwaitira ke e raka riki. Ti moana ara botaki n anenean te kuna teuana, ke uoua ke tenua. E kaukaki n te tataro ae nako man te nano ao ni maroroakinaki titiraki man te Baibara. E waakinaki aei i nanon teuana te aoa ke e nako riki. Ti anenei riki kuuna ao imwina ti a manga maroroakini riki titiraki man te Baibara. Ai boni kakorakorakira ara onimaki n te tai anne!

KANGAANGA AIKA A TIBWA RIKI AKE TI KAAITARAI

N 1960, ao e a korakora riki kainaomataaia taani Kakoaua ake a kanakoaki. E ngae ngke ti maiu ni kainnano ma I a kona n roko i Moldova, ike I a kaitiboo iai ma Nei Nina are taani Kakoaua naba ana karo ma tibuna. Imwin te tai ae aki maan, ti a mare ao n okira Siberia ike e a bungiaki natira te aine ae Dina n 1964, ao natira te mwaane ae Viktor n te 1966. Uoua te ririki imwina, ti mwaing nako Ukraine ao ni maeka n te auti ae uarereke i Dzhankoy ae te kaawa ae bubura are tao 160 te kiromita raroana ma Yalta n tabokekena ae Crimea.

Kioina ngkai e mena Crimea i aan te Soviet Union ni kabutaa, e a katabuakaki iai aia mwakuri Ana Tia Kakoaua Iehova. Ma e aki rangi ni matoa te tua n tiatianakin ara mwakuri ao ti aki bwainikirinaki naba. Ma a moanna ni bua ingaingan nanoia taani Kakoaua tabeman ibukin te onimaki. A a iangoia bwa a riai ni mwakuri korakora ibukini karekeani baike a kainnanoi ake a na rauaki iai, ibukina bwa a a tia n rangi ni karawawataaki i Siberia.

RIKINI BAIKA KAMIMI

Ni Maati 27, 1991 ao e a kariaiakaki kabutanakoan ara mwakuri i aan te tua n te Soviet Union. N te tai naba anne, e a karaoaki te babaire ibukin itiua taini bwabwaro aika okoro aika 2 bongia ibukin te aba anne ni kabane. Ti riai ni kaea te bwabwaro teuana i Odessa i aon Ukraine are e baireaki bwa e na moanaki n Aokati 24. I moantaai n roko teuana te namwakaina imwaina bwa N na buoka katauraoan te tabo ni butibooro ae bubura are e na karaoaki iai te bwabwaro.

Ibukina bwa ti mwakuri ni katoabong ni kabongnga, ti aki toki ni matu i aoni kaintekateka n te tairiki. A kaitiakii mwaaken nako te tabo are e na boo iai te bwabwaro ni katobibia, taani Kakoaua aika aine ake a kurubunaki. A karenakoaki maange aika 70 tabun te tan rawawataia. A kakaaei taabo ni maeka te koraki ake a tabe ibukia taari ake a kantaningaaki rokoia aika 15,000 mwaitiia. Imwina, e a karina n roko te rongorongo ae kakubanako!

N Aokati 19, bon tii nimaua te bong imwaini moanakin ara bwabwaro ao e a kabureaki te Beretitenti n te USSR ae Mikhail Gorbachev ngke e motirawa n te tabo ae uakaan ma Yalta, are e aki raroanako ma te tabo are ti mena iai. Ao e a manga totokoaki ara bubutii ibukin ara bwabwaro. A moanna n tatareboon taari ake a na kaea te bwabwaro nakon te aobiti are e tabe ma te bwabwaro ma n titiraki ni kangai: “Tera ae ti na karaoia ibukini bwaati ao turein ake ti a tia ni kabaei?” Imwin taian tataro ni kakorakora, a tuangaki irouia te koraki ake a mwiokoaki ibukini bairean te bwabwaro ni kangai: “Bon nakomai!”

E teimatoa ni waakinako te kakatauraoi ao te tatataro. E a moanaki butimwaeaia taari ake a roko mani mwakoron te Soviet Union aika bati irouia te koraki ake a tabe ma baao ao n nikiraki n aia tabo. Ni katoa ingabong, a aki toki ni kitan aia aobiti kaain te Komete Ibukin te Bwabwaro bwa a na maroro ma taani kairiri n te kaawa anne. A okirikaki ni katoa tairiki ma te rongorongo ae kananokawaki.

KAEKAAN ARA TATARO

N te Kaabong n Aokati 22, uoua te bong imwaini moanakin te babaire ao a okirikaki kaain te Komete Ibukin te Bwabwaro ma te rongorongo ae kakukurei: E a kariaiakaki te bwabwaro! A bon taonako kukureira ngke ti tabe n anenea te anene ni kaukuki ao n irianaki ma te tataro. Imwini kainakin te botaki n te Kaonobong, ti teimatoa n tiku ni karokoa bwakanakon te tai n te tairiki ni mamaroro ao ni manga kakorakorai riki ara iraorao. Bon aikai Kristian aika korakora aia onimaki ake a a tia ni kaaitarai kataaki aika rangi ni kangaanga.

Inanon ririki aika e raka i aon 22 imwin te bwabwaro anne, e a rangi ni korakora te rikirake ni bwaai n taamnei n te aba anne. A a tia ni kateaki Taabo n Taromauri ni kabutaa aon Ukraine, ao a rikirake ni korakora mwaitiia taan tataekina te Tautaeka n Uea man 25,000 n 1991 nakon 150,000 tabun ngkai!

TI TEIMATOA NI KAUBWAI NI BWAAI N TAAMNEI

E teimatoa ara utu ni maeka n te auti are ti mena iai ngkoa i Dzhankoy ae te kaawa ae bubura ae tao ai 40,000 mwaitiia kaaina ngkai. E ngae ngke tii tabeua utu aika taani Kakoaua ake a mena iai, ma n okira mai Siberia n 1968 ao ai onoua ngkai te ekaretia i aon Dzhankoy.

A ririkirake naba mwaitiia kaain au utu. Ai bon aua ngkai te roro aika a teimatoa ni maiu ao ni beku ibukin Iehova bwa natira, tibura, ao ai tibutorura.