Tera Arom n Anga te Reirei ni Kaetieti Nakoia Natim?
“I kakauongo ma te maraki n nano n tangini kaa aika buti i rarikira. Ai bon ana katenua n tai Jordan n urua te tua ibukin ana tai n oki nakon te auti. I iango ni kangai: ‘E a mena ia ngkai? E a reke n te kangaanga? E ataia ae ti tabeaianga irouna?’ N te tai are e kaoti iai ao I a boni kuri n urarakeia.”—GEORGE.
“E tatakarua natiu te aine n te aro are e a nako nanou. I tanrikaaki ao n noria n tautaua atuna ma n tang. E a tibwa tia mwaanena ae aua ana ririki n oreia.”—NICOLE.
“‘I aki kimoa te mwamwa ma I boni kunea!’ aikai ana taeka natira te aine ae Natalie ae onoua ana ririki ae kaotia bwa aongkoa akea ana bure. E bon okioki ni kakewea bukinana n te aro are a a rangi ni maraki nanora ao ti a tang. Ti ataia bwa e boni kewe.”—STEPHEN.
NGKANA te karo ngkoe, ko kona n iangoi aeka n namakin akana a taekinaki n taeka mai moa? Ngkana ko aitara naba ma aaro akanne, ko iangoia bwa tera arom ae riai n anga te reirei ni kaetieti nakon natim? E kairua ae ko na anga te reirei ni kaetieti nakoia natim?
TERA TE REIREI NI KAETIETI?
N te Baibara, te taeka ibukin “te reirei” bon tiaki tii te taeka riki teuana ibukin te katuuaa. E kaineti riki te reirei ni kaetieti ma te kairiri, te reirei ao te kaetaki. Akea irekerekena ma te kaetieti n te aro ae riao ke n ribuaka.—Taeka N Rabakau 4:1, 2.
E kona ni kabotauaki aia reirei ni kaetieti kaaro ma te ununiki. E katauraoa te tano, te ran ao n ribanaa te aroka te tia ununiki ma ni karekei bwaai ake a na kamanoaki iai mani maan aika uarereke ao aroka aika kateketeke. Ngkana e a rikirake te aroka, e riai te tia ununiki ni koromwaangaia bwa e aonga n teimatoa ni maiu raoi. E ataia te tia ununiki bwa karaoan raoi aanga aika kakaokoro akanne, e na buokaki iai bwa e na maiureirei arokana. Titeboo naba anne ma kaaro aika a tararuaia natiia n aanga aika bati. Ma n taai tabetai, a riai naba n anga te reirei ni kaetieti kaanga aroni koromwaangaan te aroka, ma ni kona ni kaetii aroaroia natiia aika kairua mani uarerekeia ao ni buokiia bwa a na rikirake i nanon te kawai ae eti. Ma e riai ni karaoaki raoi koromwaangaan te aroka ke e kona n rotakibuaka ao ni mate. N aron naba anne, a riai n anga aia reirei ni kaetieti kaaro ma te tangira.
E katea te katoto ae rangi n tamaroa te Atua ae Iehova n ana boki ae te Baibara nakoia kaaro ni kaineti ma aei. E rangi n uaana ao n tangiraki te reirei ni kaetieti are e anga nakoia taan taromauria i aon te aba aika ongeaba bwa a a bon rikirake n “tangira te reirei.” (Taeka N Rabakau 12:1, BG) A “taua te reirei” ao a ‘aki kanakoa.’ (Taeka N Rabakau 4:13, BG) Ko kona ni buoka natim bwa e na butimwaea te kairiri n arona ni kakairi ni kanoan ana reirei ni kaetieti te Atua aika kakawaki aika tenua aikai: (1) te tangira, (2) te atataiaomata ao (3) te aki bibitaki.
TE REIREI NI KAETIETI MA TE TANGIRA
Te tangira bon aan ao kaungara nakon ana reirei ni kaetieti te Atua. E taekinaki ae kangai n te Baibara: “Ane E tangiria Iehova ao E boaia; N ai aron te tama ae boaa natina ae e tangiria.” (Taeka N Rabakau 3: 12, BG) Irarikin anne, e ‘on n te atataiaomata, e akoi, ao e iremwe n un’ Iehova. (Te Otinako 34:6, BG) Ibukin aei, e bon aki kaetieti Iehova n te aro ae riao ke n ribuaka. E aki okioki n taekin taeka aika kammaraki, n teimatoa n tiribure ke ni kakaniko n te aro ae karawawata, aika bwaai ni kabane ake a kona ni kaikoakira “n ai aron ewaran te aba n te kabaang.”—Taeka N Rabakau 12:18.
Ni koauana, a aki kona kaaro ni kakairi raoi n ana katoto ae kororaoi te Atua ibukin te taotaonakinnano. N taai tabetai, e kuri ni kangaanga bwa ko na taotaona nanom, ma n taai aika kangaanga riki, uringnga n taai nako bwa am katuuaa n angiin te tai ae boto i aon unim, e na karawawata, e riaon ae riai ao akea uaana. Irarikin anne, bon tiaki te reirei ni kaetieti te katuuaa ae kauekeaki man te un ke te marakinnano. Bon akea iai te taotaonakinnano.
N iterana are teuana, ngkana ko anga am reirei ni kaetieti ma te tangira ao te taotaonannano, ko na bae ni karekei uaa aika raraoi riki. Iangoi aroia kaaro aika uoman ake a taekinaki mai moa aika George ao Nicole ni kaaitarai kangaanga.
“N tokina ngke e a tibwa okira te auti Jordan, I rangi n un ma kaainnabau ma ti teimatoa n taotaon nanora ngke ti kakauongo n te bwai are e taekinna. Kioina ngke e a bon tairaa, ti a iangoia bwa ti na maroroakina te bwai are e riki anne n te moaningabong are imwina. Ti bane ni kaai n tataro ao imwina ti matu. N te bong are imwina, ti a rangi n tauraoi riki ni maroroakina te bwai are e riki n te aro ae rau, ao e a ringaki iai nanon natira anne. E kukurei n iri nanon ara tua ao ni butimwaea bukinana ibukin arona. Ti kakaitau bwa ti a ataia ae akea uaan te waekoa ni kaetieti ngkana a un aomata. Ngkana ti moanibwaia te kakauongo, a na nakoraoi bwaai n te aro ae moan te tamaroa n angiin te tai.”—George.
“E korakora uniu ngke I nora natiu te mwaane bwa akea kubana ngke e kammaraka mwaanena. N oneani mwin are N na waekoa ni karaoa te bwai teuana, I tuangnga bwa e na nakon ana ruu ibukina bwa I aki tangiria ni karaoa au moti ae boto i aon uniu ae korakora n te tai anne. Imwina riki, e a kerikaaki uniu ao I kabwarabwaraa nakoina ma te bwanaa ae matoa bwa e aki raoiroi te mwakuri n iowawa ao I kaota nakoina mwin ana mwakuri nakoni mwaanena. E rangi ni manena te reirei ni kaetieti aei nakoina. E a kabwaraa ana bure nakoni mwaanena ao e rabwatia.”— Nicole.
Eng, e kairaki te reirei ni kaetieti ae riai n te tangira n taai nako, e ngae naba ngkana e irekereke ma te katuuaa.
TE REIREI NI KAETIETI MA TE ATATAIAOMATA
E anga n taai nako Iehova ana reirei ni kaetieti ma “te motiki-taeka ae riai.” (Ieremia 30:11; 46:28, BG) E iaiangoi baika riki ni kabane n ikotaki naba ma ae e aki kona n oota te aba iai. A kanga ni kona ni karaoa naba anne kaaro? E kabwarabwaraa Stephen are e taekinaki mai moa ni kangai: “E ngae ngke a rangi ni maraki nanora ao n aki ota ngke e okioki Natalie ni kakewea bukinana n iraea te mwamwa, ti kataia n iaiangoa ana ririki ao nanoroona.”
E kataia buun Nicole ae Robert n iaiangoi naba baika riki ake e bane n rinanoi. Ngkana a karaoa ae e aki riai ataei, e okioki n titirakinna ni kangai: ‘E riki aei n tii te taina ke e okioki te aroaro ae aki raoiroi aei? E kua te ataei ke e aoraki? E koaua bwa te aroaro aei kanikinaean te kangaanga riki teuana?’
A ururingnga naba kaaro aika atataiaomata bwa a tuai raoi n ikawai natiia. E kakoauaa te iango anne te Kristian ae te abotoro Bauro ngke e korea ae kangai: “Ngke te teei ngai, ao I taetae n aron te teei, ao n iango n aron te teei.” (1 I-Korinto 13:11) E taku Robert: “Te bwai teuana ae kateimatoaai n iango n te aro ae eti ao n aki un, bon iaiangoan te baere I aki toki ni karaoia ngke te teei ngai.”
E rangi ni kakawaki bwa ko na kakoauai baike ko kantaningai ao n te tai naba anne, tai kariaia ke n tarariaoi aroaro aika kairua. Ngkana ko iaiangoa ana konabwai natim, kabwakana ao bwaai riki tabeua, ko na boni kakoauaa ae ko aki tabeitera ao ko atataiaomata n am reirei ni kaetieti.
TE REIREI NI KAETIETI AE AKI BIBITAKI
E taekinaki ae kangai ni Maraki 3:6 (BG): “I aki bibitaki Ngai ae Iehova.” A onimakina te koaua aei ana toro te Atua ao a namakina kamanoaia n te atatai aei. A kainnanoa naba kamanoaia naati n te reirei ni kaetieti ae e aki bibitaki. Ngkana a a manga bitaki am kaetieti ibukin aroarom, e kona n aki oota iai natim ao e aki rau nanona.
Uringa ana taeka Iesu are kangai: “Ngkana kam atonga Eng ao nanona Eng, ao ami Tiaki nanona Tiaki.” A kaineti raoi taeka akanne ibukin aia kairiri kaaro. (Mataio 5:37) Iangoi raoi am kauring ake akea nanom ni kani karaoi imwain ae ko anga. Ngkana ko kauringa natim bwa e na iai tuuaana teuana ibukin aki irakin nanon am reirei ni kaetieti, taraia raoi bwa ko na boni kakoroa bukina.
E rangi ni kakawaki aia reitaki kaaro ae raoiroi ibukin te reirei ni kaetieti ae aki bibitaki. E taku Robert: “Ngkana a kataia natira n anaa nanou bwa N na kariaia te baere e a tia n tuangia tinaia bwa a aki kona ni karaoia, ao ngkana I a ataia, I boni bita au iango ni boutokaa kaainnabau.” Ngkana a aki boonnano kaaro ibukin aroni kaetan te kangaanga teuana, e raoiroi riki ngkana a na maroroakini kakaokoron aia iango n tii ngaiia ao ni karekea te iango ae a na katiteuanaaki iai.
E RANGI NI KAKAWAKI TE REIREI NI KAETIETI
Ngkana ko kakairi n ana reirei ni kaetieti Iehova ma te tangira, te atataiaomata ao te aki bibitaki, akea te nanokokoraki bwa a na boni kakabwaiaaki natim n am kakorakora. A kona ni buokaki natim bwa a na rikirake n ikawai, a na onimakinaki ao n raraoi aroaroia man am kairiri ae aanaki n te tangira. N aron ae taekinaki n te Baibara ni kangai: “Reireia te tei aroarona ae riai, Ao ngkana e a unimwane ao e bon aki kitanna.”—Taeka N Rabakau 22:6, BG.