I Riai n Tangomwane?

E RANGI n ataaki te taeka n rabakau aei i aon Aberika Mainiku ao akea te nanokokoraki bwa e kaotaki aia iango aomata aika bati man aaba nako ni katobibia te aonnaba. Anne naba ae ko namakinna ibukin tangoan te mwane mairoun raoraom ke taabo riki tabeua? E ngae ngke e taraa n riai te taeka n reirei anne n taai tabetai ma e raoiroi te iango anne? Baikara kangaanga ao karuanikain te tangomwane?

E kabwarabwaraaki oin te kangaanga ae kona n riki n te tangomwane n te taeka n rabakau riki teuana mai Swahili ni kangai: “E urua te iraorao te tangomwane.” Ni koauana, e kona ni karuanikaia te iraorao ao te reitaki te taarau. E ngae naba ngkana a moani baan te nakoraoi babaire ao tiia aika rangi n raoiroi ma n tokina a bon aki reke baike a kantaningaaki. N te katoto, ngkana e a maan te tai ao a tuai ni kabwaraaki taarau n taia, e kona n un iai te tia kataarau. E kona n rikirake te un ao n urua te reitaki i marenan te tia kataarau ao te aomata ae taarau ao i marenaia naba aia utu. Kioina ngkai oin raoi te unraa taian tangomwane, ti bae n iangoia bwa te kabanea n anga nakon are ti na taraia bwa te anga ae bebete ibukini katokani kangaanga n te mwane.

E kona te tangomwane ni karuanikaia naba ana iraorao temanna ma te Atua. N te aro raa? Te moan, e taekinaki n te Baibara bwa bon te aomata ae buakaka are bon nanona n taarau ao n rawa ni kabwarai. (Taian Areru 37:21) E kamatataaki naba bwa “bon ana toro ane anga bwaai te tia tangoi bwaai mai rouna.” (Taeka N Rabakau 22:7, BG) E riai n ataaki iroun te tia tangomwane bwa e tauaki taekana iroun te tia kataarau, ni karokoa ae e kaoka te mwane. E kakoauaaki te taeka n rabakau riki teuana i Aberika aei: “Ngkana ko tangoi waen temanna, ko na boni kairiraki irouna.” E nanonaki ikai bwa bon akea inaomatan te aomata are e koko n taarau ni karaoa ae e bon tangiria.

Ngaia are e riai n rangi ni kakawaki kaokan te bwai are e tangoaki. Ngkana e aki karaoaki anne, e na bae ni karikii kangaanga. E kona te koko n taarau ni karekea te rawawata ae bati n ikotaki naba ma te aki mamatu raoi n te bong, te mwakuri ae riao, te un i marenaia taanga, te iraraure naba n te utu ao ai bon te kateitei n te boowi ke te kabureaki. E reke te wanawana n taeka aika n I-Rom 13:8 ae kangai: “Kam na tai taarau iroun temanna n te bwai teuana, ma tii n te itangitangiri.”

E BON RIAI?

N iangoani baikai ni kabane, moan te raoiroi te taratara raoi ngkana ti na tangomwane. Ko wanawana ngkana ko titirakiniko ni kangai: Iai riaiu n tangomwane? E kakawaki kawakinan am mwane man am mwakuri ibukin tararuaaia am utu? Ke tao iai te nanonrang teutana ibukin tangiran te maiu ae riaon am karekemwane? N angiin te tai, e raoiroi riki ngkana a rauaki nanora n ara bwai aika tii tabeua nakoni kainnanoan te tangomwane.

Ni koauana, iai taai ake ti kona ni karaoa anne, n aron ae ngkana e riki te kabuanibwai ao e taraa n ae akea ara aanga ni birinako mai iai. E ngae n anne, ngkana e motinnanoia temanna bwa e na tangomwane, e riai ni bwaina te kakaonimaki. E na kangaa ni karaoaki aei?

Te moan, tai karekea aonam tii ibukina bwa e taraa ni bati riki ana mwane te aomata anne nakoia ake tabeman. Ti riai n aki iangoia bwa ngkana e taraa ni bati riki ana mwane temanna, bon tabena bwa e na buokira n ana mwane. Ti na aki naba iangoia bwa ti a kainaomataaki man aekan aroaro aika riai, ae te mwakuri ma nanora ni koaua nakon te aomata anne. Ti aki riai ni bakantang irouia tabeman ake a taraa ni kukurei ni kaubwaia.—Taeka N Rabakau 28:22.

Imwina, taraia raoi bwa ko na kaoka am tangomwane n taina. Ngkana e aki bairea te tia katangomwane te tai ae ko riai ni kabwakaa, ko riai ngkoe ni baireia ao kakaonimaki nako iai. Ko kauringaki bwa ko na karaoa am boraraoi n te beeba ni kakoaua bwa a aonga n totokoaki nakobuaka. (Ieremia 32:9, 10) Kaoka te mwane are ko tangoia ngkana ko konaa bwa ko aonga ni karabwaa te tia katangomwane. E kona kakaonimakim ni kaokan te mwane, ni karekei iraorao aika nakoraoi. E taku Iesu n Ana Kabwarabwaraa i aon te Maunga: “Ma ngkana kam atonga Eng ao nanona Eng, ao ami Tiaki nanona Tiaki.” (Mataio 5:37) Irarikin anne, ururinga te Kibu ni Koora aei: “Mangaia ae bwaai ni kabane aika kam tangiriia aomata bwa a na karaoi nakoimi, kam riai ni karaoi naba nakoia.”—Mataio 7:12.

TAEKA N REIREI MAN TE BAIBARA AIKA IBUOBUOKI

Ti anganaki n te Baibara bwainnaorakian korakoran te kan tangomwane ae kai ota. E taekinaki ae kangai: “Ni koauana, e boni korakora reken aron te aomata n tangiran te Atua n ikotaki ma te raunnano.” (1 Timoteo 6:6) Ae nanona bwa te anga ae te kabanea n raoiroi ibukini kamanoara mani karawawatan te tangomwane, bon rauakira ni baika iroura. Ma ni koauana, e aki bebete rekeni baika a na rau iai nanora n te aonnaba ni boong aikai ibukini kukureira ngkekei naba. Ikanne are e kainnanoaki iai “tangiran te Atua.” N te aro raa?

Iangoa aia katoto taanga aika Kristian i Atia. N aia tai n roro n rikirake ao a mataaiakinia naake iai oin aia auti. Ngaia are, a a iangoa karekean aia auti man aia kaikomwane ao aia tangomwane n te bangke ao aia koraki. Ma n te tai ae waekoa, a a moanna n rangi n rawawata ibukin aia kabwakamwane ae bubura ni katoa namwakaina. A a kabanea riki aia tai ibukin te kareketianti, a mwakuri ni karokoa e bwakanako te tai n te aro are e a karako aia tai ibukia natiia. E taku teuare te buu te mwaane: “I namakinna bwa tabeaiangau, marakiu ao te aki matu raoi ai aron ae e taonaki iai atu n te atibu ae rawawata. I bon rotakibuaka iai.”

N te tai ae e aki maan, a ururingi taeka aika n 1 Timoteo 6:6 ao a iangoia bwa katokana bon tii kaboonakoan aia auti. Imwin uoua te ririki, a a tibwa buutakinako man aia kangaanga. Tera reireiaia taanga aikai n aei? A motinnanoa aei: “Boni kamanoam iaiangoani bwaai n taamnei nakoni bwain rabwata.”

E bon rangi n ataaki irouia aika bati te taeka n rabakau mai Swahili are e taekinaki i eta ni moan te kaongora aei. Ma e bon aki naba toki aroia aomata n tangomwane. N otara ni booto n reirei man te Baibara ake a maroroakinaki i eta, ko aki ngkanne wanawana ngkana ko iangoa raoi te titiraki ae, I riai n tangomwane?