Bwaai n Ibuobuoki Ibukin Te Boki n Reirei ae Maiura ao Ara Mwakuri ni Minita

NOBEMBWA 2-8

Ukerani Kaubwai n Taamnei Aika Kakawaki

it-2 884 ¶3

Kunin te Tiire

Aroni Karekeana Irouia I-Iteraera. Ngkana te ta’chash ae n te Baibara e nanonaki iai te tiire, e na ueke ngkanne te titiraki bwa a kangaa I-Iteraera ni karekea kunin te tiire. Angiin tiire a memena n aonon te Arctic ao te Antarctic, ma iai naba tiire aika tatangiri taabo aika abue. Ni boong aikai, iai tabeua tiire aika taiani monk aika memena n aonon Taari ae te Meriteranian ao n taabo aika aki mwaitoro. N tienture aika bati, ao a a tia aomata n tiringia tiire aika bati, ao e taraa n ae n taai ake a karakinaki n te Baibara, ao a rangi ni bati tiire aika memena n te Meriteranian ao n Taari ae Uraura. E koreaki ae kangai n te Calmet’s Dictionary of the Holy Bible (i. 139) n te taetae n Ingiriti n 1832: “Iai taian tiire n abamwakoro aika bati n Taari ae Uraura, are katobibia te kaawa ae Tinai.”​—Nora naba The Tabernacle’s Typical Teaching, ae koreia A. J. Pollock, London, i. 47.

NOBEMBWA 9-15

BAIKA KAKAWAKI AIKA MENA N ANA TAEKA TE ATUA | NAKOAIA IBONGA 1-3

it-2 525

Karea

Karea ni kabuekaki. A kareanaki karea ni kabuekaki ni kabwaninaki nakon te Atua. Akea mwakorona teuana ae katukaki ibukin te tia taromauri. (Kabotaua ma TMT 11:​30, 31, 39, 40.) Karea aikai a riki bwa kaanga te bubutii nakon Iehova bwa e na butimwaeia ke ni kaota butimwaean te karea ni kabwarabure ae irianaki n taai tabetai ma te karea ni kabuekaki. E anga rabwatana ae tabwanin raoi Iesu Kristo bwa “te karea ni kabuekaki.”

it-2 528 ¶4

Karea

Karea ae te amwarake. E kakareanaki naba te karea ae te amwarake ma karea n raoi, karea ni kabuekaki, ao ai karea ni kabwarabure, ao n tabetai a anganaki bwa moani uaa. N tabetai a bon tannako ni karaoaki. (TO 29:40-42; NI 23:10-13, 15-18; WI 15:8, 9, 22-24; 28:9, 10, 20, 26-28; mwa 29) E oti kukurein iai te Atua n arona ni karokoa te kakabwaia ae bati ao te toronibwai. A aki toki naba n raonaki karea aikai n te oera ao te ribano. Te karea ae te amwarake e nanonaki naba iai te burawa ae mte, te burawa ae umunaki, ke kariki aika mronron, ke bwerena aika mmani aika umunaki, te burawa ae umunaki n te baan, ke n te bwaata. Tabeua karea ae te amwarake a katokaaki i aoni baonikarean te karea ni kabuekaki, ao tabeua a katoong ibonga, ao karea n raoi a katoong taan taromauri. (NI 6:14-23; 7:11-13; WI 18:8-11) Akea te karea ae te amwarake ae e na katokaaki n te baonikarea ae iai te iiti ke “aia karewe manibeeru” iai (ae kona n nanonaki iai ranin uaanikai) aika kona ni karika te manging.​—NI 2:1-16.

it-2 526 ¶1

Karea

Karea n raoi (ke karea aika karekea te raoi). Karea n raoi aika butimwaeaki iroun Iehova e oti bwa iai te raoi i marenana ma aomata. Te tia taromauri ma kaaini batana ake a angakarea naba (ni katawanangin te umwanrianna; ni kaineti ma te katei, a kateaki umwanrianna i nanoaan te keeten ni katobibia te katawanang; a katauraoaki taabo n amwarake n te tembora). E anganaki mwakoron te iriko te ibonga are e angakarea, ao te mwakorona nakoia ibonga ake a beku n te tembora. Ibukin anne, e kukurei Iehova ni butimwaeani bubun te nenea are kabuekaki. E tei te raraa ibukin te maiu, are anganaki te Atua bwa ana bwai. Ai aron ae a kaai n amwarake ibonga, taan taromauri, ao Iehova, ae oti iai te reitaki ae rau i marenaia. E na kamateaki te aomata ae kana te iriko n ana tai ni kamwara (te kamwara n aekana nako ae taekinaki n te Tua) ke ae e kana te iriko imwini kawakinana n te tai ae maan (e na moanna ni boiraa ngkana e tiku n te tabo ae abue). E kabuakakaa ke n uruana te amwarake, kioina ngkai e aki ngaia itiaki ke e kana te iriko ae boiraa i matan Iehova ae te Atua, ae kaotaki iai aki karineani baika tabu.​—NI 7:16-21; 19:5-8.

Ukerani Kaubwai n Taamnei Aika Kakawaki

it-1 813

Te Mwaete

Bukini katean te tua. I aan te berita n Tua, te raraa ao te mwaete boni baika rangi ni kakawaki iroun Iehova. E mena te maiu n te raraa, ae bon tii Iehova ae e kona n anga; ngaia are bon ana bwai. (NI 17:11, 14) E taraaki te mwaete bwa te kabanea n raoiroi n irikon te man. Kareanakin mwaeten te man, e oti iai bwa bwaai aika taiani kabanea n raoiroi aika bati bon ana bwai Iehova, ao e boni katauraoi, ao e kaotaki naba iai nanon te tia taromauri ae kan anga ana kabanea ni konaa nakon te Atua. Kioina ngkai e kaikonakaki iai aron aia taromauri I-Iteraera, e riai ni kareanaki i aon te baonikarea bwa kaanga “te amwarake” ao “te boi ae boiarara” nakoina. (NI 3:11, 16) Kanakin te mwaete bon te bure i aan tuani baike a kareanaki nakon te Atua, bwa e ekaanako riain Iehova. Te tuuaa ni kanakin te mwaete bon te kamateaki. Ma e kaokoro ma te raraa, bwa e kona ni kamanenaaki te mwaete ibukini bwaai tabeua, ma tii mwaeteni maan ake a mate i bon irouia ke a tiringaki iroun te man temanna.​—NI 7:23-25.

NOBEMBWA 16-22

BAIKA KAKAWAKI AIKA MENA N ANA TAEKA TE ATUA | NAKOAIA IBONGA 4-5

“Angan Iehova Am Kabanea ni Konaa”

it-2 527 ¶9

Karea

Karea ni kabooa mwin te bure. A karaoaki karea aikai ibukini buure ake e reke iai te aomata. A kareanaki ibukini buure tabeua aika okoro ake e karaoi temanna, ao a kaokoro teutana ma te karea ni kabwarabure, bwa e taraa n ae e karekea raun nanon te aomata ke e kaoka inaomatana ni bwaai tabeua. Ngkana e uruanaki inaomatan Iehova ke ana natannaomata aika tabu. E karaoaki te karea ni kabooa mwin te bure ibukini karauan nanon Iehova ke kaokan inaomatan te tia bure ae raira nanona ao ni karekea raun nanona man ana bure.​—Kabotaua ma It 53:10.

w09 6/1 26 ¶3

E Mwannanoi Mamaarara

E kaotaki raoi ana mwamwannano Iehova n te Tua, ae kangai: “Ngkana e aki kona ni kabooa te tiibu, e riai n uotii taobe aika uoman ke bitin aika uoman aika ataei bwa ana karea ni kabwarabure nakon Iehova.” (Kibuna 7) Te kibuntaeka ae “ngkana e aki kona ni kabooa,” e kona naba n rairaki bwa “ngkana e aki roko iai baina.” Ngkana iai te I-Iteraera ae maiu ni kainnano ao e aki kona ni kabooa te tiibutetei, e kukurei te Atua ni butimwaea te bwai teuana ae kona n reke irouna n aron, uoman te taobe ke uoman te bitin.

w09 6/1 26 ¶4

E Mwannanoi Mamaarara

Tera arona ngkana e aki naba kona ni kabooa uoman te mannikiba te aomata? E taku te Tua: “E riai n uota te burawa ae mte ae teuana katebwinani mwakoron te eba [wanua ke ruaiwa te mwangko] bwa te karea ni kabwarabure ibukin ana bure.” (Kibuna 11) E kariaia naake a rangi ni maiu ni kainnano Iehova bwa a na anga te karea ni kabwarabure ae akea iai te raraa. E aki kona te maiu ni kainnano i Iteraera rimoa, n tuka temanna mani kakabwaiaana ni karekeani kabwaraan ana bure ke te kakabwaia ae karekean te rau i marenana ma te Atua.

Ukerani Kaubwai n Taamnei Aika Kakawaki

it-1 1130 ¶2

Tabu

Maan ao Taiani Uaa. A tabu ibukin Iehova kaao, tiibu, ao kooti, aika karimoa aika taiani mwaane ao a aki riai ni manga kabooaki. A riai ni kareanaki, ao mwakoroia a na anganaki ibonga aika katabuaki. (WI 18:17-19) A tabu moani uaa ma kabwianibwai, n aron taiani karea ma angabwai aika katabuaki ibukin te beku n te tabo ae tabu. (TO 28:38) Bwaai ni kabane aika tabu ibukin Iehova a bon tabu ao a rangi ni kakawaki ke a aki kona ni kabonganaaki n aki akaka, ke n te aro ae aki riai. N te katoto, tuan te kabwianibwai. Ngkana iai ae e kaokoroa tao ana uita bwa ana kabwianibwai, ao imwina tao ngaia ke temanna kaain ana auti, e a manga kabongana teutana mai iai n tiaki nanona, tao ni kuukanna, e a urua iai ana tua te Atua ni kaineti ma baika tabu te aomata anne. N te Tua ao e riai te aomata anne ni kabooa mwini bwain te umwanrianna ae te mwaiti raoi anne n raonaki ma 20 te katebubua, ao ni kareana te kao te mwaane temanna man ana nanai. Ngaia are a bon riai ni karineaki baika tabu ibukin Iehova.​—NI 5:14-16.

NOBEMBWA 23-29

Ukerani Kaubwai n Taamnei Aika Kakawaki

it-1 833 ¶1

Te Ai

Ngkana e irekereke ma te umwanrianna ae tabu ao te tembora. E kauraaki te ai ni karaoan te taromauri n te umwanrianna ao imwina n te tembora. E na kabueki baika boiarara te ibonga ae rietata i aoni baonikareani baika boiarara, ni katoa ingabong ao i marenan tairiki aika uoua. (TO 30:7, 8) N ana tua te Atua ao e riai ni kateimatoaaki uran te ai are i aoni baonikarean te karea ni kabuekaki. (NI 6:12, 13) E ngae ngke a iangoia I-Iutaia bwa e kauraa te ai te Atua i aon te baonikarea n te aro ni kakai, ma e bon aki taekinaki n te Baibara. Ni kaineti ma ana moani kaetieti Iehova nakoni Mote, ao a riai natin Aaron aika mwaane n “uota te ai nakon te baonikarea . . . ao a na bairei taian aia i aon te ai” i mwain ae e katokaaki te karea i aon te baonikarea. (NI 1:7, 8) Ma imwini kateirakean Aaron ma kanoana nakon te nakoa n ibonga, ao imwini kareanakini karea ibukini kateirakeaia, ao e bae n roko man te nang are i etan te umwanrianna ae tabu, ana ai Iehova, are e a kabueki karea ake i aon te baonikarea. Ma te ai aei e aki roko ni kaurai aia ake i aon te baonikarea, ma e “kabueka te karea ni kabuekaki ma mwakorokoro ni mwaete ake i aon te baonikarea.” Ao e taraa n ae te ai are e teimatoa n ura i aon te baonikarea, e riki imwin ikotan te ai are mairoun te Atua ao te ai are e a kaman ura i aon te baonikarea. (NI 8:14–9:24) N aron anne, te ai are mairoun te Atua e kabueki karea imwin ana tataro Toromon ni katabuan te tembora.​—2Ro 7:1; nora naba TMT 6:21; 1Ue 18:21-39; 1Ro 21:26 ibukini katoto riki tabeua ni kaineti ma aron Iehova ni kabongana te ai ngke e butimwaei aia karea ana toro.

si 27 ¶15

Te Ka-3 ni Boki n te Baibara​—Nakoaia Ibonga

¹⁵ (3) E riai ni karaoaki te karea ni kabwarabure ibukini buure aika karaoaki n tiaki te nano, ke buure aika karaoaki n akea ataakia. Te aeka ni man are e na kareanaki e boboto i aon te aomata are e na karaoaki karekeani kabwaraan ana bure, n aron te ibonga, te natannaomata, te mataniwi, ke te aomata ae aki atatai. E kaokoro te karea ni kabuekaki ao te karea n raoi ae karaoaki ibukia aomata n tatabemania nako, bwa te karea ni kabwarabure bon te bae e riai ni karaoaki.​—4:1-35; 6:24-30.

NOBEMBWA 30–RITEMBWA 6

BAIKA KAKAWAKI AIKA MENA N ANA TAEKA TE ATUA | NAKOAIA IBONGA 8-9

“Kakoauaan Ana Kakabwaia Iehova”

it-1 1207

Te Kateirake

E tebokiia Aaron ma natina mwaane aika Nataba, Abiu, Ereata, ao Itama Mote (ke, e tua nakoia bwa a na tebotebo) n te taabu ae te buraati n te katawanang, ao e karina i aon Aaron ana kunnikai ae mimitong te ibonga ae rietata. (WI 3:2, 3) E a bwaina ngkai Aaron te kunnikai ae tamaroa ae kaotaki iai aron nakoana aei ao tabena iai. E a kabira ngkanne te umwanrianna ae tabu Mote ma bwaina nako, ao baonikarean te karea ni kabuekaki, ao te taabu, ma bwaai nako ake a kabonganaaki n te umwanrianna ae tabu. A katabuakaki baikai ao a kaokoroaki i aani bukina ae okoro ao ibukin ana mwakuri te Atua ae a beku iai. Imwin anne, e a kabira Aaron Mote ngke e kabwaroa te bwaa i aon atuana.​—NI 8:6-12; TO 30:22-33; TA 133:2.

it-1 1208 ¶8

Te Kateirake

N te kawanua ni bong, ngke a a taubobonga raoi Aaron ma natina, ao a a moana karaoani mwiokoaia n ibonga (n akean ana ibuobuoki Mote). A karaoa karekeani kabwaraan aia bure te natannaomata ae I-Iteraera, tiaki tii ibukin aki kororaoia, ma ibukin naba aki ongeabaia n irekereke ma te kao te teei ae te koora, are e aki kukurei iai Iehova. (NI 9:1-7; TO 32:1-10) N tokin te angakarea aei irouia ibonga ake a a tibwa kateirakeaki, ao e a kaota kukureina Iehova irouia n arona ni kanakoa te ai n te aro ni kakai man te boua ae te nang i etan te umwanrianna ae tabu, ike e a kabueki iai nikirani karea ake n te baonikarea.​—NI 9:23, 24.

Ukerani Kaubwai n Taamnei Aika Kakawaki

it-2 437 ¶3

Mote

E rinea Mote Iehova bwa te tia raoi n te berita n Tua ibukia I-Iteraera, ae te mwioko ae kakawaki ngkai bon akea te aomata ae e a tia n tei i matan te Atua, ma tii Iesu Kristo are e riki bwa te tia Raoi n te berita ae boou. Katimtimwan raraaia karea aika maan i aoni bokin te berita iroun Mote, e oti iai bwa Iehova bon teuana te rabwata ao aomata (a tei ibukia unimwaane) bon teuana naba te rabwata. E wareka bokin te berita Mote nakoia aomata, ao a kaeka ni kangai, “Ti kukurei ni karaoi baike e taekin Iehova ni kabane ao ti na ongeaba.” (TO 24:3-8; Ebr 9:19) Ngkai te tia raoi Mote, e a mwiokoaki ngkanne bwa e na tararuaa katean te umwanrianna ae tabu ma bwaina nako, ni kaineti ma aron teina are e anganna te Atua, ao e na kateirakeia naba ibonga, e na kabira te umwanrianna ae tabu ni katabua, n ikotaki ma te ibonga ae rietata are Aaron, n te bwaa ae okoro. E tararuaa naba te moani mwakuri are karaoaki iroun te ibonga ae boou.​—TO mwa 25-29; NI mwa 8, 9.