RAIBURARI N TE INTANETE ibukin Te Taua-n-Tantani
Taua-n-Tantani
RAIBURARI N TE INTANETE
Kiribati
  • BAIBARA
  • BOOKI
  • MEETINGS
  • w22 Tun i. 30-31
  • Ko Ataia?

No video available for this selection.

Sorry, there was an error loading the video.

  • Ko Ataia?
  • Te Taua-n-Tantani ae Tataekina Ana Tautaeka n Uea Iehova (Reirei)—2022
  • Baika Irekereke ma Ngaia
  • B15 Te Karenta n Ebera
    Te Baibara ae Tabu te Rairai ae te Aonnaba ae Boou
Te Taua-n-Tantani ae Tataekina Ana Tautaeka n Uea Iehova (Reirei)—2022
w22 Tun i. 30-31

Ko Ataia?

A kangaa n ataaki ririki ma namwakaina n taai ake a karakinaki n te Baibara?

E MOANAKI te ririki ni mwakuri irouia taian Ebera ake n te Aba ni Berita, man taini kamarauan te tano ao te ununiki, n taai aika Tebetembwa/Okitobwa n ara bong aikai.

Te ririki ae baireaki ni kaineti ma butin namwakaina ae 12 te namwakaina iai, ao 29 ke 30 te bong maania, e uarereke riki nakon te ririki ae baireaki ni kaineti ma taai. A kaokoro aanga aika kabonganaaki ibukini kaboraoan ririki aika uoua aikai. E kona ni karaoaki aei ngkana a karinaki boong tabeua i nanon teuana te namwakaina ke ngkana e karinaki te namwakaina teuana imwaini moanakin te ririki ae boou. N te aro aei, e a boraoi iai te karenta ma taai n ununiki ao taai n tai.

N ana tai Mote, e tuangia ana aomata te Atua bwa a na moana aia ririki n taromauri man te namwakaina ae Abibi ke Nitian, ae e noraki n ara bong aikai bwa Maati/Eberi. (TeOti. 12:2; 13:4) Te toa ae karaoaki n te namwakaina aei, e irekereke ma taiakin te baare.—TeOti. 23:15, 16.

E taekina aei temanna te tia rabakau ae Emil Schürer n ana boki ae The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ (175 B.C.–A.D. 135), “E rangi ni bebete te kaetieti ae kabonganaaki, ibukin ataakin te tai are e na karakaaki iai teuana te namwakaina n te karenta. E riai ni kakaraoaki te Toa ae te Riao, ngkana e a tabwanin raoi namwakaina n Nitian (Nitian 14), imwin te bong n tain te abue, are e a boraoi raoi iai abwakin te bong ma te ngaina . . . Ngkana e noraki n raabanen te ririki bwa e na bwakara te bong are imwain te bong anne, te Toa ae te Riao, ao I-Iutaia a a karina naba teuana riki te namwakaina imwain Nitian.”

A kamanena te kaetieti aei Ana Tia Kakoaua Iehova, ibukini bairean te bong ae riai ibukin Ana Katairiki te Uea, are e riai ni karaoaki n tain te abue ae titeboo ma Nitian 14 n aia karenta taian Ebera. A moantaai ni kaongoaki ekaretia ni katobibia te aonnaba bongin te namwakaina ae kakawaki aei.a

Ma a kangaa taian Ebera n ataa banen te namwakaina teuana, ke moanakin te namwakaina ae boou? Ni boong aikai, ko kona n tii taraa te karenta ae e a tia ni boreetiaki ke te karenta n am tareboon. Ma e aki bebete anne n taai ake a karakinaki n te Baibara.

N tain te Ieka, ao e iangoaki abwakin te namwakaina bwa 30 te bong. (KBwaai 7:11, 24; 8:3, 4) Imwina riki, irouia taian Ebera, e aki teimatoa n tii 30 te bong abwakin te namwakaina. A moana te namwakaina ni moan otin namwakaina. Ao anne bon 29 ke 30 te bong ni moa mani moanakin te namwakaina are mai mwaina.

N te taina, a a maroroakina taekan moanakin te namwakaina ae boou, Tawita ma Ionatan, ni kangai: “Ningabong bon te oti n namwakaina.” (1Tam. 20:5, 18) Ngaia are e taraa n ae a a kaman warebwaiaki abwakin namwakaina man te ka-11 n tienture B.C.E. Ma a na kangaa angia tibun Iteraera n ataa moanakin te namwakaina ae boou? Iai taekan anne n te boki ae te Mishnah, ae kanoana aia tua ma aia katei Iutaia. E oti bwa imwini kainaomataaia I-Iutaia mai Baburon, e a irekereke te Tanirim (aia boowi ae rietata I-Iutaia) ma karaoan aei. N namwakaina ake itiua ake a kakaraoaki iai taian toa, ao a boowi n 30 iai bongin te namwakaina. Tabeia mwaane akanne, boni bairean taini moanakin te namwakaina are imwina. A kangaa ni bairea aei?

Mwaane ake a tantani n taabo ake a ririeta ni kabutaa Ierutarem, a tataraa karawa n te tairiki ibukin moan otin namwakaina. Ao a na waekoa ni kaongoia kaain te Tanirim taekana. Ngkana a ataia mwaane aikai bwa a a reke bwaai ni kakoaua aika tau ibukini moan otin namwakaina, a a katanoataa naba moanakin te namwakaina ae boou. Ma tera ae a na karaoia, ngkana e a tukaki aia taratara taan tantani n te nang ke te aoi ae matenten, ao a aikoa kona n nora moan otin namwakaina? E a baireaki naba te namwakaina n te tai anne bwa 30 te bong abwakina, ao imwina e a tibwa kona ni moanaki te namwakaina ae boou.

E kaotaki n te Mishnah bwa e katanoataaki ana babaire te Tanirim, rinanon te ai ae kauraaki i aon taubukin te Maunga ae Oriweta, ae uakaan ma Ierutarem. Ao a karaoa naba aei tibun Iteraera n taabo ake a ririeta riki tabeua, ibukini katanoataakin te babaire anne. Imwina riki, a a kamwanangaaki taani uataeka bwa a na kabutanakoa te rongorongo aei. Anne aroia kaain Ierutarem ao taabo riki tabeua, ni kaongoaki moanakin te namwakaina ae boou. Ngaia are a a bane aomata ni kona ni bukamarui boongi n toa aika motikaki bongia n te tai ae tii teuana.

Ko na bae ni buokaki n te taibora ae raon te kaongora aei, bwa ko na ota n irekereken aia namwakaina, aia toa, ao taian tai n aia karenta taian Ebera.

Te taibora ibukin aia karenta taian Ebera ae kaotii taian namwakaina, boong n toa, bukamaru, tauani kanoani boong ao taian aroka.

a Nora Te Taua-n-Tantani ae bwaini Beberuare 15, 1990-E, i. 15, ao te kaongora ae “Questions From Readers” ae bwain Tun 15, 1977-E.

    Kiribati Publications (2000-2026)
    Log Out
    Log In
    • Kiribati
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Te Boraraoi
    • Te Boraraoi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share