Arom n Tokanikai i Aon Tangirani Baika Bure

1. Tera te bwai ae a kabokorakora ma ngaia aomata aika aki kororaoi ni kabane?

E A TIA n rereke iroum ae ko rangi n tangira karaoan te bae e aki kukurei iai Iehova? Ngkana e a tia, ao tai iangoia bwa e a kakaiaki riki kataakim nakoia aomata ni kabane. E kangai te Baibara: “Akea te kaririaki ae e a tia n roko iroumi ae a tuai n rinanona aomata tabemwaang.” (1Kor. 10:13) Nanon aei bwa n aki ongeia bwa tera te bae bure ae ko tangiria ae ko kabokorakora ma ngaia, a a tia naba ake tabemwaang ni kabokorakora ma ngaia. Ko aki tiku n tii ngkoe, ao ko kona n tokanikai n ana ibuobuoki Iehova.

2. Aeka ni kariri raa aika kona ni kabokorakora ma ngaai Kristian tabeman ao naake a reirei n te Baibara? (Nori naba taamnei.)

² E kangai naba te Baibara: “A kataaki aomata n tatabemania nako ngkana a katikakinako ao ni mwamwanaaki n oin aia kaibwabwaru.” (Iak. 1:14) E kona ni kakaokoro te bae e mwamwanaaki iai temanna ma temanna. N te katoto, a kona Kristian tabeman ni kaririaki nakoni karaoan te wene ni bure ma temanna, ake tabemwaang a kona ni kaririaki bwa a na wene ni bure ma raoia ni mwaane ke n aine. A kona naake a a tia ni katoka matakuakinan te bwaitingako n tangiria ni manga okira anuaia anne. A bati ake a a tia ni katoka kamanenaan te drug ke te kamanging n te aro ae riao n rinanon naba te aekaki anne. Akanne tabeua baika a tangiri aika a kabokorakora ma ngaai, Kristian tabeman ao naake a reirei n te Baibara. N tabetai, e bae naba n titeboo ara namakin ma te abotoro Bauro are korea aei: “Ngkana I kani karaoa ae raoiroi, ao e memena irou te buakaka.”​—IRom 7:21.

3. Tera aron rotakin temanna n tangiran te bwai ae bure ae e a okioki?

³ Ngkana ko kabokorakora ma tangiran te bwai ae bure teuana ae e a okioki, ko kona n namakinna ae ai akea korakoram, ao ko a aki kona n tokanikai i aon te kariri. Ko kona naba n namakina te bwarannano ngkai ko iangoia bwa e na kabuakakako Iehova tii ibukin tangiran te bwai ae bure. Karaua nanom bwa a kairua iango akanne! E na kabwarabwaraaki bukina n te kaongora aei ngkana a kaekaaki titiraki aika uoua aikai: (1) E reke mai ia namakinan ae akea korakoram ao e bwara nanom? (2) Ko na kangaa n tokanikai i aon tangirani baika bure?

TE BAE E TANGIRIA “TEUARE BUAKAKA” BWA TI NA NAMAKINNA

4. (a) Bukin tera bwa e tangirira Tatan bwa ti na namakinna ae akea korakorara? (b) Bukin tera ngkai bon iai korakorara n tokanikai i aon tangirani baika bure?

⁴ E tangiria Tatan bwa ti na iangoia ae akea korakorara ngkana ti kaririaki. E kakoauaa aei Iesu ngke e reireinia taan rimwina bwa a na tataro ni kangai: “Tai kariaia bwakara n te kariri, ma kamaiuira mairoun teuare buakaka.” (Mat. 6:13) E taekinna Tatan ae e aki kona temanna ni kukurei n ongeaba iroun Iehova ngkana e kaririaki. (Iobi 2:​4, 5) E aera Tatan ngke e iangoa anne? Bon Tatan ae katikakinako n oin ana kaibwabwaru, ao e aki kukurei n teimatoa ni kakaonimaki nakon Iehova. E kakoauaa ae titeboo arora ma ngaia ae ti na tauraoi ni kitana Iehova ngkana ti kaririaki. E iangoia naba Tatan bwa e kona ni bwaka n te kaririaki Natin te Atua ae kororaoi! (Mat. 4:​8, 9) Ma iangoia: Te koaua bwa ai bon akea korakorara n tokanikai i aon tangirani baika bure? Tiaki ngaia anne! Ti boraoi n iango ma te abotoro Bauro are korea aei: “I konai bwaai ni kabane ni karaoi iroun teuare anganai te korakora.”​—IBir. 4:13.

5. Ti kangaa n ataia ae e onimakinira Iehova bwa ti kona n tokanikai i aon tangirani baika bure?

⁵ E onimakinira Iehova ae ti kona n rarawa nakon tangirani baika bure, tiaki n aron Tatan. Ti kangaa n ataa anne? Ibukina bwa e a kaman taekinna Iehova ae e na iai te koraki ae uanao aika kateimatoa etin aroia aika a na kamaiuaki n te rawawata ae korakora. Iaiangoia bwa tera nanon anne. E taekinna Iehova ae aki kona ni kewe, bwa iai aomata aika bati, tiaki tii tabeman, aika a na rin n te waaki ae boou ao a itiaki i matan te Atua, bwa a a tia “n teboki aia kamwarai ao ni kamainainai n raraan te Tiibutetei.” (TeKao. 7:​9, 13, 14) E teretere raoi ae e aki taraira Iehova bwa akea korakorara n tokanikai i aon tangirani baika bure.

6-7. Bukin tera bwa e tangiria Tatan bwa ti na namakinna ae a bwara nanora ni buakana kaririara?

⁶ E tangiria Tatan bwa ti na namakinna ae akea korakorara ao akea naba te kantaninga ibukira, n iangoan ae e na kabuakakaira Iehova tii ibukin ae ti tangiri baika bure. Ma iangoa riki aei. Akea te kantaninga ibukin Tatan ngkai e motikaki taekana iroun Iehova bwa e aki tau ni karekea te maiu are aki toki. (KBwaai 3:15; TeKao. 20:10) E tangiria naba Tatan bwa ti na iangoia ae akea te kantaninga ibukira moarara riki ngkai ti kakantaningaa reken te kakabwaia are e na aki anganaki. Ma bon iai ara kantaninga. E karauaki nanora n te Baibara ae e kani buokira Iehova ao e aki kani kabuakakaira. E “aki tangira kamaunaan temanna ma e tangiriia aomata nako bwa a na rairi nanoia.”​—2Bet. 3:9.

⁷ Ni koauana, ngkana ti kakoauaa ae akea korakorara ke a bwara nanora ni buakana tangirani baika bure, ti a iango iai n aron are e tangiria Tatan bwa ti na iangoia. Ataakin anne e kona ni buokira bwa ti na kamatoai nanora n tei n nene ni kaitaraa.​—1Bet. 5:​8, 9.

TE BAE TI KONA N NAMAKINNA IBUKIN RIKIARA AE TE BURE

8. Tera ae nanonaki n te bure irarikini karaoani mwakuri aika kairua? (Taian Areru 51:5) (Nora naba “Kabwarabwaraan te Taeka.”)

⁸ Irarikin Tatan, iai riki te bwai teuana ae kona ni kairira bwa ti na iangoia ae akea korakorara ao a bwara nanora ni buakana tangirani baika bure. Ae tera? Bon rikiara ae te bure ae ti bane ni karekea mairouia ara moani karo.a​—Iobi 14:4; wareka Taian Areru 51:5.

9-10. (a) Tera aron rotakia Atam ao Ewa n te bure? (Nora naba te taamnei.) (b) Tera aron rotakira n te bure?

⁹ Iangoa aron rotakin Atam ao Ewa n te bure. Imwin aia aki ongeaba iroun Iehova ao a karabaia ao ni kataia ni karabai rabwataia. E koreaki ae kangai ibukin anne n te Insight on the Scriptures: “Ibukin te bure, a a namakina te uringaaba, a raraoma, a tabeaianga ao a maamaa.” Ai aron ae kaanga a rokanaki Atam ao Ewa n te auti ae tii aua ruuna. A kona ni mwaing Atam ao Ewa nakon te ruu teuana ma teuana ma a aki kona n otinako man te auti. A aki kona ni birinako man te bure.

¹⁰ Ma ti aki raoi rinanon te baere a rinanona Atam ao Ewa. E kona te kaboomwi ni kaitiakira man te bure ao ni karekea mataniwin nanora ae raoiroi, ma e aki reke anne irouia te moan taanga. (1Kor. 6:11) Ma ti bon ituaki naba n te bure. Ngaia are ti aki mimi ngkai ti namakina naba ae ti uringaaba, ti raraoma, ti tabeaianga ao ti maamaa. Ni koauana, e taekinna te Baibara bwa e korakora rotakia aomata n te bure. Ao e riki anne “i aoia naba ake a aki karaoa te bure are aekakin ana aki ongeaba Atam, are bannan teuare e na roko.” (IRom 5:14) E ngae ngke e taraa ni kabwaranano anne, ma ti aki riai n iangoia bwa ai akea korakorara iai ao ni bwara nanora. Ti kona ni kanakoi namakin aika aki raraoi akanne. N te aro raa?

11. Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti namakinna bwa ai akea korakorara, ao bukin tera? (I-Rom 6:12)

¹¹ Ngkana ti namakinna bwa ai akea korakorara, n aron ae kaanga ti a aki kona n tokanikai ni buakana tangirani baika bure, ti kona n iangoia bwa aongkoa e a taetae rikiara ae te bure, ao ti aki riai n ongo irouna. Bukin tera? Ibukina bwa e reireinira te Baibara bwa ti aki riai ni kariaia te bure bwa e na teimatoa n “tautaeka bwa kaanga te uea” i aora. (Wareka I-Rom 6:12.) Ae nanona ti kona n rineia bwa ti na aki karaoi baika ti tangiri aika bure. (IKar. 5:16) E onimakinira Iehova ae ti kona n rarawa nakon te kariri, bwa e na bon aki tuangira ae ti na karaoia ngke arona bwa ti aki konaa. (TuaKau. 30:​11-14; IRom 6:6; 1Tet. 4:3) E teretere raoi ae iai korakorara ni buakana tangirani baika bure.

12. Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti namakinna bwa e a bwara nanora, ao bukin tera?

¹² N aron anne, ngkana ti namakinna bwa e a bwara nanora, n iangoan ae e na boni kabuakakaira Iehova tii ibukin ae ti tangiri baika bure, ti kona n iangoia bwa aongkoa e a taetae rikiara ae te bure, ao ti aki riai n ongo irouna. Bukin tera? Ibukina bwa e reireinira te Baibara ae e ota Iehova n rikiara ae te bure. (TaiAre. 103:​13, 14) E “atai bwaai ni kabane” ibukira, n ikotaki ma aron rotakira n tatabemanira nako n rikiara ae te bure. (1Ioa. 3:​19, 20) Ti kona n itiaki i matan Iehova ngkana ti aki kariaia bwa ti na karaoi baika ti tangiri aika bure. Bukin tera bwa ti kona ni kakoauaa anne?

13-14. Te koaua ae ti a aki kona ni kakukureia Iehova ngkana ti tangiri baika bure? Kabwarabwaraa.

¹³ E kaotaki n te Baibara te kaokoro i marenani karaoan te bwai ae kairua (ae ti kona n tokanikai iai) ao tangiran te bwai ae kairua (ae kona n ueke n te tai ae aki kantaningaaki). N te katoto, iai tabeman i buakoia Kristian i Korinto n te moan tienture aika wewene ni bure ngkoa. E korea aei Bauro: “Akanne aroia tabeman i buakomi ngkoa.” Nanona ngkanne bwa a aikoa manga tangira karaoan te wene ni bure? E aki kona n riki anne kioina ngkai a kangaanga n nako mai nanora aeka n namakin akanne. Ma a butimwaeaki iroun Iehova Kristian ake a bwaina te taubaang ao a rawa ni karaoi baika a tangiri aika bure. E iangoiia bwa a a tia n “tebokaki ni kaitiakaki.” (1Kor. 6:​9-11) E kona naba n riki anne nakoim.

¹⁴ N aki ongeia bwa baikara baika bure aika ko tangiri ae ko kabokorakora ma ngaai, ko kona n tokanikai iai. E ngae ngkana ko aki kona ni kanakoi, ma ko kona ni bwaina te taubaang ao n rawa “ni karaoi baike e tangiri te rabwata ma [am] iango.” (IEbe. 2:3) Ko na kangaa ni karaoa anne ao n tokanikai i aon tangirani baika bure?

AROM N TOKANIKAI

15. Bukin tera bwa ti aki riai ni mwamwanaira i bon iroura ngkana ti kan tokanikai i aon tangirani baika bure?

¹⁵ Ngkana ko na tokanikai i aon tangirani baika bure, ko riai ni butimwaea ae iai mamaaram. Tarataraiko bwa ko na aki mwamwanaiko i bon iroum n “iango aika kewe.” (Iak. 1:22) Ko na kai bwaka riki n te kaririaki ngkana ko kataia ni kauarerekea te kangaanga n arom n iango ni kangai, ‘E bati riki nimaia ake tabeman nakoiu,’ ke ko bukinia tabeman ni kangai, ‘N na bon aki kaririaki nakoni matakuakinan te bwaitingako ngke arona bwa e kaotiota riki tangirau buu.’ Ngaia are tai kataia ni karekea aonam ni karaoan te bure teuana. Boni ngkoe ae ko riai ni bukinaki n am mwakuri.​—IKar. 6:7.

16. Ko na kangaa ni kamatoaa nanom bwa ko na karaoa ae eti?

¹⁶ Irarikini butimwaean ae iai mamaaram, ko na riai ni kamatoaa nanom bwa ko na aki bwaka iai. (1Kor. 9:​26, 27; 1Tet. 4:4; 1Bet. 1:​15, 16) Iaiangoia bwa tera ae ko rangi ni kabokorakora ma ngaia ao n ningai ae ko kaririaki riki iai. Tao te aeka ni kariri teuana ke te taina i nanon tebongina ae ko kaririaki riki iai. N te katoto, ko kai kaririaki riki ngkana ko kua ke n te bwakanako n tai n te tairiki? Iaiangoa te kariri, ao katauraoiko bwa e na tera arom ni kaitaraa. Te tai ae te kabanea n tamaroa ae ko na karaoa iai aei bon imwain rikin te kariri.​—TaeRab. 22:3.

17. Tera reireiara n ana katoto Ioteba? (Karikani Bwaai 39:​7-9) (Nori naba taamnei.)

¹⁷ Iangoa te baere e karaoia Ioteba nakoni buuni Botiba ngke e kataia neiei n anaa nanon teuaei. E waekoa n rawa nakon neiei. (Wareka Karikani Bwaai 39:​7-9.) Tera ae kaotaki n anne? E ataa raoi oin ana namakin Ioteba ni kaineti ma anaakini buun temanna, imwain ae e kataia buuni Botiba n ananaa nanona. N aron anne, ko kona ni kamatoaa nanom ni karaoan te bwai ae eti imwain ae ko kaririaki. Karaoan anne, e na bebete riki iai iroum karaoan nanon am motinnano are ko a kamani baireia ngkana ko a kaririaki.

“TEIMATOA N TUOINGKAMI”

18. Ko na kangaa n tokanikai ni buakana tangirani baika bure? (2 I-Korinto 13:5)

¹⁸ Ngkana ko na tokanikai i aon tangirani baika bure, ko na riai n ‘teimatoa n tuoko’ ae nanona bwa ko na katoatai ni karaoa anne. (Wareka 2 I-Korinto 13:5.) Rinanoi am iango ao baika ko kakaraoi n te tai teuana ma teuana ao karaoi bitaki ngkana e riai. N te katoto, ko kona n titirakiniko aei e ngae ngkana ko tokanikai n rawa nakon te kariri: ‘Maanra ao I a tibwa karautaeka?’ Ngkana ko ataia ae ko tabwarabwara ni karautaeka, tai kabuakakako. Ma karaoi mwaneka ni kanakoraoa riki iai arom. Titirakiniko i bon iroum titiraki aikai: ‘I kona ni kanakoi iango aika aki riai n te tai ae waekoa? E a kangaanga riki irou bwa N na rawa nakon te kariri, man au kaakibotu aika I rinei? I waekoa ni katannakoi matau man taamnei aika kammaira? I ota bwa bukin tera ngkai a teimatoa ana kaetieti Iehova n raoiroi ibukiu, e ngae ngkana I riai ni bwaina te taubaang?’​—TaiAre. 101:3.

19. E na kangaa ni kangaanga riki iroura buakanan tangirani baika bure man ara motinnano aika taraa n uarereke aika aki raoiroi?

¹⁹ Ko riai naba n aki kakarekea aonam. E kangai te Baibara: “E rangi ni kamwamwane riki te nano nakoni bwaai ni kabane, ao e karuanikai.” (Ier. 17:9) E taekinna Iesu bwa a riki mai iai “iango aika bubuaka.” (Mat. 15:19) N te katoto, e kona te aomata ae e a tia ni katoka matakuakinan te bwaitingako imwin te tai ae maan, n iangoia bwa e a aki karuanikai taraakin taamnei aika kauekea te iango ae buakaka, kioina ngke e aki oti iai taamneia aomata aika akea karabaaia. Ke e kona n iango ni kangai, ‘Akea kairuan iaiangoan tangirani baika bure ma tii ngkana I a karaoi.’ Ngkana e iango temanna n aron anne, titeboo bwa e “bairea irakin nanon ana kaibwabwaru te rabwata.” (IRom 13:14) Ko na kangaa n totokoa karaoan anne? Tarataraiko ao rarawa nakoni karaoani motinnano aika uarereke aika aki raoiroi aika a na kairiko nakoni karaoani motinnano aika bubura aika aki raoiroi, n aroni karaoan te bure.b Kanakoi naba iango nako ke “iango aika bubuaka,” aika kona ni karekea aonam n anuam ae kairua.

20. Tera te kantaninga ibukira n taai aika imwaira, ao tera buokara ae ti karekea moa ngkai?

²⁰ N aron ae ti a tia n reiakinna, iai korakorara n rarawa nakon te kariri man ana ibuobuoki Iehova. Ti kaitaua naba ana nanoanga Iehova bwa ti a karekea te kantaninga ae te maiu are aki toki n te waaki ae boou. Ai kabebetenanora ngkana ti a beku iroun Iehova ma ara iango ao nanora aika itiaki! Ma imwain te tai anne, ti kona ni kakoauaa ae bon iai korakorara ao a aki bwara nanora ni buakana tangirani baika bure. Ti kona n tokanikai ngkana e kakabwaiaa ara kakorakora Iehova!