Mwakoro Teuana
Tera ae Nanonaki n te Katiteuanaki n Taromauri n Taai Aikai?
1, 2. (a) Tera te waaki ae kamaiu ae nonoraki n taai aikai? (b) Tera te kaantaninga ae moanibaan te raoiroi ae e a tia n reke irouia aomata aika raoiroi nanoia?
IAI ngkai ni katobibia te aonnaba te waaki ae kamimi ae a katiteuanaki iai aomata n taromauri. Te waaki aei e a tabe n ikotiia aomata aika mirion ma mirion mwaitiia, mai buakoia botannaomata, baronga, ao taetae nako. A mwaiti aomata aika a ikotaki nako iai ni katoa ririki. Te koraki aikai a taekinaki n te Baibara bwa “taani kakoaua” ibukin Iehova, ao a aranaki naba bwa “te koraki ae uanao.” A bebeku iroun te Atua “ni ngaina ao ni bong.” (Itaia 43:10-12; Te Kaotioti 7:9-15) Bukin tera ngkai a karaoa aei? Ibukina bwa a a tia n ataia ae Iehova bon tii ngaia te Atua ae koaua. A kairaki iai bwa a na kaboraoa maiuia ma ana kaetieti aika raraoi. A ataia naba bwa ti a mena ngkai i nanoni “boong aika kaitira,” ao te Atua e nang kamauna te waaki ae buakaka ae ngkai, ma n onea mwina n te aonnaba ae boou ae bon te baretaiti.—2 Timoteo 3:1-5, 13; 2 Betero 3:10-13.
2 E berita ni kangai Ana Taeka te Atua: “Ai ti teutana riki, ao akea naba te aomata ae buakaka . . . Ma a na abana te aba akana nimamanei; ao a na kukurei ni kabatian te raoi.” (Taian Areru 37:10, 11) “A na abana te aba akana raoiroi, ao a na mamaeka iai n aki toki.” (Taian Areru 37:29) “E na kabane rannimataia te Atua ni kaoi mai mataia. Ao e na akea riki te mate, ao e na akea naba te nanokawaki, ma te tang ma te maraki: ba a mauna nako bwaai rimoa.”—Te Kaotioti 21:4.
3. E a kanga aron reken te katiteuanaki n te taromauri ni koaua?
3 Te koraki ake a tabe ngkai ni katiteuanaki n te taromauri ni koaua a na riki bwa te moan koraki ake a na maekana te aonnaba ae boou. A a tia n reireinaki nanon te Atua, ao a kekeiaki mwaaka ni kakaraoia. E kaota kakawakin te aro aei Iesu ngke e kangai: “Aio te maiu are aki toki, te ataiko ae te Atua ae ti temanna ae koaua, ao Iesu Kristo, ae Ko kanakomaia.” (Ioane 17:3) E korea ae kangai te abotoro Ioane: “Ao e kume ni mauna aon te aba ma kaibabaruna: ma ane kakaraoa ae E tangiria te Atua, ao e teimatoa n aki toki.”—1 Ioane 2:17.
Nanona Raoi
4. (a) Tera raoi ae nanonaki n ikotakia aomata aika mwaiti nakon te taromauri ae tii teuana n ara tai aei? (b) E a kanga ni kabwarabwaraki te ikoikotaki aei n te Baibara?
4 Tera raoi ae nanonaki ni katiteuanakia aomata aika rangi ni mwaiti n taromauri, n taai aikai? E kateretereaki iai bwa ti a rangi ni kaan ma tokin te waaki n te aonnaba ae buakaka ae ngkai, ao e na waekoa ni moana te waaki ae boou n ana aonnaba te Atua imwin anne. Ti a bon tabe n nora aron kakoroan bukin taian taetae ni burabeti man te Baibara ake a a kaman taekina ikoikotakiia aomata ae kamimi aei. E kangai te taetae ni burabeti teuana: “Ao ni boong aika kaitira [ae taekan kabaneani boong aikai] ao e na kateimatoaki maungani maneaban Iehova [ae taekan taromauriana ae moan te rietata] i aon taubukini maunga [are i aon riki aeka n taromauri nako], . . . ao a na bane n raanga natanaomata nako aona. Ao a na nako botanaomata aika bati ao a na kangai, Kam na kaaraki, ao ti na ararake nakon ana maunga Iehova, ao nakoni maneaban Atuan Iakoba; ao ane E na reireira ana aro nako, ao ti na nakonako ni kawaina nako.”—Mika 4:1, 2; Taian Areru 37:34.
5, 6. (a) A kanga botannaomata ni manga rairaki nakon Iehova ngkai? (b) Baikara titiraki aika ti riai n iangoi?
5 E ngae ngkai akea botannaomata aika tabwanin raoi aika a kaoti n ana maneaba n taamnei Iehova bwa a na taromauri iai, ma iai aomata aika mirion ma mirion mwaitiia mai buakoia botannaomata nako ake a tabe ni karaoa anne. E korakora riingakin nanoia imwin reiakinan taekan ana kaantaninga Iehova ae te Atua ae tatangira, ao aroarona ae moan te anainano. A nanorinano ni kakaaei rongorongon bwaai ake e tangiria mairouia te Atua. Aia tataro ai aron naba ana tataro te tia areru are e kangai: “Ko na reireiai tauan am taeka; ba Atuau Ngkoe.”—Taian Areru 143:10.
6 Ko iangoia bwa ko mena naba i buakoia te koraki ae uanao, ae a a tabe ngkai ni katiteuanaki iroun Iehova n aia taromauri? Ko kaotiotia n aroarom ni mutiakina te reirei ae ko anganaki man ana Taeka Iehova, bwa ko ataia bwa boni ngaia Nibwan reirei aikai? E korakora nanom ni kan “nakonako ni kawaina nako”?
Aron Rekena
7. (a) Tera aron rababan waakinan te katiteuanaki n taromauri n te tai ae na roko? (b) Bukin tera ngkai moan te kakawaki bwa ti na riki bwa taan taromauria Iehova ngkai, ao ti na kanga ni buokia aomata tabemwaang nako iai?
7 Ana kaantaninga Iehova bwa baika karikaki ni kabane aika wanawana, a na katiteuanaki n te taromauri ae koaua. Ai ingainga ra nanora ni kaantaninga rokon te bong are aomata ni kabane aika maiu a nang taromauria te Atua ae tii ngaia ae koaua! (Taian Areru 103:19-22) Ma imwain ae e kona ni koro bukin anne, Iehova e riai moa ni kamaunaia aomata nako aika a rawa ni kakaraoa nanona ae raoiroi. E nanoangaia aomata, ngaia are e a kaman kaotii bwaai ake e na karaoi, bwa a aonga aomata nako n anganaki aia tai ni bitii aroaroia. (Itaia 55:6, 7) Mangaia are n ara bong aikai, e katanoataki “nakoia botanaomata ni kabaneia ma baronga ma taian taetae ma natanaomata,” te wewete ae moan te kakawaki aei: “Kam na maka te Atua, ao kam na anganna te neboaki; ba e a roko ana aua ni motiki-taeka: ao kam na taromauria Teuare karaoa karawa ma aonaba ma marawa ma koburaken raan.” (Te Kaotioti 14:6, 7) Ko a tia ni butimwaea te kakao anne? Ngkana ko a tia, ao kakabwaiam teuana, bwa ko a kona ni weteia aomata tabemwaang bwa a na ataa naba te Atua ae koaua ma n taromauriia.
8. Imwin tian reiakinan booto n reirei man te Baibara, tera riki te rikirake ae ti riai ni keiakinna?
8 Bon tiaki ana kaantaninga Iehova bwa e na taromauriaki irouia aomata aika a taku bwa a kakoauaa, ma a boni waakina nako naba katokan oin nanoia. Te Atua e tangiria aomata bwa e na reke irouia “atakin nanona n te aro ae e kororaoi,” ma ni kaotiotia i nanoni maiuiia. (I-Korote 1:9, 10, BK) Mangaia are aomata aika kakaitau aika a karekei ataakin booto n reirei man te Baibara, a tangiria n rikirake riki ni karokoa ae a ikawai n te onimaki ni Kristian. A tangiria ni kan ataa riki Iehova, ni karababa ao ni kananoa riki ootaia i aon ana Taeka, ao ma ni kamanenaa riki i nanoni maiuiia. A kekeiaki ni kaotiotii aroaron Tamara are i karawa, ma ni kaboraoa aia taratara ma ana taratara. A kairaki iai bwa a na kakaaea riki aia aanga ae a na kona ni buoka karaoan te mwakuri ni kakamaiu are E a tia ni bairea karaoana n te aonnaba ngkai. E boraoi ma nanom anne?—Mareko 13:10; Ebera 5:12–6:3.
9. Baikara waaki n taai aikai ae e kona naba n reke iai te katiteuanaki ni koaua?
9 Te Baibara e kaotia bwa akana a beku iroun Iehova a riai ni katiteuanaki raoi. (I-Ebeto 4:1-3) Te katiteuanaki aei e na bon noraki naba n te tai aei, e ngae ngkai ti maeka n te aonnaba ae bwenauaki, ao ti kekeiaki naba ma aroarora aika aki-kororaoi. E kakorakoraa Iesu n tataro bwa a na katiteuanaki taan rimwina, ao a na namakina te boonnano ni koaua. Tera ae nanonaki n aei? Te moani bwai, a na kateimatoa aia iraorao ae raoiroi ma Iehova ao Natina. Te kauoua ni bwai, a na katiteuanaki i marenaia. (Ioane 17:20, 21) Ibukin kakaraoan anne, te ekaretia ni Kristian e a riki bwa te botaki ae kabonganaki iroun Iehova ibukin reiakinaia ana aomata.
Baikara Bwaai Aika A Karikirakea te Katiteuanaki?
10. (a) Tera ae rikirake i nanora ngkana ti kabongana te Baibara ni karekei kaekan titiraki aika irekereke ma ngaira? (b) Iaiangoi bwaai aika a buoka aron kateimatoan te boonnano ni Kristian, n te aro ae ko kaekai titiraki aika kaotaki i nanon te barakirabe aei.
10 Iai bwaai aika kakawaki aika itiua aika a kaotaki i nano, aika a karikirakea te katiteuanaki n taromauri. Ngkana ko kaekai titiraki aika i rarikiia, ao iangoia naba bwa tera irekereken am iraorao ma Iehova ao raom ni Kristian, ma reirei aikai. Iaiangoan reirei aikai ao warekan kiibu aika kaotaki ma a aki mwaneweaki, e na buokiko ni karikirakea iroum te wanawana mairoun te Atua, te rabakau n iango, ao te ataibwai, aika bwaai aika ti bane ni kainnanoi. (Taeka N Rabakau 5:1, 2; I-Biribi 1:9-11) Iangoi reirei aikai, teuana imwin teuana.
(1) Ti kataua bwa iai iroun Iehova te riai ni katea te kaetieti ibukin te raoiroi ao te buakaka. “Ko na onimakina Iehova n nanom ni kabanea, ao tai mwiokoa oin am ataibwai: ko na ataia n nakonakom ni kabane, ao E na kaeti kawaim.”—Taeka N Rabakau 3:5, 6.
Bukin tera ngkai ti riai ni kakaaea moa ana reirei ao ana kairiri Iehova ngkana iai motinnano aika ti riai ni karaoi? (Taian Areru 146:3-5; Itaia 48:17)
(2) Iai ana Taeka te Atua Iroura ae Kairira. “Ba ngke kam butimaea ana taeka te Atua, ao kam butimaia ba ana taeka te Atua ni koaua, ao tiaki ana taeka te aomata. Ao bon ana taeka te Atua, ao e mamakuri i nanomi, ngkami tan onimaki.”—1 I-Tetaronike 2:13, BK.
Bukin tera ngkai e karuanikai kakaraoan ae ti “taku” bwa e eti? (Taeka N Rabakau 14:12; Ieremia 10:23, 24; 17:9)
Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti aki ataia bwa tera ae taekinaki n te Baibara ibukin te bwai teuana? (Taeka N Rabakau 2:3-5; 2 Timoteo 3:16, 17)
(3) Ti bane ni kabwaia man te babaire ae tii teuana ni kaineti ma karara n taamnei. “A na bane natim n reireiaki iroun Iehova.” (Itaia 54:13) “Ao ti na i taratara n iangoi arora ba ti aonga ni keiakinira ni karika te tangira ma makuri aika raraoi. Ao ti na tai kaki te bobotira, n ai aroia tabemang, ma ti na taetae n i kauungaira i roura; ni kakorakoraira riki iai n te aro ane kam nora te Bong arei [are bongin te kamaunanakoaki] ba e a kan roko.”—Ebera 10:24, 25.
Baikara kakabwaia aika a reke irouia aomata ake a kamanenai raoi babaire aika a katauraoaki iroun Iehova, ibukin karinan te amwarake n taamnei? (Itaia 65:13, 14)
(4) Iesu Kristo bon ara tia Kairiri, ao tiaki kaain te aonnaba temanna. “Ngkami, tai atongaki ba tan reirei, ba bon tari ngkami ni bane, ao bon ti temanna ami Tia Reirei. Tai atonga temanna i aon te aba ba tamami, ba ti temanna Tamami, are i karawa. Kam na aki aranaki naba ba ‘Tani Kairiri’, ba ti temanna ami Tia Kairiri, ba te Metia.”—Mataio 23:8-10, BK.
Iai i buakora ae e riai n iangoia bwa e kakannato riki nakoia ake tabemwaang? (I-Rom 3:23, 24; 12:3)
(5) Ti onimakina ana Tautaeka n Uea te Atua bwa bon tii ngaia ae e kona ni buoka te botannaomata. “Ma kam na tataro ni kangai: ‘Tamara are i karawa, ke e karineaki aram ae e tabu; ke e roko Ueam, ke e iraki nanom i aon te aba n ai arona i karawa.’ Ukera moa Uean te Atua ma te raoiroi ae e tangiria, ao a na reke naba baikanne ni kabane iroumi.”—Mataio 6:9, 10, 33, BK.
E a kanga ni kateimatoaki riki katiteuanakira ngkai ti a ‘moanibwaia te Tautaeka n Uea’? (Mika 4:3; 1 Ioane 3:10-12)
(6) Te taamnei ae raoiroi e kariki aroaro aika moan te kainnanoaki ibukin te katiteuanaki ni Kristian, irouia taan taromauria Iehova. “Ao uaan te Tamnei te tangira, te kimareirei, te rau, te taotaonaki n nano, te atataiaomata, te raoiroi, te kakaonimaki, te nimamanei, te tau-baang.”—I-Karatia 5:22, 23.
Tera ae ti riai ni karaoia bwa e aonga ni kona ni karika uaana i nanora, taamnein te Atua? (Mwakuri 5:32)
E a kanga ni katamaroaki riki ara iraorao ma Kristian tabemwaang, ngkai iai taamnein te Atua iroura? (Ioane 13:35; 1 Ioane 4:8, 20, 21)
(7) Taan taromauria te Atua ma nanoia ni koaua, a bane n tataekina euangkerion ana Tautaeka n Uea. “Ao ane e na tataekinaki euangkerion uean te Atua aei i aonaba ni bane ba te bwai ni kaotioti nakoia botanaomata ni kabaneia; ao ngkanne e na roko naba iai te toki.”—Mataio 24:14.
Tera ae e riai ni kairira bwa ti na kani karaoa ara kabanea ni kona ni buoka tataekinan te rongorongo aei? (Mataio 22:37-39; I-Rom 10:10)
11. Tera mwin kamanenan te koaua man te Baibara i nanoni maiura?
11 Te katiteuanaki n taromaurian Iehova e kaanira riki ma ngaia, ao e karekea ara iraorao ae kakukurei ma raora n onimaki. E kangai Taian Areru 133:1: “Noria, ai raoiroi ra ao ai rerei ra maekaia taari n te tabo ae ti teuana ni kabo nanoia!” Ai bebete ra nanora ngkai ti a kona ni kararoaira man te aonnaba aei ae onrake n te bangaaomata, te wene ni bure, ao te tiritiri, bwa ti aonga ni botaki ma te koraki ake a tangira raoi Iehova ao a ongeaba n ana tua!
Rarawa Nakon Bwaai Aika A Karika te Iraraure
12. Bukin tera ngkai ti riai n rarawa nakon te nano ni kan inaaomata?
12 Ti riai n rarawa nakon bwaai aika a karika te iraraure, bwa e aonga n aki uruaki aron te katiteuanaki ma raora ni katobibia te aonnaba, ae kakawaki. Teuana mai buakon bwaai aikai bon te nano ni kan inaaomata mairoun te Atua ao ana tua. Iehova e buokira ni kararoa anne mairoura ngke e katereterea bwa Tatan te Riaboro ae e moan karika te iango anne. (2 I-Korinto 4:4; Te Kaotioti 12:9) Bon Tatan are e kairaraangia Atam ma Nei Ewa bwa a na kakeaa bongan ana taeka te Atua, ma ni karaoi motinnano aika kaueea nanon te Atua. A kabuanibwai iai, ao ti kabuanibwai naba iai. (Karikani Bwaai 3:1-6, 17-19) Te aonnaba aei e a onrake n te nano ni kan inaaomata mairoun te Atua ao ana tua. Mangaia are ti riai n totokoa reken te aeka n nano anne iroura.
13. Tera ae na kaotia bwa bon te koaua bwa ti a tabe ni katauraoi ibukin te maiu n ana aonnaba te Atua ae boou ma n raoiroi?
13 N aron anne, iangoa ana berita ae kamaiu Iehova ae e na onea mwin te aonnaba ae buakaka ae ngkai, n te aonnaba ae boou ao karawa ae boou, ike e na “mena iai te raoiroi.” (2 Betero 3:13) Tiaki te koaua bwa ti riai ni kairaki iai nakon kataneiakira ngkai ibukin te maiu n te tai arei ae e na taabangaki iai te raoiroi? Karaoan anne e nanonaki iai bwa ti na rinanon ana reirei te Baibara ae mataata ae kangai: “Kam na tai tangira aon te aba, ao tai tangiri naba bwain aon te aba. Ngkana e tangira aon te aba te aomata, ao e aki mena tangiran te Tama i nanona.” (1 Ioane 2:15) Ti riai ngkanne, n rarawa nakon nanon aon te aba aei, are aomata iai a tangira te kan inaaomata, a tabe riki ma oin nanoia ao a wawaakina te wene ni bure ao te tiritiri. Ma ti na mumutiakina ana taeka Iehova ma n ongeaba irouna ma nanora ni koaua, e ngae ngkana iai te katikitiki man rabwatara aika aki-kororaoi. Maiura ni kabane e kaotiotia bwa ara iango ao nanora a boto i aon kakaraoan nanon te Atua.—Taian Areru 40:8.
14. (a) Bukin tera bwa moan te kakawaki kamanenan raoi te tai ae ti anganaki ngkai ibukin reiakinan kawain Iehova, ma ni kakairi iai? (b) Tera nanon kiibu aika a kaotaki i nanon te barakirabe aei, nakoira?
14 E na bon aki baenikai ni mwakuri Iehova ngkana e a roko te tai ae baireaki ibukin kamaunan te waaki ae buakaka ae ngkai n ikotaki ma aomata ni kabane ake a tangira te waaki aei. E na aki kairemwea karaoan anne, ke ni bita ana kaetieti, bwa a aonga n nanoangaki aomata aika a tatangira te waaki ae ngkai, ake a kakabwara bae n reiakina nanon te Atua ma ni karaoia. Bon aio te tai ae ti riai ni kakammwakuri iai! (Ruka 13:23, 24; 17:32; 21:34-36) Ai raoiroi ra ngkanne, norakia kaain te koraki ae uanao bwa a kabongana raoi te tai ae kakawaki aei, ma n ingainga nanoia ni kakaaea te reirei ae katauraoaki iroun Iehova rinanon ana Taeka ao ana botaki, ao a katiteuanaki n nakonako i nanoni kawaina ae tiki nakon te aonnaba ae boou! Ao ngkana e bati ara atatai ibukin Iehova, ao e na korakora naba tangirana iroura ao nanora ni kani beku irouna.
Te Maroro Ibukin te Kauring
• Tera ana kaantaninga Iehova ni kaineti ma te taromauri?
• Tera rikirakera riki ae ti riai n ingainga ni kani karaoia, ngkana ti a tia n reiakin booto n reirei man te Baibara?
• Tera ae ti kona ni karaoia bwa ti aonga ni katiteuanaki ma taan taromauria Iehova tabemwaang?
[Taamnei n iteraniba 4]
“A na abana te aba akana nimamanei; ao a na kukurei ni kabatian te raoi”