Mwakoro Tenua

Teimatoa n Taua Raoi Ana Taeka te Atua

1. (a) E a kanga Iteraera rimoa n nora koauan ana Taeka te Atua? (b) Bukin tera bwa ti kan ataa taekan aei?

“KAM ataia i nanomi ni kabane ao n tamneimi ni kabane, ba bon akea te bwai teuana ae bwaka mai buakoni bwaai aika raraoi ni kabane ake E taekiningkami iai Iehova ae Atuami; a bane ni koro bukiia nako imi.” (Iotua 23:14-16) Aio ana taeka Iotua nakoia unimwaanen Iteraera imwin tekatekaia raoi n te Aba ni Berita. Eng, a kakoroaki bukin ana berita Iehova. Te rongorongo anne, n ikotaki ma te Baibara ae bwanin, e kawakinaki ibukira bwa “ti na karekea te kaantaninga.”​—I-Rom 15:4.

2. (a) N te aro raa are e ‘anganaki te aba te Baibara ni kabanea iroun Tamnein te Atua’? (b) Tera ae ti kabaeaki bwa ti na karaoia ngkai ti a ataia bwa e kairaki korean te Baibara iroun te Atua?

² E ngae ngke 40 tabun aomata ake a kabonganaki ibukin korean rongorongon te Baibara, ma bon Iehova are e Oteia. E nanonaki n aei bwa boni ngaia ae kaira korean bwaai ni kabane ake i nanona? Eng. E karaoa aei rinanon te taamnei ae raoiroi ae korakora, ae mwaakana ae mwamwakuri. E boni koaua te abotoro Bauro ngke e kangai: “E anganaki te aba te Baibara ni kabanea iroun Tamnein te Atua . . . ba e aonga ni moan te raoiroi ana aomata te Atua, ao e na kabaneaki ni kataeaki nangina nakoni makuri aika raraoi ni bane.” Aomata n taabo nako ake a kakoauaa anne, a mutiakina ana taeka te Baibara ma ni kabotoa maiuiia i aon rongorongo ake a taekinaki i nanona.​—2 Timoteo 3:16, 17; 1 I-Tetaronike 2:13.

Buokia Aomata Tabemwaang bwa A na Ataa Manenana

3. Tera te aro ae te kabanea n raoiroi ae ti kona ni buokia iai aomata aika mwaiti aika aki-kakoauaa ae te Baibara bon ana Taeka te Atua?

³ Aomata aika mwaiti aika ti maroro ma ngaiia a bon aki kakoauaa ae te Baibara bon ana Taeka te Atua. Ti na kanga ngkanne ni buokiia? Tao n angiin te tai, e raoiroi riki bwa ti na kauka te Baibara ma ni kaota taekana nakoia. “Ba ana taeka te Atua e maiu, ao e mwaka, ao e kakang riki nakoni kabaang aika uaitera wiia ni kabane, . . . ao e kai atai raoi ana iango te nano ma baika riki iai.” (Ebera 4:12) “Ana taeka te Atua” bon tiaki tii rongorongon rimoa ae e a bane taina; ma e boni maiu! A na boni bae ni kakoroaki bukin ana berita nako te Baibara. E mwaaka riki te kairiri man rongorongo ake n te Baibara ni kona n ringa nanon te aomata, nakon bwaai ake ti kona n taekin.

4. Baikara kabwarabwara i aon te koaua man te Baibara ake a a tia ni bitii nanoia aomata tabeman ni kaineti ma te Baibara, ao bukin tera?

⁴ Norakin aran te Atua iai e a tia ni kairia aomata aika mwaiti bwa a na nenera riki te Baibara. Tabeman riki a motika nanoia bwa a na reiakina te Baibara ngke a nora ana taeka ibukin manenan te maiu aei, ke kabwarabwaran bukina ae te Atua e taotaona nanona nakon te buakaka, ke nanon bwaai aika tabe n riiriki ngkai, ke tao te kaantaninga ibukin te maiu are aki toki n te aonnaba ae te baretaiti. N aaba ike aia katei Aaro a kairia aomata bwa a na kai kumeaki irouia taimonio, ana kabwarabwara te Baibara i aon bukin rikin bwaai aikai ao aron te kamaiuaki mai iai, e a tia n anaa nanoia aomata aika mwaiti. Bukin tera ngkai a mwaiti aomata aika raoiroi aika a anaaki nanoia iai? Ibukina bwa bon tii te Baibara ae e kona n onimakinaki ni kaotii rongorongon bwaai aika kakawaki aikai.​—Taian Areru 119:130.

5. (a) Tao tera bukina bwa aomata tabeman a taku bwa a aki kakoauaa te Baibara? (b) Ti na kanga ni kona ni buokia aomata aikai?

⁵ Ma ti na kanga, ngkana a tuangira aomata bwa a aki kakoauaa te Baibara? E riai n toki ikanne te maroro? E na aki, ngkana iai nanoia ni kani maroro. Tao a iangoa te Baibara bwa aia boki kaaini Krititentom. Tao a aki rangi n nano n te Baibara ibukin aroaron te botaki aei ni mwamwana te aba, n irekereke ma mwakuri n tautaeka, ao ibukin ana waaki ni karikirakea te mwane mairouia aomata. Bukin tera bwa ko aki titiraki bwa ngaia anne aia iango ke tiaki? Tao a kona n anaaki nanoia n ana taeka te Baibara are e kabuakaka aroaron te botaki ni Krititentom n iraraang ni bwain aon te aba, ao ngkana ko katereterea mai iai kaokoron te botaki ni Krititentom ma te aro ni Kristian ni koaua.​—Mika 3:11, 12; Mataio 15:7-9; Iakobo 4:4.

6. (a) Tera ae e kakoauaa nakoim bwa te Baibara bon ana Taeka te Atua? (b) Baikara riki iango tabeua ake a kona ni buokia aomata tabemwaang ni kakoauaa bwa te Baibara boni mairoun te Atua?

⁶ Ibukia aomata tabeman, e na manena te maroro raoi i aon bwaai ni kakoaua aika a kaotia ae e kairaki korean te Baibara iroun te Atua. Tera ae e katereterea raoi nakoim bwa te Baibara boni mairoun Iehova ae te Atua? Boni bwaai aika taekinaki n te Baibara ni kaineti ma moan karaoana? Ke bon taetae ni burabeti aika mwaiti n te Baibara aika kaotiota ataakin raoi kanoan taai aika a na roko, ake a aikoa kona n ataaki irouia aomata? (2 Betero 1:20, 21) Ke tao aron te Baibara ni kaota te rongorongo ae tii teuana ae aki kauntaba, e ngae ngke e koreaki irouia mwaane aika 40 tabun i nanon te taai ae maan riki nakon 1,600? Ke bon taekan etin ana rongorongo te Baibara ni kaineti ma rabakaun aon te aba, ae e kaokoroa te Baibara ma koroboki tabeua man te tai anne aika aki eti? Ke aroia taani koroboki ni kaota raoi te koaua? Ke tao kawakinana e ngae ngke e kakorakoraa te aba ni kataia ni kamauna? Bwaai aika a a tia n anaa nanom a kona naba ni kabonganaki ibukin buokaia aomata tabemwaang.a

Ara Wareware n te Baibara

7, 8. (a) Tera ae ti riai ni kakaraoia ma te Baibara? (b) Tera riki ae ti kainnanoia i rarikin warekan te Baibara i bon iroura? (c) Ko kanga ni karekea iroum ataakin nanon ana kaantaninga Iehova?

⁷ Irarikin buokaia aomata tabemwaang bwa a na kakoauaa te Baibara, ti riai naba ngaira ni katoa tai ni wareware iai. Ko kakaraoa anne? E kakawaki riki te boki aei mai buakon booki nako ake a a tia ni karaoaki. E aki nanonaki n aei bwa ngkana ti wareware i bon iroura n te Baibara, ao akea riki te bwai ae ti kainnanoia. Te Baibara e reireinira bwa ti aki riai ni kaokoroira. Ti aki riai n taku bwa ti kona ni kaekai ara titiraki ni kabane n oin ara ukeuke. A uaia ni kainnanoaki karaoan te ukeuke n reirei i bon iroura ao kaakaean aia botaki ana aomata te Atua, ngkana ti na waakina te aroaro ni Kristian ae riai.—Taeka N Rabakau 18:1; Ebera 10:24, 25.

⁸ Ni kaineti ma aei, te Baibara e kabwarabwaraa taekan te aobitia n te tautaeka n Itiobia ae e tabe ni wareware n ana taetae ni burabeti Itaia. Te anera temanna e kaira te Kristian ae te tia uarongorongo ae Biribo bwa e na titirakina te aomata arei ni kangai: “Ko ata ane ko warekia?” E nanorinano ni kaeka te I-Itiobia aei ni kangai: “N na iranna n ataia ao akea ae na reireiai?” E kaumaka Biribo n te tai anne bwa e na kabwarabwaraa mwakoron te Baibara anne nakoina. Biribo bon tiaki te tia wareware n te Baibara are e tii anganga oin ana kabwarabwara i aon te Baibara. E rangi n reitaki ma ana botaki te Atua i aon te aonnaba. Ai ngaia are e a kona iai ni buoka te I-Itiobia arei bwa e na kakabwaiaki man te reirei are e katauraoaki iroun Iehova rinanon te botaki anne. (Mwakuri 6:5, 6; 8:5, 26-35) N aron anne, ni boong aikai, akea te aomata ae e kona ni karekea te oota ae etiruru i aon ana kaantaninga Iehova, n akea buokana. Ti bane ni kainnanoa te ibuobuoki n tangira ae e katauraoaki iroun Iehova, rinanon ana botaki i aon te aonnaba.

9. Tera te babaire ibukin waakinan te wareware n te Baibara ae ti kona ni bane ni kabwaia iai?

⁹ Ibukin buokara bwa ti na oota n te Baibara, ana botaki Iehova e anganira reirei i aon te Baibara aika moan te raoiroi, aika katauraoaki i nanon booki tabeua. Irarikin anne, iai naba te kaetieti ibukin waakinan te wareware n te Baibara n taina ae riai, ae e karaoaki bwa kanoan te Kuura ni Kataneiai Ibukia Taan Uarongorongo ae waakinaki n aia ekaretia Ana Tia Kakoaua Iehova ni katobibia te aonnaba. A mwaiti kakabwaia aika a kona n reke man neneran te Baibara. (Taian Areru 1:1-3; 19:7, 8) Kakorakorako ni wareka te Baibara ni katoa tai. E ngae ngkana ko aki ota raoi ni bwaai ni kabane, ma karekean otam n tein ana rongorongo te Baibara, e na rangi ni manena nakoim. N aron anne, ngkana ko wareki iteraniba aika aua ke nimaua ni katoa bong, ao e na tia warekan te Baibara iroum i nanon tao teuana te ririki.

10. (a) Ko kakaraoa n ningai am wareware n te Baibara? (b) Antai riki aika ko riai n reitaki ma ngaiia ngkana ko wareware n te Baibara, ao bukin tera bwa e kakawaki karaoana ni katoa tai?

¹⁰ N ningai am tai ni karaoa am wareware n te Baibara? Ko na rangi ni kakabwaiaki naba ngkana ko bairea 10 nakon 15 te miniti ni katoa bong ibukin warekana. Ngkana e aki kona n reke anne, ao bairei taai tabeua i nanon te wiki ibukin te wareware, ao kakaonimaki nakon am babaire. Ngkana iai buum, ko kona n uaia ni kukurei ma buum ni wareka te Baibara ni kabaibati bwanami. Ngkana iai ataein te utu aika tau n te wareware, a kona naba ni wareware ni kabaibati bwanaia, temanna imwin temanna. Te wareware n te Baibara e riai n riki bwa te bwai ae ko na waakinna nako bwa anuani maium, n ai aron te amwamwarake. N aron ae ko ataia, ngkana e aki amwarake raoi te aomata, ao e na kerikaki marurungina. N aron naba anne, marurungira ni kaineti ma tangiran bwaai n taamnei ao karekean te maiu are aki toki iroura, a boto i aon arora ni katoa tai ni kaamwarakeira n “taeka ni kabane aika e taekin te Atua.”​—Mataio 4:4, BK.

Tiara ae Ti Uaiakin

11. Tera tiara ae ti riai n uaiakinna ngkana ti wareware n te Baibara?

¹¹ Tera tiara ae ti riai n uaiakinna ngkana ti wareware n te Baibara? Tiara ae riai bon tiaki tii kabanean mwaitin iteraniba aika baireaki. Ma ti riai ni karaoia ibukina bwa ti kan ataa riki aroaron te Atua, bwa ti aonga ni kakorakoraa riki tangirana iroura ma n taromauria n te aro ae riai. (Ioane 5:39-42) Ti riai ni kaantaningaa are e kaantaningaia naba te tia korea te Baibara are e kangai: “Iehova, Ko na kaoti arom nako iu; Ko na reireiai kawaim nako.”​—Taian Areru 25:4.

12. (a) Bukin tera ngkai moan te kakawaki karekean ‘te atatai ae eti,’ ao tera te kekeiaki ae kainnanoaki ngkana ti na karekea te atatai anne? (b) Baikara aaro n iango aika aua aika ti kona ni kamanenai, ibukin neneran bwaai ake ti wareki n te Baibara? (Nora te bwaoki n iteraniba 30.) (c) Kaota aroni kabonganan iango aikai, ni kaekan titiraki aika katauraoaki i nanon te barakirabe aei. Wareki kiibu aika kaotaki ma a aki mwaneweaki.

¹² Ngkai ti a anganaki reirei mairoun Iehova, ti riai n tangiria ni kani karekea ‘te atatai ae eti.’ Ngkana akea te atatai aei, ti na kanga ngkanne ni kona ni kamanena raoi ana Taeka te Atua i nanoni maiura, ke ni kabwarabwaraa taekana n te aro ae eti, nakoia aomata tabemwaang? (I-Korote 3:10; 2 Timoteo 2:15) Karekean te atatai ae eti e nanonna bwa ti na karaurau raoi ni wareware, ao ngkana e rangi n nano te mwakoro teuana, tao e na bae ni kainnanoaki okiokiran warekana ibukin karekean otara iai. Ti na kakabwaiaki naba ngkana ti karekea ara tai n iaiangoi rongorongo aika warekaki, ma n iangoi iterana aika kakaokoro nako. Aaro n iango aika aua aika kakawaki a taekinaki n iteraniba 30. A mwaiti mwakoron te Baibara aika a kona n neneraki raoi ngkana a kabonganaki aaro n iango aikai. Ngkana ko kaekai titiraki aika imwin aei, ko na nora iai aron karaoan anne.

(1) N taai aika mwaiti, mwakoron te Baibara ake ko wareki, a kona n tuangko taekan aroaron Iehova. N aron anne, ti reireiaki iai aron te Atua ni mutiakinia ataei aika a tuai ni bungiaki, n Taian Areru 139:13, 14: “Ko rabunai i nanoni biroton tinau. N na katituaraoiko; ba e kakamaku karaoau i Roum ao e kamimi naba: a kamimi am makuri; ao e bon ataia raoi tamneiu.” Ai kamimi ra ana karikibwai Iehova! Aron karaoaia aomata e kaota aron korakoran tangirara iroun te Atua.

Ngkana ti wareka taekan aroaron Iesu nakoia aomata tabemwaang n aron ae e kaotaki n Ioane 14:9, 10, ti bon nora naba iai te bwai are e na karaoia Iehova. N aron anne, tera ae ti kona n iangoia ibukin Iehova, man bwaai aika koreaki n Ruka 5:12, 13 ao Ruka 7:11-15?

(2) Iangoia bwa e kanga te rongorongo ae warekaki ni boutokoa te boto n iango n te Baibara: ae taekan kakoauan raoiroin ana tautaeka Iehova ao katabuan arana, rinanon te Tautaeka n Uea ae kairaki iroun Iesu Kristo, are te Kariki are e a kamani beritanaki.

E a kanga ni kateretereaki te boto n iango n te Baibara irouia Etekiera ao Taniera? (Etekiera 38:21-23; Taniera 2:44; 4:17; 7:9-14)

E a kanga te Baibara ni katereterea bwa bon Iesu te Kariki are e a kamani beritanaki? (I-Karatia 3:16)

Tera aron Te Kaotioti ni kabwarabwaraa aron kakoroan bukin te boto n iango ae reitaki ma te Tautaeka n Uea? (Te Kaotioti 11:15; 12:7-10; 17:16-18; 19:11-16; 20:1-3; 21:1-5)

(3) Titirakiniko bwa ko na kanga ni kamanenai raoi bwaai ake ko wareki. N te katoto teuana, man Te Otinako ni karokoa Te Tua-Kaua, ti wareka taekan aia wene ni bure ao aia karitei tibun Iteraera. Ti reireiaki iai bwa aroaro aikai a kariki uaa aika bubuaka. Ti riai ni kairaki iai bwa ti na kakukureia nanon Iehova n te aro ae ti na aki katotonga aroia tibun Iteraera aika buakaka. “A bane n roko baikai i rouia ba bwaai n reirei i bukira, ao a koreaki i bukin reireiara, ngaira aika a roko i roura boong aika kaitira.”—1 I-Korinto 10:11.

Tera reireiara man rongorongon kamatean Abera iroun Kain? (Karikani Bwaai 4:3-12; Ebera 11:4; 1 Ioane 3:10-15; 4:20, 21)

Ana reirei te Baibara nakoia Kristian ake a kaantaninga te nako karawa, e kaineti naba nakoia aomata aika kaantaninga te maiu n aki toki i aon te aonnaba? (Warekaia Iteraera 15:16; Ioane 10:16)

E ngae ngkai ti kinaaki bwa kaain te ekaretia ni Kristian aika raoiroi ngaira, ma bukin tera bwa ti riai n iaiangoia bwa ti na kanga ni kona ni kamanenai riki ana reirei te Baibara ake ti a tia n atai? (2 I-Korinto 13:5; 1 I-Tetaronike 4:1)

(4) Iaiangoia bwa ko na kanga ni kona ni kabonganai reirei ake ko wareki ibukin buokaia aomata tabemwaang. A bane aomata n tabe ma marurungiia, ngaia are ti kona ni wareka nakoia taekan ana mwakuri Iesu ake a kaota bannan te mwakuri ae kakannato riki are e na karaoia ngkana e a reke mwaakana n te Tautaeka n Uea: “A nako Ina aomata aika uanao, ao a kairiia mauku, ma mataki, ma ake a bae neweia, ma ake a uruaki bwain rabataia, ao raoia n aoraki aika bati, . . . ao E kamaiuia.”​—Mataio 15:30.

Antai aika a kona ni buokaki n rongorongon kautan natin Iairo man te mate? (Ruka 8:41, 42, 49-56)

13. Baikara kakabwaia aika ti kona ni kaantaningaia man waakinan te wareware ao te reirei n te Baibara ma ana botaki Iehova?

¹³ Ai mwaiti ra kakabwaia aika nako man te wareware n te Baibara ngkana ti iangoi reirei akana aua akana a taekinaki i eta! E koaua bwa e kona naba ni kangaanga warekan te Baibara. Ma ti kona ni kabwaia iai n uaa tokini maiura, bwa ngkana ti wawareware n te Baibara, e na korakora riki tangiran bwaai n taamnei iroura. Te katoa tai ni wareware n te Baibara e na kaanira riki ma Tamara ae tatangira ae Iehova, ao nakoia naba tarira ni Kristian. E na buokira bwa ti na mutiakina te reirei ae ti na ‘taua raoi taekan te maiu.’​—I-Biribi 2:16.

[Kabwarabwara ae nano]

Te Maroro Ibukin te Kauring

• Bukin tera bwa e koreaki te Baibara, ma ni kawakinaki ni karokoa ara tai aei?

• Ti na kanga ni buokia aomata tabemwaang bwa a na tangira te Baibara?

• Bukin tera bwa e manena te katoa tai ni wareware n te Baibara? Baikara aaro n iango aika aua aika ti kona ni kabonganai ibukin neneran raoi rongorongo ake ti wareki?

[Taamnei n iteraniba 30]

IANGOI BWAAI AIKAI NGKANA KO WAREKA MWAKORON TE BAIBARA TEUANA

Tera aroaron Iehova ae e kaotaki iai

Tera irekerekena ma te boto n iango n te Baibara

E na kanga n riai n rota maium

Aron kabonganana bwa ko na kona ni buokia aomata tabemwaang iai