Katean te Utu Ae e Korakora Tangiran Bwaai n Taamnei Iai
“Kam na kaikawaia i nanon te kaetaki ma te reireiaki ae mairoun te Uea.”—I-EBETO 6:4, BK.
1. Tera ana kaantaninga te Atua ibukin te utu, ma tera ae e riki iai?
“KAM na bati ni kariki, ao kam na kabatiaingkami, ao kaona aonaba.” (Karikani Bwaai 1:28) Ni kaineti ma taeka aikai nakoia Atam ma Nei Ewa, Iehova ae te Atua e a moani katea iai te babaire ae te utu. (I-Ebeto 3:14, 15) Ngke a iangoi taai aika imwaia, te moan taanga arei a kona ni kaantaningaia bwa te aonnaba e na kaonaki n aia kariki—ae te utu ae rababa nako ae kaainaki irouia aomata aika kororaoi aika a kukurei ni maiu i aon te aonnaba ae te baretaiti, ao a katiteuanaki n taromaurian aia tia Karikiriki ae Kakannato. Ma a bwaka n te bure Atam ma Nei Ewa ao e aki kaonaki te aonnaba irouia aomata aika raoiroi aika a mamaaka te Atua. (I-Rom 5:12) Ma e waekoa ni kerikaki raoiroin te maiu n utu, ao e a riki n taabangaki te kairiribai, te iowawa ae tiritiri, ao te “babakaine,” ao e a moamoa riki i nanoni “boong aika kaitira” aikai.—2 Timoteo 3:1-5; Karikani Bwaai 4:8, 23; 6:5, 11, 12.
2. Baikara konabwai ake a reke irouia natin Atam, ma tera ae e na kainnanoaki ibukin katean te utu ae e korakora iai tangiran bwaai n taamnei?
2 A karikaki Atam ma Nei Ewa ni katotongan te Atua. E ngae ngke e a riki bwa te tia bure Atam, ma Iehova e kariaia naba bwa e na karikiia natina. (Karikani Bwaai 1:27; 5:1-4) N ai aron tamaia, iai irouia natin Atam te kona ni waakina te aroaro ni maiu ae riai, ao a kona n reireiia aron ataakin te kaokoro i marenan te raoiroi ao te buakaka. A kona n reireinaki aron taromaurian aia tia Karikiriki, ao kakawakin tangirana ma nanoia, taamneia, aia iango, ao korakoraia, ni kabane. (Mareko 12:30; Ioane 4:24; Iakobo 1:27) Irarikin anne, a kona ni kataneiaki n aron ‘karaoan ae eti, ma tangiran te nanoanga, ao te nakonako n nanorinano ma te Atua.’ (Mika 6:8) Ma ibukina bwa taani bure ngaiia, ao a riai n tarataraia raoi, bwa a aonga ni kona ni katea te utu ae e korakora tangiran bwaai n taamnei iai.
Kabooa te Tai
3. A na kanga kaaro ni ‘kabooa aia tai’ ibukin kaikawaia natiia?
3 I nanoni boong aika kamamate ma ni kangaanga aikai, e riai ni kabaneaki te korakora ae bati bwa a aonga ataei n riki bwa taan “tangira Iehova” aika a “riba te buakaka.” (Taian Areru 97:10) Kaaro aika wanawana a na ‘kaboo aia tai’ ibukin tabeakinan te waaki ae kangaanga karaoana aei. (I-Ebeto 5:15-17) Ngkana te karo ngkoe, ao ko na kanga ni karaoa aei? Te moani bwai, baireia bwa tera ae e na riai n tabeakinaki riki, ao mutiakin ‘bwaai aika kakawaki riki’ n ikotaki ma reiakinaia ao kataneiakiia natim. (I-Biribi 1:10, 11) Te kauoua, kabebetea aroni maium. Tao ko riai ni kaakeai mwakuri aika a aki rangi ni kainnanoaki. Ke tao ko na kanakoi am bwai tabeua aika a aki rangi ni kainnanoaki aika a katabetabeko ibukin kawakinaia. Kioina ngkai te karo ae te Kristian ngkoe, ko na bon aki nanokawaki ngkana ko a kakorakorako ni karaoi bwaai aika a kainnanoaki bwa a aonga n ikawairake natim bwa a na mamaaka te Atua.—Taeka N Rabakau 29:15, 17.
4. E na kanga ni kateimatoaki boonnanoia kaain te utu?
4 Kabanean am tai ma natim e rangi ni manena ma ni materaoi, ao e a moamoa riki ngkana ko moanibwaia iai karaoan bwaai n taamnei ma ngaiia, bwa bon te anga teuana ae moan te raoiroi ae e na buoka katiteuanakiia kaain te utu. Ma uringnga, tai karaoa aei n aki-akaka. Bairei taai tabeua ake kam na uaia n iraorao iai. E aki nanonaki n aei bwa a na bane kaain te utu ni mena n te mwenga n te tai teuana ma a na bon tannako ni karaoa oin aia waaki. A rikirake riki ataei ngkana a bon tabeakinaki raoi n tatabemania nako ni katoa bong. E riai ni kaotiotaki te tangira ao te mwamwannano ae bati. Imwain ae taanga a na iangoa te kariki, a riai ni karaua raoi n iangoa aron tabeia ae kakawaki aei. (Ruka 14:28) Ao ngkanne, a na aki iangoa kaikawaia ataei bwa te mwakuri ae aki kakukurei. Ma a na iangoia bwa te kakabwaia ae moan te raoiroi.—Karikani Bwaai 33:5; Taian Areru 127:3.
Anga Reirei Rinanon te Taeka ao te Katoto
5. (a) Tera moan mwanekan reiakinaia ataei bwa a na tangira Iehova? (b) Tera te reirei nakoia kaaro ae mena n Te Tua-Kaua 6:5-7?
5 Reiakinaia natim bwa a na tangira Iehova e moanaki moa man tangiran Iehova i bon iroum. Tangiran te Atua ae korakora e na kairiko bwa ko na kakaonimaki n ira nanon ana kaetieti ni kabane. E irekereke naba aei ma kaikawaia ataei “i nanon te kaetaki ma te reireiaki ae mairoun te Uea.” (I-Ebeto 6:4, BK) Te Atua e reireinia kaaro bwa a na karaoa te banna ni katoto ibukia natiia, a na uaia ni mamaroro ma ngaiia, ao a na reireinia. E kangai Te Tua-Kaua 6:5-7: “Ko na tangira Iehova ae Atuam n nanom ni kabanea, ao n tamneim ni kabanea, ao ni korakoram ni kabanea. Ao a na mena i nanom taeka aikai, aika I tuangko n te bong aei: ao ko na reireiia raoi natim n aikai, ma n taekin ngkana ko tekateka i nanon am auti, ao n nakonakom i nanon te kawai, ao ni wenem, ao n teirakem.” Rinanon kaokiokan taeka ni kaungaunga ao n reirei, ko kona ni karina ana tua te Atua i nanoia natim. Mangaia are a na namakina tangiran Iehova iroum natim, ao a na kairaki naba iai bwa a na karekea oin aia iraorao ae kaan ma ngaia.—Taeka N Rabakau 20:7.
6. A na kanga kaaro ni kona ni kabongana aroia ataei ae a kakai reireiaki man te katoto?
6 A ingainga nanoia ataei ni kan reireinaki. A rabakau ni kakauongo ma n nori bwaai aika karaoaki, ao a waekoa ni kani katotonga aroarom ae ko kaotiotia. Ngkana a noria bwa ko aki kan moanibwaia te kaubwai, ao a buokaki iai bwa a na ataa aron iran nanon ana reirei Iesu. Ko reireinia bwa a na aki raraomaeakini bwain te maiu aei, ma a na ‘ukoukora moa ana tautaeka n uea te Atua.’ (Mataio 6:25-33) Ngkana ko tataetae nikawai ma natim n taekan te koaua man te Baibara, ana ekaretia te Atua, ao unimwaane iai aika a rineaki, ko reiakinia ngkanne iai natim bwa a na karinea Iehova ma n tangiri bwaai n taamnei n ibuobuoki ake e katauraoi. Kioina ngkai a kai nora te kaokoro ataei i marenan bwaai ake a tutuangaki ma bwaai ake a nonoriko ni karaoi, am taeka n reirei a riai ni boutokoaki n te aroaro ni maiu ao te mwakuri ae kaota korakoran tangiran bwaai n taamnei iroum. Ai raoiroi ra ngkana kaaro a noria bwa aia katoto ae raoiroi e a karika tangiran Iehova ae korakora i nanoia natiia!—Taeka N Rabakau 23:24, 25.
7, 8. Tera te katoto ae kaota manenan reiakinaia ataei ma ngke a uarereke, ao antai ae e riai ni kamoamoaki ibukin nakoraoin te waaki aei?
7 Manenan reiakinaia ataei ma ngke a uarereke e kona n noraki man te rongorongo teuana mai Venezuela. (2 Timoteo 3:15) Bon rongorongoia taanga ni mare aika ataei, aika Félix ao Nei Mayerlín. Boni minita aika taiani bwaiania ngaiia. Ngke e bungiaki natia ae Felito, a ingainga ni kan karaoa aia kabanea n raoiroi ni kaikawaia bwa e aonga n taromauria Iehova n te koaua. Nei Mayerlín e a moana wawarewarena ni kabaibati nakon Felito, man te boki ae My Book of Bible Stories, are boretiaki irouia Ana Tia Kakoaua Iehova. E a kamani kinaa Mote ma aomata ake tabeman riki ake a karakinaki rongorongoia n te boki anne Felito, ma ngke e rangi n uarereke.
8 Boni ma ngke e uarereke naba, ao Felito e a moanna n tataekina te rongorongo i bon irouna. E a kakoroa bukin ana iango ni kan riki bwa te tia uarongorongoa taekan te Tautaeka n Uea ao e a babetitoaki imwina riki. Imwin tabeua te tai, Felito e a riki bwa te regular bwaiania. A kangai ana karo: “Ngkana ti taraa aron rikiraken natira aei, ti ataia bwa ti riai ni bukina iai Iehova ao ana kairiri.”
Buokiia Ataei bwa A na Rikirake n Tangiri Bwaai n Taamnei
9. Bukin tera ngkai ti riai ni kaitau ibukin te reirei i aon bwaai n taamnei ake ti anganaki rinanon te koraki ae te toro ae kakaonimaki ae wanawana?
9 A rangi ni mwaiti maekatin, booki, ao taabo ake a kona ni kawaraki n te Internet Web aika a taekin reirei n aron kaikawaia ataei. N angiin te tai, “a kauntaba rongorongo aikai,” e taekina anne te kaongora ae kaokoro n te Newsweek, n taekaia ataei. “Ma ae kararaoma riki, ngkana ko noria bwa rongorongo ake ko taku ake ko kona n rangi n onimakini, a manga kaotaki bwa a boni bure.” Ai kakaitau ra nanora ngkai a a mwaiti ana babaire Iehova ibukin reiakinan te aba ao karikirakean tangiran bwaai n taamnei irouia utu! Ko boni kamanenai raoi bwaai n ibuobuoki ni kabane ake mairoun te koraki ae te toro ae kakaonimaki ae wanawana?—Mataio 24:45-47.
10. A na kanga n uaia ni kabwaia kaaro ma ataei, man te reirei n te utu n te Baibara ae uaana?
10 Te bwai teuana ae moan te kakawaki bon te reirei n te utu n te Baibara ae wawaakinaki ni katoa tai n te aro n iraorao. E tangiraki te katauraoi raoi ngkana e na manena ibukin te reirei, ao ngkana e na kakukurei ma ni kaunga nano. Ngkana a rabakau ni kairiia natiia bwa a na kaota oin nanoia nakoia, kaaro a kona n ataa nanoia ao aia iango natiia. Te anga teuana ibukin ataakin ae e nakoraoi te reirei n te utu ke e aki, ngkana a ingainga nanoia kaain te utu ni kan iri iai.
11. (a) Baikara tiia ake a kona ni buokiia natiia iai kaaro bwa a na kateia imwaia? (b) Tera ae riki ngke te ataeinaine temanna ae te I-Tiaban e uaiakina tiana?
11 Uaiakinan tiia aika boraoi ma te Baibara a kona naba ni buoka aron katean te utu ae e korakora tangiran bwaai n taamnei iai, ao kaaro a riai ni buokiia natiia bwa a na karekei tiia aikai. Tiia tabeua aika raoiroi bon warekan te Baibara ni katoa bong, te kakaonimaki n tataekina te euangkerio ni katoa namakaina, ao te rikirake nakon te katabu ao te babetito. Tiia tabeua riki bon te mwakuri ni bwaiania ni kabwanina aia tai iai, te mwakuri ni Beta-era, ke te mwakuri ni mitinare. Ngke e kaaina te moan rinan n reirei, te ataeinaine temanna ae kaain Tiaban ae arana Nei Ayumi e karekea tiana ae e na tataekina te rongorongo nakoia kaain ana koraki n reirei ni kabane. Ibukin kaungan nanoia ana tia reirei ao raona n reirei bwa a na kan ongora, e bubutii bwa e na kariaiakaki ni karini booki tabeua aika kabwarabwara te Baibara, i nanon te tabo n tangoboki. Ibukin anne, e kairi reirei n te Baibara aika 13 mwaitiia Nei Ayumi i nanon ana tai n reirei n te moan rinan n reirei ae maanna onoua te ririki. Temanna mai buakoia aomata aika a reirei n te Baibara aikai ae e babetitoaki, ao tabeman riki kaain ana utu te tei arei ake a a babetitoaki ma n riki naba bwa Kristian.
12. A na kanga ataei ni karekea riki kakabwaiaia mani botaki ni Kristian?
12 E kainnanoaki naba te kakaonimaki ni kaei botaki ngkana a na marurung aomata n aroia n tangiri bwaai n taamnei. Te abotoro Bauro e kaungai nanoia raona n onimaki bwa a na aki ‘kaki te bobotaki, n ai aroia tabemang.’ Ti bia aki katotonga te mwaan anne, bwa aomata aika ataei riki n ikotaki naba ma kaara, a rangi ni kakabwaiaki man rorokoia ni botaki ni Kristian. (Ebera 10:24, 25; Te Tua-Kaua 31:12) A riai ni kataneiaki ataei bwa a aonga n rabakau ni kakauongo raoi. Moan te kakawaki naba kakaraoan te katauraoi imwain kaean taiani botaki, bwa a kabwaia riki aomata ngkana a karaoa aia ibuobuoki n tain te botaki n te aro ae a kaekai titiraki. E ngae ngkai te ataei ae uarereke e kona ni moana taekinan taeka aika tii tabeua, ke ni wareka mwakoron te barakirabe teuana, ma e na rangi ni manena riki ngkana a reireinaki ataei aron kakaaean oin aia kaeka, ao kaekaana n oin aia taeka. Te koaua bwa ngkami kaaro, kam karaoa te banna ni katoto ae riai n te aro ae kam katoa tai n anga kaeka aika raraoi? E raoiroi naba ngkana kaain te utu n tatabemania nako, a na uouota oin aia Baibara, aia boki n anene, ao katoton te boki ae kabonganaki n te maroro i aon te Baibara.
13, 14. (a) Bukin tera ngkai kaaro a riai ni mwakuri ma natiia n te mwakuri ni minita? (b) Tera ae e karika te mwakuri ni minita bwa e na manena ma ni kakukurei irouia ataei?
13 Kaaro aika wanawana a na kairiia natiia bwa a na kabongana korakoraia ni beku iroun Iehova, ma ni buokiia n iangoa tataekinan te rongorongo bwa anuani maiuia ae moan te kakawaki. (Ebera 13:15) Kaaro a kona ni kakoaua bwa a na kataneiaki natiia ao a na ikawairake n riki bwa minita aika ‘taani mwakuri aika a aki riai ni maamaa, aika a bairea raoi taekan te koaua,’ tii ngkana a uaia ni mwakuri ma ngaiia n te mwakuri ni minita. (2 Timoteo 2:15) Mangaia are tera arom iai? Ngkana te karo ngkoe, ko boni buokiia natim ni karaoa aia katauraoi ibukin tataekinan te rongorongo? Karaoan aei e na karika te mwakuri ni minita bwa e na kakimwareirei, ma ni manena ao n uaana riki, irouia.
14 Bukin tera ngkai e raoiroi ngkana kaaro ma natiia a na uaia n airi n te mwakuri ni minita? Bwa n te aro aei, ataei a kona n noria ma ni kakairi n aia katoto ae raoiroi kaaro. Ao n te tai naba anne e reke iai aia tai kaaro n nora aron aia kaantaninga, aroaroia, ao aia konabwai natiia iai. Taraia bwa ko na bon uaia n airi ma natim ni karaoi aekani mwakuri ni minita aika kakaokoro nako. Ngkana e kona n reke, karekea oin aia anibaeki natim ni kabane, ao reireinia bwa a na kawakinna bwa e na itiaki ma n taraa raoi. Rinanon te reireiaki ao te kaunganano ae teimatoa n rereke, e na karikirakeaki irouia ataei tangiran te mwakuri ni minita, ao a na iangoa te mwakuri n tataekina te rongorongo bwa te anga teuana ae a kona iai ni kaota tangiran te Atua ao aomata.—Mataio 22:37-39; 28:19, 20.
Kateimatoaa Tangiran Bwaai n Taamnei
15. Kioina ngkai moan te kakawaki kateimatoan tangiran bwaai n taamnei irouia kaain te utu, baikara aanga ake a kona n ibuobuoki ibukin karaoan aei?
15 Moan te kakawaki kateimatoan tangiran bwaai n taamnei irouia kaain te utu. (Taian Areru 119:93) Te anga teuana ibukin karaoan anne ngkana ko kareketai ni maroroakin bwaai n taamnei ma kaain am utu. Ko mamaroroakina te kibu man te Baibara ibukin te bong ma ngaiia? Kateim naba bwa ko tataekini taian rongorongo ma ngaiia ake a reke man te mwakuri ni minita ke reirei tabeua man maekatin aika Te Taua-n-Tantani ao Awake! aika a boou, “n nakonakom i nanon te kawai”? Ko ururingnga ni kaitaua Iehova n te tataro ibukin maium ni katoa bong ao ibukin, baikoraki aika taonako, ‘ni wenem, ao n teirakem’? (Te Tua-Kaua 6:6-9) Ngkana a nori bwaai ni kabane ake ko karaoi natim, bwa a bane n aanaki n tangiran te Atua iroum, a na buokaki iai bwa a na karina te koaua n aia kaantaninga.
16. Tera manenan kataneiakia ataei bwa a na ukeuke n reirei i bon irouia?
16 N taai tabetai ataei a na kainnanoa te kairiri ibukin kaitaraan kangaanga ke bwaai aika a riki. Ni kaineti ma tuangakiia te bwai are a na karaoia n taai nako, bukin tera bwa ko aki reireinia aron kakaaean ana kaantaninga te Atua i aon bwaai aika iangoaki, n te aro are ko kaungai iai nanoia bwa a na karaoa oin aia ukeuke? Reiakinaia ataei aron kabonganan bwaai ni mwakuri ao booki aika katauraoaki iroun “te toro ae kakaonimaki,” e na buokiia ni karekea aia iraorao ae kaan ma Iehova. (1 Tamuera 2:21b) Ao ngkana a manga taekina mwin aia ukeuke i aon te Baibara nakoia kaain aia utu tabemwaang, ao e a kakorakoraki riki iai tangiran bwaai n taamnei iroun te utu.
Mwiokoa Raoi Iehova
17. Bukin tera ngkai a aki riai ni bwara nanoia kaaro aika akea raoia ni kaineti ma kaikawaia natiia bwa a na riki bwa Kristian?
17 Tera aroia utu ngkanne ake tii temanna te karo iai? A mwaiti riki kangaanga aika kaaitara ma aeka n utu aikai ni kaineti ma kaikawaia ataei. A na tai bwara nanomi, ngkami aika kaaro ake akea raomi! Kam kona n tokanikai iai, n aron are e kakoauaki irouia kaaro aika akea raoia aika mwaiti, ake a a tia n onimakina te Atua, a a tia n ongeaba ma ni kakairi n ana reirei, ao a a tia ni kaikawaia natiia aika raoiroi ake a korakora tangiran bwaai n taamnei irouia. (Taeka N Rabakau 22:6) Kristian aika kaaro aika akea raoia, a riai ni mwiokoa raoi Iehova. A riai n onimakinna bwa e na boni buokiia.—Taian Areru 121:1-3.
18. Baikara bwaai aika kainnanoaki ibukin marurungin rabwataia ao aia iango ataei ake a riai n tabeakinaki irouia aia karo, ma tera ae e riai ni katuuaki riki taekana?
18 Kaaro aika wanawana a ataia bwa bon ‘iai te tai ni ngare ao te tai ni kibakiba n takaakaro.’ (Te Minita 3:1, 4) Moan te kakawaki te tai ni motirawa ao waaki ni kakibotu aika raoiroi ma ni baireaki raoi, ibukin karikirakean ana iango ao rabwatan te tei. Anene aika kaungaunga, ao e a moamoa riki aneneakin anene aika kamoamoaa te Atua, a na buoka te ataei ni karekea te nano ae raoiroi ae e kona ni buokia ni kakorakora riki ana iraorao ma Iehova. (I-Korote 3:16) Te tai n ataei bon te tai naba ibukin katauraoan te aomata bwa e na mamaaka te Atua ngkana e a ikawai, bwa e aonga ni kona ni kukurei ni maiu n aki toki n te baretaiti i aon te aonnaba.—I-Karatia 6:8.
19. Bukin tera bwa kaaro a kona n onimakina reken ana kakabwaia Iehova i aon aia kekeiaki ni kaikawaia natiia?
19 Iehova e tangiriia utu ni Kristian ni kabane bwa a na teimatoa ni korakora ma ni katiteuanaki nanoia n tangiran bwaai n taamnei. Ngkana te koaua bwa ti tangira te Atua ma ni karaoa ara kabanea ni kona n ongeaba n ana Taeka, ao e na kakabwaia ara kekeiaki ao e na anganira te korakora are ti kainnanoia ibukin touan mwin ana kairiri. (Itaia 48:17; I-Biribi 4:13) Uringnga bwa e tiatianaki te tai ae reke iroum ngkai ibukin reiakinan ao kataneiakin natim, ao e aki kona ni manga kaokaki imwina riki. Karaoa am kabanea n raoiroi ni kamanena te reirei man ana Taeka te Atua, ao Iehova e na kakabwaia am kekeiaki ni katean te utu ae e korakora tangiran bwaai n taamnei iai.
• Bukin tera bwa e rangi ni kakawaki kabooan te tai ibukin kataneiakiia ataei?
• Bukin tera ngkai moan te kainnanoaki karaoan te katoto ae raoiroi irouia kaaro?
• Baikara aaro tabeua aika kakawaki aika a na buokiia ataei n rikirake n aron tangiran bwaai n taamnei?
• E na kanga ni kona ni kateimatoaki tangiran bwaai n taamnei iroun te utu?
[Taamnei n iteraniba 30, 31]
Utu ake a korakora irouia tangiran bwaai n taamnei a kakaonimaki n reirei n ana Taeka te Atua, a kaakaei botaki ni Kristian, . . . ao a uaia n airi n te mwakuri ni minita