E Tautaekanaki te Ka 20 n Tienture Iroun Tatan?
“NGKANA ti iangoi korakoran mwakuri n iowawa aika kaakaraoaki n te tienture anne, ao e kona ni kakoauaki iai bwa bon ana tienture Tatan. Akea te aomata n taai ake ngkoa ae e korakora nanona ke ae e bwarua kan tiringaia aomata aika mirion ma mirion mwaitiia ibukin te reeti, te Aro ke mwaitin kaubwaia.”
Karaoan te botaki ibukin kauringan te ka 50 n ririki ibukin inaaomataia aomata ake akea aia bure ake a tauaki ngkoa n aia kaembwa taian Nazi, e a karioi taeka aika a a tibwa tia n taekinaki i eta n te New York Times ae bwain Tianuare 26, 1995. Te Holocaust bon teuana mai buakon te waaki n tiriaomata rimoa are a a tiringaki iai I-Iutaia aika onoua te mirion mwaitiia. E kaania tenua te mirion mwaitia kaain Poland aika tiaki I-Iutaia, ake a mate n te “Forgotten Holocaust.”
E taekina ae kangai Jonathan Glover n ana boki ae Humanity—A Moral History of the Twentieth Century: “E katautauaki mwaitia aomata ake a tiringaki n te buaka i marenan 1900 ni karokoa 1989, bwa 86 te mirion. Ma e a rangi ni korakora riki te mate n te buaka n te ka 20 n tienture, ae te bwai ae kangaanga iangoana bwa e na riki. Mwaitiia ake a mate e bon riki mairouia aomata kioina ngkai uoua te katenimwakoro (58 te mirion) ake a mate ni buaka ake uoua ake a riki ni kabutaa te aonnaba. Ma ngke arona bwa e karauaki n tibwatibwaaki raoi mwaitia maate aikai i nanon te ka 20 n tienture, ao e katautauaki bwa e na nakon 2,500 mwaitiia aika mate ni katoa bong. Are nanona, bwa e raka i aon 100 mwaitia aomata aika mate ni katoa aoa, i nanon te maan ae ruabwi te ririki.”
Mangaia are e a tia n atongaki te ka 20 n tienture bwa te tienture ae te kabanea ni korakora iai te katuturaraa ae te bwai ae e tuai n ataaki ma rimoa ni karokoa ngkai. E korea ae kangai Nadezhda Mandelstam n te boki ae atuna In Hope Against Hope: “Ti a tia n noria bwa e tokanikai te buakaka imwin kabuakakan kaetieti aika riai irouia aomata.” Ma e a bon tia n tokanikai te buakaka n te boo ni buaka i marenan te raoiroi ma te buakaka?
[Picture Credit Line n iteraniba]
U.S. Department of Energy photograph