“Te Uea, Ko Na Reireira Arora N Tataro”

“E taku ana reirei temanna nako Ina, Te Uea, Ko na reireira arora n tataro.”​—RUKA 11:1.

1. Bukin tera ngke e bubutiia Iesu temanna te tia rimwina bwa e na reireinia aron te tataro?

N TE ririki 32 C.E., n te tai teuana ao iai te tia rimwin Iesu are matakuakinna n tataro. Akea mwanewen ana tataro Iesu nakon Tamana ae e kona n ongo teuaei, kioina ngke e bon tataro i nanona. Ma e ngae n anne, ao ngke e a moti ana tataro Iesu, ao e taku te tia rimwina arei: “Te Uea, Ko na reireira arora n tataro.” (Ruka 11:1) Tera ae e kaira teuaei bwa e na tabeka te bubutii aei? Bon anuan maiuiia I-Iutaia ae te tatataro ao te taromauri. A mwaiti kurikuri taian tataro n te Baibara n Ebera n te boki ae Taian Areru ao ni baana naba ake tabeua riki. Mangaia are, e aki bubutii te bwai ae akea ana atatai iai te tia rimwin Kristo aei, ke te bwai ae e tuai ni kaakaraoia mai mwaina. Akea te nanououa, bwa e bon taneiai teuaei n aron aia tataro taani kairiri n te Aro n Iutaia. Ma, kioina ngke e a tia ni matakuakina Iesu ngke e tataro, ao ni koauana, e namakinna teuaei, bwa e rangi ni korakora te kaokoro i marenan aia tataro raabi are aongkoa a rangi n tabu, ma aron Iesu n tataro.​—Mataio 6:5-8.

2. (a) Tera ae e kaotaki iai bwa e aki nanonna ibukira Iesu bwa ti na kaokioka taekinan taeka nako ake a mena n te tataro ni katoto? (b) Bukin tera ngkai ti kan reireiaki aron te tataro?

² E anga te tataro ni katoto Iesu nakoia taan rimwina, are a na kabotoi aia tataro iai, n ana kabwarabwara i aon te maunga tao e kaania 18 te namwakaina n nako. (Mataio 6:9-13) Tao e aki mena te tia rimwina aei n te tai arei, mangaia are e bwaina te akoi Iesu ni manga taekin bwaai aika kakawaki ake a mena n te tataro ni katoto anne. E teretere raoi iai te koaua, bwa e aki manga kaoki taeka nako ake a mena n te tataro ni katoto arei Iesu, ao aei are e a kaotaki iai bwa e aki anga te tataro bwa te kamatenano are e na atoatongaki n aki iangoaki nanona. (Ruka 11:1-4) N aron te tia rimwin Kristo are e aki kaotaki arana, ngaira naba ti kan reireiaki arora n tataro bwa ti aonga ni kaan riki iai ma Iehova. Ti na nenera ngkai bwaninin raoi taekan te tataro ni katoto are e koreaki iroun te abotoro Mataio. Bon itiua taian bubutii i nanona ao tenua mai buakoia a kaineti ma ana kaantaninga te Atua ao ake aua, a kaineti ma bwaai aika ti kainnanoi n te itera n rabwata ao n taamnei. N te kaongora aei, ao ti na rinanon bubutii aika tenua ake a moan taekinaki iai.

Te Tama ae Tatangira

3, 4. Tera ae e nanonaki ngkana ti wetea Iehova bwa “Tamara”?

³ Ni moan te rongorongo, ao e kaotia nakoira Iesu bwa e riai ara tataro ni kaotiota ara iraorao ae kaan ma Iehova ao n oti naba iai te karinerine. Ngke e moan taetae Iesu ibukin kakabwaiakia taan rimwina ake a bobotaki ni kaania raaben te maunga, ao e tuangia iai bwa a na wetea Iehova ni kangai, “Tamara are i karawa.” (Mataio 6:9) Ni kaineti ma are e taekinna te tia rabakau temanna, bwa e ngae ngke e taetae Iesu n te taetae are e bwainaki ngkoa, are te taetae n Ebera ke n Aramwaike, ma te taeka are e kabongana ibukin te “Tama” bon titeboo ma te taeka are e aki toki ni kabongana te tei ni kaota iai ana iraorao ae rangi ni kaan; ‘ana taeka te ataei.’ Ngkana ti atonga Iehova bwa “Tamara,” e teretere raoi bwa iai i marenara te iraorao ae kaan ae e kona n onimakinaki.

⁴ Ngkana ti taekina ae kangai, “Tamara,” ti kaotia naba iai bwa ngaira kaain te utu ae bubura are e kaainaki irouia aine ao mwaane ake a kinaa Iehova bwa te tia Anga te Maiu. (Itaia 64:8; Mwakuri 17:24, 28) A aranaki Kristian aika natinaki n te taamnei bwa “natin te Atua,” ao a kona n takarua nakoina “ni kangai, Aba, Tamara.” (I-Rom 8:14, 15) A a tia n raonaki te koraki aei irouia mirion ma mirion aomata aika kakaonimaki. A a tia aomata aikai ni katabui maiuiia nakon Iehova ao ni kaota aia katabu ni bwabetitoakiia n te ran. A kona te koraki aei ni kabane aika, “tiibu tabemang” ni kawara Iehova i nanon aran Iesu ao ni wetea Arana naba ni kangai, “Tamara.” (Ioane 10:16; 14:6) Ti kona ni katoa tai ni kawara Tamara are i karawa n ara tataro ni kamoamoaa, ma ni katituaraoia ibukin kaotiotan te raoiroi nakoira, ao n uoti naba rawawatara nakoina, ngkai ti kakoauaa bwa e bon tabeakinira.​—I-Biribi 4:6, 7; 1 Betero 5:6, 7.

Tangiran te Ara ae Iehova

5. Tera te bubutii are e moan tabekaki n te tataro ni katoto, ao bukin tera ngkai e bon tau n taekinaki?

⁵ A karimoaki bwaai aika kakawaki n te moani bubutii n te tataro ni katoto. E taku taekana: “E na tabuaki aram.” (Mataio 6:9) Eng, katabuan aran te Atua ae Iehova bon te bwai ae moan te kakawaki nakoira, kioina ngkai ti tangiria ao ti rawa n nori aanga aika bati ake a kabuakakaa arana. E kabuakakaki aran te Atua n ana karitei Tatan ao ana moan kariri nakoia te moan taanga are e tuangia iai bwa a na aki ongeaba iroun Iehova ae te Atua, ao anne are e a karika te nanououa ni kaineti ma riain te Atua n tautaeka i aoni bwaai ni kabane. (Karikani Bwaai 3:1-6) Irarikin naba anne, e a tia n taetaebuakaki aran te Atua ae Iehova imwin rikin te karitei anne, rinanon aia mwakuri aika kamaamaa ao aia reirei te koraki ake a taku bwa a tei ibukina.

6. Tera ae ti aki riai ni karaoia ngkana ti tataro ibukin katabuan aran Iehova?

⁶ Ara tataro ni katabua aran te Atua ae Iehova, e kaota nnera are ti tei iai ni kaineti ma te kauntaeka are antai ae iai irouna te riai ao te mwaaka n tautaeka, ma e ngae n anne ti boutokaa riain Iehova n tautaekana te iuniweeti. E tangiria Iehova bwa e na maekanaki te iuniweeti aei irouia anera ao aomata aika wanawana aika kukurei ao ni kimwareirei n aantaeka nakon ana tautaeka ae raoiroi, ibukina bwa a tangiria ao a tangiri naba bwaai ni kabane aika tei ibukin arana. (1 Rongorongo 29:10-13; Taian Areru 8:1; 148:13) E na buokira tangiran aran te Atua ae Iehova bwa ti na aki karaoa te mwakuri teuana ae e na kona ni kabuakakaki iai te ara ae tabu anne. (Etekiera 36:20, 21; I-Rom 2:21-24) Kioina ngkai e boto raun te iuniweeti aei ma kaaina nako i aon katabuan aran te Atua ae Iehova ao te aantaeka nakon ana tautaeka ma te tangira, ao ara tataro ngkanne ae “e na tabuaki aram,” e kaota onimakinan ana kaantaninga Iehova bwa e na boni koro bukina ao e na neboaki iai.​—Etekiera 38:23.

Te Tautaeka n Uea ae Ti Tatataro Ibukina

7, 8. (a) Te Tautaeka n Uea raa are e reireinira Iesu bwa ti na tataro ibukina? (b) Tera ae ti a tia n reiakinna ibukin te Tautaeka n Uea aei, man te boki ae Taniera ao Te Kaotioti?

⁷ E kangai te kauoua ni bubutii n te tataro ni katoto: “E na roko ueam.” (Mataio 6:10) E rangi ni kaan nanon te bubutii aei ma are imwaina. Ana bwai ni mwakuri Iehova ibukin katabuan arana, bon te Tautaeka n Uea rinanon te Mesia, ae ana tautaeka are e tei i karawa, ao e a tia n rineaki Natina, ae Iesu Kristo bwa e na Uea iai. (Taian Areru 2:1-9) E kaotaki n ana taetae ni burabeti Taniera bwa te Tautaeka rinanon te Mesia, bon “te atibu” ae e tataaki man te “maunga.” (Taniera 2:34, 35, 44, 45) E tei te maunga ibukin riain Iehova n tautaeka ma te mwaaka i aoni bwaai ni kabane, mangaia are te Tautaeka are e tei te atibu ibukina, bon te bwai ni kaotioti ae boou ibukin mwaakan Iehova ni kairiri i aoni bwaai ni kabane. E taekinaki n te taetae ni burabeti bwa te atibu arei, e ‘rikirake ni bubura ao e riki bwa te maunga ae bubura ae kabutaa aonnaba,’ ao e kateretereaki iai bwa te Tautaeka n Uea iroun te Mesia, e na tei n onea mwin ana kairiri te Atua n tautaekana te aonnaba.

⁸ Raon Kristo n te Tautaeka n Uea aei, bon te koraki ake 144,000 mwaitiia ake a “kabooaki aikai mai buakoia aomata” bwa a na tautaeka ma ngaia ao a na riki bwa ueea ao ibonga. (Te Kaotioti 5:9, 10; 14:1-4; 20:6) E taekinia te koraki aei Taniera bwa “ana aomata Teuare Moan te Rietata ake a itiaki,” ake a kaai n anganaki ma aia Mataniwi are Kristo, “ueana ma te tautaeka, ma kakannaton uea aika i aani karawa ni bane . . . bon te uea ae akea tokina ueaia, ao a na bane aaba n toro i rouia ma n iri nanoia.” (Taniera 7:13, 14, 18, 27) E boni kaineti raoi te kabwarabwara aei ma te tautaeka n uea are i karawa are e reireinia taan rimwina Kristo bwa a na tataro ibukina.

Bukin Tera bwa Ti Teimatoa n Tataro Ibukin Rokon te Tautaeka n Uea?

9. Bukin tera ngkai e riai ibukira bwa ti na tataro ibukin rokon ana Tautaeka n Uea te Atua?

⁹ N te tataro ni katoto, ao e reireinira iai Kristo bwa ti na tataro ibukin rokon ana Tautaeka n Uea te Atua. Kakoroan nanon taetae ni burabeti aika mena n te Baibara, a katereterea bwa e kateaki i karawa te Tautaeka n Uea rinanon te Mesia n te ririki 1914.a Ma e bon eti naba ngkai, bwa ti na tataro bwa e na “roko” te Tautaeka n Uea anne? Eng. Bwa e taekinaki n ana taetae ni burabeti Taniera bwa te Tautaeka n Uea iroun te Mesia are e kaikonakaki n te atibu, e nang kaaitara ma aia tautaeka aomata are e kaikonakaki n te boua ae abwabwaki. E na roko te atibu anne ao e na orea te boua are abwabwaki ao e na kamaea ni karikia ni bwauta. E taku ana taetae ni burabeti Taniera: “E na aki katukaki tauan taekana nakon te botanaomata teuana, ma e na ururu ma ni kamaunai uea akanne ni kabane, ao e na tei matoa n aki toki.”​—Taniera 2:44.

10. Bukin tera ngkai ti baabareka rokon ana Tautaeka n Uea te Atua?

¹⁰ A ingainga nanora ni kan nora ana Tautaeka n Uea te Atua ni kamauna ana waaki Tatan ae buakaka ae ngkai, kioina ngkai karaoan aei e nanona katabuan aran te Atua ae Iehova ao kamaunaaia taani karitei nakon ana tautaeka te Atua. Ti kakorakoraira n tataro ni kangai: “E na roko ueam,” ao ti taekina ae kangai ma te abotoro Ioane: “Amen! Nakomai, te Uea ae Iesu!” (Te Kaotioti 22:20, BK) Eng, e bia roko Iesu ni katabua aran te Atua ae Iehova ao ni kakoauaa naba riain Mwaakana n tautaeka, n te aro are a nang koro iai bukin ana taeka te tia areru aika kangai: “Ba a aonga n ataiko, ae IEHOVA aram, ba bon ti Ngkoe Teuare Moan te Rietata i aonaba ni bane.”​—Taian Areru 83:18.

“E na Tauaki Am Taeka”

11, 12. (a) Tera ae ti bubutii ibukina ngkana ti tataro bwa e na tauaki ana taeka te Atua, “i aonaba, n ai aron tauana i karawa”? (b) Tera riki ae nanonaki n ara tataro are, e na tauaki ana taeka Iehova?

¹¹ Imwina e a manga reireinia taan rimwina Iesu bwa a na tataro ni kangai: “E na tauaki am taeka i aonaba, n ai aron tauana i karawa.” (Mataio 6:10) A riki bwaai ni kabane kioina ngkai bon nanon Iehova bwa a na riki. A takarua ni kangai anera aika korakora: “Ko riai n anganaki te neboaki ma te karineaki ma te mwaka: ba Ko karaoi bwaai ni kabane, ao bon iai baikai i bukin nanom, ao a karaoaki iai.” (Te Kaotioti 4:11) Iai ana kaantaninga Iehova ibukin “bwaini karawa ma bwain aonaba.” (I-Ebeto 1:8-10) Ni koauana, ngkana ti tataro bwa e na tauaki ana taeka te Atua i aonnaba, ao ti butiia iai te Atua bwa e na kakoroa bukin ana kaantaninga. I rarikin anne, ti kaotia naba iai bwa a ingainga nanora ni kan nora kakoroan nanon te Atua ni kabutaa te iuniweeti.

¹² Man ara tataro aei, ti kaotiotia iai bwa ti kani kaboraoa maiura ma nanon Iehova. E taku Iesu: “Kanau te tou mwin ana taeka Teuare kanakomaiai, ao te katia ana makuri.” (Ioane 4:34) N aron Iesu, ti kukurei ni karaoa nanon te Atua ngkai ngaira Kristian aika ti a tia ni katabui maiura. E kairira tangiran Iehova ma Natina bwa ti na “irira nanon te Atua, ao tiaki nanon taiani kaibabaru n aomata.” (1 Betero 4:1, 2, BK; 2 I-Korinto 5:14, 15) Ti kekeiaki ni kararoai mwakuri aika ti atai bwa a kauntabaa nanon Iehova. (1 I-Tetaronike 4:3-5) Ngkana ti kamanenai raoi ara tai ibukin te wareware ao te ukeuke n te Baibara, ao ti na bon “ata ae tangiraki iroun te Uea ba e na karaoaki,” are e nanonaki iai arora ni mwakuri korakora ni buoka tataekinan “euangkerion uean te Atua.”​—I-Ebeto 5:15-17; Mataio 24:14.

Ana Taeka Iehova i Karawa

13. E a kanga ni kaman tauaki ana taeka te Atua imwain rikin ana karitei Tatan?

¹³ E a kaman tauaki ana taeka Iehova i karawa imwain karitein te anera temanna ike e a riki iai bwa Tatan. E kaotaki n te boki ae Taeka N Rabakau taekan ana moan Nati te Atua, bwa iai irouna te wanawana ae bati. E kaotaki naba iai bwa i nanon te tai ae abwabwaki ae e aki kona ni warekaki mwaitina, ao Natin te Atua ae ana rikitemanna, bon ana ‘bwai ni kukurei ngaia n te bong ae koraki,’ ae e kukurei ni karaoa nanon Tamana. Rimwi riki, ao e a riki bwa ana “tia makuri ae rabakau” Iehova, ni kariki bwaai ni kabane ake “bwaini karawa ma bwain aonaba, ake a noraki ma ake a aki noraki.” (Taeka N Rabakau 8:22-31; I-Korote 1:15-17) E kabongana Iesu Iehova bwa ana Taeka, ke ana tia Taetae.​—Ioane 1:1-3, BK.

14. Tera ae ti kona n reiakinna man Taian Areru 103 ibukin aroia anera ni kakoroan nanon ana taeka Iehova i karawa?

¹⁴ E kaotia te tia areru bwa e mimitong riain Iehova n tautaeka i aoni bwaai ni kabane ao a kakauongo anera aika mwaiti kurikuri nakon ana taeka ni kairiri ao ana kaetieti. Ti wareka iai ae kangai: “E kateimatoa ana kaintokanuea Iehova i karawa; ao e uea i aoni bwaai ni kabane ueana. Kam na karaoiroa Iehova, ngkami aika ana anera: Ngkami aika kam bati ni korakora, aika kam taua ana taeka, n ongo bwanan ana taeka. Kam na bane ni karaoiroa Iehova, ngkami aika ana taanga; Ngkami aika tabonibaina, aika kam karaoa ae E tangiria. Karaoiroa Iehova, ngkami aika ana makuri ni kabane, n taabo ni kabane aika E uean [ke ae e “tautaekani”].”​—Taian Areru 103:19-22.

15. Tera aron rotakin karaoan nanon ana taeka te Atua i karawa, ngke e a karekea mwaakana n tautaeka Iesu?

¹⁵ E kona n okioki Tatan nako karawa imwin ana karitei n aron are e taekinaki n te boki ae Iobi. (Iobi 1:6-12; 2:1-7) Ma e ngae n anne, ao e taetae ni burabetinaki n te boki ae Te Kaotioti bwa e na bon roko te tai are a nang karenakoaki iai Tatan ma ana taimonio mai karawa. E riki anne, teutana te tai imwin anganakin Iesu Kristo te mwaaka ni kairiri n te Tautaeka n Uea n te ririki 1914. Man te tai anne ni karokoa ngkai, ao ai bon akea riki nneia te koraki ake a karitei i karawa. A a katukaki n te aonnaba. (Te Kaotioti 12:7-12) E na aki manga ongoraeakinaki i karawa te kauntaeka ibukin riain Iehova n tautaeka i aoni bwaai ni kabane, ma ai tii te bwanaa ni karaoiroa “te Tiibutetei,” ae Kristo Iesu, ao te nebonebo ma te aantaeka nakon Iehova. (Te Kaotioti 4:9-11) Eng, e a kakororaoaki nanon Iehova i karawa.

Ana Taeka Iehova i Aonnaba

16. E kanga te tataro ni katoto ni kauntabaa aia reirei Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia, ni kaineti ma aia kaantaninga aomata?

¹⁶ Aaro ake aongkoa Kristian ngaiia, a katinanikua te aonnaba man ana kaantaninga te Atua, n taekinna bwa a bane n nako karawa aomata aika raoiroi. Ma e reireinira Iesu bwa ti na tataro ni kangai: “E na roko ueam. E na tauaki am taeka i aonaba, n ai aron tauana i karawa.” (Mataio 6:10) E kona n taekinaki ae e a tauaki ana taeka Iehova ni boong aikai n te aonnaba ae e taabangaki iai te iowawa, te moti ae ribuaka, te aoraki ao te mate? E tuai tauaki ana taeka Iehova i aon te aba! Mangaia are ti riai ni botumwaaka n tataro bwa e na tauaki ana taeka te Atua i aon te aba, ni kaboraoia ma te berita are e koreaki iroun te abotoro Betero are kangai: “Ti kaantaningai karawa nabangkai [te Tautaeka n Uea rinanon te Mesia ae Kristo] ma aonaba nabangkai, [te botannaomata ae raoiroi] ake e mena iai te raoiroi.”​—2 Betero 3:13.

17. Tera ana kaantaninga Iehova ibukin te aonnaba?

¹⁷ Iai ana kaantaninga Iehova ibukin karikan te aonnaba. E kaira te burabeti are Itaia bwa e na korea ae kangai: “E kangai ana taeka Iehova ae karaoa karawa; bon te Atua Ngaia; ae karika aonaba ma ni karaoia; E kamatoa, e aki matebuaka karaoana i Rouna, E karaoia ba e na maekanaki: Bon Iehova Ngai; ao akea naba temanna.” (Itaia 45:18) E kamaekaia te moan taanga te Atua n te oo-n-aroka ae baretaiti ao e angania te kaetieti ae kangai: “Kam na bati ni kariki, ao kam na kabatiaingkami, ao kaona aonaba ao kataea ana kai.” (Karikani Bwaai 1:27, 28; 2:15) E teretere raoi bwa ana kaantaninga te tia Karikiriki, e na bon maekanaki te aba irouia aomata aika kororaoi aika a kukurei n aantaeka nakon ana tautaeka Iehova ao a na maeka n aki toki, i aon te Baretaiti are e beritanaki iroun Kristo.​—Taian Areru 37:11, 29; Ruka 23:43.

18, 19. (a) Tera ae e riai ni karaoaki moa imwain kakororaoan nanon te Atua i aon te aba? (b) Baikara riki kanoan ana tataro ni katoto Iesu aika a na rinanoaki n te kaongora are imwina?

¹⁸ E aki kona ni kakoroaki bukin ana kaantaninga Iehova ni kaineti ma te aonnaba, kioina ngkai e bon tabe naba ni kaainaki irouia mwaane ao aine aika karitei nakon ana tautaeka Iehova. E na kabonganaia taanga n anera te Atua aika korakora i aan ana kairiri Kristo, n ‘tiringia iai akana urua aon te aba.’ A nang kamaunaki n aki toki ana waaki nako Tatan aika buakaka i aon te aonnaba ngkai, ma Aaro aika kewe, waaki n tautaeka aika bubuaka, waaki ni bitineti aika mwangainrang ma ni babakanikawai, ao te taanga ni buaka ae urubwai. (Te Kaotioti 11:18; 18:21; 19:1, 2, 11-18) E nang kakoauaki riain Iehova n tautaeka ao e na katabuaki arana. Ti tataro ibukin baikai ni kabane ngkana ti kangai: “Tamara are i karawa, E na tabuaki aram. E na roko ueam. E na tauaki am taeka i aonaba, n ai aron tauana i karawa.”​—Mataio 6:9, 10.

¹⁹ Ma e ngae n anne, e kaotia nakoira Iesu n te tataro ni katoto aei, bwa ti boni kona naba n tataro ibukin bwaai aika ti kainnanoi. A na rinanoaki taekan baikai aika kanoan ana kaetieti ibukin te tataro, n te kaongora are imwina.

[Kabwarabwara ae nano]

Te Kauring

• Bukin tera bwa e riai ibukira bwa ti na wetea Iehova bwa “Tamara”?

• Bukin tera ngkai e rangi ni kakawaki bwa ti na tataro ibukin katabuan aran te Atua ae Iehova?

• E aera ngkai ti tataro bwa e na roko ana Tautaeka n Uea te Atua?

• Tera ae e nanonaki ngkana ti tataro bwa e na tauaki ana taeka te Atua i aonnaba n ai aron tauana i karawa?

[Taamnei n iteraniba 15]

E rangi ni kaokoro ana tataro Iesu ma aia tataro Baritaio aika aongkoa a rangi n tabu

[Taamnei n iteraniba 16]

A tataro Kristian bwa e na roko ana Tautaeka n Uea te Atua, e na tabuaki arana, ao e na tauaki ana taeka