Bon Iai Ngkai Ana Tautaeka N Uea Te Atua

“E na kanga ni kona n reke te boo-n-nano i marenaia aaba aika rangi ni mwaiti aika kakaokoro nako kateiia ao rikirakeia? E a tia n taekinaki bwa a na katiteuanaki botannaomata ni kabane tii ngkana e roko te buaka man te buraneti riki teuana.”​—Nutibeebwan Aotiteria ae The Age.

TE BUAKA man te buraneti riki teuana? E ngae ngkai ti aki ataia bwa tao e na reke te katiteuanaki irouia botannaomata ni kabane, ke e na aki man te buaka anne, ma e taetae ni burabetinaki n te Baibara bwa iai te kabuanibwai ae e a kaan rokona ngkai, are e nang katiteuanaia botannaomata n te aonnaba nako iai. Ao e na roko te kabuanibwai anne mairouia te koraki aika roko mai tinanikun te buraneti aei.

E a kaman taetae ni burabeti Uean Iteraera are Tawita bwa e na riki aei n te aonnaba. E korea ae kangai i aan kairana iroun te taamnei ae raoiroi: “A teirake uean aon te aba, ao a kaboi nanoia tan tautaeka n eka nako Iawe ma ana uea ae e kabiraki: Ti na kaki aia baire mai aora, ti na birinako mai aan aia moti!” (Taian Areru 2:2, 3, BK; Mwakuri 4:25, 26) Noria bwa a nang bane ni kaboi nanoia taan tautaeka n te aonnaba ao a nang teirake n eka nako Iehova are te tia Karika te iuniweeti ma teuae kabiraki ma n rineaki irouna bwa te Uea, ae Iesu Kristo. E na kanga n riki aei?

Ni kaineti ma warekan te tai n te Baibara ao kakoroan bukin taetae ni burabeti, e a moan tei ana Tautaeka n Uea te Atua i karawa n te ririki ae 1914 ao e Uea iai Iesu Kristo.a Ao n te tai anne, ai tii tetikina aia iango botannaomata ni kabane n te aonnaba. A aki aantaeka i aan mwaakan ana Tautaeka n Uea te Atua are e a tibwa tei, ma a tabe riki ma waakinan te kabokorakora n te Buaka ae Korakora ke te Moani Buaka are Kabuta te Aonnaba.

Tera ana iango Iehova ae te Atua ni kaineti ma aroia taan tautaeka aikai? “E ngareakinia ma ni kakanikoia Iawe ae e tekateka i karawa. E kakamakuia ni bonon nanona ao e kaekaia ma te un.” Imwin anne, ao Iehova e na tuanga Natina are kabiraki ae te Uea n te Tautaeka n Uea ni kangai: “Butiai, ao N na anganiko botanaomata ba tibangam, N na anganiko aonaba ni kabanea ba abam. Ko na oroia n te eko te biti; ko na ibeiia n ai aron te mangko te tano.”​—Taian Areru 2:4, 5, 8, 9, BK.

N rokon Aremaketon ao e na katiaki iai kamaunanakoaia natannaomata aika karitei, n te oko ae te biti. E kabwarabwaraki ni kabanean bokin te Baibara ae Te Kaotioti te tai ane kakawaki anne bwa “te buaka n te bong are kakanato are ana bongi te Atua, ae Moan te Mwaka,” ike a ikotaki iai “uean aonaba ni bane.” (Te Kaotioti 16:14, 16) I aan aia kairiri taimonio, a na katiteuanaki botannaomata ni kabane i aon te aba nakon te kaantaninga ae tii tetikina are a na buakana te Atua ae Moan te Mwaaka.

E na waekoa n roko te tai are a nang kaboi nanoia iai botannaomata n eka nako riain te Atua n tautaeka i aon bwaai ni kabane. E kabitaraa bwa akea te kakabwaia nakoiia man aroia ni “kabo nanoia.” N onean mwin anne, e a riki aia mwakuri bwa te bwai ni katauraoi imwain rokon te rau ibukiia botannaomata ni kabane, are e a kaman kariariaki. Ni kanga? N te kaitira ni bo-ni-buaka anne ao “e na ururu ma ni kamaunai uea [n te aonnaba] akanne ni kabane [ana Tautaeka n Uea te Atua], ao e na tei matoa n aki toki.” (Taniera 2:44) Te Tautaeka are e na karokoa te rau n te aonnaba are a tangiria aomata, bon ana Tautaeka n Uea te Atua, ao tiaki aia botaki aomata.

Te Mataniwi n Tararua n Ana Tautaeka n Uea te Atua

Te Tautaeka anne bon te Tautaeka n Uea are a aki toki n tataroia aomata aika raoiroi ni kangai: “Ke e roko Ueam, ke e iraki nanom i aon te aba n ai arona i karawa.” (Mataio 6:10, BK) Ana Tautaeka n Uea te Atua, bon tiaki tii te iango ae mena i nanon te aomata, ma bon te tautaeka ni koaua ae e a tia ni karaoi mwakuri aika kamimi ni moa man katabuana i karawa n 1914. Ti na rinanon ngkai bwaai tabeua aika kakawaki ake a kakoauaa bwa e a tia n tei ana Tautaeka n Uea te Atua ao e mwakuri korakora ni boong aikai.

Te moani bwai, iai ana botaki n tararua ae mwaaka ma ni mwaatai ni babaire, ae kairaki iroun Iesu Kristo are e a tia ni kaueaki. E rineaki bwa Mataniwin te ekaretia ni Kristian Iesu Kristo n te 33 C.E., iroun Iehova ae te Atua. (I-Ebeto 1:22) E a tia ni karaoa mwiokoana ni kairiri anne ni kaotiotan rabakauna n tararua, ni moa man te tai anne ni karokoa ngkai. N te katoto, ngke e roko te rongo ae korakora i aon Iutaia n te moan tienture, e waekoa te ekaretia ni Kristian ni buokiia kaain ana ekaretia ake a rotaki buaka iai ngkekei naba. E baireaki te waaki ibukin te ibuobuoki, ao a kanakoaki Tauro ma Barenaba mai Antioka ma bwaai n ibuobuoki.​—Mwakuri 11:27-​30.

Ti kona ni kaantaningai mwakuri n ibuobuoki aika bati riki mairoun Iesu Kristo, ibukina bwa e a tia n tei ngkai ana Tautaeka n Uea te Atua, ao e a tabe ni waakina ana mwakuri. Ngkana a roko kabuanibwai, mwaeiein aaba, roongo, ieka, angibuaka, ke uraraken te warekeno, e ienikuri aia ekaretia ni Kristian Ana tia Kakoaua Iehova ni buokiia kaain te onimaki ao tabeman riki n taabo nako ake a rotaki n te kangaanga. N te katoto, n rokon te mwaeiei ae korakora i El Salvador i nanon Tianuare ao Beberuare 2001, a baireaki mwakuri n ibuobuoki ni mwakoron nako te tabo anne, ao a roko n ibuobuoki iai kaain Ana tia Kakoaua Iehova mai Kanata, Guatemala, ao te United States. E raka i aon 500 auti ni maeka n ikotaki naba ma Taabo n Taromauri aika tenua ake a waekoa ni kateaki i nanon te tai ae uarereke.

Te Botannaomata ae Mena i aan Ana Tautaeka n Uea te Atua

E a tia ni bobotiia ao ni baireia ana botannaomata man aaba nako n te aonnaba, ana Tautaeka n Uea te Atua i karawa, ni moa man te tai are e tei iai n 1914. Aio kakoroan bukin te taetae ni burabeti ae kamimi, ae e koreaki iroun Itaia ae kangai: “Ni boong aika kaitira ao e na kateimatoaki maungani maneaban Iehova [ae taromauriana ae koaua ae karietataaki] i aon taubukini maunga, . . . ao a na bane n ranga botanaomata nako nanona.” E nanonaki n te taetae ni burabeti aei, bwa a na ararakea te maunga anne “natanaomata aika bati” ao a na kukurei ni butimwaea ana kaetieti Iehova ma ana tua nako.​—Itaia 2:2, 3.

E a tia te mwakuri aei ni katea te botaki ae kakawaki riki ibukin taai aikai, ae te botaki n itaritari ae katobibia te aonnaba, ae kaainaki irouia Kristian aika 6,000,000 mwaitiia aika mena n aaba aika e raka i aon 230. A aki toki ni miiroaroa taani mataku n aia bwabwaro Ana tia Kakoaua Iehova ibukiia aaba aika kakaokoro, n noran te rau, te tangira, ao te katiteuanaki i buakoia aomata aika rangi ni mwaiti kurikuri iai, ao akea te kairiribai i marenaia e ngae ngke a kakaokoro aia reeti, aia katei, ao aia taetae-ni-kawai. (Mwakuri 10:34, 35) Tiaki te koaua ngkanne bwa te tautaeka are e kona ni katiteuanaia bubua ma bubua reeti n aomata ni maeka ma te rau ao te mweeraoi, bon te tautaeka ae e mwamwakuri raoi ma n tei n nene, are nanona bwa boni ngaia te tautaeka ni koaua?

Ana Tautaeka n Uea te Atua ao Ana Waaki n Anga Reirei

Ni katoai Tautaeka nako, ao iai ana kaetieti ake a na riai n iraki nanoia irouia ana botannaomata, n ikotaki naba ma aomata ake a kani mena i aana. N aron anne naba, iai kaetieti ibukin ana Tautaeka n Uea te Atua are a na riai n iraki nanoia irouia aomata ni kabane ake a kani mena i aana. Ma, bon te mwakuri ae rangi ni bubura karaoan te kairiri nakoia aomata aika mwaiti aika rangi ni kakaokoro aroaroia bwa a na iri nanon kaetieti aikai. Aio ngkanne, te bwai riki teuana ae kakoauaa bwa ana Tautaeka n Uea te Atua bon te tautaeka ni koaua. Are nanonaki iai ana waaki n anga reirei ae uaana ao ae ringa nanoia aomata, n te aro are e kona iai ni bita aia iango ao tiaki tii anne ma nanoia naba.

E kanga ana Tautaeka n Uea te Atua ni kakororaoa te mwakuri ae kangaanga aei? Boni man katotongan aroia abotoro ngkoa n tataekina te rongorongo “n auti nako,” ao n reireinia aomata n tatabemania nako ana Taeka te Atua. (Mwakuri 5:42; 20:20) Tera aron nakoraoin te angareirei aei? E korea ana rongorongo te mitinare n te Aro ni Katorika ae Jacques Johnson, n te nutibeeba teuana ae otinako ni katoa wiki i Kanata, ni kaineti ma arona ngke e kakorakoraa n anaa nanon te aine temanna bwa e na aki reirei ma Ana tia Kakoaua Iehova. E taku: “E minotaki au iango ao I a ataia bwa I a tia n reketaati n te buaka ae N na konaki iai. I a moanna ngkanne n ataia bwa i nanon namwakaina tabeua aika nako, ao a a tia aine aikai [aika kaain Ana tia Kakoaua Iehova] ni karekea aia itoman ae kaan ao man uaana ma te aine aei ae iai natina ao ae e aki bati ni kikitana mwengana. E reke reitakia ae kaan ma neiei rinanon karaoan mwakuri n ibuobuoki nakoina, karekean aia iraorao ma ngaia, ao ni moanakin aia reitaki n te aro ae manena. E waekoa n riki neiei bwa kaain aia Aro ae kakaonimaki, ao ai bon akea te bwai ae I kona ni karaoia n totokoa rikin aei.” E ringaki nanon kaain te Katorika ngkoa aei, n te rongorongo man te Baibara are e reiakinaki iai irouia Ana tia Kakoaua Iehova, ao n aroaroia ni Kristian naba. Ai bon tii te arona naba ma ringan nanoia aomata aika mirion ma mirion mwaitiia ni katobibia te aonnaba.

Te waaki n anga reirei mairoun te Tautaeka n Uea aei, e boto i aon te Baibara ao e boutokai koaua ao kaetieti ni kaineti ma te aroaro ni maiu ae riai. E reireinia aomata bwa a na itangitangiri ao n ikarinerine, e ngae ngke a kakaokoro aroaroia nako. (Ioane 13:34, 35) E buokia naba aomata bwa a na butimwaea te kaungaunga ae kangai: “Tai katotonga aron aon te aba: ma kam na onikaki n onean nanomi, ba kam na riki n ata Nanon te Atua, are raoiroi, are kakukurei, are koro-raoi.” (I-Rom 12:2) A a tia ni kitan aroni maiuia ake rimoa aomata aika mirion ma mirion mwaitiia ngkai, ao a kukurei bwa a na iri nanon tuua ao kaetieti aika kaineti ma te Tautaeka n Uea. A a tia aomata aikai ni kunea te rau ao te kukurei ni boong aikai ao ai uana naba ma te kaantaninga ae kakimwareirei ibukin taai aika a na roko.​—I-Korote 3:9-​11.

Te maekatin ae Te Taua-n-Tantani, boni ngaia te bwai n ibuobuoki ae rianako tamaroana ibukin karekean te katiteuanaki ni katobibia te aonnaba. Rinanon te mwakuri n raitaeka ae baireaki raoi ao bwaai ni mwakuri aika a buoka te boreeti n taetae aika mwaiti, a boretiaki iai reirei aika kakawaki n Te Taua-n-Tantani n taetae aika 135 mwaitiia n tii teuana te tai. N te aro aei 95 tabun te katebubua mai buakoia taani warekia ni katobibia te aonnaba, a kona n reiakina te reirei mai iai ni bon oin aia taetae n te tai ae tii teuana.

E korei taekan taiani waaki ni mitinare aika rine riki i tinanikun ana Aro, temanna te tia koro-rongorongo man te Mormon. E taekinna naba bwa Te Taua-n-Tantani ao te Awake!, aika boretiaki irouia Ana tia Kakoaua Iehova, boni booki aika kabanea n tamaroa ibukin tataekinan te euangkerio. E taku: “Akea ae e kona ni kabuakakaa Te Taua-n-Tantani ke te Awake!, n taku bwa a boutokaa te aki-bwerengaki. Ni kaitaraa anne, a boni kamarurunga te iango n te aro ae e tuai man noraki irou ni kaineti ma booki aika boretiaki man Aaro ake tabeua. E kaunga te nano Te Taua-n-Tantani ao te Awake! bwa a boto i aoni karaki aika a koaua, a ukeraki raoi, ao a kaineti ma bwaai aika a aki toki ngkai n riiriki n te aonnaba.”

A rangi ni bati bwaai ni kakoaua aika a kaotia bwa ana Tautaeka n Uea te Atua bon te tautaeka ni koaua ae tabe ni waakina ana mwakuri ngkai. A kukurei ao a kakorakoraia Ana tia Kakoaua Iehova n tibwaa nako “euangkerion uean te Atua” nakoia kaain rarikiia, bwa a aonga n riki naba bwa taani mena i aan te Tautaeka n Uea aei. (Mataio 24:14) E riingaki nanom n te kaantaninga aei? A kona n reke iroum kakabwaia aika reke man te iraorao ma te koraki ake a a tia n reireiaki iai ao ni kakorakoraia ni maiuakina ana kaetieti te Tautaeka n Uea. Ma ae kakawaki riki, e na kona n reke iroum te kaantaninga ibukin te maiu i aan ana kairiri te Tautaeka n Uea n te aonnaba ae boou are e beritanaki, ike e “mena iai te raoiroi.”​—2 Betero 3:13.

[Kabwarabwara ae nano]

[Taamnei n iteraniba 5]

A kamangaoaki natannaomata n te ririki 1914 n te buaka ae kabutaa te aonnaba

[Taamnei n iteraniba 6]

Te waaki n ibuobuoki n anganano, bon te mwakuri ae kakoauaa te tangira ni Kristian

[Taamnei n iteraniba 7]

A kakabwaiaki Ana tia Kakoaua Iehova ni katobibia te aonnaba ibukin te kaetieti n reirei ae tii te tetikina