“Kam Na I Tangitangiri”

“Kam na i tangitangiri n aia i tangitangiri taari.”​—I-ROM 12:10.

1, 2. Tera aron kakukurein te iraorao ma taari are e a tia n riki nakon te mitinare temanna ao te abotoro Bauro?

I NANON ana tai ni mitinare Don n te aono n Atia i nanon 43 te ririki, e a rangi ni kinaaki iai ibukin arona ni mwamwannanoia aomata ake e beku ibukiia. N ana tai ni weneakina aorakina Don are e a boni mate iai, ao a bon roko tabeman mai buakoia aomata ake e a tia ngkoa n reirei ma ngaiia n te Baibara, aika mwananga n te raroa ae ngaa ma ngaa te kiromita ibukin norana, ao a taetae ni Korea ni kangai, “Kamsahamnida, kamsahamnida!” ae nanona, “Ko rabwa, Ko rabwa!” A a bon tia n riingaki nanoia te koraki aei n aron ana itangitangiri Don.

² Tiaki tii Don ni kaotiota te banna ni katoto aei. N te moan tienture, e kaotiota te tangira ae korakora te abotoro Bauro nakoia te koraki ake e beku ibukiia ao e kakeaa bongan oin nanona. E ngae ngke e rangi n ninikoria Bauro ibukin ana onimaki, ma e bon akoia naba aomata ao ni mwannanoia, “n ai aron te tia toba ngkana e akoiia natina.” E korea ae kangai teuaei nakon te ekaretia are i Tetaronike: “Ngkai a bati tangirami i roura, ao ti aki kan anganingkami ti ana euangkerio te Atua, ma ti kan anganingkami naba maiura, ngkai kam a riki ni bati n tangiraki i roura.” (1 I-Tetaronike 2:7, 8) Rimwi riki, ngke e a tuangia taari i Ebeto Bauro bwa a nang aki manga noria, “a bati tangia ni kabaneia, ao a bwakara roroani Bauro ni kaboria ma ngaia.” (Mwakuri 20:25, 37) E teretere raoi bwa aron ana iraorao Bauro ma tarina aikai, e a rangi ni korakora riki nakon tii te reitaki ma aomata aika titeboo aia koaua ma ngaia. Iai te itangitangiri i marenaia.

Te Itangitangiri ao te Tangira

3. A kanga n irekereke taeka aika kabonganaki n te Baibara ibukin itangitangiri, ma te taeka ae tangira?

³ N te Baibara, ao a bane n irekereke taeka aika itangitangiri, atataiaomata, ao nanoanga, ma te aroaro ni Kristian ae te kabanea ni kakawaki, ae te tangira. (1 I-Tetaronike 2:8; 2 Betero 1:7) A bane n ibuobuoki aroaro mairoun te Atua aikai ni kariki bwaai aika rangi n tamaroa n aron raneanean te taiman ae tikiraoi. A karekea naba te itoman ae kaan riki i marenaia Kristian aroaro aikai, ao tiaki tii aei, ma bon i marenaia naba ma Tamaia are i karawa. Mangaia are e kaumakia raona n onimaki te abotoro Bauro ni kangai: “Tai mamana te aba n i tangitangiri. . . . Kam na i tangitangiri n aia i tangitangiri taari.”​—I-Rom 12:9, 10.

4. Tera nanon te taeka ae “itangitangiri”?

⁴ Bon uoua nanon te taeka n Erene are e kabongana Bauro ibukin te taeka ae “itangitangiri,” bwa e nanonaki iai te iraorao ao te iakoakoi. N aron ae kabwarabwaraki iroun te tia reiakina te Baibara, e nanonaki iai ae a riai Kristian ni “kinaaki n aroaroia ni kakaonimaki i marenaia n ai aron te utu ae iai te itangitangiri, te itoman ae kaan, ao te uaia n ibuobuoki i marenaia kaaina.” Ko namakina aron aei nakoia tarim ma mwaanem ni Kristian? E riai ni bati te tangira i nanon te ekaretia ni Kristian, ao e riai ni bwainaki te iraorao ae kaan irouia kaaina. (I-Karatia 6:10) Mangaia are e rairaki I-Rom 12:10 ni kangai: “Kam na i tangitangiri n aia i tangitangiri taari.” Ao n te Baibara ni Katorika e kangai: “Kam na itangitangiri ma ni iakoakoi n ai aroia taari.” Eng, a itangitangiri Kristian tiaki tii ibukina ngkai e bon riai karaoana ke tao boni mwiokoaia. Ti riai ni karekea iroura “tangiraia taari ae e aki mamanaki te aba iai” ao ni ‘kakorakoraira n i tangitangiri n te nano ae itiaki.’​—1 Betero 1:22.

“Reireiaki Iroun te Atua ba Kam na Itangitangiri”

5, 6. (a) E kanga ni kabonganai bwabwaro Iehova bwa ana tai n reireinia ana aomata ibukin te itangitangiri ni Kristian? (b) E na kanga n rikirake te itoman ae kaan i marenaia taari i nanon te tai ae maan?

⁵ E ngae ngke e a “koerikaki aia tangira aomata aika bati” n te aonnaba aei, ma e bon tabe naba n reireinia ana aomata Iehova ni boong aikai bwa a na “i tangitangiri.” (Mataio 24:12, BK; 1 I-Tetaronike 4:9) A karekea te tai ae tamaroa ibukin te angareirei aei, bwabwaro ibukiia aaba aika kakaokoro ibukia Ana tia Kakoaua Iehova. Ni bwabwaro aikai, e a reke iai aia tai taari ake e kawaraki abaia, ni kaitiboo ma tariia ake a roko man aaba aika raroa nako, ao a mwaiti naba iai aika kairuwaeia ni mwengaia. A kaea te bwabwaro teuana ae e a tibwa tia ni karaoaki, tabeman man aaba ake a aki taneiai kaaina ni kaotiotii aron aia namakin nakoia aomata. E taku temanna te Kristian are e buoka karekean nneia bwaroko aikai: “Ni moan rokoia te koraki aikai, ao a bon rangi ni maaku ao ni maamaa. Ma onobong imwina, ngke a kaboo bwaroko aikai ma taani kairuwaeia, a bane n irabwati ma n tang. A a tia ni mwaneaki raoi n te tangira ni Kristian, are a na bon aki kona ni mwaninga taekana.” Kaotiotan te akoi nakoia tarira, n aki ongeia bwa tao tera rikiaia e kona ni karekea te bwai ae te kabanea n tamaroa iroura ma ara iruwa.​—I-Rom 12:13.

⁶ A rangi ni kakukurei rongorongo man bwabwaro aikai, ma e a kakukurei riki te itoman ae kaan ae rikirake i marenaia Kristian ngkana a uaia n toro iroun Iehova n te tai ae maan. Ngkana ti a kinaia raoi tarira, ti a kona ngkanne n atai riki aroaroia aika anai nano n aron te aki-kewekewe, te onimakinaki, te kakaonimaki, te akoi, te nano n tituaraoi, mutiakinan bwaai, te nanoanga, ao te tangira. (Taian Areru 15:3-5; Taeka N Rabakau 19:22) E taku Mareko, are e a tia ni beku bwa te mitinare i Aberika Mainiku: “E reke te itoman ae kangaanga uruakina man te uaia ni mwakuri ma tarira n te boonnano.”

7. Tera ae ti riai ni karaoia bwa e aonga n reke iroura te itangitangiri ni Kristian i nanon te ekaretia?

⁷ A riai kaain te ekaretia ni kaania riki ma tariia bwa e aonga n reke te aeka n itoman aei i nanon aia ekaretia. E na kakorakoraki riki ara iraorao ma tarira ao mwanera ngkana ti katoa tai n iririi botaki ni Kristian. Ngkana ti roroko n taiani botaki, e reke iai ara tai n ikaungaunga ma tarira imwaina ao imwina, ao ngkana ti anga ara ibuobuoki i nanon botaki aikai, ti kona iai ngkanne ni kekeiaki ni karikirakea “te tangira ma makuri aika raraoi.” (Ebera 10:24, 25) E taekina aroia ana utu rimoa te unimwaane n te ekaretia temanna n te United States ni kangai: “I uringnga bwa ngke I uarereke ao bon au utu tenaan kabanea ni kitana te Tabo n Taromauri n taai nako, bwa a rangi ni kukurei n titiku ibukin te iraorao ao te maroro i aoni bwaai aika kaunganano ma tariia.”

Ko Riai ni Kauka Riki Nanom?

8. (a) Tera are e nanonna Bauro ngke e kaumakiia kaaini Korinto bwa a na kauki riki nanoia? (b) Tera ae ti kona ni karaoia bwa e aonga n rikirake te tangira i nanon te ekaretia?

⁸ Ngkana ti kani kaota te aeka n tangira aei, tao e riai bwa ti na kauki riki nanora. E korea ae kangai te abotoro Bauro nakon te ekaretia i Korinto: “Ti . . . kaoti nanora nakoimi. Akea ribakimi iroura.” E kaumakiia Bauro bwa a na manga kauki riki nanoia n aia kaeka nakon aei. (2 I-Korinto 6:11-13, BK) Ko kona ni kauka riki nanom n am tangira? Ko aki riai n tataningaia aomata bwa a na moani karaoia nakoim. E kairekerekea kainnanoan te itangitangiri Bauro n ana reta nakoia kaain Rom ma ana reirei ni kangai: “Kam na biri rimoa n i karinerine.” (I-Rom 12:10) Ko kona ni kaota karineaia aomata ngkana ko biririmoa ni kamauriia n taai ni bobotaki. Ko kona naba ni kaoiia bwa ko na mwakuri ma ngaiia n te mwakuri ni minita ke ni katauraoi reirei ibukin te botaki ma ngaiia. Ni karaoan aei, e a uki iai te kawai ibukin karikirakean te itangitangiri.

9. Baikara aaro tabeua aika a a tia ni karaoi aomata tabeman n te aro are a kaaniaki riki iai ma raoia ni Kristian? (Taekin katoto n am tabo.)

⁹ A kona utu ao kaain te ekaretia nako ni kauki riki nanoia ngkana a mamaroro n ana auti temanna ma temanna, tao ni kaai n amwarake, ke ni kaai ni kakibotuia n aaro aika raraoi. (Ruka 10:42; 14:12-​14) N tabetai, e bairei bikiniki ni kurubu aika uarereke Hakop. E taku teuaei: “A iri iai ataei, kaara ao ai uana naba ma kaaro aika akea buuia. A bane n okiri mwengaia ma te kukurei ao a namakinna bwa e a reke aia itoman ae kaan ma tariia n te onimaki.” Ti riai ni kekeiaki bwa ti na aki tii riki bwa kaain te onimaki ma ti na riki naba bwa raao ni koaua.​—3 Ioane 14.

10. Tera ae ti kona ni karaoia ngkana iai te kangaanga ma tarira ao mwanera?

¹⁰ N taai tabetai, e kona ni karekea te kangaanga ibukin karikirakean te iraorao ao te itangitangiri te aki-kororaoi. Tera ae ti kona ni karaoia? Te moanibwai, ti kona n tataro ibukin te nakoraoi i marenara ma tarira. Bon nanon te Atua bwa a na bwaina te iraorao i marenaia ana toro, ao e na boni kaekai tataro aika nako man te nano. (1 Ioane 4:20, 21; 5:14, 15) Ti riai naba ni kaboraoa aroarora ma ara tataro. Ric, are te mataniwi ae mwamwananga i Aberika Mainiku, e uringa te tari te mwaane temanna ae kabononano aroarona ao e kangaanga karekean nakoraoina ma ngaia. E taku: “N onean mwin are N na kararoaai ma te tari aei, I kakorakorai bwa N na ataa raoi moa anuana. N tokina, I a kunea bwa ngaia e kaikawaaki iroun tamana ae rangi ni matoatoa ana kaetieti. Ngke I a ota raoi n aron teuaei ni kakorakoraa n tokanikai i aon anuana ae reke ibukin kaikawaana aei ao bitaki aika bati ake e a tia ni karaoi iai, e a anaaki ngkanne nanou irouna. Ti a riki bwa raao ni koaua.”​—1 Betero 4:8.

Kaotiota Nanom Nakoia Aomata!

11. (a) Tera ae kainnanoaki ibukin karikirakean te tangira n te ekaretia? (b) E aera ngkai e kona n aki raoiroi ibukin ara onimaki te kabuingoingo?

¹¹ A mwaiti aomata ni boong aikai, aika a tuai karikirakea te iraorao ae kaan ma aomata tabeman i nanoni maiuiia. Ai kananokawaki ra! E aki riai n riki aei n te ekaretia ni Kristian. E aki nanonaki n te itangitangiri ni koaua irouia taari bwa tii te maroro ae iai te karinerine iai ao ataakin te katei; ao tiaki te aro ni karakaraka ae e botakaruaki naba nakoia tabeman. Ma ti riai ni kukurei ni kaotiotii nanora ni koaua nakoia raora, n aron are e karaoia Bauro nakoia kaaini Korinto, ao ni kaotia naba nakoia raora n onimaki bwa ti bon tabeakin riki marurungiia. E ngae ngke a aki bane ni boibuako ke ni kabwararia aomata nako, ma e boni kona naba n aki raoiroi ibukira te kabuingoingo. E kauring te Baibara ni kangai: “Ane raure ma aomata ao e ukoukora ae tangiraki i rouna, ao e un nakon te rabakau ni kabanea.”​—Taeka N Rabakau 18:1.

12. Bukin tera bwa e kainnanoaki te uaia ni maroro ae raoiroi ibukin te iraorao ae kaan i nanon te ekaretia?

¹² Kaotan raoi nanora ni koaua n te uaia ni maroro, boni ngaia raoi aan te iraorao ni koaua. (Ioane 15:15) Ti bane ni kainnanoia raoraora aika kakaonimaki ake ti na kona ni kaotii raoi ara iango aika raba ao ara namakin nakoia. Irarikin anne, ngkana ti a kinaira raoi n tatabemanira nako, e a bebete riki iai ngkanne buokan kainnanon temanna ma temanna. Ngkana ti mutiakini riki nanoia raora, ti a karikirakea iai te itangitangiri, ao n nora naba koauan ana taeka Iesu ae kangai: “E kakabaia [“kakukurei,” NW] riki te anga nakon te anganaki.”​—Mwakuri 20:35; I-Biribi 2:1-4.

13. Tera ae ti kona ni karaoia ibukin kaotiotan ara tangira ni koaua nakoia tarira?

¹³ Ti riai ni kaotiota ara tangira bwa e aonga n iai manenana. (Taeka N Rabakau 27:5) Ngkana e nako mai nanora ara tangira, e bae ngkanne ni kaotaki n tein ubura, ao e kona n ringaki iai nanoia tabeman ao ni manga kaotiota naba te tangira. E taekina ae kangai te tia rabakau: “E kakukureia te nano ootani maata.” (Taeka N Rabakau 15:30) A karikirakea te itangitangiri mwakuri aika a kaota te akoi nakoia tabeman. E ngae ngkai akea ae kona ni kaboa te itangitangiri ni koaua, ma e bon rangi ni manena te bwaintangira ae nako man te nano. A kona ni kaotiota te tangira ae nako man te nano ni koaua korean taeka n iraorao n te moti ni beeba, te reta, ao te “te taeka ae atongaki n te tai ae riai.” (Taeka N Rabakau 25:11; 27:9) Ngkana e a tia n reke te iraorao ae kaan ma tabeman, ti a riai ngkanne ni kateimatoaa rinanon kaotiotan te akoi ma te tangira. Ti rangi ni kani boutokaia raoraora n taai riki ake a rangi ni kainnanoa iai te ibuobuoki. E taku te Baibara: “E tangira te aomata raona n te bong ae koraki, ao e bungiaki te tari ba katokani kain tarina.”​—Taeka N Rabakau 17:17.

14. Tera ae ti kona ni karaoia ngkana e taraa n aki kan rena ma ngaira te aomata temanna?

¹⁴ Ni koauana, ti aki kona ni kaantaningaia bwa ti na iraorao n te aro ae kaan ma tarira ni kabane n te ekaretia. Bon iai aika ti na bon namakinna bwa ti kaan riki nakoia mai buakoia kaain te ekaretia. Mangaia are ngkana ko nora temanna bwa e aki rangi n rena ma ngkoe n aron ae ko kaantaningaia, tai waekoa n iangoia bwa iai am kangaanga ke ana kangaanga te aomata anne. Ao tai kataia naba n imanonoa te aomata anne bwa kam na iraorao n te aro ae kaan. Ngkana ko iraorao ma ngaia tii teutana te tai moa n aron are e na kariaia te aomata anne, tao e na kona n reke am iraorao ae kaan ma ngaia n taai aika a na roko.

“I Kakatonga i Roum”

15. Tera te namakin ae kona n reke irouia aomata ngkana a kamoamoaki ke ngkana a aki?

¹⁵ Ai kimwareirei ra Iesu ngke e ongo te bwana mai karawa n ana tai ni bwabetito ae kangai: “I kakatonga i Roum”! (Mareko 1:11) E a bae ni kakorakoraki ana koaua Iesu n te bwana ae akoi aei bwa e bon tangiraki iroun Tamana. (Ioane 5:20) Bon te kananokawaki bwa iai tabeman aika a tuai man kamoamoaki irouia aia koraki ake a karineia ao n tangiriia. E taku Nei Ann: “A mwaiti te koraki ake a ataei riki aika titeboo ma ngai, aika tii ngaiia man aia utu aika butimwaea te koaua ni Kristian. Ti a bon tii ongongo naba ni mwengara tiribureara, ao ti rangi n nanokawaki iai.” Ma ngkana a kaaina te ekaretia ataei aikai, a namakina iai tangiraia ao boutokaaia irouia aia utu n taamnei aei aika kaaina bon tamaia, tinaia, taria, ao mwaneia n te onimaki.​—Mareko 10:29, 30; I-Karatia 6:10.

16. Bukin tera bwa e aki buoka te aomata tiribureana?

¹⁶ E burenibwai kamoamoaia rooro-n-rikirake n aaba tabeua irouia kaaro, kaara, ao taan reirei, ibukina bwa a taku bwa karaoan aei e na karikirakea irouia te aki-bwerengaki ao te nanorieta. E kona n rotaki naba te utu ni Kristian ao te ekaretia n te aeka n iango aei. Ngkana a kataetaeaki ake a ataei riki ibukin aia kabwarabwara ke mwakuri riki tabeua, a kona n tii kangai ikawai nakoia: “E nakoraoi anne, ma ko kona ni karaoa ae raoiroi riki nakon anne!” Ke n aaro riki tabeua, a boni kaota naba aki-kukureia nakon te roro-n-rikirake. A bati aika kakoauaa bwa ngkana a karaoa aei, a kaungaki iai rooro-n-rikirake bwa a na karaoa aia kabanea ni konaa. Ma ni kaitaraan aei, n taai aika mwaiti a bwara nanoia rooro-n-rikirake iai ke a namakinna bwa a aki kona ni karaoa ae kaantaningaki.

17. Bukin tera bwa ti riai ni karekei ara tai ni kamoamoaia aomata?

¹⁷ Irarikin anne e bon aki riai ni kamoamoaki te aomata tii ibukin katangiraoan te taetae-ni-kawai imwain te taeka n reirei. E karikirakea te itangitangiri i nanon te utu ao te ekaretia, kamoamoan te aomata man te nano, ao a kaungaki iai rooro-n-rikirake bwa a na manga kawariia tariia ao mwaneia n te ekaretia aika mwaatai, riki ibukin reireinakiia. Mangaia are n onean mwin ae ti na aantaeka nakon te katei bwa tera arora nakoia aomata, ti bia “karina te aomata nabangkai, are karaoaki ba aron te Atua n te raoiroi ao n te itiaki are riki man te koaua.” Kakairi iroun Iehova ni kamoamoaia aomata.​—I-Ebeto 4:24.

18. (a) Rooro-n-rikirake, tera ae kam riai n iangoia ibukin reireiami irouia aika ikawai riki? (b) Bukin tera bwa a karaua n iaiangoi ao n tataroakin aroia n anga reirei, unimwaane?

¹⁸ N te itera teuana, tai kawaetataingkami rooro-n-rikirake n iangoa kaetakimi ke reireiakimi irouia aika ikawai riki bwa kaotan ribaakimi irouiia. (Te Minita 7:9) Ma a na bae ni karaoa aei ibukin tabeakinami ao tangirami. Bwa ngkana tiaki ngaia aei, ao bukin tera bwa a na kabanea aia tai ni kataetaeko? A ataa aron rotakin te nano n te taetae ikawai ma ai moara ra riki unimwaane n te ekaretia. Mangaia are, imwain ae a anga te reirei, a aki toki ni kabanea te tai ae bati ibukin iaiangoan kanoan aia reirei, kioina ngkai a kani kaakaraoa ae raoiroi.​—1 Betero 5:5.

‘Moan te Nanoanga Iehova’

19. Bukin tera ngkai a kona n ukoukora buokaia aomata aika a a tia ni bwara nanoia mairoun Iehova?

¹⁹ Ngkana e noraki uaan kaotiotan te itangitangiri bwa e aki-raoiroi, e a kona ngkanne n tiku n aia iango tabeman te iango ae e na kabatiaa riki te bwarannano, kaotiotan te itangitangiri. E kainnanoaki iai te ninikoria ao te onimaki ae nene irouia te koraki aikai, bwa a aonga ni manga kauki riki nanoia. Ma a aki riai ni mwaninga ae Iehova e “aki raroa mai roura n tatabemanira nako.” E kaoira bwa ti na kaanira riki ma ngaia. (Mwakuri 17:27; Iakobo 4:8) E ataia bwa ti maaka kammarakan nanora, ao e berita bwa e na memena i rarikira ao ni buokiira. E karau nanora te tia areru ae Tawita ni kangai: “E a kaan Iehova ma akana a uruaki nanoia, ao e kamaiuia akana a raraoma tamneiia.”​—Taian Areru 34:18.

20, 21. (a) Ti kanga n ataia bwa ti kona ni karekea te iraorao ae kaan ma Iehova? (b) Tera ae kainnanoaki ibukin karekean te iraorao ae kaan ma Iehova?

²⁰ Te iraorao ae kaan ma Iehova, bon te iraorao ae te kabanea ni kakawaki ae ti kona ni karikirakea. Ma te koaua bwa e boni kona n reke te aeka n iraorao aei? Eng. E taekinaki n te Baibara bwa a a tia n namakina te iraorao ae kaan ma Tamara are i karawa aomata aika raoiroi ngkoa. A koreaki iai aia taeka ni kaota raun nanoia bwa ti aonga ni kakoauaa raoi iai, ae ti boni kona naba ni kaanira ma Iehova.​—Taian Areru 23, 34, 139; Ioane 16:27; I-Rom 15:4.

²¹ A kona n reke irouia aomata ni kabane bwaai aika kainnanoaki ni kaineti ma kaanian Iehova. E kabwarabwara ni kangai Tawita: “Iehova, ai antai ae na memena i nanon umam? Ane nakonako n aki bure, ma ni karaoa ae raoiroi, ma n atonga te koaua i nanona.” (Taian Areru 15:1, 2; 25:14) Ngkana ti toro iroun te Atua ao a reke iai iroura uaa aika raraoi ao kairakira ao kamanoakira irouna, ao ti a ataia iai bwa “moan te nanoanga” Iehova.​—Iakobo 5:11.

22. Te iraorao raa, ae tangiria Iehova bwa e na reke irouia ana aomata?

²² Ai kakabwaiaki ra ngaira, ngkai e kan iraorao ma aomata aika aki-kororaoi Iehova! E bon riai ngkanne bwa ti na kaotiota naba te itangitangiri i marenara. Man ana ibuobuoki Iehova, ti a bane ni kona ni kaotiota ao ni karekea te itangitangiri, are boni kanikinaean te botaki n itaritari ni Kristian. A na bane aomata n namakina te tangira aei i aon te aba i aan ana Tautaeka n Uea te Atua n aki toki.

Ko Kona ni Kabwarabwaraa?

• Te aeka n iraorao raa ae riai ni bwainaki n te ekaretia ni Kristian?

• Ti na kanga ngaira n tatabemanira nako ni buoka karikirakean te itangitangiri n te ekaretia?

• E kanga ni karikirakeaki te itangitangiri ni Kristian n taeka ni kamoamoa aika a nako man te nano?

• E kanga ana tangira Iehova ni boutokaira ao ni kateimatoaira?

[Taamnei n iteraniba 25]

A aki kaota te itangitangiri Kristian tii ibukina ngkai boni baeia bwa a na karaoia

[Taamnei n iteraniba 27]

Ko kona ni kauka riki nanom ni bwabwaina te tangira?