Ko Na Nakonako Ma Te Atua?

“Nakonako ma te nanorinano ma Atuam.”​—MIKA 6:8, NW.

1, 2. E na kanga ni kabotaunariaki ana namakin Iehova nakoira, ma te karo are e reireina natina n nakonako?

E TEI, te ataei ae ai teuana tabun ana ririki ae e a tibwa reireinna n tei, ao e kaaenakoa baina nakoni bain ana karo ao e a moanna n eueuti waena teutana te tai. E taraa n aki kakawaki aei, ma irouia ana karo te tei boni kaotan rikiraken natiia, ae karina i nanoia kakaantaningan baika raraoi aika na karaoaki nakon taai aika imwaiia. A ingainga nanoia kaaro ni kariariaa te tai are a na kona iai n taubai ma natiia ao n uaia n nakonako n namwakaina ao ririki aika imwaaia. A kaantaningaia bwa a na kaira natiia ao ni karekei naba bwaai ake e kainnanoi ibukin maiuiia.

² Titeboo aei ma ana namakin Iehova ae te Atua nakoia naba natina aika i aon te aba. E a tia naba n taekina ngkoa ae kangai ni kaineti ma ana aomata aika tibun Iteraera ke tibun Eberaim: “I bon reireiia tibun Eberaim te nakonako: I tauia i aoni baiu . . . I burimaunia ni maean te aomata, ni bwaai ni kabaebae aika bwain te tangira.” (Otea 11:3, 4) E taekina arona ikai Iehova bwa boni ngaia te karo ae tatangira, are e reireina te tei n nakonako ma te taotaonakinnano, tao n aron are ngkana e bwaka te tei E a manga tabekia rake ni baina. E ingainga nanon Tamara ae moan te raoiroi ni kan reireinira arora n nakonako. E kukurei naba n raonira ngkai ti teimatoa n ririkirake. N aron ae e kaotaki n te kibu ae e aana ara reirei aei, ti boni kona n nakonako ma te Atua! (Mika 6:8, NW) Ma tera ae nanonaki n te nakonako ma te Atua? E aera ngkai ti riai ni karaoa aei? E na kanga ni kona ni karaoaki? Baikara kakabwaia aika kona n reke n te nakonako ma te Atua? Ti na rinanon titiraki aika aua aikai, teuana imwin teuana.

Tera ae Nanonaki n te Nakonako ma te Atua?

3, 4. (a) Tera ae kamimi ni kabwarabwaran te taeka ae nakonako ma te Atua? (b) Tera ae nanonaki n te nakonako ma te Atua?

³ E koaua bwa e aki kona n uaia n nakonako te aomata ae te iriko ma te raraa, ma te Atua ae te taamnei. (Te Otinako 33:20; Ioane 4:24) Mangaia are ngkana e taekinaki nakonakon te aomata ma te Atua n te Baibara, e nanonaki iai te nakonako n te aro ni kaikonaki. Ma e kabwarabwaraki iai bannan te bwai ae kamimi ae kona ni karaoaki irouia aomata ni kabane, n aki ongea kaokoron aia katei ke aia reeti, ke te tai are a maiu iai. A bane aomata ni kona n ota n te taeka ae a uaia n nakonako uoman aomata. E karika te tangira ao te itamwaomwao te kabwarabwara aei, ke e aki? Aeka n namakin aikai, a karekea nakoira ataakin ae tera ae e nanonaki n te nakonako ma te Atua. Ma e ngae n anne, ti na iangoa riki ae nanonaki iai.

⁴ Uringa rongorongoia mwaane ake a kakaonimaki ake Enoka ao Noa. E aera ngke a taekinaki bwa a nakonako ma te Atua? (Karikani Bwaai 5:24; 6:9) N te Baibara, te taeka ae “nakonako” e aki toki n nanonaki iai touan mwin te aroaro ni maiu teuana. A motinnanoia Enoka ao Noa bwa a na maiuakina ae boraoi ma nanon Iehova ae te Atua. A kaokoro ma aomata ake a maeka i buakoia, kioina ngke a onimakina Iehova ibukin kairiraia ao a ongeaba n ana kairiri. A bon onimakinna naba. Te koaua ngkanne bwa e nanonaki n aei bwa e karaoi motinnano aikai ibukiia Iehova? E aki. E a tia Iehova n angania aomata te inaaomata ni bairea ae a na karaoia, ao e tangirira bwa ti na kamanena te bwaintangira aei ma “te rabakau n iaiango.” (I-Rom 12:1, NW) Ma, ni karaoan ara motinnano, ti nanorinano ni kariaia rabakaura n iaiango bwa e na kairaki n ana iango Iehova, kioina ngkai e rangi ni wanawana riki nakoira. (Taeka N Rabakau 3:5, 6; Itaia 55:8, 9) N aron anne, i nanon waakin maiura, ti toua te kawai are ti na uaia n airi iai ma Iehova.

5. E aera ngke e taekina te mwanokunibai Iesu ibukin karakaan ‘abwakin maiun’ te aomata?

⁵ E aki toki ni katiteboaki te maiu ma te mwananga ke te nakonako, n te Baibara. N taai tabetai, e kateretereaki raoi te kabotau anne, ma n taai tabetai e raba. N te katoto, e taku Iesu: “Ai antai i roumi ae kona ni kamaana maiuna n ai anaun te manokunibai, ngkana e iangoia n raraomaeakinna?” (Mataio 6:27) Tao iai te bwai ae aki kai mataata nakoim n taeka aikai. E aera Iesu ngke e kabotaua “te manokunibai” are e kabwarabwaraa iai abwakin te marena i marenan bwaai aika uoua, ma ‘abwakin maiun’ te aomata, ae tauan mwin mwaitin te tai are e maiu iai?a E teretere iai bwa Iesu e iangoa te maiu n aron te mwananga. N aron anne, e reirei bwa e aki kona ni karakaa teuana te mwaneka nakon maium, te raraoma. Ma te koaua bwa akea te bwai ae ti kona ni karaoia ibukin aron maanra ae ti na nakonako iai ma te Atua? Tiaki ngaia anne! Ao maikai are ti a roko iai n ara kauoua n titiraki ae, Bukin tera bwa ti riai n nakonako ma te Atua?

Bukin Tera Bwa Ti Riai n Nakonako ma te Atua?

6, 7. Tera ae a rangi ni kainnanoia aomata aika aki-kororaoi, ao bukin tera bwa ti riai n onimakina Iehova ibukin buokara iai?

⁶ E kabwarabwaraki riaira n nakonako ma Iehova ae te Atua n Ieremia 10:23: “Iehova, I ata kawain te aomata bwa e aki mena i nanona: tiaki ana bwai te aomata ae nakonako te kaeti eueutakina.” Mangaia are, akea naba ngaira ara konabwai ke riaira ni kairi maiura. Ti rangi ni kainnanoa kairirara. A karaoa te kairua ae titeboo ma are a karaoia Atam ao Ewa, te koraki ake a imanono ni kani waakina kawaiia n oin nanoia, n inaaomata mairoun te Atua. A iangoia te moan taanga aei bwa iai riaia n rinea ae raoiroi ao ae buakaka ibukiia. (Karikani Bwaai 3:1-6) Bon ‘tiaki ara bwai’ karaoan anne.

⁷ Ko aki ngkanne namakina ae ko kainnanoa te kairiri ni maium? Ni katoa bong ao ti kaaitara ma motinnano aika rawawata ao aika bebete. Tabeua mai buakon aikai a kakaiaki, ao ti a kona n rotaki buaka iai nakon taai aika imwaira, n ikotaki naba ma raora aika tangiraki iroura. Ma iangoia, bwa iai temanna ae e a ikawai riki ao ni wanawana riki nakoira ae e kukurei n anganira te kairiri ae e akoi ibukin karaoan motinnano akanne! E kananokawaki bwa angiia aomata ni boong aikai, a onimakin oin aia kaetieti ao a kairi eutakin waeia. A kakeaa bongan te koaua are e taekinaki n Taeka N Rabakau 28:26: “Ane onimakina oin nanona ao bon te nanobaba: Ma ane nakonako n rabakau ao e na kamaiuaki.” E tangirira Iehova bwa ti na kamanoaki man te kabuanibwai are e riki man onimakinan nanora ae mwamwanaira. (Ieremia 17:9) E tangirira bwa ti na nakonako ma te wanawana, n onimakinna bwa ara tia Kairiri ao ara tia Reirei ae wanawana. Ni karaoan aei, e na kamanoaki iai nakonakora, e na kakukurei ao e na karaunano naba.

8. A kairaki aomata n nakea, man te bure ao te aki-kororaoi, ma tera ae e tangiria Iehova ibukira?

⁸ E irekereke riaira riki teuana n nakonako ma te Atua, ma abwabwakin kawaira ae ti na nakonako iai. E taekinaki te koaua teuana ae kananokawaki n te Baibara. A bane ngkai n nakonako aomata aika aki-kororaoi nakon te tabo ae tii teuana. Ni kabwarabwaran kataaki aika a riki n tain te kara, e taekinaki ae kangai n Te Minita 12:5: “E nako te aomata nakon ana auti ae e na maan iai, ao a nakonako taan tanginiwenei i nanoni kawai.” Tera te “auti ae e na maan iai”? Bon te ruanimate ae te tabo are ti kairiraki nako iai man te bure ao te aki-kororaoi. (I-Rom 6:23) Ma e ngae n anne ao Iehova e tangira ae bati riki ibukira, nakon te nakonako i nanon te tai ae kimototo ae bati te rawawata iai, ae moa ma ni bungiakira ni karokoa matera. (Iobi 14:1) Ti kona n nakonako n aki toki n aron are e kaantaningaia te Atua, tii ngkana ti nakonako ma ngaia. Tiaki ngaia anne ae ko tangiria? E mataata bwa ngkana ngaia anne, ao ko riai n nakonako ma Tamam.

Ti na Kanga n Nakonako ma te Atua?

9. E aera ngkai n taai tabetai ao e karabaa Iehova mairouia ana aomata, mangaia are tera te karaunano are e katauraoia ni kaineti ma are e taekinaki n Itaia 30:20?

⁹ Ti riai n tabeakina raoi te katenua n titiraki. E kangai: Ti na kanga n nakonako ma te Atua? Ti kona n nora kaekaan aei, n Itaia 30:20, 21 “[E] na aki manga karabaa naba am tia reirei, ma a na noriia am tia reirei matam: ao a na ongo te taeka taningam mai akum, ae kangai, Aio te kawai, kam na nakonako i nanona; ngkana tao kam rairaki nakon te angaatai, ao ngkana kam rairaki nakon te angamaing.” N taeka aika kaunganano aikai, a kona ni kauringaki iai aomata n ana taeka Iehova ane n te kibu 20, bwa ngke a karitei nakoina, ai aron are e bon karabaa naba mairouia. (Itaia 1:15; 59:2) Ma e taekinaki ikai Iehova bwa e aki karabaa, ma e kaotiotia i mataia ana aomata aika kakaonimaki. Ti kona n iangoia bwa kaanga ai aron te tia reirei ae e tei i mataia ana ataei ni karaoa te bwai ae e tangiriia bwa a na reiakinaki iai.

10. N te aro raa are ko kona iai n ‘ongo te taeka mai akum,’ mairoun am tia Reirei ae Kakannato?

¹⁰ Ni kibuna 21, e a taekinaki iai te taeka ae kaokoro. E kabwarabwaraki iai bwa e nakonako Iehova i akuia ana aomata, ao e anganga kaetieti ibukin aroia n nakonako ae riai. A taekinna taan rabakau n te Baibara bwa tao e boto te taetae aei, i aon aron te tia kawakin tiibu n ririmwia ana tiibu n taai tabetai, ao ni kabaibati bwanana nakoia ni kaiririia ao n tararuaiia man te kawai ae aki raoiroi. Tera irekerekera ma te taeka aei? Ngkana ti kariaia bwa ti na kairiraki n Ana Taeka te Atua, ti a wareki iai taeka ake a a tia ni koreaki ngaa ma ngaa te ririki n nako. A roko kaanga mai akura, kioina ngkai a koreaki n taai ake ngkoangkoa. Ma e ngae n anne, ao a boni kaineti ma boong aikai, n ai aron naba are a kaineti ma boong ake a koreaki iai. E kona ni kairira ana reirei te Baibara ni karaoan ara motinnano n te bong teuana ma teuana, ao e kona naba ni buokira ni bairea aron waakin maiura ibukin taai aika imwaira. (Taian Areru 119:105) Ngkana ti kakorakoraira n ukoukora te kairiri aei ao ni maiuakinna, ai bon ara tia Kairiri ngkanne Iehova. Ti a nakonako ma te Atua.

11. Ni kaineti ma Ieremia 6:16, tera are e kabwarabwaraa Iehova n ana taeka aika karaunano ibukiia ana aomata, ma tera aroia ni butimwaia?

¹¹ Ti kariaia ma nanora ni koaua bwa e na kairira Ana Taeka te Atua n te aro are ti a kaania iai? E raoiroi bwa ti na karekei ara tai n tuoi arora ni kakaonimaki n taai tabetai. Iangoa te kibu ae e na buokira ni karaoan aei: “E kangai ana taeka Iehova, Kam na tei i nanoni kawai ma n taratarai, ao kam na titirakini kawai nikawai ba e nga te kawai are raoiroi, ao kam na nakonako i nanona, ao e na reke i roumi iai motikan rawaia tamneimi.” (Ieremia 6:16) Ti kona ni kauringaki n taeka aikai, aron te tia mwamwananga are e tei teutana te tai n te tutanikawai ibukin kakaaean te kawai ae raoiroi. Ni kaineti ma te onimaki, a riai ni karaoa ae ai aron aei ana aomata Iehova ake a karitei i Iteraera. A kainnanoa ukoukoran kawaiia n okiri “kawai nikawai.” Te “kawai are raoiroi” bon te kawai are a a tia n nakonako iai aia bakatibu, ae te kawai are a a tia ni kitanna te natannaomata ae nanobaba. E kananokawaki, bwa a nanomatoa nakon ana kauring ae tatangira Iehova kaain Iteraera. E reitaki nako te kibu aei ni kangai: “Ao ngaiia a kangai: Ti na aki nakonako i nanona.” Ma e ngae n anne, ao n taai aikai, a a tia ni butimwaea te reirei anne Ana aomata te Atua.

12, 13. (a) Tera aroia taan rimwin Kristo aika kabiraki ni kaineti ma te reirei are n Ieremia 6:16? (b) Ti na kanga n tuoira ni kaineti ma te kawai ae ti nakonako iai ni boong aikai?

¹² Ni moa man tokin ka-19 n tienture, a a tia ni maiuakina te reirei are e taekinaki n Ieremia 6:16, taan rimwin Kristo ake a kabiraki. Boni ngaiia te koraki ake a a tia ni kaira te kawai ibukin te oki rikaaki ma nanoia ni kabane nakon te “kawai nikawai.” A kaokoro ma Aaro ni Kirititentom ake a kabwaouaa te koaua, bwa a kakaonimaki ni kakairi n “aron taeka akana kamaiu” ake a kateaki iroun Iesu Kristo ao a boutokaki irouia taan rimwina ake a kakaonimaki rimoarimoa n te moan tienture  C.E. (2 Timoteo 1:13) A kaai n ibuobuoki i marenaia taani kabiraki ni karokoa boong aikai, ao a buokia naba “tiibu tabemang” bwa a na kaaea te aroaro ni maiu ae kakukurei ma ni kamaiu, ae e a tia ni kitanaki irouia Aaro ni Kirititentom.​—Ioane 10:16.

¹³ E a tia te toro ae kakaonimaki ae wanawana ni buokia mirion ma mirion aomata bwa a na kona ni kunea te “kawai nikawai” ma n nakonako ma te Atua, rinanon ‘anganganakia kanaia n te tai ae riai. (Mataio 24:45-​47, BK) Ko mena i buakoia aomata aika mirion ma mirion aikai? Ngkana ko mena i buakoia, tera ngkanne ae ko na karaoia bwa ko aonga n aki beti rio mai iai ma ni moanna n toua oini kawaim? Ko wanawana ngkana ko tuoa arom n nakonako ni maium, n taai tabetai. Ngkana ko kakaonimaki ni wawareka te Baibara, booki aika aanaki n te Baibara ao ni kakaaei bobotaki ake a karaoaki kaetietiia irouia taani kabiraki ni boong aikai, ao ngkanne, ko a tabe ni kataneiaki bwa ko na nakonako ma te Atua. Ao ngkana ko maiuakina te reirei ae ko anganaki, ko a bon nakonako iai ngkanne ma te Atua, ao ko a toua te “kawai nikawai.”

Nakonako n Aron ae Ko “Nora Teuare Aki Nonoraki”

14. Ngkana ti kakoauaa bwa iai Iehova, e na kanga ngkanne ni kaotiotaki anne ni motinnano ake ti karaoi?

¹⁴ Ti riai ni kakoauaa bwa bon iai Iehova ngkana ti na nakonako ma ngaia. Uringnga bwa e karau nanoia te koraki ake a kakaonimaki i Iteraera ngkoa Iehova, bwa e aki karabaa mairouia. Ni boong aikai, e kaotia naba nakoia ana aomata bwa boni ngaia te tia Reirei ae Kakannato. Ko kakoauaa bwa iai Iehova, n aron ae titeboo ma e tei i rarikim ao e kaetietiko? Anne aron te onimaki ae ti kainnanoia ngkana ti na nakonako ma te Atua. Iai iroun Mote te aeka n onimaki anne, “ba e taotaona nanona ngke kaanga e nora Teuare aki nonoraki.” (Ebera 11:27) Ngkana ti kakoauaa bwa bon iai Iehova, ao ngkanne ti mutiakina naba ana kaantaninga ni kaineti ma motinnano ake ti karaoi. N te katoto, ti bon aki kona ni iangoa ae ti na karaoa ae bure, ao imwina, ti na karabaa ara bure mairouia unimwaanen te ekaretia ke kaain ara utu. Ma ti na kakorakoraira n nakonako ma te Atua, e ngae ngkana akea ae norira. N aron te Uea are Tawita ngkoa, ti na kakorakoraira n taekina ae kangai: “N na nakonako ma raoiroin nanou i nanon au auti.”​—Taian Areru 101:2.

15. E na kanga bobotakira ma tarira ao mwaanera ni Kristian ni buokira bwa ti na kakoauaa ae bon iai Iehova?

¹⁵ E ataira Iehova bwa ti aki-kororaoi, ao n taai tabetai ti kona n namakinna bwa e kangaanga kakoauaan te bwai ae ti aki kona n noria. (Taian Areru 103:14) A rangi ni bati ana ibuobuoki nakoira bwa ti aonga n tokanikai i aoni mamaarara aika ai aron akanne. N te katoto, e a tia ni boota “te botanaomata mai buakoia i bukin arana,” mai aon te aba. (Mwakuri 15:14) Ti kaai ni kakorakoraira ngkai ti katiteuanaki n toro irouna. N ongoraara n aron Iehova ni buoka tarira ke mwaanera n te onimaki n tokanikai i aoni mamaaraia, ke n tokanikai i aoni kataaki aika kangaanga tabeua, e a kakorakoraki riki iai kakoauaan ae bon iai Atuara iroura.​—1 Betero 5:9.

16. E na kanga ni buokira reiakinan rongorongon Iesu n nakonako ma te Atua?

¹⁶ Ma ae kakawaki riki, e a tia Iehova n anganira te banna ni katoto rinanon Natina. E taku Iesu: “Boni ngai te kawai, te koaua ao te maiu. Akea ae e nakon te Tama ngkana e aki rirou.” (Ioane 14:6, BK) Reiakinan maiun Iesu i aon te aba, boni ngaia te anga ae rangi n tamaroa, are ti na kakorakora riki kakoauaan ae bon iai Iehova. Bwaai ni kabane ake e taekin Iesu ao ake e karaoi, boni kaotiotan raoi aroaron ao kawain Tamana are i karawa. (Ioane 14:9) Ngkana ti karaoi ara motinnano, ti riai ni karaurau n iangoa aron Iesu ni kaaitarai aaro aikai. Ngkana e kaotiotaki n ara motinnano bwainakin te karaurau n iango ao tataroakinana, ao ngkanne ti a toua mwin mwanekan Kristo. (1 Betero 2:21) Imwin anne, ti a bon nakonako iai ma te Atua.

Baikara Kakabwaia Aika A na Reke Mai Iai?

17. Tera ‘motikan rawara’ ae ti na karekea ngkana ti nakonako ni kawain Iehova?

¹⁷ E kairiri nakon te maiu ae kakukurei te nakonako ma Iehova ae te Atua. Uringnga are e berita Iehova nakoia ana aomata ibukin ukoukoran “te kawai ae raoiroi.” E taku: “Nakonako i nanona, ao e na reke i roumi iai motikan rawaia tamneimi.” (Ieremia 6:16) Tera ae nanonaki ni “motikan rawaia”? E nanonaki n anne te maiu ae korakora iai kakukureian te rabwata ao te toronibwai? Tiaki. E katauraoi bwaai aika rianako riki tamaroaia Iehova, ae te bwai ae burenibwai ni kuneaki iroun te aomata ae te kabanea ni kaubwai i buakon te botannaomata. Ibukin ngkanne motikan rawaia taamneimi, kam riai ni karekea iroumi te raunnano, te kimwareirei, te rau, ao te rauaki ni bwaai n taamnei. Motikan te rawa aei, e nanonaki iai bwa ko kakoauaa raoi ae ko a tia n rinea te kawai ae te kabanea n tamaroa are ko na toua ni maium. E burenibwai n reke te kakabwaia ae te raunnano n te aonnaba aei, ae bati te kangaanga iai!

18. Tera te kakabwaia ae e kan anganiko Iehova, ao tera am motinnano iai?

¹⁸ E koaua bwa te maiu n tii ngaia, bon te kakabwaia ae rangi ni kakawaki. E raoiroi riki te maiu ae uarereke nakon are akea ngkoe. Ma bon akea ana kaantaninga Iehova bwa e na uarereke maium, ae ai aron te ririanna ae uarereke, man korakoram ngke ko uarereke ni karokoa kammarakin te kara. Tiaki ngaia anne, bwa e tangiriko Iehova bwa ko na karekea te kakabwaia ae te kabanea ni kakawaki. E tangiria bwa ko na nakonako ma ngaia n aki toki! E karauaki ni kabwarabwaraki aei ni Mika 4:5: “A na bane botanaomata n nakonako, temanna n aran antina, ao temanna n aran antina, ao ngaira ti na nakonako n aran Iehova ae Atuara n aki toki ao n aki totoki.” Ko kani karekei kakabwaia aikai? Ko kan roko n te maiu are e atongnga Iehova bwa te “maiu ni koaua”? (1 Timoteo 6:19) Mangaia are, motinnanoia bwa ko na nakonako ma Iehova n te bong aei, ningabong, ni katoa bong, ao n aki toki!

[Kabwarabwara ae nano]

Tera Am Kaeka?

• Tera ae nanonaki n te nakonako ma te Atua?

• Bukin tera bwa ko namakina riaim n nakonako ma te Atua?

• Tera ae na buokiko bwa ko aonga n nakonako ma te Atua?

• Baikara kakabwaia aika reke nakoia te koraki ake a nakonako ma te Atua?

[Taamnei n iteraniba 29]

Ti ongo bwanan Iehova mai akura rinanon te Baibara ae kangai, “Aio te kawai”

[Taamnei n iteraniba 31]

Ti karekei karara n taamnei n taiia aika riai n taian bobotaki