“A Eti Kawain Iehova”

“A eti kawain Iehova, ao a na nakonako akana raoiroi i nanoia.”​—Otea 14:9.

1, 2. Tera aron aia waaki tibun Iteraera are a anganaki iroun Iehova n te moantai, ma tera are e riki nakoia?

IEHOVA e angania tibun Iteraera te waaki ae raoiroi n te moantai, n ana bong te burabeti are Mote. Ma ni moan te kawanua n tienture B.C.E., a a tia n rikirake ni buakaka aroaroia n te aro are e a noriia te Atua, bwa a bure ni karaoan mwakuri aika a rangi ni buakaka. E kateretereaki aei n Otea mwakoro 10 nakon 14.

² A mwamwana te aba nanoia I-Iteraera. A a tia kaain te tautaeka n uea ni baronga aika tebwina ni “baraua te akiako,” ao a taia te buakaka. (Otea 10:1, 13) E taku Iehova: “Ngke te tei Iteraera, ao I tangiria, ao I wetea natiu mai Aikubita.” (Otea 11:1) E ngae ngke e a tia te Atua ni kainaaomataia tibun Iteraera man tautoronakia i Aikubita, ma a kabooa mwina n tataekinan ae kewe ao ni mwamwanan te aba. (Otea 11:12) Ngaia are e a reireinia Iehova: “Ko na rairaki nakon Atuam: kakawakina te atataiaomata ma te kaeti-taeka.”​—Otea 12:6.

3. Tera ae kona n riki nakon Tamaria ibukin kariteina, ma a na kanga tibun Iteraera ni kona n nanoangaki?

³ A na anganaki kaain Tamaria ma aia uea ake a karitei tokiia ae rawawata. (Otea 13:11, 16) Ma e moanaki kabanean mwakoron Otea ma te bubutii ae kangai: “Iteraera, ko na oki nakon Iehova ae Atuam.” Ngke arona bwa a raraoma ni koaua tibun Iteraera ao n ukoukora kabwaran aia bure, e na kona ni karababaa ana nanoanga te Atua. Te koaua bwa a riai n ataia bwa “a eti kawain Iehova” ao n nakonako iai.​—Otea 14:1-6, 9.

4. Baikara boto n reirei aika ti na rinanoi man ana taetae ni burabeti Otea?

⁴ A rangi ni mwaiti kaetieti ni mwakoron ana taetae ni burabeti Otea aikai, aika kona ni buokira n nakonako ma te Atua. Ti na rinanoi ngkai: (1) E tangira te taromauri ae nako man te nano ni koaua Iehova, (2) e kaota te tangira ae kona n onimakinaki te Atua, (3) ti riai ni kaantaningaa Iehova n aki toki, (4) a eti kawain Iehova n taai nako, ao (5) a kona n okira Iehova taani bure.

E Tangira te Taromauri ae Nako Man te Nano ni Koaua Iehova

5. Tera te mwakuri ae kaantaningaia te Atua mairoura?

⁵ E kaantaningaira Iehova bwa ti na toro irouna ma te itiaki ao te nano ni koaua. Ma e a rikirake Iteraera bwa te “kai ae te kurebe ae kekerikaki uaana.” A a tia kaain Iteraera ni ‘kabatiai aia baonikarea’ ibukin taromauri aika kewe. A a tia naba taani kitana ma ni kabwaouaa te koaua aikai ni katei aia bouannanti aika kabonganaki n te taromauri ae aki-itiaki. E na kabwakai baonikarea aikai Iehova ao n urui naba aia bouannanti.​—Otea 10:1, 2, NW.

6. Tera ae ti riai ni katokia ngkana ti kan nakonako ma te Atua?

⁶ A riai n aki-mwamwanaia aomata ana toro Iehova. Ma tera are e riki nakoia tibun Iteraera? A a riki bwa taani ‘mwamwana te aba nanoia’! E ngae ngke a a tia ni berita nakon Iehova bwa a na katabui maiuiia nakoina, ma e taku Iehova bwa taani mwamwana te aba ngaiia. Tera reireiara man aei? Ngkana ti a tia ni katabui maiura nakon te Atua, ti riai ni kakoroa bukina ma nanora ni koaua. E kangai te kauring n Taeka N Rabakau 3:32: “Te bwai ae bati n ribaaki iroun Iehova te aomata ae rarawa: ma E mena ana bwai ae raba irouia akana a eti aroia.” Ti riai ni kaotiota te tangira ‘man nanora aika itiaki ao man mataniwin nanora aika raoiroi ma te onimaki ni koaua,’ ngkana ti kan nakonako ma te Atua.​—1 Timoteo 1:5.

E Kaota te Tangira ae Kona n Onimakinaki te Atua Nakoia Ana Aomata

7, 8. (a) Baikara aaro aika ti na kona n namakina iai ana tangira te Atua ae kona n onimakinaki? (b) Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti a tia ni karaoa te bure ae rawawata?

⁷ Ngkana ti taromauria Iehova n te koaua ao n te eti, e na kaota nakoira te akoi ae boto i aon te tangira, ke te tangira ae kona n onimakinaki. A tuangaki ae kangai tibun Iteraera ake a bangaomata: “Kam na kamae n ununiki nako imi n te raoiroi, kam na tai n ai aron te atataiaomata; kam na kamarauraua ami tano ae tuai n unikaki: ba bon te tai n ukoukora Iehova, ni karokoa E na roko ma n reireingkami te raoiroi.”​—Otea 10:12.

⁸ E na raoiroi riki aroaroia tibun Iteraera ngke arona bwa a raraoma ao n ukoukora Iehova! Ao imwina, e na ‘reireiia n te raoiroi.’ Ngkana ti a tia ni karaoa te bure ae rawawata, ti riai n ukoukora Iehova, n tataro ni bubutii nakoina ibukin kabwaran ara bure, ao n ukoukora buokara mairouia unimwaanen te ekaretia. (Iakobo 5:13-​16) Ti riai naba n ukoukora ana kairiri taamnein te Atua ae raoiroi, ibukina bwa “ane kamae n ununiki nakon rabatana ao e na anaa te mate man te rabata; ao ane kamae n ununiki nakon te Tamnei ao e na anaa te maiu are aki toki mairoun te Tamnei.” (I-Karatia 6:8) Ngkana ti “kamae n ununiki nakon te Tamnei,” ti na teimatoa n namakina ana tangira te Atua ae kona n onimakinaki.

9, 10. E a kanga ni kaineti raoi Otea 11:1-4 nakoia I-Iteraera?

⁹ Ti kona ni kakoauaa ae e tabeakinia ana aomata te Atua ma te nano n tangira. E oti koauan aei n Otea 11:1-4, ike ti wareka iai ae kangai: “Ngke te tei Iteraera, ao I tangiria, ao I wetea natiu mai Aikubita. . . . A anganga karea nakoni bouan nako Baara, ao a kakabuoki karea aika boiarara nakoia bouananti aika kaaraki. Ma I bon reireiia tibun Eberaim [tibun Iteraera] te nakonako: I tauia i aoni baiu; ma a aki ataai ngke I kamaiuia. I burimaunia ni maean te aomata, ni bwaai ni kabaebae aika bwain te tangira; ao arou nako ia bon aroia akana buuta te amo ni kaki ri aoni mwangaiia, ao I kaki te amarake i mataia.”

¹⁰ E kabotauaki Iteraera ikai ma te tei. E tatangira Iehova n arona n reireinia tibun Iteraera n nakonako n te aro are e kaaenakoa baina n tauia. Ao e teimatoa ni burimaunia ni “bwaai ni kabaebae aika bwain te tangira.” Ai raoiroi ra bannan te nanoanga aei! Iangoia bwa ngkoe te karo ae ko reireina natim n euta waena. Ko taakin nako baim. Tao ko kona ni kabongana naba te bwai ni kabaebae are e na tautaua natim bwa e aonga n aki bwaka. E mwamwannano ana tangira Iehova nakoim n aron naba anne. E kukurei ni kaiririko ma “bwaai ni kabaebae aika bwain te tangira.”

11. N te aro raa, are e a riki iai te Atua n “aroia akana buuta te amo”?

¹¹ Ibukin tabeakinaia tibun Iteraera iroun Iehova, e a riki iai n ‘aroia akana buuta te amo ni kaki ri aoni mwangaiia ao E kaki te amarake i mataia.’ E riki te Atua n aron te aomata ae tabeka nako te amo ke e kamwawaa n te raroa ae tau, n te aro are e na kona n amwarake raoi te man. A karawawataki n amoia aia kairiribai kaain Iteraera, tii ngkana a kanakoa amoia ae te aantaeka nakon Iehova. (Te Tua-Kaua 28:45, 48; Ieremia 28:14) Ti bia aki rekenako n ana kairiri aiara ae Tatan, ao ni karawawataki n amona ae rangi ni buakaka. N onean mwin anne, ti riai n teimatoa ni kakaonimaki n nakonako ma Atuara ae tatangira.

Kaantaningaa Iehova n Aki Toki

12. Ni kaineti ma Otea 12:6, tera ae kainnanoaki ibukin teimatoara n nakonako ma te Atua?

¹² Ngkana ti kan teimatoa n nakonako ma te Atua, ti riai ni kaantaningaia n aki toki. A tuangaki ae kangai tibun Iteraera: “Ko na rairaki nakon Atuam: kakawakina te atataiaomata ma te kaeti-taeka, ao kaantaninga Atuam n aki toki.” (Otea 12:6) A kona kaain Iteraera ni kaota koauan te raraoma n okira Iehova ngkana a kaotiota te atataiaomata, karaoan te kaeti-taeka ae riai, ao ni ‘kaantaningan te Atua n aki toki.’ N aki ongeia bwa tao ai maan ra ara tai n nakonako ma te Atua, ti bon riai ni kakorakoraira ni kaotiota te atataiaomata, te kaeti-taeka ae riai, ao ni kaantaningaia n taai nako.​—Taian Areru 27:14.

13, 14. E kanga Bauro n taekina are e koreaki n Otea 13:14, ni kaota iai bukin kaantaningaan Iehova nakoira?

¹³ E karekea nakoira bukin kaantaningaan te Atua ae okoro, ana taetae ni burabeti Otea ibukia tibun Iteraera. E taku Iehova: “N na kaboia ni kamaiuia mai nanoni bain Tiore? N na kamaiuia ni kaboia man te mate? Te mate, a nga am bwai ni kamamate? Tiore, e nga am uru-bwai?” (Otea 13:14) E na aki kamaiuia tibun Iteraera Iehova man te mate n te tai anne, ma imwina riki e na katoka ke n onga te mate, n te aro ae e na aki manga tokanikai i aoia aomata.

¹⁴ N ana reta Bauro nakoia raona ni Kristian aika kabiraki, e mwanewea iai ana taetae ni burabeti Otea aei: “Ngkana e a tia ni karina te aki-mka te mka aei, ao ngkana e a tia ni karina te aki-mamate te mamate aei, ao e kakoauaki iai te taeka are koreaki ni kangai, E oongaki te mate n te tokanikai. Te mate, e nga kaweteni bukim? Te [rua ni] mate, e nga am tokanikai? Kaweteni bukin te mate te bure; ao korakoran te bure te Tua: ma E na katituaraoaki te Atua, are anganira te tokanikai iroun ara Uea are Iesu Kristo.” (1 I-Korinto 15:54-​57) E anga te koaua ae kabebetenano Iehova ni kautan Iesu man te mate, bwa a na kautaki aomata ake a uringaki iroun te Atua. (Ioane 5:28, 29) Ai kakukurei ra kaantaningan Iehova! Ma e ngae n anne, iai te bwai teuana riki ae kaungaira bwa ti na nakonako ma te Atua, i rarikin kaantaningan te manga-uti.

A Eti Kawain Iehova n Taai Nako

15, 16. Tera are e taetae ni burabetinaki ibukin Tamaria, ao e a kanga ni koro bukina?

¹⁵ Ti buokaki n teimatoa n nakonako ma te Atua man kakoauan ae “a eti kawain Iehova.” A aki nakonako ni kawain te Atua aika eti kaain Tamaria. Ibukin anne, e na iai mwin aia aki-kakaonimaki iroun Iehova ae karawawata nakoia. E taetae ni burabetinaki ae kangai: “E na uouoti ana bure Tamaria; ba e rawa nakon Atuana: a na bwaka n te kabaang; a na booaki ketaia aia merimeri, ao a na bwenauaki aia aine aika bikoukou.” (Otea 13:16) E oti man rongorongon rimoa bwa aroaroia kaain Aturia, ake a tokanikai i aon Tamaria, a kaakaraoi mwakuri n iowawa n aron akanne.

¹⁶ Tamaria bon kautun kaawan te tautaeka n uea ni baronga aika tebwina ae arana, Iteraera. Ma te ara ae Tamaria ikai, tao e nanonaki iai aonon te tautaeka anne ni kabane. (1 Uea 21:1) N 742 B.C.E., e a tauaki te kaawa ae Tamaria iroun Uean Aturia ae Tiaremanetera V. Ngke e a bwaka raoi Tamaria n 740 B.C.E., a mwaiti kaaina aika bwakuaku ake a a riki bwa taenikai i Metobotamia ao Miria. E teimatoa te nanououa bwa tao e tauaki Tamaria iroun Tiaremanetera V, ke teuare e uea imwina are Tarekon II. (2 Uea 17:1-6, 22, 23; 18:9-​12) Ma e taekinaki n rongorongon Tarekon bwa 27,290 mwaitiia tibun Iteraera ake a kanakoaki nako aonon Iuberetiti are mai Eta ao Miria.

17. Tera ae ti riai ni karaoia n onean mwin are ti na aki-karinei ana kaetieti te Atua aika raoiroi?

¹⁷ A anaa uaan kabwakaia n ongeaba nakoni kawain Iehova aika eti kaain Tamaria, ngke a karawawataki n taiani kabuanibwai. N aron anne, ngkai Kristian ngaira aika ti a tia ni katabui maiura, ti na kaaitara naba ma karawawatakira n taiani kabuanibwai ngkana ti kaakaraoa ae bure, n te aro are ti a aki-karinei ana kaetieti te Atua aika raoiroi. Ti bia aki uaiakina te aroaro ni maiu ae buakaka anne! N onean mwin anne, ti riai ni bane ni maiuakina ana reirei te abotoro Betero ae kangai: “E na tai maraki temanna i buakomi n ai aron te tia kamatea te aomata, ke te tia ira, ke te tia karaoa ae buakaka, ke te tia kanrabakauakin aia bwai aomata tabemang n te aro ae aki riai. Ma ngkana tao e maraki temanna ngkai te Kristian, ao e na tai maamaa; ma e na neboa te Atua i bukin te ara aei.”​—1 Betero 4:15, 16.

18. Ti na kanga n teimatoa n “neboa te Atua”?

¹⁸ Ti “neboa te Atua” n nakonakora ni kawaina aika eti, n onean mwin are ti na uoti oin nanora. E tiritiri Kain ibukina bwa e karaoa oin nanona, n te aro are e a kabwaka ni mutiakina ana kauring Iehova, are e kan raweia te bure bwa konana. (Karikani Bwaai 4:1-8) E kariaia kabooana Baraam mairoun uean Moaba, ma bon akea te bwai ae riki ngke e karereantia Iteraera. (Warekaia Iteraera 24:10) Ao te Atua e tiringa Kora are tibun Rewi ao tabeman riki ibukin aia karitei nakon mwaakan Mote ao Aaron ni kairiri. (Warekaia Iteraera 16:1-3, 31-​33) Ni koauana, ti aki kan toua “kawaini Kain” ae te tiritiri, ao ni waekoa ni “katotonga ana bure Baraam,” ke ni mate n “te kakarabakau n ai aroni Kora.” (Iuta 11) Mangaia are ngkana ti bure, ti kabebeteaki n ana taetae ni burabeti Otea.

A Kona n Okira Iehova Taani Bure

19, 20. Karea raa, ake a kona n anga tibun Iteraera ake a raraoma?

¹⁹ A kona n okira Iehova aomata, e ngae naba ngkana a a tia ni bwaka ibukin karaoan te bure ae rawawata. N Otea 14:1, 2, ti nora iai te kaungaunga ae kangai: “Iteraera, ko na oki nakon Iehova ae Atuam; ba ko bwaka n am buakaka. Kam na anai taeka n uoti, ao oki nakon Iehova: kam na kangai nako Ina, Ko na uoti nako buakaka ni kabane, ao mwanea ae raoiroi: ao ti na anga aia kaarea matanriara, ba kaanga kao-mwaane.”

²⁰ A kona tibun Iteraera ake a raraoma n angan te Atua ‘aia karea matanriaia aika kaomwaane.’ Aikai angakarea ibukin te nebonebo ni koaua. E taekina te taetae ni burabeti aei Bauro ngke e kaumakia Kristian bwa a na ‘anga te karea ae karaoiroan te Atua, ae uaani matanriaia aika kaota tauani bukin arana.’ (Ebera 13:15) Ai kakabwaiaki ra ngaira ngkana ti nakonako ma te Atua ao n anga aeka ni karea aikai ni boong aikai!

21, 22. Tera are a na namakinna tibun Iteraera ake a raraoma, ibukin manga kamarurungaia?

²¹ A okira te Atua tibun Iteraera ake a a tia ni kitan aroaroia ngkoa aika bure, ao a anganna ‘aia karea matanriaia aika kaomwaane.’ Mangaia are a namakina manga okin marurungin aia onimaki, n aron are e a tia ni beritanna te Atua. E taku Otea 14:4-7: “N na [Iehova] katoki aia kekerikaki, N na tangiriia ni boni kan tangiriia: ba e rairakinako unu mai rouna. N na riki n ai aron te aoi nakon Iteraera: e na ue n ai aron te kiebu, ao e na kabuti wakana n ai aron Rebanon. A na aroraki nako mwangana, ao e na riki tamaroana n ai aron te kai ae te oriwa, ao boina n ai aron Rebanon. A na oki akana maeka i aan nuna; a na manga maiu n ai aron te uita, ao a na ue n ai aron te kurebe: kanuringaia ai aron wainin Rebanon.”

²² E na oki marurungin aia onimaki tibun Iteraera aika raraoma ao a na manga akoaki iroun te Atua. E na riki Iehova bwa ai aron te aoi nakoia, n te aro are e na kabatiai kakabwaiaaia. A na ‘tamaroa n ai aron te kai ae te oriwa,’ ana aomata ake a a manga korakora aia onimaki, ao a na nakonako ni kawain te Atua. Kioina ngkai ti kakorakoraira n nakonako ma Iehova ae te Atua, tera ae tangiraki mairoura?

Teimatoa n Nakonako ni Kawain Iehova Aika Eti

23, 24. Tera te taetae ni burabeti ae kaunganano are ni kabanean te boki ae Otea, ao tera aron rotakira iai?

²³ Ngkana ti na teimatoa n nakonako ma te Atua, ti riai ni kaotiota “te rabakau are mai eta” ao ni kaboraoi maiura ma kawaina aika eti. (Iakobo 3:17, 18) Ti wareka ae kangai ni kabanean kibun ana taetae ni burabeti Otea: “Ai antai ae rabakau, ao e na atai baikai? Ai antai ae nanowanawana, ao e na atai raoi? Ba a eti kawain Iehova, ao a na nakonako akana raoiroi i nanoia: ma a na bwaka taani bure i nanoia.”​—Otea 14:9.

²⁴ N onean mwin are ti na kairaki n rabakaun ao kaetietin te aonnaba aei, ti riai ni kakorakoraira n nakonako ni kawain te Atua aika eti. (Te Tua-Kaua 32:4) E kaakaraoa aei Otea i nanon 59 te ririki ke e raka riki. E kakaonimaki n nikiri rongorongo mairoun te Atua, ao e ataia bwa a na ota n nanon taeka aikai te koraki ake a wanawana ao ni kakaonimaki. Ao ngaira, tera arora? Ti na teimatoa n ukoukoriia te koraki ake a na butimwaea ana atataiaomata Iehova i nanon te tai ae e kariaira Iehova bwa ti na uarongorongo iai. Ao ti rangi ni kukurei ni buoka “te toro ae kakaonimaki ae wanawana” ni karaoan aei ma nanora ni koaua.​—Mataio 24:45-​47.

25. E riai ni buokira iaiangoan ana taetae ni burabeti Otea bwa ti na karaoa tera?

²⁵ E riai ni buokira iaiangoan ana taetae ni burabeti Otea, bwa ti na teimatoa n nakonako ma te Atua ao ni kaantaningaa te maiu are e aki toki n ana waaki ae boou i aon te aba, are e a tia ni beritanna. (2 Betero 3:13; Iuta 20, 21) Ai kakimwareirei ra te kaantaninga aei! E na noraki kakoroan bukin te kaantaninga anne, ngkana ti kaotia n ara taetae-nikawai ao n ara mwakuri bwa ti bon nanona raoi ara taeka ae, “A eti kawain Iehova.”

Tera Am Kaeka?

• Tera aron tabeakinara iroun Iehova ngkana ti taromauriia n te itiaki?

• Bukin tera bwa ti na kaantaningaa Iehova n aki toki?

• Bukin tera bwa ko kakoauaa raoi bwa a eti kawain Iehova?

• Ti na kanga n teimatoa n nakonako ni kawain Iehova aika eti?

[Taamnei n iteraniba 22]

Kariaia buokan am onimaki mairouia unimwaanen te ekaretia