E Kaota “Te Toki Mai Moani Bwaai” Iehova

“I kaota te toki mai moani bwai, ma ni kaoti naba ma ngkoangkoa baika tuai ni karaoaki.”​—ITAIA 46:10.

1, 2. Tera ae kamimi ni baike a irekereke ma bwakan Baburon, ao tera ae kaotaraeaki iai ibukin Iehova?

A WAERIKIRIKI tautia n te tairiki teuana, i nanon te Karanga ae Iuberetiti ni kaea Baburon, ae te kaawa ae korakora. Ngke a a uakaan ma mataroan te kaawa, a a rangi ni mimi n te baere a noria. A aki bonotaki mataroan Baburon ake a rangi ni bubura ake uoua! A waerake man te karanga, a tamwarakea te kaawa, ao a rinnako. A a konaaki kaain te kaawa anne n te tai ae waekoa. E waekoa n taua taekan te aba anne aia mataniwi ae Tairati ao imwina e kanakoa ana moti bwa a na kainaaomataki tibun Iteraera ake a tautoronaki iai. A okiri abaia ngaa ma ngaa taenikai aikai, ao a a manga kaoka taromaurian Iehova i Ierutarem.​—2 Rongorongo 36:22, 23; Etira 1:1-4.

² A kakoauaki raoi ngkai baike a riki n 539-​537 B.C.E., irouia taani korea rongorongon rimoa. Te bwai ae kamimi iai, bon ataakin baike a na riki tao 200 te ririki imwain rikiia. E kairaki te burabeti are Itaia n taamnein Iehova bwa e na kabwarabwaraa bwakan Baburon, e ngae ngke e kiriaria n riki. (Itaia 44:24–​45:7) E aki tii kaotii baike a irekereke ma bwakan Baburon te Atua, ma e kaota naba aran teuare e na kaira te buaka.a E taku Iehova nakoia tibun Iteraera ake taani kakoaua ibukina ngkekei: “Uringi baike rimoa ake bwaai ni kawai: ba bon te Atua Ngai, ao akea naba temanna; bon te Atua Ngai, ao akea naba temanna ae ai arou; ae I kaota te toki mai moani bwaai, ma ni kaoti naba ma ngkoangkoa baika tuai ni karaoaki.” (Itaia 46:9, 10a) E boni kona Iehova ae te Atuan atai baika a na riki imwain rikiia.

3. Kaekaan titiraki raa, aika ti na rinanoi ngkai?

³ Tao mwaiti raa, ana atatai te Atua ibukin taai aika a na roko? Te koaua, bwa Iehova e a kaman atai baika ti na karaoi n tatabemanira nako? E koaua bwa a a kamani baireaki baika a na riki nakoira nakon taai aika imwaira? Ti na rinanoi kaekaan titiraki aikai man te Baibara, ao titiraki aika irekereke ma aikai n te reirei aei, ao are imwina.

Iehova Bon te Atua ae Taetae ni Burabeti

4. Antai Nibwan taetae ni burabeti aika n te Baibara?

⁴ Kioina ngkai e konaa Iehova ni moantaai n atai baika a na riki imwain rikiia, e a kamani kairiia ana toro ake a korea te Baibara, bwa a na korei taetae ni burabeti aika mwaiti. N te aro aei, ti a kona iai n atai ana babaire te Atua imwain karaoaia irouna. E taku Iehova: “Noria, a roko baike rimoa ao I kaoti bwaai nabangkai; ngkai a tuai n roko baikai ao I a tuangngkami.” (Itaia 42:9) A rangi ni kakabwaiaki ana aomata te Atua!

5. Tera te mwioko ae irian te moantaai n atai baika ana riki, i aoni baike e na karaoi Iehova?

⁵ E karau nanora te burabeti are Amota ni kangai: “E na bon aki karaoa te bwai teuana te Uea ae Iehova, ngkana e aki kaota moa nanona ae raba nakoia ana toro aika burabeti.” Iai te mwioko ae irian te moantaai n atai baika a na riki aikai. Nora ana kaikonaki Amota ae katekenano are e a manga taekinna imwina riki: “E a tia ni bekorara te raian, ai antai ae na aki maku?” Ngkana e bekorara te raian, a na uaia ni kuba n te tai naba anne aomata ao maan ake i rarikina, mangaia are a ienikuri naba burabeti n aron Amota ni katanoataa ana taeka Iehova ni kangai: “E a tia n taetae te Uea ae Iehova, ai antai ae na aki taetae ni burabeti?”​—Amota 3:7, 8.

E ‘Kokoro Bukin Ana Taeka’ Iehova

6. E koro bukin ana “taeka” Iehova ni kaineti ma bwakan Baburon n te aro raa?

⁶ E taku Iehova rinanon ana burabeti are Itaia: “E na tei matoa au taeka, ao N na karaoi bwaai ni kabane aika I tangiri.” (Itaia 46:10b) Ana “taeka” te Atua ikai bon ana baire ke ana kaantaninga ibukin Baburon, ma wetean Tairati mai Botia bwa e na buakana Baburon ni kabwakaa. E a kaman taekina te kaantaninga anne Iehova rimoa rimoa imwain koron bukina. N aron ae e a tia n taekinaki, e koro raoi bukin aei n te ririki 539 B.C.E.

7. E aera ngkai ti kakoauaa raoi bwa a na boni koro bukin ana “taeka” Iehova n taai nako?

⁷ Tao aua te tienture imwain tokanikain Tairati i aoni Baburon, ao e a kiaraki Uean Iuta ae Ieotiabata irouia aia taanga ni buaka Ammon ao Moaba. E tataro ma nanona ni koaua ni kangai: “Iehova, ae Atuaia ara bakatibu, tiaki bon te Atua i karawa Ngkoe? Ao tiaki bon aia tia tautaeka botanaomata ni kabaneia aika iai aia uea? Ao e mena te mwaka ma te korakora i nanoni baim, ao akea ae kona n tei i mwaim n ekiko nako.” (2 Rongorongo 20:6) E kaotia naba Itaia bwa e onimakina aei ngke e kangai: “E a reke nanon Iehova Tabaota, ao ai antai ae na kamauna? Ao e aroraki baina, ao ai antai ae na kaokia?” (Itaia 14:27) Imwina riki, ngke e a toki minon Ueani Baburon are Nebukaneta, e a kananorinanoa ma ni kakoauaa ao e taku: “Bon akea ae kona n tuka baina [te Atua], ke ae kona ni kangai nako ina, Tera ane Ko karaoia?” (Taniera 4:35) Eng, e karau nanoia ana aomata Iehova ni kangai: “Ai aron naba te taeka . . . e na bae naba ni karika uana, e na kakoroa bukin au iango ma ni karaoa kanoani muiokoana.” (Itaia 55:11, BK) Ti riai ni kakoauaa ma nanora ni kabane bwa e na kakoroaki nanon ana “taeka” Iehova n taai nako. E aki kona ni bwaka ana kaantaninga te Atua.

‘Ana Iango te Atua Mangkoangkoa’

8. Tera ‘ana iango te Atua mangkoangkoa’?

⁸ E taekinna te abotoro Bauro n ana reta nakoia Kristian ake I-Ebeto, bwa iai ‘ana iango te Atua mangkoangkoa.’ (I-Ebeto 3:11, BK) Aio bon tiaki tii bairean te mwakuri, bwa te Atua e aki kainnanoa iangoan moa ae e na kanga ni kakororaoa nanona. Ma, e irekereke ma korakoran nanona ibukin kakororaoan ana moani kaantaninga ibukin te botannaomata ao te aonnaba. (Karikani Bwaai 1:28) Ibukin buokara bwa ti na iaiangoa ae e aki kona ni bwaka ana kaantaninga te Atua, ti na rinanoa te moan taetae ni burabeti n te Baibara.

9. E kanga n irekereke Karikani Bwaai 3:15 ma ana kaantaninga te Atua?

⁹ E kaotaki n te berita ae ni Karikani Bwaai 3:15 bwa ngke a tibwa bure Atam ao Ewa, e a baireia Iehova bwa e na riki te kariki ke te nati te mwaane iroun ana aine ni kaikonaki. E a kaman nora naba ae na riki Iehova imwin te kairiribai i marenan ana aine ao Tatan, ao i marenan naba aia kariki. E ngae ngke e kona ni kariaia Iehova kaikoakan bukini waen ana Kariki ana aine te Atua, ma n ana bong ae e a kaan roko, e nang kaikoakaki iai atun te naeta, ke Tatan te Riaboro, iroun te Kariki. Mangaia are e a waakinaki iai ana babaire Iehova rinanon rooro ake a rineaki, ni karokoa kaotin Iesu ae te Mesia are e a kamani beritanaki.​—Ruka 3:15, 23-​38; I-Karatia 4:4.

Baika A Kamani Baireaki Iroun Iehova

10. Te koaua bwa e a kamani baireia Iehova mani moani karikan aonnaba, bwa a na karaoa te bure Atam ao Ewa? Kabwarabwaraa.

¹⁰ E korea ae kangai te abotoro Betero ni kaineti ma mwiokoan Iesu ibukin ana kaantaninga te Atua: E “bon ataki [Iesu] ma ngkoangkoa ngke a tuai ni karikaki aonaba, ma E kaotaki ni boong aika kaitira i bukimi.” (1 Betero 1:20) Te koaua bwa e a kamani baireia Iehova man moani karikan aonnaba ae a na karaoa te bure Atam ao Ewa ao e na kainnanoaki te karea ni kaboomwi mairoun Iesu Kristo? E aki. Te taeka ae “karikaki” e rairaki man te taetae n Erene ae nanona raoi “kamraran te koraa.” Te koaua bwa e a kamani ‘kamraraaki te koraa,’ ke ni kamani karikaki aomata imwain karaoan te bure irouia Atam ao Ewa? E aki. A a tibwa karikiia natiia imwin karaoan te aki-ongeaba irouia. (Karikani Bwaai 4:1) Mangaia are, n taorimwin aia karitei ao imwain naba karikaia natiia, e a baireia Iehova bwa e na roko te “kariki.” E katauraoaki te babaire ae tatangira ae te karea ni kaboomwi ni maten ao manga-utin Iesu, ike e na kamaunaki iai rikiara ae te bure ao ana kakorakora Tatan ni kabane.​—Mataio 20:28; Ebera 2:14; 1 Ioane 3:8.

11. Tera are e a kamani baireia Iehova ibukin kakoroan bukin ana kaantaninga?

¹¹ E a kamani bairea naba karaoan te bwai teuana te Atua ibukin kakoroan bukin ana kaantaninga. E kaotaki aei, n are e koreia Bauro nakoia I-Ebeto, ae taekan te Atua are e na “boti bai ni kabane, aika baini karawa ma bain aonteaba, i an te mataniwi ae ti temanna, ae boni Kristo.” Ni kaineti ma “baini karawa,” are nanona te koraki ake a rineaki bwa taan ababa ma Kristo, ao e kabwarabwaraa Bauro ni kangai: “E a kaman rineira te Atua n oin ana baire. E karaoi bai ni kabane n ai aron nanona ae e tangiria.” (I-Ebeto 1:10, 11, BK) Eng, e a kamani baireia Iehova bwa a na iai aomata aika katauaki mwaitiia, ake a na riki bwa kauouan iteran te kariki are mairoun ana aine te Atua ake a na buoka Kristo n anganga te kakabwaia man te karea ni kaboomwi. (I-Rom 8:28-​30) E taekinia te koraki aikai te abotoro Betero bwa “te koraki n ibonga n uea.” (1 Betero 2:9) E kakabwaiaki te abotoro Ioane ngke e anganaki te miitara ike e a kaotaki iai mwaitiia te koraki aei ae 144,000. (Te Kaotioti 7:4-8; 14:1, 3) A na katiteuanaki ma Kristo ae te Uea, ni bebeku ibukin ‘kamoamoakin mimitongin [te Atua.]’​—I-Ebeto 1:12-​14.

12. Ti kanga n ataia bwa a aki kamani baireaki taekaia aomata n tatabemania nako ake a na kaaina te koraki are 144,000?

¹² Te babaire are e a kaman karaoaki ibukia te koraki ake 144,000 mwaitiia, e aki nanonaki iai bwa a a kamani baireaki aomata bwa a na kakaonimaki ni beku ibukin te Atua n te aro aei. E koaua bwa te kaungaunga ae i nanon te Baibara n Erene ni Kristian, e a moamoa riki koreana ibukin kairaia ao kamarurungaia te koraki ake a kabiraki bwa a aonga n teimatoa ni kakaonimaki ao ni kaotiota kakoauan ae a bon tau n nako karawa. (I-Biribi 2:12; 2 I-Tetaronike 1:5, 11; 2 Betero 1:10, 11) E a kaman ataia Iehova bwa iai 144,000 aomata aika a na tau ibukin kakoroan bukin ana kaantaninga. Antai mai buakon te koraki ake a kaoaki nako iai, ake a na kakoroa bukin weteaia? E boto anne i aon aroaroni maiuiia ni bon oin nanoia.​—Mataio 24:13.

Baika E a Kaman Atai Iehova Imwain Rikiia

13, 14. E boraoi ma tera, aron Iehova ni kamanena ana konabwai n atai kanoan taai aika a na roko, ao bukin tera?

¹³ Kioina ngkai Iehova bon te Atua ae e taetae ni burabeti ao e kani kakoroa ana kaantaninga, tera ngkanne arona ni kamanenaa ana konabwai n ataa kanoan taai aika a na roko? Te moanibwai, a karauaki nanora bwa a koaua kawain te Atua ni kabane, a eti ao a tatangira. Ngke e kororeta te abotoro Bauro nakoia Kristian ake i Ebera n te moan tienture C.E., ao e kamatoaa n taekinna ae ana taeka ao ana taetae n tuea te Atua boni “baika nene aika uoua, aika E aki kona te Atua ni kewekewe iai.” (Ebera 6:17, 18) Ngke e kororeta Bauro nakon te tia rimwin Kristo ae Tito, e kaota naba te iango aei, ngke e korea ae e “aki kona te kewe” te Atua.​—Tito 1:2.

¹⁴ Irarikin anne, e aki kona ni karaoa ae aki-riai Iehova e ngae ngkai akea tian mwaakana. E taekina Iehova Mote bwa “te Atua ae kakaonimaki ae akea ana buakaka, E raoiroi ao E eti Ngaia.” (Te Tua-Kaua 32:4) A boraoi aroaron Iehova aika raraoi ma baike e karaoi ni kabane. E kaotiotaki man ana mwakuri bwa e kororaoi nakoraoin aroarona aika rangi ni kakawaki aika te tangira, te wanawana, te kaeti-taeka ae riai ao te mwaaka.

15, 16. Baikara bwaai ake e kawenei Iehova i matan Atam n te oo-n-aroka i Eten, ake e kona n rinei?

¹⁵ Iangoa aron kaotiotan aroarona aikai ni baike a riki n te oo-n-aroka i Eten. N aron te Tama ae tatangira, Iehova e katauraoi bwaai ni kabane aika kainnanoaki irouia aomata. E angan Atam te konabwai n iango, ni karekea ootana i aon te bwai ae iangoaki, ao ni bairea are e riai ni karaoia iai. E kaokoro karikaia aomata ma maan bwa a kairaki maiuiia ni wanawanaia are a bungiaki ma ngaia, ma Atam iai irouna te konabwai ni karaoi ana motinnano. Imwin karikan Atam, e taraa aonteaba te Atua man ana kaintokanuea i karawa ao e nori “bwaai ni kabane aika E karaoi, ao noria, moan te raoiroi.”​—Karikani Bwaai 1:26-​31; 2 Betero 2:12.

¹⁶ Ngke e anganaki Atam iroun Iehova te kaetieti bwa e na aki kana uaan “te kai n ata te raoiroi ma te buakaka,” E katauraoi kaetieti aika tau mwaitiia bwa e aonga ni kona n rinea ae e na karaoia Atam. E kariaia bwa e na amwarake Atam man “kaai ni kabane aika kain te ne n aroka,” ma tii teuana te kai are e na aki kana uaana ao e tuangnga naba te kabuanibwai are e na riki imwin kanakina. (Karikani Bwaai 2:16, 17) E kamataataa raoi nakon Atam baika a na riki imwin karaoan anne. Tera ae e na karaoia Atam?

17. E aera ngkai ti kona n taekinna, bwa e rinorino Iehova n arona ni kamanena konabwaina ni moantaai n atai baika a na riki?

¹⁷ E mataata ae e baireia Iehova bwa e na aki kaman ataa te bwai ae a na karaoia Atam ao Ewa, e ngae ngke iai irouna te konaa ni moantaai n atai bwaai ni kabane. Akea te nanououa bwa e kona Iehova ni kaman nori baika na riki, ma e kona naba ni baireia bwa e na aki kabongana ana konabwai anne. Irarikin ataakin ae Iehova bon te Atua ae tatangira, ti kona n iangoia iai bwa e na aki kan ribuaka ni kamani bairea rikin te karitei arei, ao bwaai ni kabane aika kananokawaki aika riki mai iai. (Mataio 7:11; 1 Ioane 4:8) Mangaia are, e rinorino Iehova n arona ni kamanena konabwaina ni moantaai n atai baika a na riki.

18. Bukin tera bwa aron Iehova n rinorinoa kamanenan konabwaina ni moantaai n atai baika a na riki, e aki nanonaki iai bwa e aki kororaoi mwaakana?

¹⁸ Te koaua bwa aron Iehova n rinorinoa kamanenan konabwaina ni moantaai n atai baika a na riki, e oti iai bwa e aki kororaoi mwaakana? E aki. E kabwarabwaraa Iehova Mote bwa “te Bwa,” ao e a manga taku riki: “Moan te raoiroi ana makuri.” E aki riai ni bukinaki ibukini baika riki imwin aia bure aomata. Mwin te bure aika karuanikai aika ti bane n ituaki iai ni boong aikai, a moan riki man ana mwakuri Atam n ribuaka ae te aki-ongeaba. E kamataataa bukina te abotoro Bauro bwa, “ai aron rokon te bure i aon te aba iroun te aomata ae ti temanna, ma rokon te mate n te bure; ao e ituia aomata ni kabaneia te mate n te aro aei, ba a bane ni bure.”​—Te Tua-Kaua 32:4, 5; I-Rom 5:12; Ieremia 10:23.

19. Baikara titiraki aika a na rinanoaki n te kaongora are imwina?

¹⁹ Ti noria man baika ti a tia ni maroroakin, bwa e aki ribuaka Iehova. (Taian Areru 33:5) Ma, e boutokaki ana kaantaninga n ana konabwai, aroarona aika raraoi ao ana kaetieti. (I-Rom 8:28) Ngkai te Atua ae e taetae ni burabeti Iehova, e “kaota te toki mai moani bwaai, ma ni kaoti naba ma ngkoangkoa baika tuai ni karaoaki.” (Itaia 46:9, 10) Ti a tia n reiakinna bwa e rinorinoa kamanenan konabwaina ni moantaai n atai baika a na riki. Mangaia are, tera aron rotakira iai? Ti na kanga ni kakoauaa raoi bwa e boraoi ara motinnano ma ana kaantaninga te Atua ae tatangira? Ao baikara kakabwaia aika ti kona ni karekei man karaoan aei? A na rinanoaki titiraki aikai n te kaongora ae imwin aei.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko Kona ni Kabwarabwaraa?

• Baikara katoto ma rimoa aika a kakoauaa bwa a ‘kokoro bukin’ ana “taeka” te Atua n taai nako?

• Tera are e a kamani baireia Iehova ni kaineti ma “ana iango mangkoangkoa”?

• E kamanena ana konabwai ni moantaai n atai baika a na riki Iehova n te aro raa?

[Taamnei n iteraniba 22]

E onimakina Iehova Ieotiabata

[Taamnei n iteraniba 23]

E a kaman taekina maten Iesu te Atua ao manga-utina

[Taamnei n iteraniba 24]

Te koaua bwa Iehova e a kamani bairei baike a na karaoi Atam ao Ewa?