Ko ‘Kaubwai I Matan Te Atua’?
“Bon anne aron te aomata ae e kaiko i boni i bukina, ma akea kaubaina i matan te Atua.”—Ruka 12:21, BK.
1, 2. (a) Baikara baike a kukurei iai aomata ni kabanei korakoraia ni karekei? (b) Baikara kangaanga aika riai ni kaaitara ma ngaai Kristian?
KAAEAN te kaubwai ae karabaki bon tiaki tii te takaakaro ae a taneiai ni kaakaraoia ataei. Ma bon te aroaro ni maiu ae e aki toki ni kaakaraoaki n taai nako n aba nako. N te katoto, n te ka-19 n tienture ao e ienikuriaki kaaean te koora i Aotiteria, Aberika Maiaki, Kanata, ao ai te Amerika. E a rangi ni katiki nanoia aomata aika mwaiti man taabo aika raroa bwa a na kukurei ni kitani mwengaia ao aomata ake a tangiraki irouia ibukin kaaean te kaubwai n aaba aika karuanikai ao ni kakamaaku. Eng, a mwaiti aomata ake a kukurei n rinanon te kangaanga ae bati ao ni kabanei korakoraia tii ibukin karekean te kaubwai are a tangiria.
2 E ngae ngkai angiia aomata ni boong aikai a aki uaiakina karekean te kaubwai ae karabaki ma a riai ni mwakuri korakora ibukin maiuia. E kona n rangi ni kanganga karaoan anne, e matoatoa ao ni karawawata n te waaki ae ngkai. E rangi ni kai reke te tabeaianga ibukin te amwarake, kunnikai ao te auti n te aro are a kakeaaki ao ni mwanuokaki taekan baika a kakawaki riki. (I-Rom 14:17) E anga ana kabotau Iesu, ke ana kaikonaki, ae kabwarabwaraa raoi aroaroia aomata aei, ae e kuneaki n Ruka 12:16-21.
3. Taekina ana kaikonaki Iesu ae koreaki n Ruka 12:16-21 ni kakimototoa.
3 E karaoa ana kabwarabwara aei Iesu n te tai are e taekina iai kainnanoan tarataraakira man te mataai ni kanibwaibwai, are ti a tia n rinanona n te kaongora are imwain aei. Imwin te kauring i aon te mataai ni kanibwaibwai, e a manga taekina temanna te aomata ae kaubwai Iesu, ae e aki rauaki n ana auti ni bwai are e a onrake ni baika raraoi ma e a manga urua ana auti arei ao ni manga katea riki ae bubura bwa e aonga ni kaiko baika bati riki. E iangoia bwa e aonga ni motirawa ao ni maiu raoi, ma e taku te Atua nakoina bwa e a roko n tokina maiuna ao bwaai ni kabane ake e a tia ni kaikoi e na bwaini te aomata temanna. Ma e motikia ni kangai Iesu: “Bon anne aron te aomata ae e kaiko i boni i bukina, ma akea kaubaina i matan te Atua.” (Ruka 12:21, BK) Tera reireiara man te kaikonaki aei, ao ti na kanga ni kona ni maiuakinna?
Ana Kanganga Temanna te Mwaane
4. Te aeka n aomata raa teuare e taekinaki n ana kaikonaki Iesu?
4 E rangi ni kai ataaki te kaikonaki are e anga Iesu. Ti noria bwa e moana ana karaki Iesu ni kangai: “E bati n uaa aban te aomata temanna ae kaubwai.” E aki taekinna Iesu bwa e karekei kaubwaina te aomata arei man aanga ni babakanikawai aika urua te tua. N taeka riki tabeua, e aki kabwarabwaraa bwa te aomata ae buakaka. Ni koauana, man baike e taekin Iesu, e angaraoi iai iangoakin teuare e karakinaki n te kaikonaki bwa e mwakuri korakora. E kaotaki bwa ngaia te mwaane ae e babaire raoi ao e kaiko ibukin taai aika a na roko, tao ibukin toronibwaia ana utu. N aia taratara aomata aika mwakuri ni kareketianti, e kona n iangoaki bwa bon te aomata ae mwakuri korakora ao ae karaoa raoi mwiokoana ma nanona ni koaua.
5. Tera te kangaanga are e kaaitara ma ngaia teuare n ana kaikonaki Iesu?
5 N aki ongei arona, e arana te aomata are n ana kaikonaki Iesu bwa te aomata ae kaubwai, ao e nanona iai te aomata ae bati ana bwai aika raraoi. Ma n aron ae kabwarabwaraa Iesu, iai ana kangaanga te aomata are kaubwai arei. E a rangi ni bati n uaa abana nakon are e kaantaningaia ao e a riaon ae kainnanoia ao ae e kona naba ni kawakinna. Tera ae e riai n tia ni karaoia?
6. Baikara motinnano aika a aki toki ni kaaitara ma ngaai ana toro te Atua aika mwaiti ni boong aikai?
6 A mwaiti ana toro Iehova ni boong aikai aika kaaitara ma aaro aika kuri n titeboo ma ana kangaanga te kaubwai arei. A kataia n riki Kristian ni koaua bwa taani mwakuri aika bwabwaina te koaua, a kakaonimaki ao a kangaraoa aia mwakuri. (I-Korote 3:22, 23) E ngae ngke a kamwakuraki ke tao bon iai oin aia bitineti, ma a aki toki ni karaoi raoi tabeia, ao riki bwa a mwaatai ni baike a karaoi. A aki toki Kristian ni koaua ni kaaitara ma karaoan motinnano ngkana a anganaki karikirakeaia ke aia mwakuri aika boou. E riai bwa a na butimwaea karikirakeaia ke ni kabatiaa aia mwane? N aron naba anne, a mwaiti roro n rikirake aika taani kakoaua aika rangi ni konabwai naba n te reirei. N tokina, a kona ni karekei kaniwanga ke beebwa n reirei ibukin kabuburan riki aia reirei n taabo n reirei aika rietata. A riai ni kakairi ni karaoi baikai ao ni butimwaea te tibwanga are a anganaki?
7. E kanga ni kaaitarai ana kangaanga teuare n ana kaikonaki Iesu?
7 N okirikaki nakon ana kaikonaki Iesu, tera ae e karaoia teuare e kaubwai ngke e a bati uaan abana n te aro are a aki tau ni nneia? E iangoia bwa e na uru nen ana uaa akekei ao ni manga katea ae bubura riki bwa e aonga ni kona ni kawakini ana uaa ao kaubwaina riki tabeua. E karika namakinan te mwengaraoi ao te raunnano ana iango anne n te aro are e a iango ni kangai: “Ao N na kangai i boni irou: A iko am bai i bukin ririki aika a bati. An aoriko, amarake, moi ao kukurei.”—Ruka 12:19, BK.
Bukin Tera Bwa E “Nanobaba”?
8. Tera te bwai ae kakawaki are e mwanuokinna teuare n ana kaikonaki Iesu?
8 N aron ae taekinna Iesu, e karika namakinan te mwengaraoi ae boto i aon te kairua ana babaire teuare kaubwai. E kona n tia n taraaki bwa te bwai ae manena ana babaire ma e mwaninga te bwai teuana ae rangi ni kakawaki ae ana kaantaninga te Atua. E tii iaiangoia teuarei bwa e na kanga ni kabebetea, n amwarake, ni moi ao ni kimwareirei i bon irouna. E taku n ana iango bwa ngkana ‘a iko ana bwai’ e na kona naba ni karekei “ririki aika bati.” Ma e tekebuaka bwa a aki nakoraoi bwaai ni kabane n aron are e iangoi. N aron are e taekinna Iesu mai moa, “ba tiaki maiun te aomata maitin ana bwai nako.” (Ruka 12:15) Ni bon te tairiki naba anne, ao a a bane ni karina n toki bwaai ni kabane ake e mwakuri teuarei, bwa e kangai te Atua nakoina: “Te nanobaba! e na anaki maium n te tairiki naba aei! Ao antai ae e na baini baika ko a tia ni kaikoi ba am bai?”—Ruka 12:20, BK.
9. E aera ngke e atongaki teuare n te kaikonaki bwa e nanobaba?
9 Ti a roko ngkai n te bwai ae rangi ni kakawaki n ana kabwarabwara Iesu. E arana te aomata arei te Atua bwa te nanobaba. E kabwarabwaraki n te Exegetical Dictionary of the New Testament, bwa taeka aika a kabonganaki n te taeka n Erene a “aki toki ni kaota karakon te atatai.” E taekinaki n te rikitinare bwa n te taetae ni kaikonaki aei, e kaotaki iai kabonganakin te taeka aei iroun te Atua ni kaota “akean bonganan aia babaire akana kaubwai nakon taai aika a na roko.” E kaineti te taeka aio tiaki nakon te aomata ae akea wanawanana ma e kaineti nakon “te aomata ae rawa ni butimwaea kainnanoan ana ibuobuoki te Atua.” E kauringira taekan te mwaane ae kaubwai aei, te bwai are e taekinna Iesu nakoia kaain te ekaretia ni Kristian n te moan tienture ake i Raorikeia ngke e kangai: “Ko kangai, I kaubwai, ao a kabatiaki au bwai, ao I aki ititi n te bwai teuana; ao ko aki ataiko ba te aomata are e kai nanona ngkoe, ao ko kananoanga, ao ko aki kaubwai, ao ko mataki, ao akea karabam.”—Te Kaotioti 3:17.
10. E aera ngkai a aki kona ni karekei nakoira “ririki aika bati,” karekean “baika bati aika rabanaki”?
10 Ti riai ni kananoi ara iango i aon te reirei aei. Ti kona ni katotonga teuare n te kaikonaki ni kakorakoraira ni mwakuri bwa aonga ni ‘bati ara bwai’ ao ni kabwaka ni karaoi baika a riai ibukin kaantaningan karekean “ririki aika bati”? (Ioane 3:16; 17:3) E taku te Baibara: “Akea manen te kaubai n tain te motikitaeka,” ao “e na matebuaka te aomata ae onimakina te kaubai.” (Taeka N Rabakau 11:4, 28, BK) Mangaia are e a raona riki ana kabanea ni kaungaunga Iesu n te kaikonaki ni kangai: “Bon anne aron te aomata ae e kaiko i boni i bukina, ma akea kaubaina i matan te Atua.”—Ruka 12:21, BK.
11. Bukin tera ngkai akea bonganan aanakin ara kaantaninga ao mwengaraoira i aon kaubwain te maiu aei?
11 Ao ngke e taekina ae kangai Iesu “bon anne arona” e kaotia iai bwa te bwai are e riki nakon teuare e kaubwai e na manga bon riki naba nakoia te koraki ake aana maiuia ao aia kaantaninga ni mwengaraoia i aon bwaikorakin te maiu aei. E aki nanona kairuan ‘kaikoan kaubwaim,’ ma e kairua ngkana ko a kabwaka ni kaiko ‘kaubwaim i matan te Atua.’ E manga taekina riki te kauring ae tii te arona ma aei te tia rimwin Kristo ae Iakobo ngke e korea ae kangai: “Ongora ngkai, ngkami akana kam kangai, ‘Ti na nako n te kawa aei n te bong aei, ke ningabong, ao ti na maeka iai teuana te ririki, ao ti na bobwai, ao ti na karaka ara bwai: ao kam bon aki ata naba ae na roko ningabong.” Tera ae a riai ni karaoia? “Ba e riai ba kam na kangai: Ngkana nanon [Iehova], ao ti na maiu, ao ti na karaoa te bwai teuana ke te bwai teuana.” (Iakobo 4:13-15) N aki ongeia bwa mwaitira kaubwain te aomata ke mwaitira ana bwai, ma a bane ni kona n noraki bwa akea bonganaia ma tii ngkana e kaubwai i matan te Atua. Tera ngkanne ae nanonaki n te kaubwai i matan te Atua?
Riiki ni Kaubwai i Matan te Atua
12. Tera ae ti na karaoia bwa ti aonga ni kaubwai i matan te Atua?
12 N ana taeka Iesu, rikira ni kaubwai i matan te Atua e kaotaki iai bwa e kauntaba ma kaikoan kaubwaira n te maiu aei. Mangaia are, e nanonna Iesu bwa ni maiura aio ti aki riai n raraomaeakina kamwaitan kaubwaira ke kukureira aika a na reke iroura. Ma, ti riai ni kabonganai baika reke iroura ni karikirakea, ke ni kakorakoraa riki iai ara iraorao ma Iehova. Man karaoan aei ao ti na kona ni kaubwai iai i matan te Atua. Bukin tera? Ibukina bwa e kauka mataroan te kakabwaia are e reke mairouna. E tuangira ni kangai te Baibara: “Kakabaian te aba iroun Iehova, e kabatia kaubwain te aba, ao E aki raonna n te rawawata teuana.”—Taeka N Rabakau 10:22.
13. E na kanga ni ‘kabatiaa te kaubwai’ ana kakabwaia Iehova?
13 Ngke e anga te kakabwaia Iehova nakoia ana aomata, e aki toki n angania te kabanea n raoiroi. (Iakobo 1:17) N te katoto, ngke e angania tibun Iteraera abaia Iehova, ao bon “te aba ae e raanga iai te rannimamma ma aia karewe maniberu.” E ngae ngke e aki toki ni kabwarabwaraki te aba are Aikubita n aron naba anne, ma, te aba are e anga Iehova nakoia tibun Iteraera iai okorona teuana ae rangi ni kakawaki. E tuangia tibun Iteraera Mote ni kangai, bon “te aba ae E kakawakinna Iehova ae Atuam.” N taeka riki tabeua, a na rangi ni kakabwaiaki kioina ngkai e kakawakinia Iehova n taai nako. Ngke arona bwa a teimatoa tibun Iteraera ni kakaonimaki nakon Iehova, a na bon kakabwaiaki ao ni maiuakina te maiu are kaotiotaki ae moanibaan te raoiroi nakoia botannaomata ni kabaneia. Eng, ana kakabwaia Iehova boni “kabatian te kaubwai”!—Warekaia Iteraera 16:13; Te Tua-Kaua 4:5-8; 11:8-15.
14. Tera ae a karekea te koraki ake a kaubwai i matan te Atua?
14 Kabwarabwaraan te ‘kaubwai i matan te Atua’ e kona naba n rairaki bwa te “kaubwai n ana taratara te Atua.” (Today’s English Version) A aki toki te koraki ake a bati kaubwaia n te maiu aei n raraomaeakina aroia i mataia ake tabeman. E aki toki ni kaotiotaki aei n anuani maiuia. A kan anai nanoia aomata ni “kainikatongan te maiu aei,” n aron are e taekinna te Baibara. (1 Ioane 2:16) Ni kaitaraan anne, a karekea tangiraia, akoaia, ao te atataiaomata ae boto i aon te tangira ao reitakia ma Atuaia ae nakoraoi, te koraki ake a kaubwai i matan te Atua. Reken baikai irouia, e karekea nakoia namakinan te toronibwai ao te mwengaraoi nakon are e na karekea kaubwain te aonnaba aio nakoia. (Itaia 40:11) Ma te titiraki ngkanne, bwa tera ae ti na karaoia bwa ti aonga ni kaubwai i matan te Atua?
Te Kaubwai i Matan te Atua
15. Tera ae ti riai ni karaoia bwa ti aonga ni kaubwai i matan te Atua?
15 E rangi n iango mwaaka ao ni mwakuri korakora teuare n ana kaikonaki Iesu tii ibukin rikirakena i bon irouna, ao e aranaki iai bwa e nanobaba. Ngkana ti kani kaubwai i matan te Atua, ti riai ni botumwaka ni mwakuri korakora ni karaoi waaki aika kakawaki riki ao man bongana i matan te Atua. N irianaki ma akanne ao e tua ae kangai Iesu: “Ma ngaia ae kam na nako ni kakiritiania botanaomata ni kabaneia.” (Mataio 28:19) E na kona ni kabotauaki kabonganan ara tai, korakorara, ao rabakaura ibukin uarongorongoan te Tautaeka n Uea ao kakiritianaia botannaomata, ma kaikoan baika a raraoi ni kaantaningan te kaniwanga. A a tia naake a karaoa anne n taia kaubwaia ae raka riki ni kaineti ma aia onimaki, n aron ae kaotaki ni katoto aika i mwina.—Taeka N Rabakau 19:17.
16, 17. Baikara rongorongo aika ko kona n taekin aika irekereke ma te aroaro ni maiu ae te kaubwai i matan te Atua?
16 Iangoa te mwaane ae te Kristian ae maeka n te aono n Atia. Te tia mwakuri n te kombiuta ae rangi ni mwaatai teuaei ao e tamaroa boona iai. Ma ana mwakuri aio e rangi ni kabanea te tai ae bati n te aro are e a namakina mamaaran ana onimaki iai. N tokina, e aki kataia ni karikirakea ma e a kitana ana mwakuri arei ao e a waakina ana karikirake n te aiti-kurim (ice-cream), ni kaboonakoi i rarikini kawai bwa e aonga n reke riki ana tai n tararuai mwiokoana ao kainnanona ni kaineti ma ana onimaki. A aki toki ni bwainingareia raona ni mwakuri ngkoa, ma tera ae riki imwina? E taku: “Ni koauana, e a nakoraoi riki au kareke tianti ngkai nakon are ngke I mwakuri ma kombiuta. E a karakaa riki kukureiu kioina ngkai I a aki manga korakai ao n raraoma n aron are e riki ngkoa n au mwakuri are mai mwaina. Ma ae kakawaki riki, I a namakinna bwa I a kaaniaki riki ma Iehova.” Te bitaki aio are e a kaira te Kristian aio bwa e na mwakuri ni kabwanina ana tai i bukin te uarongorongo, ao e a riki ngkai bwa te tia mwakuri temanna n aia aobiti Ana Tia Kakoaua Iehova i abana. E ‘kabatiaa te kaubwai’ ana kakabwaia Iehova.
17 Te katoto riki teuana bon taekan te aine temanna are e ikawairake i nanon te utu ae e moanibwaiaki iai te reirei. E reirei neiei n reirei aika rietata i Buranti, Mexico, ao Switzerland ao man uaiakina karekean ana mwakuri ae moan te tamaroa. E taku neiei: “I irianaki n te kakabwaiaki, te kamoamoaki, ao te mwioko ae rine, ma i nanou, bon akea kukureiu, ao e bon aki rauaki naba nanou iai.” Rimwi e reiakina taekan Iehova. Ao e a manga taku: “Ngke e a rikirake ni korakora au onimaki, ao ingaingan nanou ni kani kakukureia Iehova ao ni kaoka teutana booni mwin baike e a tia n anganai, I a buokaki iai bwa N na nora raoi te kawai ae N na riai n toua ae te toro irouna ni kabwanina au tai.” E kerikaki neiei man ana mwakuri ma ni waekoa ni bwabetitoaki. E beku ma te kukurei ni kabwanina ana tai n te mwakuri ni minita i nanon 20 te ririki ngkai. E manga reitia riki: “A taku tabeman bwa I kabanebuakaa au taarena, ma a a norai bwa I kukurei, ao a a mataiakini booto n reirei ake I maiuakini. I katoa bong n tataro nakon Iehova bwa e na buokai ni kananorinanoai bwa I aonga ni karekea akoau irouna.”
18. Ti na kanga ni kaubwai i matan te Atua n aron Bauro?
18 Iai naba te mwakuri ae moan te tamaroa are e anganaki Tauro, bwa e a manga riki bwa te abotoro Bauro. Ma, e korea ae kangai: “Ao I atongi baikai ni kabane ba te kabuanibwai, ngkai moaniban te raoiroi atakini Kristo Iesu are au Uea, are I kabua au bwai ni kabane i bukina, ao I atongi ba maange, ba E aonga n reke Kristo i rou.” (I-Biribi 3:7, 8) Iroun Bauro, e mwaiti riki kaubwaina ae karekea rinanon Kristo nakon are e kona te aonnaba aei ni karekea nakoina. N te aro naba anne, ni kakeaan baika a tangiraki iroura ao ukoukoran maiuakinan nanon te Atua, ti kona iai ni karekea te maiu ae kaubwai i matan te Atua. E karaunanora ni kangai ana taeka te Atua: “Boon te nanorinano ma makan Iehova te kaubwai, ma te karineaki, ma te maiu.”—Taeka N Rabakau 22:4.
Ko Kona ni Kabwarabwaraa?
• Tera ana kangaanga teuare n ana kaikonaki Iesu?
• Bukin tera ngkai e atongaki bwa te nanobaba teuare n te kaikonaki?
• Tera ae nanonaki n te kaubwai i matan te Atua?
• Ti na kanga n riki ni kaubwai i matan te Atua?
[Taamnei n iteraniba 29]
E na kanga n riki bwa te kataaki ni koaua karikirakeam n am mwakuri?
[Taamnei n iteraniba 30]
“Te kakabwaia mairoun Iehova boni ngaia ae karekea te kaubwai”