Ko Aki Ata Te Tabo Ae Na Materaoi!

“Kamae am uaa n ununiki n te ingabong, ao tai motika rawani baim n te tairiki: ba ko aki ata [“te tabo,” NW] ae na materaoi.”​—TE MINITA 11:6.

1. E aera ngkai e kamimi noran rikiraken te aroka ao e kangaa ni kananorinanoira?

E RIAI n taotaona nanona te tia ribana. (Iakobo 5:7) Imwin unikan te koraa, e bon riai n tataningaa bwebwena ao rikirakena. E na bwebwe mai buakon te tano teutana imwin teutana, ngkana e a maiuraoi te tano. Ao ngkanne, a a rikirake bwa aroka aika kariki uaa. N tokina, e a tauraoi ana tawana te tia ribana nakon taiana. Ai kamimira noran te rikirake n te aro ni kakai aei! Ti kairaki naba bwa ti na kananorinanoira ngkana ti a ataia bwa antai Nibwani karikirakeana. Ti kona n ribanaa te koraa ao n ibuobuoki naba n tebokia. Ma tii te Atua ae e kona ni karikirakea.​—Kabotaua ma 1 I-Korinto 3:6.

2. Baikara baika kakawaki ake e reireinia iai aomata Iesu, ibukin te rikirake n riki bwa te tia rimwini Kristo ni kabotau ake a rinanoaki n te kaongora are imwain aei?

² N aron ae taekinaki n te kaongora ae imwain aei, e kabotaunaria te mwakuri n tataekina te Tautaeka n Uea Iesu ma te tia ribana ae unika te koraa. N te kabotau are ibukin taano aika kakaokoro, e kamataataa iai Iesu bwa e ngae ngke e unika te koraa ae raoiroi te tia ribana, ma bon nanon te aomata anne bwa e na baireia bwa e na rikirake n ikawai ke e na aki. (Mareko 4:3-9) N te kabotau ibukin te tia ununiki ae matu, e kamataataa iai Iesu bwa e aki kona n ota raoi te tia ribana bwa e a kanga naba n rikirake te aomata bwa te tia rimwini Kristo. E riki aei ibukina bwa e boto rikiraken te aomata mani mwaakan te Atua, ao tiaki man aia kakorakora aomata. (Mareko 4:26-29) Ti na rinanoi ngkai ana kabotau Iesu aika tenua riki aika uaan te mwakeke, te iiti ao te karaun ae bubura.a

Te Kabotau Ibukin Uaan te Mwakeke

3, 4. Baikara bwaai aika kamatataaki n te kabotau ibukin uaan te mwakeke aika kaineti ma rongorongon te Tautaeka n Uea?

³ Iai bwaai aika uoua aika kamatataaki n te kabotau ibukin uaan te mwakeke, ae koreaki naba ni Mareko mwakoro 4: Te moan, te kamimi ni korakoran rikirakeni mwaitiia aomata aika butimwaea rongorongon te Tautaeka n Uea; te kauoua, kamanoaia te koraki ake a butimwaea te rongorongo. E taku Iesu: “Ti na katotonga uean te Atua n te aro ra? ke n te taetae ni kaikonaki ra ae ti na kaikonakia iai? Ai aron uaan te makeke, ae uangingi riki, ngkana e unikaki n te tano, [i buakon] uaa ni kabane aika mena n te tano; ma ngkana e unikaki, ao e riki rake, ao e riki n ababaki riki nakon aroka ni kabane, ao e kariki mwaanga aika ababaki; ma ngaia ae a kona n tiku manin aan-nang i aan nuna.”​—Mareko 4:30-32.

⁴ Ti noria bwa e kaikonakaki ikai rikiraken “uean te Atua,” ao e kakoauaki aei ni butanakon rongorongon te Tautaeka n Uea ao rikirakeia kaain te ekaretia ni Kristian ni moa man Bentekota 33 C.E. Uaan te mwakeke, bon te koraa ae bingingi ae kona n tei ibukin te bwai ae rangi n uarereke. (Kabotaua ma Ruka 17:6.) Ao imwina, e a kona n roko n te abwaki ae 3 nakon 5 te mita ma mwangana aika matoatoa, n te aro are e a kona n taraaki bwa te kai.​—Mataio 13:31, 32.

5. Tera te rikirake are e noraki n te ekaretia ni Kristian are n te moan tienture?

⁵ E moa rikiraken te ekaretia ni Kristian ma kaaina aika karako n 33 C.E. ngke a a kabiraki tao 120 taan rimwini Kristo n te taamnei ae raoiroi. Ma imwin te tai ae aki maan, e a kaainaki irouia nga ma nga taan onimaki te ekaretia ae karako aei, aika taan rimwini Kristo. (Wareka Mwakuri 2:41; 4:4; 5:28; 6:7; 12:24; 19:20.) E a tia n rangi n rikirake mwaitiia taan tai i nanon tenibwi te ririki, ao e a kona iai te abotoro Bauro n taekinna nakoia kaain te ekaretia i Korote, bwa e a kaman “taekinaki i aonaba ni kabane aika i aani karawa,” te rongorongo ae raoiroi aei. (I-Korote 1:23) Ai kamaakura te rikirake aei!

6, 7. (a) Tera aron raababan nako te mwakuri ae e a tia n noraki ni moa man 1914? (b) Tera te rikirake riki teuana ae na reke?

⁶ Ni moan tein Ana Tautaeka n Uea te Atua i karawa n 1914, ao e a tia ni mwangaanga nako te “kai” ae te mwakeke n riaon ae kaantaningaki. A a tia ana aomata te Atua n nora kakoroan raoi bukin te taetae ni burabeti ae koreaki iroun Itaia ae kangai: “Ane e na riki ba tenga temanna ae uarereke, ao temanna ae karako e na riki ba te botanaomata ae korakora.” (Itaia 60:22) A bon aki kona n ataia kaain te kurubu ae uarereke aika taani kabiraki aika uataboa uarongorongoan te Tautaeka n Uea ni moan te ka-20 n tienture, ni karokoa te ririki 2008, bwa tao iai itua te mirion taani Kakoaua ake a nang tabe ni karaoa te mwakuri aei n aaba aika e raka i aon 230. Ni koauana, e rangi ni kamimi te rikirake aei bwa e kabotaunariaki ma uaan te mwakeke are n ana kabotau Iesu!

⁷ Ma e a toki naba ikanne rikirakena? E aki. Imwin tabeua te tai, ao a nang bane aomata aika i aon te aba n aantaeka i aan Ana Tautaeka n Uea te Atua. A nang bane ni kamaunaki taani karitei. E aki riki aei imwin aia kakorakora aomata, ma bon ibukin ana ibuobuoki te Uea ae Moan te Rietata ae Iehova nakon te waaki i aon te aba. (Wareka Taniera 2:34, 35.) Ti nang nora ngkanne te kabanea n tai ibukini kakoroan bukin te taetae ni burabeti riki teuana ae koreia Itaia ni kangai: “A na buta aonaba n atakin Iehova, n ai aron taari ngkae e kabuta marawa.”​—Itaia 11:9.

8. (a) A tei ibukin antai mannikiba ake n ana kabotau Iesu? (b) Tera ae ti kamanoaki mai iai ngkai?

⁸ E taekinna Iesu bwa a kona mannikiba ni karaoi ngaoia i aan nuun te Tautaeka n Uea aei. A aki tei mannikiba aikai ibukia ana kairiribai te Tautaeka n Uea ake a kataia ni kang koraa ake a raoiroi, n aron are a karaoia mannikiba ake n te kabotau ibukin te mwaane are e kamaaei koraa i aon taano aika kakaokoro. (Mareko 4:4) Ma n te kabotau aei, a tei mannikiba ibukia aomata aika raoiroi nanoia ake a ukoukora kamanoaia n te ekaretia ni Kristian. Ao ngkai naba, a a kamanoaki te koraki aikai mani katei aika kona n tuuka aia iraorao ae kaan ma te Atua ao mwakuri aika aki itiaki n te waaki ae buakaka n te aonnaba aei. (Kabotaua ma Itaia 32:1, 2.) E katitebooa te Tautaeka n Uea iroun te Mesia ma te kai Iehova ao e taetae ni burabeti ni kangai: “N na unikia n aia maunga Iteraera ae rietata: ao E na kaotinakoi mwaanga, ma ni kariki uaa, ma n riki ba te tira ae tamaroa: ao a na maeka maan aika kibakiba n aeka nako i aana; a na maeka n nuni mwangana.”​—Etekiera 17:23.

Te Kabotau Ibukin te Iiti

9, 10. (a) Tera te bwai are e katereterea Iesu n te kabotau ibukin te iiti? (b) E tei ibukin tera te iiti n te Baibara n angiin te tai, ao tera te titiraki ibukin te iiti are e taekinna Iesu ae na rinanoaki?

⁹ E kona n aki noraki te rikirake n taai tabetai. E kamataataa te iango aei Iesu n ana kabotau ae imwina ni kangai: “Uean te Atua ai aron te iiti, are e anaia te aine ao e renganna ma te buraawa ae tao nimabwi te bwauna rawaawatana, ao e kabanea ni karikirakea te buraawa.” (Mataio 13:33, Te Nu Tetemanti n te Taetae ni Kiribati ae Ngkai, NTK) E tei ibukin tera te iiti aei, ao e kanga n irekereke ma rikiraken te Tautaeka n Uea?

¹⁰ N angiin te tai, e tei te iiti ibukin te bure n te Baibara. E mwanewea te iiti te abotoro Bauro ngke e taekina aroaron te tia bure ae buakaka ae rotaki buaka iai maiuiia kaain te ekaretia ake i Korinto rimoa. (1 I-Korinto 5:6-8) Ma te koaua bwa e kabongana ngkai te iiti Iesu ibukin rikiraken te bwai ae aki raoiroi?

11. A kanga kaain Iteraera rimoa ni kabongana te iiti?

¹¹ Imwaini kaekaan te titiraki anne, ti riai moa n iangoi koaua aika kakawaki aika tenua. Te moan, e ngae ngke e aki kariaia te iiti Iehova n te Toa ae te Riao, ma n taai tabeua riki e butimwaea aia karea aika iai te iiti i nanoia. E kabonganaki te iiti ni kaineti ma te karea ni kan raoi ao n tituaraoi. Ao e a karaoia iai temanna n oin nanona ibukini kaotan nanona ni kakaitau ibukini kakabwaia aika bati mairoun Iehova. Bon tain te kukurei te tai n amwarake aei.​—Nakoaia Ibonga 7:11-15.

12. Tera ae ti reiakinna ngkana e nanonaki te bwai teuana ibukin te bwai riki teuana n te Baibara?

¹² Te kauoua, e kona n tei te bwai teuana ibukin te bwai ae buakaka n te tai teuana n te Baibara. Ma e boni kona ni manga kabonganaki ibukin te bwai ae raoiroi n te tai riki teuana. N te katoto, e kabotaunariaki Tatan ma te raian n 1 Betero 5:8, ike e a tei iai taamneina ae e iowawa ao e tiritiri. E kabotaunariaki naba Iesu ma te raian n Te Kaotioti 5:5, ae “te Raian are riki man te baronga are Iuta.” N te kabanea n itera, ao e kabonganaki te raian ibukini kaikonakan te ninikoria ao te kaetitaeka ae riai.

13. Tera ae kateretereaki ibukin rikiraken temanna n riki bwa te tia rimwini Kristo n ana kabotau Iesu ibukin te iiti?

¹³ Te katenua, e aki taekinna Iesu n ana kabotau bwa e kamwaraea te burawa ni kabane te iiti, n te aro are e aki manena. Ma e tii kabwarabwaraa aroni karaoan te kariki. E renganna te aine aei ma te iiti, ao e a noraki mwina ae raoiroi. E raba i buakon te burawa ae bati te iiti. Mangaia are e raba naba mai matan te aine aei rikiraken te burawa. Ti kauringaki ikai taekan te mwaane, are e unika te koraa ao e matu n te tairiki. E taku Iesu: “E riki rake te aroka ao e ikawai n te aro are e aki ataia [te mwaane anne].” (Mareko 4:27) Ai tereterera te kabotau aei ibukin rikiraken temanna n riki bwa te tia rimwini Kristo! Ti kona n aki nora rikirakena n te moantai, ma teutana imwin teutana ti a kona n nora uaana.

14. Tera te bwai teuana man te mwakuri n uarongorongo ae kabotaunariaki n te koaua ibukin te iiti ae karikirakea te burawa ae bati?

¹⁴ E ngae ngke e aki noraki te rikirake aei, ma bon aei ae riki ni katobibia te aonnaba. Aio te bwai teuana riki ae kamatataaki n te kabotau ibukin te iiti. E rikirake te burawa ni kabane ae “nimabwi te bwauna rawaawatana,” n te iiti. (Ruka 13:21, NTK) N aron te iiti, e a tia naba te mwakuri n uarongorongoa te Tautaeka n Uea ni karikirakea mwaitiia taan rimwini Kristo ni karokoa ae e a butanako uarongorongoan te Tautaeka n Uea “ni karokoa tabon aonaba.” (Mwakuri 1:8; Mataio 24:14) Ai kakabwaiakira ngaira ni mwiokoara, are ti a riki iai bwa taan uataboa te mwakuri ibukin te Tautaeka n Uea aei, ae rangi ni kamimi aroni butanakona!

Te Karaun ae Bubura

15, 16. (a) Kabwarabwaraa ni kakimototoa te kabotau ibukin te karaun ae bubura. (b) E tei te karaun ae bubura ibukin tera, ao e kararikaki n te aro raa rikiraken te Tautaeka n Uea n te kabotau aei?

¹⁵ E rangi ni kakawaki riki aroaroia taan rimwin Iesu Kristo, nakoni mwaitiia. E taetae ni karariki Iesu ibukin rikiraken te Tautaeka n Uea, n taekinan te kabotau riki teuana ibukin te karaun ae bubura ni kangai: “Ao manga aio; uean te Atua ai aron te karaun [ae bubura], are kabwakaki i nanon te nama are boti aroia iika ni kabane.”​—Mataio 13:47.

¹⁶ A bane ni botaki iika n aekaia nako n te karaun ae bubura ae tei ibukin te mwakuri n uarongorongoa te Tautaeka n Uea. E a manga tomaia nako Iesu ni kangai: “Ngke e on, [te karaun ae bubura], ao a katikia rake, ao a tekateka, ao a boti ake a raraoi i nanoni bwaene, ma a tetewe nako ake a bubuaka. Ao ai aron naba tokin aonaba: ane a na roko anera, ao a na kaokoroia akana buakaka ma akana raoiroi, ao a na teweia nako ni nen te ai: te tang ma te kangengei wii iai.”​—Mataio 13:48-50.

17. Te tai raa ae nanonaki ibukini kaokoroaia aomata ae taekinaki n te kabotau ibukin te karaun ae bubura?

¹⁷ Bon te koaua bwa e kaineti kaokoroaia aomata aei ma te kabanea ni motikitaeka ibukia tiibu ma kooti, are e taekinna Iesu bwa e na riki ngkana e a roko ma neboakina? (Mataio 25:31-33) Tiaki ngaia anne. E na karaoaki te kabanea ni motikitaeka n rokon Iesu n tain te rawawata ae korakora. Ni kaitaraan aei, e na karaoaki kaokoroaia aomata ae taekinaki n te kabotau ibukin te karaun ae bubura n ‘tokin te waaki ae ngkai.’b Bon te tai ae ti maiu iai ngkai, ae boong aikai ni karokoa te rawawata ae korakora. Ngaia are tera ngkanne aroni waakinan te mwakuri ibukini kaokoroaia aomata ngkai?

18, 19. (a) E kanga aroni waakinan te mwakuri ibukini kaokoroaia aomata ngkai? (b) Tera te mwaneka ae a riai ni karaoia aomata ake a raraoi nanoia? (Nora te kabwarabwara mai nano n iteraniba 29.)

¹⁸ E noraki bwa a a tia n anaaki nanoia mirion ma mirion iika ni kaikonaki mai buakoia botannaomata nakon ana ekaretia Iehova n taai aikai. A kaea te Kauring tabeman, ao tabeman a roroko n ara bobotaki, ao ake tabeman riki a butimwaea te reirei n te Baibara. Ma te koaua bwa a nang riki aomata aikai ni kabane bwa Kristian ni koaua? Tao a kona ni ‘katikaki rake iika,’ ma e tuangira Iesu bwa tii “ake a raraoi” aika a na botaki nako nanoni bwaene, ake a a tei ibukin taian ekaretia ni Kristian. A karenakoaki iika ake a aki tau, ao a nang ikotaki nakon te ai ae uramwaaka n te aro ni kaikonaki, are nanona bwa a na kamaunaki n te tai ae imwaira.

¹⁹ N aroia iika aika aki tau, a mwaiti ake a a tia ngkoa n reirei n te Baibara ma ana aomata Iehova, ae a a katoka aia reirei ngkai. Tabeman bon natiia Kristian ma a tuai ni kan toua mwin Iesu. Akea nanoia ni kani karaoa aia motinnano bwa a na beku ibukin Iehova, ke tao a a tia ni beku ma imwin tabeua te tai, a a manga katoka aia beku.c (Etekiera 33:32, 33) Ai riaira ngkanne irouia te koraki ake a raraoi nanoia bwa a na kariaia bobotakiia nako nanoni bwaene aika ekaretia ni Kristian, imwaini bongin te kabanea ni motikitaeka ao n teimatoa n tiku n te tabo are a na mano iai!

20, 21. (a) Tera ae ti a tia n reiakinna imwin rinanoan ana kabotau Iesu ibukin te rikirake? (b) Tera ae ko motinnanoia bwa ko na karaoia?

²⁰ Tera ngkanne ae ti a tia n reiakinna man rinanoan ana kabotau Iesu ni kaineti ma te rikirake? Te moan, n aron rikiraken uaan te mwakeke, e rangi ni korakora te rikirake ni mwaitiia ake a mutiakina rongorongon te Tautaeka n Uea i aon te aba. Akea te bwai ae kona ni katoka kabutaan nako te mwakuri ibukin Iehova! (Itaia 54:17) Irarikina, a a tia ni kamanoaki mairoun Tatan ma ana waaki te koraki ake a a tia n ukoukori aroia ni ‘maeka i aan nuun te kai.’ Te kauoua, bon te Atua ae e karikirakea. N aron te iiti ae raba i buakon te burawa ni kabane, e aki naba kai noraki te rikirake aei ke n ota te aba iai n angiin te tai, ma bon anne ae riki! Te katenua, tiaki nanona bwa a bane n tau aomata aika butimwaea te rongorongo. Bwa n ana kabotau Iesu, ao e taekinna bwa a a tia tabeman n riki bwa iika aika aki tau.

²¹ Ma ai kaungananora noraia aomata aika tau aika mwaiti ake a a tia ni burimauniaki nakon Iehova! (Ioane 6:44) Ibukin anne, e a noraki uaana ae te rikirake ae kamimi n te aba teuana ma teuana. Bon tii Iehova ae te Atua ae neboaki n te rikirake aei. Kioina ngkai ti kona n nora aei, ti a riai ngkanne ngaira n tatabemanira nako ni kaungaki bwa ti na ongeaba nakon te kaungaunga are e koreaki n tienture aika nako ae kangai: “Kamae am uaa n ununiki n te ingabong . . . , ba ko aki ata [“te tabo,” NW] ae na materaoi, ba tao aei ke anne, ao tao a na uaia n raoiroi.”​—Te Minita 11:6.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko na Kanga ni Kaeka?

• Tera reireiara n ana kabotau Iesu ni kaineti ma uaan te mwakeke n rikiraken te Tautaeka n Uea ao te kamanomano mairoun Tatan ma ana waaki?

• E tei ibukin tera te iiti are n ana kabotau Iesu, ao tera te koaua ibukin rikiraken te Tautaeka n Uea are e katereterea Iesu?

• Tera te bwai teuana ni kaineti ma rikiraken te Tautaeka n Uea ae taekinaki n te kabotau ibukin te karaun ae bubura?

• Tera ae ti riai ni karaoia bwa ti aonga n teimatoa n tiku i buakoia te koraki ake a a tia ni ‘bobotaki nako nanoni bwaene’?

[Taamnei n iteraniba 26]

Tera reireiara ibukin rikiraken te Tautaeka n Uea n te kabotau ni kaineti ma uaan te mwakeke?

[Taamnei n iteraniba 27]

Tera reireiara man te kabotau ibukin te iiti?

[Taamnei n iteraniba 29]

Tera ae kaikonakaki ni kaokoroaia iika aika tau mai buakon iika aika aki tau?