A Rangi Ni Kakawaki Iroum Baike E Karaoi Iehova Ibukini Kamaiuam?
“E na karaoiroaki te Uea [ae Iehova], ae Atuaia Iteraera; Ba E kawariia ana aomata ao E kamaiuia.”—RUKA 1:68.
1, 2. E kanga ni kaikonakaki kakaiakin aroarora n ara tai aei, ao tit iraki raa aika a na maroroakinaki?
IANGOIA bwa aongkoa ko wene n te kainiwene n te onnaoraki. N te ruu are ko mena iai, a bane aomata n rotaki n te aoraki ae tii te arona ae kamamate ao akea ae ataa katokana. E na bae ni kaungaaki nanom ngke ko ongo bwa e a kaira te kakaae te taokita ibukini katokana. Ibukin ana kakaae te taokita, ko a rangi n ingainga ni kan atai bwaai ni kabane. N te tai teuana, ko a ongo naba bwa e a kuneaki katokana! E a tia ni kabanea maiuna te taokita bwa kaanga ai aron ana angakarea ibukini katokan te aoraki aei. Tera am namakin iai? Ni koauana, e na korakora nanom ni karinerine ao ni kakaitau ibukin te aomata are e kauka te kawai ibukim ao ibukia aomata aika mwaiti, ni kamaiuami man te mate.
2 E kona n iangoaki bwa e a rangi ni kakubanako te rongorongo anne, ma e kaineti raoi ma baika ti kaaitarai. E rangi ni kakaiaki riki aroarora ngaira n tatabemanira nako nakon are e kabwarabwaraaki. Ti rangi ni kainnanoa te tia kamaiu. (Wareka I-Rom 7:24.) Ibukini kamaiuara, e a tia Iehova ni kareani baika a rangi ni kakawaki irouna. E a tia naba Natina ni kareani baika a rangi ni matoatoa karaoaia. Ti na iangoi titiraki aika aua aika rangi ni kakawaki. Bukin tera bwa ti kainnanoa te kamaiuaki? Baikara baike e riai ni karaoi Iesu aika matoatoa karaoaia ibukini kamaiuara? Baikara baike a rangi ni matoatoa ake e a tia ni karean Iehova ake a rotaki nanona iai? Ti na kanga ni kaotia bwa ti ataa kakawakin te kakamaiu are mairoun te Atua?
Bukini Kainnanoani Kamaiuakira
3. E kanga ni kabotauaki te bure ma te aoraki ae kakamaaku ewewena ao tiritirina?
3 N te katautau ae e a tibwa karaoaki n rongorongoia aomata rimoa, e kuneaki bwa teuana mai buakon aoraki aika taiani kabanea ni kakamaaku eweweia ao tiritiria n 1918, bon te Spanish influenza, are e tiringia aomata aika mirion ma mirion. A rangi ni kamamate aoraki ake tabeua n te aro teuana. Ma e ngae ngke a kona n ituia aomata aika karako mwaitiia, a bati riki aika mate mai buakoia ake a ituaki iai.a Ma tera arora ngkana ti a kabotaua te bure ma te aeka n aoraki ae kamamate aei? Ururingi taeka aika n I-Rom 5:12: “Rokon te bure i aon te aba iroun te aomata ae ti temanna, ma rokon te mate n te bure; ao e ituia aomata ni kabaneia te mate n te aro aei, ba a bane ni bure.” A bane n ituaki aomata n te bure, kioina ngkai a bane n aki kororaoi. (Wareka I-Rom 3:23.) Iraman aika mate n te bure? E koroboki Bauro bwa te bure e uota te mate nakoia “aomata ni kabaneia.”
4. Tera ana iango Iehova n abwakini maiura, ao n te aro raa ae e okoro iai ana taratara ma aomata aika bati ni boong aikai?
4 Ni boong aikai, a mwaiti aomata aika namakinna ae te bure ao te mate e bon tataneiai te aba iai. A kabuaa iai iaiangoan are te mate e bon riiriki ni karaurau irouia aomata rinanon te kara, ma a raraomaeakina te bwai are e atongaki bwa te moantaai ni mate. E rangi ni bebete irouia aomata bwa a na mwaninga ana iango te tia Karikiriki. E a kimototo riki maiura nakon are e a tia n baireia Iehova. Ni koauana, bon akea te aomata ae e a tia ni maiu n “ti te bongina” n ana taratara Iehova. (2 Betero 3:8) Ai ngaia are e taekinaki n Ana Taeka te Atua bwa a boni kimototo maiura, n ai aron rikiraken te uteute ke otinakon teuana ikeikera. (Taian Areru 39:5; 1 Betero 1:24) Ti riai ni kateimatoa i nanora iangoan anne. Bukin tera? Ngkana ti mataata raoi n rawawatan te “aoraki” ae ti kammarakaki iai, ti kona ngkanne n ataia raoi ae e rangi ni kakawaki “katokana” ibukini kamaiuara.
5. Tera ae tuai n reke iroura ibukin ara bure?
5 Ti riai n ota raoi bwa tera ae riki nakoira man te bure bwa ti aonga n ataa kakaiakin mwina nakoira. E kona ni kangaanga anne n te moantai ibukina bwa te bure, e kabuaa mairoura te bwai teuana ae rangi ni kakawaki are ti tuai n rinanona i nanoni maiura ni karokoa ngkai. N te moantai ao a kukurei Atam ao Ewa n te maiu ae kororaoi. Ibukini kororaoin aia iango ao rabwataia a a kona n rineia bwa a na taui aron aia iango, aia namakin ao aia mwakuri. Ngaia are, a inaomata ni karikirakei aroaro aika tamaroa bwa a na toro iroun Iehova ae te Atua. Ma n oneani mwin anne, a katinanikua te bwaintangira ae kakawaki anne. Ibukin rineani kani karaoan te bure nakon Iehova, a a kabuaa mairouia ma aia kariki te aeka ni maiu are e baireia Iehova ibukia. (Karikani Bwaai 3:16-19) N te tai naba anne, a katokaa i aoia ao i aora te “aoraki” ae rangi ni kakamaaku n aron are ti a tia ni maroroakinna. E bon eti kabuakakaaia iroun Iehova, ma e tauraoi n anganira kantaningaan te kamaiuaki.—Taian Areru 103:10.
Baika A Kareanaki Iroun Iesu Ibukini Kamaiuara
6, 7. (a) E kanga Iehova ni moani kaotia bwa e kainnanoaki te karea ae matoatoa karaoana ibukini kamaiuara? (b) Tera reireiara man karea ake e anga Abera ao baatua ake a maiu imwain rokon te Tua?
6 E ataia Iehova ae e kainnanoaki te karea ae rangi ni matoatoa bwa a aonga ni kamaiuaki ana kariki Atam ao Ewa. N te taetae ni burabeti are koreaki ni Karikani Bwaai 3:15, ti reiakina te bwai ae kainnanoaki ibukin te kamaiuaki. E na katauraoa te “kariki” ae te tia kamaiu Iehova, are e na boni kamauna Tatan n te bong teuana bwa e aonga n aki manga maiu. E ngae n anne, e na bon rinanon te maraki te tia kamaiu anne ao e na kaikoakaki bukini waena n te aro ni kaikonaki. E boni kammaraki ao ni kakaiaki te aro anne, ma tera ae nanonaki iai? Ni koauana, tera ae riai n nanomwaaka iai Teuare Rineaki iroun Iehova?
7 E riai n anga te kaboomwi te tia kamaiu ibukini karekean te kabwarabure, bwa a aonga ni kamaiuaki botannaomata man te bure ao n raoiakinaki ma te Atua imwini kamaunaan te bure. Tera ae irekereke ma anne? Bon iai baika a kaotaki rimoa ibukini kainnanoan te angakarea. Ngke e kareani maan nakon Iehova te aomata are e moani kakaonimaki ae Abera, ao e butimwaeaki iroun te Atua. Rimwi riki, baatua aika mamaaka te Atua n aron Noa, Aberaam, Iakoba ao Iobi a anga karea aika tii te arona ma are e kakukureia te Atua. (Karikani Bwaai 4:4; 8:20, 21; 22:13; 31:54; Iobi 1:5) N tienture ake imwina, e a katuruturuaki riki iai aroni kainnanoan te angakarea n te Tua Rinanoni Mote.
8. Tera ae karaoia te ibonga ae rietata n te Bong ni Kabwarabure ni katoa ririki?
8 Karea ake e anganga te aba n te Bong ni Kabwarabure ni katoa ririki, a boni moanibaan te kakawaki i buakon angakarea aika kainnanoaki n te Tua. N te bong naba anne, e karaoi mwakuri ni kaikonaki te ibonga ae rietata. E angakarea nakon Iehova bwa a aonga n ae a karekea moa kabwaraan aia bure kaain te koraki n ibonga, ao imwina ngkanne baronga ake tiaki ibonga. E kona n rinnako te ibonga ae rietata n tii ngaia, n te ruu ae Moan te Tabu n te umwanrianna ke n te tembora, n tii te bongina ni katoa ririki. N te ruu arei, e katimtimwa raraan taiani karea i matan te ati ni berita. N taai tabetai, e kaoti mai etan te ati ae tabu te nang ae rangi n raneanea, are e tei ibukini menan Iehova ae te Atua n te tabo anne.—Te Otinako 25:22; Nakoaia Ibonga 16:1-30.
9. (a) E tei ibukin antai te ibonga ae rietata n te Bong ni Kabwarabure, ao tera ae nanonaki n ana karea ake e anga? (b) Tera ae kaikonakaki n rinin te ibonga ae rietata n te ruu ae Moan te Tabu?
9 E kairaki te abotoro Bauro rinanon te taamnei bwa e na katerea te bwai ae kaikonakaki ni mwakuri aikai. E kaotia Bauro bwa te ibonga ae rietata e tei ibukin te Mesia ae Iesu Kristo, ma e tei te angakarea ibukini mateni Kristo ae kareanaki. (Ebera 9:11-14) E kona te karea ae kororaoi anne ni karekea kabwaraan aia bure koraki aika uoua ake ana koraki n ibonga Kristo aika kabiraki aika 144,000 mwaitiia ao “tiibu tabemang.” (Ioane 10:16) E kaikonakaki rinin te ibonga ae rietata n te ruu ae Moan te Tabu ma rinin Iesu i karawa ike e a kaoti i matan Iehova ae te Atua ma manenan te karea ni kaboomwi.—Ebera 9:24, 25.
10. Tera ae riai n rinanona te Mesia n aron ae kaotaki n te taetae ni burabeti man te Baibara?
10 E mataata ngkanne bwa e kainnanoaki te karea ae matoatoa karaoana ibukini kamaiuaia aia kariki Atam ao Ewa. E riai n anga maiuna te Mesia! A boni katerea raoi rongorongon te koaua aei burabeti ake a taekinaki n te Koroboki ae Tabu n te Taetae n Ebera. N te katoto, e taekinna te burabeti ae Taniera ni kaineta te “Mesia are te Uea” bwa e na “teweaki nako,” ke ni kamateaki bwa e aonga ni “karaoi kabarani buure.” (Taniera 9:24-26) E a kaman taetae ni burabetinna Itaia ae e na ribaaki te Mesia, e na bwainikirinaki, e na kamateaki ke e na ewaraki bwa e na uouota aia bure aomata aika aki kororaoi.—Itaia 53:4, 5, 7.
11. N aaro raa ake e kaota iai kukureina Natin Iehova ni kareana maiuna ibukini kamaiuara?
11 Imwain rokon Natin te Atua ae te rikitemanna i aon te aba, e bon atai baika e na kareani ibukini kamaiuara. E na korakora kammarakana ao imwina e na kamateaki. E kerikaaki ma iai ke tao e karitei ngke e reireinna Tamana koaua akanne? E bon aki, ma e kukurei n aantaeka nakon ana kaetieti Tamana. (Itaia 50:4-6) N aron anne, e ongeaba Iesu ni karaoa nanon Tamana ngke e mena i aon te aba. Bukin tera? E anga teuana ana kaeka ni kangai: “I tangira te Tama.” E a manga katauraoa ana kaeka riki teuana n te aro aei: “Akea te tangira iroun te aomata, ae korakora riki nakon ae te anga maiuna i bukiia raona.” (Ioane 14:31; 15:13) Ngaia are, e reke kamaiuara n aaro aika bati ibukin ana tangira Natin Iehova. E kimwareirei e ngae ngke e na kareana maiuna n aomata ae kororaoi ae matoatoa karaoana bwa ti aonga ni kamaiuaki.
Baika A Kareanaki Iroun Iehova Ibukini Kamaiuara
12. Antai ae kaotaki nanona n te karea ni kaboomwi, ao bukin tera bwa e katauraoaki?
12 Bon tiaki Iesu are e baireia bwa e na riai ni karaoaki te karea ni kaboomwi ke aroni karaoana. Ma n oneani mwin anne, te waaki ni kakamaiu aei bon teuana mai buakoni baika a rangi ni kakawaki ibukin nanon Iehova. E kaota te abotoro Bauro bwa te baonikarea are n te tembora are e anganga karea te aba iai, e tei ibukin nanon Iehova. (Ebera 10:10) Mangaia are, ti ataia bwa te kakamaiu are ti karekea rinanon ana karea ni kaboomwi Kristo, bon te bwai ae moan te kakawaki iroura ibukina bwa e roko raoi mairoun Iehova. Boni kaotiotan raoi nanona ae kororaoi ao ana tangira ae moan te korakora nakoia aomata.—Wareka Ioane 3:16.
13, 14. E kanga ana katoto Aberaam ni kona ni buokira n ota raoi, ni kakawakin te bwai are e a tia ni karaoia Iehova ibukira?
13 Tera te bwai ae moan te matoatoa are e kareanna Iehova ibukini kaotan ana tangira ibukira n te aro aei? E rangi ni kangaanga iroura bwa ti na ota. Ma e ngae n anne, iai te rongorongo n te Baibara ae kona ni buokira bwa ti na mataata raoi iai. E tuangaki iroun Iehova te mwaane ae kakaonimaki ae Aberaam bwa e na karaoa te bwai teuana ae moan te kangaanga karaoana bwa e na kareana natina ae Itaaka. Ni koauana, Aberaam bon te karo ae rangi n tatangira. E taetae Iehova nakoina ibukin Itaaka ae ‘ana rikitemanna ae tatangiria.’ (Karikani Bwaai 22:2) Ma e ngae n anne, e ota Aberaam bwa e rangi ni kakawaki riki karaoan nanon Iehova nakon tangiran Itaaka irouna. E ongeaba Aberaam ao e waakina karaoan anne. Ma e ngae n anne, ao Iehova e aki kataua Aberaam bwa e na karaoa te bwai are E na boni karaoia ngaia n te tai teuana. Bon imwain raoi ae nang kareana natina Aberaam, ao e a kanakoa ana anera te Atua bwa e na katokia. E a kamani motikia mai nanona Aberaam bwa e na ongeaba iroun Atuana ni kataakina ae kangaanga aei, bwa e kakoauaa raoi bwa tii ana kantaninga ibukini manga noran te ataeinimwaane aei ni maiu, bon rinanon te mangauti. E bon onimakina raoi te Atua bwa e na karaoa te aeka ni kautiuti anne. Ni koauana, e taku Bauro bwa e a manga kaokaki Itaaka nakon Aberaam rinanon te mangauti n te aro “ni kaikonaki.”—Ebera 11:19.
14 E rangi ni matoatoa iroura iaiangoani marakin Aberaam ngke e a katauraoa natina bwa e na kareanna. N te aro teuana, te bwai ae riki nakon Aberaam e buokira ni kamataataira ibukin ana namakin Iehova ni kareanakin teuare e taekina taekana ni kangai: “Natiu ae tangiraki Teuaei.” (Mataio 3:17) Uringnga bwa e bae n rangi ni korakora riki marakin Iehova nakon anne. A a tia Iehova ao Natina n uaia ni bobotaki i nanon ririki aika aki kona ni warekaki, aika mirion ma mirion ke birion ma birion. E kimwareirei te Nati ni mwakuri ma Tamana bwa “te tia makuri ae rabakau” ae ana bwai ni kukurei ao ana tia Taetae ae “te Taeka.” (Taeka N Rabakau 8:22, 30, 31; Ioane 1:1, BK) E bon rangi n riaon ae ti kona n ataia man te bwai are e nanomwaaka iai Iehova ngke e kammarakaki, e kakanikoaki ao n tiringaki Natina n aron te tia kamwarua. Kamaiuara bon te angakarea ae matoatoa karaoana are e a tia n rangi n rotaki iai Iehova! Ti na kanga ni kaotia bwa e rangi ni kakawaki iroura te kakamaiu anne?
Ko na Kanga ni Kaotiota ae E Rangi ni Kakawaki Iroum Kamaiuam?
15. E kanga Iesu ni katiaa raoi te mwakuri ae rangi ni kakawaki ibukini kabwaraani buure, ao tera are e a kona n reke mai iai?
15 Imwini kautan Iesu nako karawa, e a katiaa raoi te mwakuri ni kabwarabure ae rangi ni kakawaki. N reitakina ma Tamana ae tangiraki irouna, e anganna manenan ana karea. E a taorimwiaki ma kakabwaia aika kakawaki. E a tabwanin ao n tauraoi kabwaraani buure, ae e moa man aia bure tarini Kristo aika kabiraki n taorimwiaki ma “kaain aonaba ni kabaneia.” Ibukin naba te karea anne, ni boong aikai ao te koraki ni kabane ake a raraoma ni koaua man aia bure, ao n riki bwa taan rimwini Kristo ni koaua, a kona ni karekea aia iraorao ae kaan ma Iehova ae te Atua. (1 Ioane 2:2) E na kanga n reke iroum aei?
16. Ti na kanga ni kona ni kabwarabwaraa riaira ni kakaitau ibukin te kakamaiu are e a tia Iehova ni katauraoia ibukira?
16 Ti na oki rikaaki nakon te kaikonaki are ti anganaki mai moan te kaongora aei. Iangoia bwa aongkoa te taokita are e kunea katokan te aoraki e a kawariia aoraki n am ruu ma te bwainnaoraki aei: E na bon aki matebuaka ma e na boni marurung te aoraki are butimwaea te bwainnaoraki ao n tou mwini kaetieti ake e kairaki iai. Ma tera ae ko na karaoia ngkana arona bwa angia raom n aoraki a rawa n tou mwin ana kaetieti te taokita ao a kamatoa n taku bwa e a rangi ni kangaanga kabonganaan te bwainnaoraki anne ke irakin te kaetieti iai? Ko na karaoa naba anne, e ngae ngke iai kakoauaana iroum bwa e na mwakuri raoi te bwainnaoraki anne? Ni koauana, ko na bon aki! Akea te nanououa bwa ko na boni kaota am kakaitau ibukini katokana ao n tou mwin raoi ana kaetieti te taokita, ao tao ko kona n tuangia tabemwaang am iango. Ti riai ngaira n tatabemanira n ingainga ni kaota ara kakaitau ae bati nakon Iehova, ibukin te kakamaiu are e a tia ni karaoia rinanon ana karea ni kaboomwi Natina.—Wareka I-Rom 6:17, 18.
17. N aaro raa aika ko kona iai ni kaotiota am kakaitau ibukin are e a tia ni karaoia Iehova ibukini kamaiuam?
17 Ti na boni kaotiota ara kakaitau ibukin are e karaoia Iehova ao Natina bwa ti aonga ni kamaiuaki man te bure ao te mate, ngkana e kakawaki iroura. (1 Ioane 5:3) Ti riai ni buakana rikiara ae te kani kakaraoa ae bure. Ti na bon aki kariaia karaoan te bure n oin nanora ao ni maiuakina te maiu ae kiriuoua ae mwamwanaa te aba ae irekereke n taai nako ma te bure. Maiuakinan te aroaro anne, e kona n oti iai bwa e aki rangi ni kakawaki iroura te karea ni kaboomwi ao ti bon aki kakaitau iai. N oneani mwin anne, ti riai ni kaotiota ara kakaitau man ara mwakuri korakora bwa ti na teimatoa n itiaki n ana taratara te Atua. (2 Betero 3:14) Ti na kaota anne man tuangakia aomata nako ara kantaninga ae tamaroa ibukini kamaiuara n te aro are a kona naba n teimatoa n itiaki nakon Iehova ao ni kantaningaa te maiu n aki toki n te tai ae na roko. (1 Timoteo 4:16) Ni koauana, a bon tau n anganaki raoi Iehova ao Natina ara tai ni kabane ao korakorara ibukin neboakia! (Mareko 12:28-30) Iangoia raoi bwa ti boni kona ni kakantaningaa te tai are ti nang kamaiuaki iai man te bure. Ti kona ni maiuakina te maiu are e kantaningaia te Atua ibukira, ae te kororaoi n aki toki. A kona n riki baikai ni kabane ibukini baike e a tia ni karaoi Iehova ibukini kamaiuara!—I-Rom 8:21.
[Kabwarabwara ae nano]
a E taekinaki te Spanish influenza bwa e a tia n ituia aomata n te mwaiti ae 20 nakon 50 te katebubua mai buakoia kaain te aonnaba n te tai arei. E a bae n tia te virus aei n tiringia tao 1 nakon 10 te katebubua mwaitiia aomata ake a ituaki iai. Ni kaitaraan anne, e burenibwai rikin te virus ae te Ebola ma e a tia n tiringia 90 te katebubua ake a ituaki iai ni butinakona.
Ko na Kanga ni Kaeka?
• Bukin tera bwa ko kainnanoa te kamaiuaki n te tai ae waekoa?
• Tera aron rotakim n ana mwakuri Iesu n anga ngaia bwa te karea?
• Tera aron am namakin ibukin ana bwaintangira Iehova ae te karea ni kaboomwi?
• Tera ae kairiko bwa ko na karaoia ni butimwaeani baike e katauraoi Iehova ibukini kamaiuam?
[Taamnei n iteraniba 30]
N te Bong ni Kabwarabure, e riki aia ibonga ae rietata tibun Iteraera bwa te kaikonaki ae maiu ibukin te Mesia
[Taamnei n iteraniba 31]
Kukurein nanon Aberaam n anga natina, ti a reireiaki iai ae bati riki ibukin ana angakarea Iehova ae rangi ni kakawaki riki