Ko Ribaa Te Buakaka?

“[Iesu] ko ribaa te buakaka.”​—I-EBERA 1:9.

1. Tera ana reirei Iesu ni kaineti ma te tangira?

E TUANGIIA taan rimwina Iesu Kristo kamataataani kakawakin te tangira ni kangai: “I anganingkami te tua ae boou, bwa kam na itangitangiri i marenami, n arou ae I tangiringkami, ao kam na itangitangiri naba. Ao ane a na ataingkami aomata ni kabane bwa bon taan rimwiu ngkami, n aei: ngkana kam itangitangiri.” (Ioane 13:34, 35) E tua Iesu nakoia taan rimwina bwa a na kaotiota te itangitangiri i marenaia. E na riki te tangira anne bwa kanikinaeaia. E kaumakiia naba Iesu ni kangai: “Teimatoa n tangiriia aomata aika kairiribai nakoimi, ao tataro ibukia ake a bwainikiriningkami.”​—Mataio 5:44.

2. Tera ae a riai ni karikirakea ribaakina taan rimwini Kristo?

² Ma irarikin reiakinaia taan rimwina taekan te tangira, e reiakinia naba Iesu bwaai aika a na ribai. E taekinaki ae kangai ni kaineti ma Iesu: “Ko tangira te raoiroi ao ko ribaa te buakaka.” (I-Ebera 1:9; Taian Areru 45:7) E kaotaki n aei bwa ti riai ni karikirakea tiaki tii tangiran te raoiroi ma ribaakin naba te bure ke te buakaka. E rangi ni kakawaki ataakin are e taekinna te abotoro Ioane ni kangai: “Ane kakaraoa ae bure ao e ririaon naba te tua, mangaia ae te bure bon riaoan te tua.”​—1 Ioane 3:4.

3. Baikara iterani maiura aika aua ake a irekereke ma ribaakin te buakaka, ake a na rinanoaki n te kaongora aei?

³ Ngkai Kristian ngaira, ti riai n titirakinira ni kangai, ‘I ribaa te buakaka?’ Ti na neneri ngkai iterani maiura aika aua ibukin arora ni kona ni kaotiota ribaakin te buakaka: (1) aroarora ni kaineti ma kabonganaan te kamanging n te aro ae riao, (2) ara iango ibukin te tabunea, (3) arora nakon te wene ni bure n aekakina nako, ao (4) ara iango ibukia te koraki ake a tangira te buakaka.

Tai Kariaia Tautoronakim n te Kamanging

4. Bukin tera bwa e aki maaku n taetaenikawai Iesu ngke e anga te kauring ibukini kabatiaan nimakin te kamanging?

⁴ E nima te wain Iesu n tabetai ibukina bwa e ataia ae bon te bwaintangira mairoun te Atua. (Taian Areru 104:14, 15) Ma e aki kabonganabuaka te bwaintangira aei n te aro are e na kabatiaa iai nimakin te kamanging. (Taeka N Rabakau 23:29-33) Mangaia are e aki maaku n taetaenikawai Iesu ngkana e angareirei i aon aeka n aroaro akanne. (Wareka Ruka 21:34.) E kona te kamanging ni kairiri nakoni karaoani buure aika kakaiaki tabeua, ngkana e kabonganaaki buaka. Ma e koroboki ni kangai te abotoro Bauro: “Tai koro ni manging n te wain, ike e mena iai te kaibwabwaru, ma kam na teimatoa ni kaonaki n te taamnei.”​(I-Ebeto 5:18) E kauringia naba unnaine n te ekaretia bwa a na aki “tautoronaki n te wain ae bati.”​—Tito 2:3.

5. Baikara titiraki ae a riai n titirakinia iai te koraki ake a rinei aeka ni kamanging nako?

⁵ Ngkana ko rinei aeka ni kamanging nako, ko riai n titirakiniko ni kangai: ‘Titeboo au iango ma ana iango Iesu ni kaineti ma kabatiaan nimakin te kamanging? Ngkana I tangiria n reiakinia tabemwaang i aon aei, I aki maaku n taetaenikawai iai? I nimma ibukini katokan raraomau ke ibukini kabebetean rawawatau? Mwaitira te kamanging ae N na nimma ni katoa wiki? Tera arou ngkana iai temanna ae tuangai bwa I a kabatiaa nimakin te kamanging? I tei ibukin au eti ke e maraki nanou iai?’ Ngkana ti kariaia tautoronakira n te kamanging ae bati, e a kona iai n rota ara konabwai ni kabwarabwarai bukini bwaai tabeua aika riai ao karaoani motinnano aika kaotiota te wanawana. A kakorakoraia taan rimwini Kristo ni kawakina aia konabwai n iango.​—Taeka N Rabakau 3:21, 22.

Kararoako Mani Mwakuri n Tabunea Nako

6, 7. (a) Tera are e karaoia Iesu nakon Tatan ao taimonio? (b) Bukin tera ngkai e a taabangaki te tabunea ni boong aikai?

⁶ Ni menan Iesu i aon te aba ao e kakorakoraa n rarawa nakon Tatan ma ana taimonio. E aki kariaia bwa e na urua kakaonimakina ni koaua Tatan. (Ruka 4:1-13) E kaotii ao e tokanikai naba i aoni kataaki aika raba ake a na kairaraanga ana iango ao ana mwakuri. (Mataio 16:21-23) E buokiia te koraki aika raoiroi nanoia Iesu ni kainaomataia man aia kairiri taimonio ae ribuaka.​—Mareko 5:2, 8, 12-15; 9:20, 25-27.

⁷ Imwini kaueaan Iesu bwa te Uea n 1914, e a kaitiaka karawa man ana mwakuri ni kamangaongao Tatan ma ana taimonio. N tokina, ao e a kakorakoraa ngkai Tatan nakon are mai mwaina ni “burebureiia kaain te aonnaba ni kabutaa.” (Te Kaotioti 12:9, 10) E aki riai ngkanne ni kamimi nakoira taabangakin ao rikiraken tangiran te tabunea. Tera ae ti kona ni karaoia bwa ti aonga ni kamanoira?

8. Bukin tera bwa ti riai n tuoi nanora ni kaineti ma arora ni kaakibotu aika ti rinei?

⁸ E kamatataaki raoi n te Baibara karuanikain te irekereke ma te tabunea. (Wareka Te Tua-Kaua 18:10-12.) Ni boong aikai, ao a a kairaraangi aia iango aomata Tatan ma ana taimonio rinanon taian taamnei, booki, ao takaakaro n te kaombiuta ake a boutokai mwakuri n tabunea. Mangaia are n rinean arora ni kaakibotu, ti riai n titirakinira ni kangai: ‘I nanon namwakaina aika nako, I a tia n rineia bwa N na kakibotu n te birim, kaongora n te TV, takaakaro n te kaombiuta, booki, ke rongorongo ni kangare ake a irekereke ma te mwaaka ae kamimi? I a ataa raoi kakawakin te rarawa nakon te mwakuri n tabunea, ke I manikangarei karuanikaini baikai? I kaatuua iangoan ana namakin Iehova ibukin arou ni kaakibotu aika I rinei? Ngkana I a tia ni butimwaei ana kariri Tatan i nanoni maiu, e na kona tangiran Iehova ao ana kaetieti aika eti ni kairai bwa N na rawa nakoni kariri akanne?’​—Mwakuri 19:19, 20.

Mutiakina Ana Kauring Iesu Ibukin te Wene ni Bure

9. E na kanga te aomata ni karikirakea tangiran te buakaka?

⁹ E boutokaa ana kaetieti Iehova ibukin te aroaro ae riai ni kaineti ma te wene n taanga Iesu. E kangai: “Kam aki wareka are teuare karikiia aomata n te moantai, e karaoiia bwa te mwaane ao te aine ao e kangai, ‘Ibukin aei ao e na kitana tamana ma tinana te mwaane ao e na nim ma buuna, ao a na riki n tii te irikona naaka uoman’? Ao ai tiaki ngkai uoman naakai, bwa ai tii te irikona. Mangaia ae ane e botiia te Atua ao ke a tai karaureia aomata.” (Mataio 19:4-6) E ataia Iesu bwa a kona n rotii nanora baike ti tarai ni matara . Mangaia are e taku n ana Kabwarabwara i aon te Maunga: “Kam ongo bwa e taekinaki ae kangai: ‘Ko na tai wene ni kimoa.’ Ma I taku nakoimi bwa ane teimatoa n tarataraa te aine n iango i nanona bwa e kani wene n taanga ma ngaia, ao e a tia ni wene ni kimoa ma ngaia i nanona.” (Mataio 5:27, 28) Ni koauana, a karikirakea tangiran te buakaka te koraki ake a kakeaa bongan ana kauring Iesu.

10. Karakina te rongorongo are e kaotaki iai bwa e kona ni kainaomataaki temanna mani matakuakinan taamnei aika bwaitingako.

¹⁰ E kauekea tangiran te wene ni bure Tatan rinanoni matakuakinan taamnei aika bwaitingako. E a onrake te waaki ae ngkai n taamnei aika bwaitingako. A kunea te koraki ake a matakuakini taamnei aika bwaitingako bwa e a kangaanga kanakoan taamnei aika kamwara aikai man aia iango. A kona naba n tautoronaki n tangiran taamnein te bwaitingako. Iangoa te bwai ae riki nakon te Kristian temanna. E taku: “I kakarabaai ni mataku n taamnein te bwaitingako. N au iango I taku bwa I a maeka n te aonnaba teuana ngke I matakuakini baikai ae e kaokoroaki ma te aonnaba are I beku iai iroun Iehova. I a ataia bwa e kairua te mwakuri aei, ma e kairai au iango n taku bwa e bon teimatoa ni butimwaeaki au beku iroun te Atua.” Tera te bitaki ae e iangoia te tari aei? E taku: “E ngae ngke bon te bwai ae te kabanea ni kangaanga karaoana irou, ma I bon tuangia unimwaane au kangaanga aei.” E a kainaomataaki te tari aei man te aroaro ae kamaamaa aei. E taku: “Imwini kaitiakani maiu man te bure aei, ao I a namakinna raoi bwa e a itiaki mataniwin nanou.” A riai n reireinia ribaakini matakuakinan taamnein te bwaitingako te koraki ake a ribaa te buakaka.

11, 12. Ti na kanga ni kaotia bwa ti ribaa te buakaka n ara katangitang aika ti rinei?

¹¹ A kona naba n rangi n rotaki ara namakin ao nanora n te katangitang ma mwanewena. Bon te bwaintangira mairoun te Atua te katangitang ao e a tia ni kamanenaaki n te taromauri ae koaua i nanon te tai ae rangi ni maan. (Te Otinako 15:20, 21; I-Ebeto 5:19) Ma e kauekei katangitang aika a kamoamoaa te wene ni bure ana waaki Tatan ae buakaka. (1 Ioane 5:19) Ko na kanga n ataia bwa e kamwaraea nanom ke e aki te katangitang are ko ongora iai?

¹² Tao ko kona ni moanna n titirakiniko ni kangai: ‘A kamoamoaa te tiritiri, te wene ni kimoa, te wene ni bure ao te taetae ni kabuakakaa te Atua anene ake I ongoraei? Ngkana I wareki mwanewen anene tabeua nakon temanna, e na kona niangoia te aomata anne bwa I riribaa te buakaka, ke a na kona taeka ake iai ni kaotia bwa e kamwaraeaki nanou?’ Ti aki kona n ribaa te buakaka n te tai are ti ongoraei iai mwaneweni katangitang aika a kamoamoaa te buakaka. E taku Iesu, “Baike a nako man te wi a bon nako man te nano, ao a kamwaraea te aomata baikanne. N te katoto, a nako man te nano iango aika bubuaka, te tiritiri, te wene ni kimoa, te wene ni bure, te iraa, te bukibuki ni kewe, ao te taetae ni kabuakaka.”​—Mataio 15:18, 19; kabotaua ma Iakobo 3:10, 11.

Kakairi n Aron Iesu n Iangoia te Koraki Ake A Tangira te Buakaka

13. E kanga Iesu n iangoiia te koraki ake a kamatoai nanoia ni karaoa te bure?

¹³ E taekinna Iesu bwa e roko bwa e na weteiia taani bure ke aomata aika buakaka nakon te rairannano. (Ruka 5:30-32) Ma tera arona n iangoia te koraki ake a kamatoai nanoia ni karaoa te bure? E anga ana kauring Iesu ae matoatoa bwa ti na aki iraraang irouia. (Mataio 23:15, 23-26) E kamataata naba n taekina ae kangai: “A na aki bane n rin n te tautaeka n uea ae bwaini karawa akana kangai nakoiu, ‘Te Uea, te Uea,’ ma e na bon rin ane kakaraoa nanon Tamau are i karawa. Ane a na kangai aomata aika bati nakoiu n te bong arei [ngkana e motikitaeka te Atua], ‘Te Uea, te Uea, tiaki ti taetae ni burabeti n aram, ma ni kanakoia taimonio n aram, ao ni karaoi kakai aika bati n aram?’” Ma e na bon rawa nakoia te koraki ake a karaoi mwakuri aika bubuaka aika a aki raraoma ao n rairi nanoia, ao e na kangai: “Naako mairou.” (Mataio 7:21-23) Bukin tera bwa a na karekea te aeka ni motikitaeka aei te koraki aikai? Ibukina bwa a aki karinea te Atua ao a kammarakiia tabemwaang n aia mwakuri aika bubuaka.

14. Bukin tera bwa a kamwawaaki man te ekaretia taani bure aika a aki raraoma ao n rairi nanoia?

¹⁴ E taekinaki n Ana Taeka te Atua bwa a na kamwawaaki man te ekaretia taani bure aika a aki raraoma ao n rairi nanoia. (Wareka 1 I-Korinto 5:9-13.) E riai aei, bwa aikai bukina aika tenua: (1) kamanoan aran Iehova mani kabuakakaana, (2) kamanoan te ekaretia mani kabarekaana, ao (3) buokan te tia bure bwa e na raraoma ao n raira nanona ngkana e kona.

15. Baikara titiraki aika kakawaki aika ti riai n titirakinira iai ngkana ti kani kateimatoa kakaonimakira ni koaua nakon Iehova?

¹⁵ Titeboo ara iango ma ana iango Iesu ibukia te koraki ake a aki rairi nanoia man aia bure? Ti riai ni iangoi titiraki aikai: ‘I rineia bwa N na bobotaki ma te aomata ae e a tia ni kabaneaki man te ekaretia ke are e kabanea i bon irouna man te ekaretia ni Kristian? Tera arona ngkana am koraki ni kaan te aomata anne ae e a kaman aki mena n am auti?’ E kona n riki te aeka ni kangaanga anne bwa kataakin raoi tangiran te raoiroi ao kakaonimakira ni koaua nakon te Atua.a

16, 17. Tera te kangaanga are e kaaitara ma ngaia te tina temanna ae te Kristian, ao tera ae e buoka neiei bwa e na boutokaa te babaire ibukini kabaneakin te tia bure man te ekaretia ae e aki raraoma ma n raira nanona?

¹⁶ Iangoa te bwai ae riki nakon te tari te aine temanna are e tangira Iehova ngkoa natina te mwaane ae e a ikawai. Ma imwina, e a rineia bwa e na karaoi mwakuri aika buakaka ni maiuna ao n aki raraoma ao n raira nanona. Mangaia are e a kabaneaki man te ekaretia. E tangira Iehova te tari te aine aei ma e tangira naba natina, ao e a kunea bwa e a rangi ni kangaanga irouna maiuakinan te tua n te Baibara are e na riai n totokoa reitakina ma natina.

¹⁷ Tera te reirei ae ko kona n angan te tari te aine aei? E buokaki neiei iroun unimwaanen te ekaretia temanna bwa e na ataia ae e ota Iehova n te maraki are e namakinna. E tuangaki neiei iroun te tari te mwaane aei bwa e na iangoa te maraki are e rinanona Iehova ngke a a karitei natina aika anera. E kabwarabwaraa te unimwaane aei bwa e ngae ngke e ataia Iehova bwa e rangi ni kammaraki te aeka ni kangaanga aei, ma e baireia bwa a na kabaneaki man te ekaretia taani bure aika a aki raraoma man raira nanoia. E mutiakini kauring aikai neiei ao e kakaonimaki ni boutoka te babaire ibukini kabaneakin temanna man te ekaretia.b E kakukureia Iehova te aeka ni kakaonimaki anne.​—Taeka N Rabakau 27:11.

18, 19. (a) Baikara baika kakoauaaki bwa ti ribai ngkana ti rarawa ni kataetaea te aomata ae e karaoi mwakuri aika bubuaka? (b) Tera ae e na kona n riki ngkana ti kakaonimaki ni koaua nakon te Atua ao ana babaire?

¹⁸ Ngkana ko aitara ma te aeka ni kangaanga aei, taiaoka n uringnga are e nanoangaiko iai Iehova. Man arom n aki kataetaea te aomata ae kabaneaki ke temanna ae e kabanea i bon irouna, ko kaotia raoi iai bwa ko ribaa te aroaro ao te mwakuri ae buakaka are e karaoia are e a kairia nakon te kangaanga anne. Ma ko kaotia naba iai bwa ko tangira neienne ke teuane te tia bure ngkai ko a karaoa te bwai ae te kabanea n raoiroi ibukina. E na kona ni kaunga nanon te tia bure bwa e na raira nanona ao n okira Iehova arom ni kakaonimaki ni koaua nakon Iehova.

¹⁹ E korea ae kangai temanna ae e kabaneaki man te ekaretia ao e a manga kaokaki imwina: “I kukurei ibukina bwa e tangiriia ana aomata Iehova ao e kona n taraia raoi bwa e riai n teimatoa n itiaki ana botaki. E kona n noraki bwa te aro n iowawa irouia aomata ake tiaki kaain te onimaki, ma ni koauana bon te bwai ae riai ni karaoaki ao boni kaotiotan naba te tangira.” Ko iangoia bwa e kona ni buokaki te aomata anne ni bwainan te iango aei ngkana a teimatoa ni kataetaea neiei kaain te ekaretia n ikotaki naba ma ana utu, e ngae ngke e a tia ni kabaneaki? Ara boutoka nakoni babaire aika n te Baibara ibukini kabaneakin temanna, ti a kaotia raoi iai bwa ti tangira te raoiroi ao n ataia bwa e bon riai Iehova ni katei kaetieti ibukin te aroaro ni maiu.

“Ribaa te Buakaka”

20, 21. Bukin tera bwa e kakawaki iroura reiakinan ribaan te buakaka?

²⁰ E kauring ni kangai te abotoro Betero, “Kam na kawanawanaingkami ao n taratara raoi.” Bukin tera? Ibukina “bwa e nakonako teuare kairiribai nakoimi are te Riaboro ni bekorara n ai aron te raian, n ukoukora ae e na ongnga.” (1 Betero 5:8) Ko kona n riki bwa te aomata are e na ongngaki iroun te raian? E kaineti kaekaan te titiraki anne ma arom n reiakina ribaan te buakaka.

²¹ E aki bebete iroura karikirakean ribaan te buakaka. Ti bungiaki i nanon te bure ao ti maeka n te aonnaba ae e kauekei kaibwabwarun te rabwata. (1 Ioane 2:15-17) Ma e ngae n anne ti kona ni karikirakea ribaan te buakaka iroura n arora ni kakairi iroun Iesu Kristo ao ni karikirakea ara tangira ae korakora ibukin Iehova ae te Atua. Ti bia bane ni motinnanoia bwa ti na “ribaa te buakaka,” n onimakina raoi Iehova bwa e ‘kakawakinia . . . ana aomata aika itiaki ao e kamaiuia mai nanoni baiia akana buakaka.’​—Taian Areru 97:10, BG.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko na Kanga ni Kaeka?

• Tera ae na buokira n neneri aroarora ni kaineti ma aeka ni kamanging nako?

• Baikara baika ti kona ni karaoi bwa ti na kamanoira iai mani mwakuri n tabunea nako?

• Bukin tera bwa e karuanikai matakuakinan te bwaitingako?

• Ti na kanga ni kaotiota ribaan te buakaka ngkana e kabaneaki man te ekaretia temanna ae ti tangiria?

[Taamnei n iteraniba 29]

Tera ae ko riai n iangoia ngkana ko rineia bwa ko na moi n te kamanging?

[Taamnei n iteraniba 30]

Tarataraiko raoi man ana kariri Tatan ni bwaai ni kaakibotu

[Taamnei n iteraniba 31]

Tera ae e na karikirakea tangirana irouna te tia matakuakina te bwaitingako?