Ti Kimwareirei N Ara Kantaninga
“[Iai] te kantaninga ibukin te maiu are aki toki are e a kamani beritanna ma ngkoangkoa, te Atua ae aki kona ni kewe.”—TITO 1:2.
TITIRAKI NI KAURING
Ti kanga n ataia bwa iai te kimwareirei i karawa ngkana iai temanna i buakoia taani kabiraki ae teimatoa ni kakaonimaki ma te nano ae eti ni karokoa matena?
E kanga n irekereke aia kantaninga tiibu tabemwaang ma aia kantaninga taani kabiraki?
Ngkana ti kan nora kakoroani bukin ara kantaninga, baikara ‘aroaroni maiura aika itiaki’ ao “mwakuri ibukin tangiran te Atua” aika ti riai ni kaotiotii?
1. Ti na kanga ni buokaki n nanomwaaka n te kantaninga are e a tia n anganira Iehova?
IEHOVA bon “te Atua are e anganga te kantaninga,” e taekina aei te abotoro Bauro. Ao e a manga reitia riki bwa e kona Iehova ni ‘kaonira n te kimwareirei ma te rau ni kabane, bwa e aonga ni kakorakoraaki ara kantaninga ni mwaakan te taamnei ae raoiroi.’ (I-Rom 15:13) Ngkana e kakorakoraaki ara kantaninga, ti na kona n nanomwaaka ni kaaitarai aaro nako aika kona n riki nakoira, ao ni kaonaki nanora n te kimwareirei ao te rau. N aroia Kristian aika kabiraki, e noraki naba te kantaninga anne bwa ‘ai aron atinron te maiu ae koaua ae nene ni matoa’ irouia Kristian ake tabeman riki. (I-Ebera 6:18, 19) Ara kantaninga anne bon te bwai ae ti na nimtia are e na buokira bwa ti na aki betinako, n te aro are ti a nanokokoraki ke e a kerikaaki ara onimaki, ngkana ti aitara ma angibuakan te maiu aei.—Wareka I-Ebera 2:1; 6:11.
2. Baikara kantaninga aika uoua ibukia Kristian ni boong aikai, ao bukin tera ngkai “tiibu tabemwaang” a boutokaa aia kantaninga taani kabiraki?
2 A kaatuua aia iango Kristian aika maiu n tain te toki aei, i aon teuana mai buakoni kantaninga aikai. Iai aia kantaninga Kristian aika kabiraki ake nikiraia kaain “te nanai ae uarereke” ae te aki mamate i karawa, bwa a na uea ao n ibonga ma Kristo n ana Tautaeka n Uea. (Ruka 12:32; Te Kaotioti 5:9, 10) A kantaningaa naba te maiu n aki toki n te bwaretaiti ae mena i aan te Tautaeka n Uea iroun te Mesia, “te koraki ae uanao” aika rangi ni mwaiti riki aika “tiibu tabemwaang.” (Te Kaotioti 7:9, 10; Ioane 10:16) A riai tiibu tabemwaang n aki mwaninga, ae e boto kamaiuaia n aroia n teimatoa ni boutokaia nikiraia ‘tarini’ Kristo aika kabiraki i aon te aba. (Mataio 25:34-40) A na karekea kaniwangaia taani kabiraki ao e na kakoroaki naba bukin aia kantaninga tiibu tabemwaang. (Wareka I-Ebera 11:39, 40.) Ti na nenera moa te kantaninga are e a tia ni baireaki ibukia taani kabiraki.
AIA “KANTANINGA AE NENE” KRISTIAN AIKA KABIRAKI
3, 4. A na kanga Kristian aika kabiraki n rinanon te “manga bungiaki nakon te kantaninga ae nene,” ao tera te kantaninga anne?
3 E korei ana reta aika uoua te abotoro Betero, nakoia Kristian aika kabiraki ake e arania bwa “a rineaki.” (1 Betero 1:1) E angania kaain te nanai ae uarereke rongorongon te kantaninga ae tamaroa. E korea ae kangai n ana moan reta Betero: “E na karaoiroaki te Atua ae Atuan ao Taman ara Uea ae Iesu Kristo, bwa ibukin ana nanoanga ae bati, ti a manga bungiaki nakon te kantaninga ae nene, rinanoni mangautin Iesu Kristo man te mate, nakon te tibwanga ae aki kona ni mka, ni baareka, ke ni mane. E kawakinaki i karawa ibukimi, ngkami aika kam tararuaaki ni mwaakan te Atua rinanon te onimaki, ibukin te kamaiuaki are tauraoi ni kaotaki n tain te toki. Kam a rangi ni kimwareirei ibukini baikai.”—1 Betero 1:3-6.
4 A na rinanon te “manga bungiaki” Kristian ake a tianaki mwaitiia aika natinaki n te taamnei iroun te Atua, ao a rineaki iroun Iehova bwa a na uaia n tautaeka ma Kristo n te Tautaeka n Uea i karawa. A kabiraki n te taamnei ae raoiroi bwa a aonga ni kaai n ueea ao n ibonga ma Kristo. (Te Kaotioti 20:6) E taekinna Betero bwa te “manga bungiaki” aei, e a kauka nakoia naakai “te kantaninga ae nene” are e atongnga bwa “te tibwanga ae aki kona ni mka, ni baareka, ke ni mane” ae kawakinaki “i karawa” ibukia. Maroaka ae a “rangi ni kimwareirei” n aia kantaninga ae nene aei taani kabiraki! Ma e kona ni koro bukin aia kantaninga anne ngkana a teimatoa ni kakaonimaki.
5, 6. E aera ngkai a riai Kristian aika kabiraki, ni kekeiaki mwaaka riki ni kaota kakoauaani weteaia nako karawa?
5 E kaungaia Kristian aika kabiraki Betero n ana kauoua n reta ni kangai: “Kekeiaki mwaaka riki, bwa e aonga ni koaua raoi weteami ma rineami.” (2 Betero 1:10) A riai ni kakorakoraia ni karikirakei aroaro ni Kristian n aron te onimaki, tangiran te Atua, te itangitangiri n tari ao te tangira. E taku Betero: “Ngkana iai baikai iroumi ao a kabatiaaki, ao a na kawakiningkami n te aro ae kam na aki kona n taningaroti iai ke n aki uaa.”—Wareka 2 Betero 1:5-8.
6 E taekina ae kangai Kristo are e a tia ni kautaki n ana rongorongo nakoia unimwaane ake a natinaki n te taamnei n te ekaretia i Biraterebia i Asia Minor n te moan tienture: “N na kawakiniko naba n te tai ni kataaki are e na roko i aon te aonnaba ni kabutaa, ni kataiia aomata ake a maeka i aon te aba, ibukina bwa ko mutiakina taekan nanomwaakau. N na waekoa n roko. Teimatoa n taua ni kamatoaa ane iroum, bwa e aonga n aki anaaki am baunuea iroun temanna.” (Te Kaotioti 3:10, 11) Ngkana e a manga aki kakaonimaki te Kristian ae kabiraki, e na aki kona ni karekea “baunuean te mimitong ae aki kona ni mane,” are e beritanaki nakoia aika rineaki ake a teimatoa ni kakaonimaki ni karokoa mateia.—1 Betero 5:4; Te Kaotioti 2:10.
TE RIN N TE TAUTAEKA N UEA
7. Tera te kantaninga ae tamaroa are e taekinna Iuta n ana reta?
7 Tao n 65 C.E., e a korea te reta ai tarin Iesu ae Iuta nakoia raona ni Kristian aika kabiraki ake e atongia bwa “akana weteaki.” (Iuta 1; kabotaua ma I-Ebera 3:1.) E iangoia n te moantai bwa e na kororeta nakoia ni kaatuua iai taekan te kantaninga ae mimitong, ibukin te kakamaiu are a ‘kantaningaia ma ngaia’ Kristian ake a weteaki nakon Ana Tautaeka n Uea te Atua i karawa. (Iuta 3) E ngae ngke iai riki baika a kakawaki ake e na taekin ni kabanean ana reta ae kimototo aei, ma e bon taekina te kantaninga ae tamaroa are a kantaningaia Kristian aika kabiraki ngke e kangai: “Ao ni kaineti ma teuare kona ni kawakiningkami bwa kam na aki bwaka, ao ni kaakingkami n akea baarekami i matani mimitongina ma iriami ae te kimwareirei ae korakora, are tii ngaia te Atua ae ara tia Kamaiu rinanon Iesu Kristo ae ara Uea: ana bwai te neboaki ma te mimitong ma te korakora ao te mwaaka, ma ngkoangkoa, ao ngkai, ao n aki toki.”—Iuta 24, 25.
8. Tera ae kaotia bwa iai te kimwareirei i karawa ngkana iai temanna i buakoia taani kabiraki ae kaotiota te kakaonimaki ma te nano ae eti ni karokoa matena, ni kaineti ma Iuta 24?
8 Ni koauana, a bane ni kani kamanoaki Kristian aika kabiraki ake a kakaonimaki n tatabemania nako bwa a na aki bwaka nakon te kamaunanakoaki. E boto aia kantaninga man te Baibara, are e na kautiia man te mate Iesu Kristo ao n riki bwa taamnei aika kororaoi aika a na tei i matan te Atua ma te kukurei. Ngkana e mate ae kakaonimaki mai buakoia aika kabiraki, e na boni “kautaki bwa te rabwata ae te taamnei,” ao “n aki mka . . . , [ma] ni karineaki.” (1 I-Korinto 15:42-44) Ngkai e bati “te kimwareirei i karawa ibukin temanna te tia bure ae raira nanona,” iangoa te kimwareirei n te tabo anne ngkana e teimatoa ni kakaonimaki ma te nano ae eti ni karokoa matena temanna mai buakoia tarini Kristo ake a natinaki n te taamnei. (Ruka 15:7) E na kukurei Iehova ma anera aika kakaonimaki n ikotaki ma temanna ae kabiraki are e karekea kaniwangana ma “te kimwareirei ae korakora.”—Wareka 1 Ioane 3:2.
9. E na kanga ni “kakabwaiaaki” rinia taani kabiraki aika kakaonimaki n te Tautaeka n Uea, ao tera aron rotakia n te kantaninga aei te nikira aika i aon te aba?
9 N aron naba anne, e kororeta Betero nakoia Kristian aika kabiraki bwa ngkana a kaota kakoauaani weteaia ni kakaonimakia, a “na kakabwaiaaki n anganaki te kariaia n rin n ana tautaeka n uea ara Uea ae ara tia Kamaiu ae Iesu Kristo, ae te tautaeka ae akea tokina.” (2 Betero 1:10, 11) E na “kakabwaiaaki” rinia ni kaniwangaia i karawa, ao e na kaotaki iai mimitongin aroaroia ni Kristian. E kona naba n nanonaki te “kakabwaiaaki” anne ni karekean tibwanga aika moan raraoi ake a uaiakinna te koraki ake a ira te kaboo birimwaaka ibukin te maiu. A na rangi ni kimwareirei ao ni kakaitau ngkana a ururingi aroaroia ni kakaonimaki ngkoa. Akea te nanououa bwa a kakorakoraaki Kristian aika kabiraki n te kantaninga aei, bwa a na ‘katauraoi aia iango nakon te mwakuri.’—1 Betero 1:13.
“TE KANTANINGA” IBUKIA TIIBU TABEMWAANG
10, 11. (a) Tera te kantaninga ae a a tia n anganaki tiibu tabemwaang? (b) E kanga n irekereke te kantaninga ibukin te maiu i aon te aba ma Kristo, ao “kaotakia natin te Atua”?
10 E koroboki te abotoro Bauro nakoia “natin te Atua” aika natinaki n te taamnei ibukin te kantaninga bwa “taani bwaibwai” ngaiia ma Kristo. Imwina e a taekina te kantaninga ae tamaroa are e anga Iehova nakoia tiibu tabemwaang ake a aki tianaki mwaitiia ni kangai: “Bwa a bane n ingainga baika karikaki [aika aomata] ni kariariaa kaotakia natin te Atua [aika taani kabiraki]. Bwa a kaakiaki baika karikaki nakon te maiu ae akea manenana, tiaki n oin nanoia, ma iroun teuare e kaakiia iai. Ma e katauraoaki naba te kantaninga ae a na manga kainaomataaki baika karikaki man te tautoronaki i aan te mka, ma ni karekea te inaomata ae rianako arona ae reke irouia natin te Atua.”—I-Rom 8:14-21.
11 E anga “te kantaninga” Iehova nakoia botannaomata ngke e beritana kamaiuaia mairoun “te naeta nikawai” ae Tatan te Riaboro rinanon te “kariki” are e beritanaki. (Te Kaotioti 12:9; Karikani Bwaai 3:15, BG) Bon Iesu te moan uaa man te “kariki” anne. (I-Karatia 3:16) Ni maten Iesu ma kautana, e a karekea iai aan te kantaninga ae nene ibukia botannaomata, ae kainaomataakia man te tautoronaki n te bure ao te mate. E irekereke ataakin te kantaninga aei ma “kaotakia natin te Atua.” Te kauoua n uaa man te “kariki” anne bon taani kabiraki. A na ‘kaotaki’ ngkana a raona Kristo ni kamauna ana waaki Tatan ae buakaka ae ngkai i aon te aba. (Te Kaotioti 2:26, 27) Ni karaoan aei, e na reke iai kamaiuaia tiibu tabemwaang ake a nako mai buakon te rawawata ae korakora.—Te Kaotioti 7:9, 10, 14.
12. Baikara kakabwaia aika rianako ake a na karekei te botannaomata ni kaotakia taani kabiraki?
12 Ai karaunanora ngkai a nangi mena i aan Ana Tautaeka Kristo ae Maanna Tenga te Ririki “baika karikaki” aika aomata! N te tai anne ao a na manga ‘kaotaki’ “natin te Atua” aika karaoiroaki ngkana a riki n ibonga ma Kristo, ao ni buoka te botannaomata ni karekei kakabwaiaaia man ana karea ni kaboomwi Iesu. Ibukina bwa a tautaekanaki “baika karikaki” aika aomata n te Tautaeka are i karawa, a nang moanna iai n namakina kamaiuaia mani mwin te bure ao te mate. A na ‘kainaomataaki man te tautoronaki i aan te mka,’ aomata aika ongeaba teutana imwin teutana. A na koreaki araia n “te boki ni kamaiu” rinanon te boraraoi ae matoa, ngkana a teimatoa ni kakaonimaki nakon Iehova n te maan ae Tenga te Ririki ao n te kabanea ni kataaki n tain te toki. A na karekea naba “te inaomata ae rianako arona ae reke irouia natin te Atua.” (Te Kaotioti 20:7, 8, 11, 12) Bon te kantaninga ae rangi n rianako arona!
KATEIMATOAAN ARA KANTANINGA
13. Tera aan ara kantaninga, ao e na kaotaki n ningai Kristo?
13 A bati buokaia taani kabiraki ao tiibu tabemwaang, n ana reta Betero aika uoua ake a kairaki koreaia rinanon te taamnei ibukini kateimatoaan aia kantaninga. E katerea iai bwa e aki aanaki aia kantaninga n aia mwakuri, ma bon i aon ana akoi Iehova ae rianako. E korea ae kangai: “Taubaang, ao kaatuui ami kantaninga i aon te akoi ae rianako are kam na anganaki ni kaotakin Iesu Kristo.” (1 Betero 1:13; te kabwarabwara mai nano) E nang kaotaki Kristo ngkana e roko n angania taan rimwina aika kakaonimaki kaniwangaia ao ni karaoa ana motikitaeka Iehova i aoia ake a aki karinea.—Wareka 2 I-Tetaronike 1:6-10.
14, 15. (a) Tera ae ti riai ni kaatuua ara iango iai ngkana ti kani kateimatoai ara kantaninga? (b) Tera te reirei ni kairiri are e anga Betero?
14 Ti riai ni kaatuui ara iango ao ni kabotoi maiura i aon “ana bong Iehova” ae nang roko, ngkana ti kani kateimatoai ara kantaninga. E na kamauna aia tautaeka aomata ae ngkai ae “karawa” ke, te botannaomata ae buakaka ae te “aonnaba” ma “bwaina” nako. E korea ae kangai Betero: “Tera aromi ae riai . . . , ni kariariaa rokon ana bong Iehova ma n ururingnga, bwa e nangi waanako iai karawa ae ura, ao a nang ran bwaini karawa ma aonnaba, n te kabuebue ae korakora!”—2 Betero 3:10-12.
15 E na oneaki mwini “karawa” ae ngkai ni “karawa ae boou” [ae Ana Tautaeka n Uea Kristo], ao te “aonnaba” ae ngkai n “te aonnaba ae boou [ae te botannaomata ae boou aika raraoi nanoia].” (2 Betero 3:13) Imwina ao e anga ana reirei ni kairiri ae mataata Betero ae boto i aon te koaua ae kaineti ma ara ‘kariaria,’ ke kateimatoaan ara kantaninga ibukin te waaki ae boou i aon te aba are beritanaki ae kangai: “Mangaia ae ngkami aika kam tangiraki, kekeiaki mwaaka bwa n tokina ao ane kam na noraki irouna bwa akea baarekami ao akea buakakami ao kam rau, kioina ngkai kam kantaningai baikai.”—2 Betero 3:14.
KABORAOANI MAIURA MA ARA KANTANINGA
16, 17. (a) Baikara ‘aroaroni maiura aika itiaki’ ma “mwakuri ibukin tangiran te Atua” ake ti riai ni kaotiotii? (b) E na kanga ni kakoroaki bukin ara kantaninga?
16 Ti na aki tii kateimatoa ara kantaninga ma ti riai naba ni kaboraoia ma maiura. Ti riai n tuoira raoi bwa ti maiuakina te onimaki ni koaua ke ti aki. E irekereke ‘itiakin aroaroni maiura’ ma ‘kateimatoaan raoiroin aroarora i buakoia kaain te aonnaba,’ ni karaoan ae e eti iroun te Atua. (2 Betero 3:11; 1 Betero 2:12) Ti riai ni bwaina te “itangitangiri.” E nanonaki n anne karaoan ara kabanea ni kona, ni kateimatoa katiteuanaakira n ara ekaretia ao n ara botaki n itaritari ni katobibia te aonnaba. (Ioane 13:35) Karaoani “mwakuri ibukin tangiran te Atua,” boni mwakuri ake a kateimatoa ara iraorao ae kaan ma Iehova. A irekereke baikanne ma raoiroin ara tataro, n ikotaki naba ma ara wareware n te Baibara ni katoabong, kananoan te ukeuke n reirei i bon iroura, te taromauri n utu, ao te katoatai n uataboa tataekinan “euangkerion uean te Atua.”—Mataio 24:14.
17 Ti bane ni kani karaoa ae e kukurei iai Iehova ao ni kamaiuaki ngkana e a “waanako” te waaki ae buakaka ae ngkai. Ti nang nora ngkanne kakoroani bukin ara kantaninga ae “te kantaninga ibukin te maiu are aki toki are e a kamani beritanna ma ngkoangkoa, te Atua ae aki kona ni kewe.”—Tito 1:2.
[Taamnei n iteraniba 20]
[Taamnei n iteraniba 22]
A rinanon te “manga bungiaki nakon te kantaninga ae nene” Kristian aika kabiraki
[Taamnei n iteraniba 24]
Kateimatoa te kantaninga ae nene n am utu