A Kaekaaki Ara Titiraki Ibukin Iesu Kristo

“Antai ngai ae a taku aomata aika bati?”—RUKA 9:18.

E TITIRAKINIA Iesu taan rimwina te titiraki anne bwa e ataia ae a kakaokoro aia iango aomata ibukina. Ma bon akea bukina ae riai bwa a na mangaongao otaia iai. E aki karaoi ana mwakuri Iesu n te aro ae e na aki ataaki irouia aomata. Ma e karaoi ana mwakuri ma aomata n aia kaawa ake a uarereke ao ake a bubura. E uarongorongo ao n angareirei i mataia aomata bwa a aonga n ataa te koaua ibukina.—Ruka 8:1.

E kona n ataaki te koaua ibukin Iesu man ana taeka ao ana mwakuri ake a koreaki n te Baibara n Euangkerio ake aua aika Mataio, Mareko, Ruka ao Ioane. A boto kaekaan ara titiraki ibukin Iesu, n rongorongo ake a kairaki koreaia rinanon te taamnei.—Ioane 17:17.

TE TITIRAKI: E boni maiu rimoa Iesu?

KAEKAANA: Eng. A taekinna taani korea rongorongon rimoa n te moan tienture ake a rangi ni kinaaki, n ikotaki naba ma Josephus ao Tacitus bwa Iesu bon te aomata ae maiu rimoa. Ma ae e kakawaki riki bwa n Euangkerio akanne, a boni katereterea raoi bwa bon te aomata ni koaua Iesu ao tiaki te aomata ae akea koauan rongorongona. A kabwarabwaraaki raoi iai taekan taai ma taabo. N te katoto, e mwanewei araia taani kairiri aika itiman te tia korea te Euangkerio ae Ruka, ake a kariaia taani korei rongorongon rimoa bwa a na karina taekan Iesu ma te ririki are e moana iai ana mwakuri ni minita.—Ruka 3:1, 2, 23.

E kamatoaaki ma ni kakoauaaki ae Iesu bon te aomata ae maiu rimoa. E taekinaki n te boki ae Evidence for the Historical Jesus ni kangai: “A taekinna angiia taan rabakau bwa e boni maiu n te moan tienture, teuare e kinaaki bwa Iesu ae te I-Natareta.”

TE TITIRAKI: Bon te Atua Iesu?

KAEKAANA: Tiaki. E tuai man iangoia Iesu bwa e boraoi ma te Atua. Ni kaitaraan anne, e aki toki ni kaotiotia ae e aantaeka nakon Iehova.a N te katoto, e taekina Iehova ni kangai: “Atuau” ao “tii ngkoe te Atua ae koaua.” (Mataio 27:46; Ioane 17:3) Bon tii ae e mangori i buakoia ake tabeman ae kona ni kabonganai taeka akanne ibukin taekan temanna. Te tia mwakuri are e atonga ana tia kammwakuri bwa “au mataniwi” ke “teuare e tararuaa te mwakuri,” e bon bae ni kantaningaia bwa e mangori riki nakon te mataniwi.

E kaotia naba Iesu bwa e kaokoro ma te Atua. E taku nakoia taani kakaitaraa ana kairiri n te taina: “N am Tua ae kangai, ‘E koaua aia kaotioti aomata aika uoman.’ Boni ngai ae I kaotioti bon ibukiu, ao te kauoman ae kaotioti ibukiu, bon te Tama are e kanakomaiai.” (Ioane 8:17, 18) E riai ni kaokoro Iesu ma Iehova.

TE TITIRAKI: Bon tii te aomata ae raoiroi Iesu?

KAEKAANA: Tiaki, bwa iai riki aroarona aika rianako. E ataia Iesu bwa e karaoi mwioko aika bati riki aika kakawaki ibukini karaoan nanon te Atua. Aikai tabeua mai buakoia:

● “Natin te Atua ae ana rikitemanna.” (Ioane 3:18) E ataa moan rikina Iesu. E a kamani karikaki imwaini bungiana i aon te aba. E kabwarabwaraa ni kangai: “I ruo mai karawa.” (Ioane 6:38) Bon ana moani karikibwai te Atua ao e buoka naba karikani bwaai ni kabane. Ngkai bon tii ngaia ae e karikaki iroun te Atua, e bon tau n aranna bwa “Natin te Atua ae ana rikitemanna.”—Ioane 1:3, 14; I-Korote 1:15, 16.

● “Natin te aomata.” (Mataio 8:20) E aki toki Iesu n atongnga bwa “Natin te aomata” ao e kabongana te taeka anne n te mwaiti ae tao 80 te tai n taian Euangkerio. E kaotaki nanon te taeka anne bwa boni ngaia te aomata ni koaua ao tiaki katotongan te Atua n te aro n rabwata. E kanga Natin te Atua ae ana rikitemanna ni manga bungiaki bwa te aomata? Bon Iehova are e kamwainga maiun Natina rinanon te taamnei ae raoiroi nako nanoni biroton te teinnaine ae Maria bwa e na bikoukou. Ai ngaia are e a kororaoi Iesu ao e bungiaki n akea ana bure.—Mataio 1:18; Ruka 1:35; Ioane 8:46.

● “Te Tia Reirei.” (Ioane 13:13) E kamataataa Iesu bwa e a tia te Atua n anganna ana mwakuri ae te “angareirei . . . ao n tataekina te rongorongo ae raoiroi” ibukin Ana Tautaeka n Uea te Atua. (Mataio 4:23; Ruka 4:43) E kabwarabwaraa n te aro ae kai oota ao n rangi ni mataata bwa tera Ana Tautaeka n Uea te Atua ao tera ae e na karaoia ni kakoroa nanon Iehova.—Mataio 6:9, 10.

● “Te Taeka.” (Ioane 1:1) E riki Iesu bwa ana tia Taetae te Atua n arona n kaotii rongorongo ao kaetieti mairoun te Atua nakoia tabemwaang. E kabonganaaki Iesu iroun Iehova bwa e na kaota Ana rongorongo nakoia aomata i aon te aba.—Ioane 7:16,17.

TE TITIRAKI: Bon te Mesia ae beritanaki Iesu?

KAEKAANA: Eng. E taetae ni burabetinaki n te Baibara rokon te Mesia ke te Kristo, ae nanona “Teuare Kabiraki.” E anganaki te mwioko ae kakawaki Teuare Beritanaki aei, bwa e na kakororaoa ana kantaninga Iehova. N te taina ao e taku ainen Tamaria nakon Iesu: “I ataia bwa e nang roko te Mesia, are atongaki bwa Kristo.” E kamataata raoi neierei Iesu ni kangai: “Boni ngaia ngai ae I taetae nakoim.”— Ioane 4:25,26.

Iai te bwai ni kakoaua ae Iesu boni ngaia raoi te Mesia? Bon iai kabwarabwara aika tenua aika bwaai ni kakoaua ake kaanga aron tanen tabonibain temanna te aomata ae bon Iesu. A tonuraoi bwaai ni kakoaua aikai iroun Iesu? Iangoa aei:

● Ana Bakatibu. E taetae ni burabetinaki n te Baibara bwa e na kaoti te Mesia mairoun Tawita are kanoan Aberaam. (Karikani Bwaai 22:18; Taian Areru 132:11, 12) E riki Iesu mairouia naaka uoman aikai.—Mataio 1:1-16; Ruka 3:23-38.

● Taetae ni burabeti ake a koro bukia. Iai n te Koroboki ae Tabu n te Taetae n Ebera, taetae ni burabeti aika bati ibukin rongorongoni maiun te Mesia i aon te aba n ikotaki ma rongorongoni bungiana ao matena. E boni bane ni kakoroi bukin taetae ni burabeti Iesu. Aikai tabeua mai buakona: E bungiaki i Betereem (Mika 5:2; Ruka 2:4-11), e weteaki mai i Aikubita (Otea 11:1; Mataio 2:15), ao e tiringaki n akea riina ae mwaoto (Taian Areru 34:20; Ioane 19:33, 36). Bon akea te anga teuana ae kona iai Iesu ni kaangaraoa maiuna ibukini kakororaoan taetae ni burabeti nako ibukin te Mesia.b

● Ana Kaotioti te Atua. Ni bungian Iesu ao te Atua e kanakoia anera bwa a na kaongoia taani kawakin tiibu bwa e a bungiaki te Mesia. (Ruka 2:10-14) N taai tabetai n ana tai ni mwakuri ni minita Iesu ao e taetae te Atua mai karawa ni kaota tangiran Iesu. (Mataio 3:16, 17; 17:1-5) E kariaiakaki Iesu iroun Iehova bwa e na karaoi mwakuri ni kakai aika mwaaka ni kaotaraea ae boni ngaia te Mesia.—Mwakuri 10:38.

TE TITIRAKI: Bukin tera bwa e riai ni karawawataaki ao ni mate Iesu?

KAEKAANA: Iesu bon te aomata ae akea ana bure ao e aki riai ni kammarakaki. E aki riai naba ni katineaki n te kai bwa kaanga te tia kamwarua ao ni katukaki bwa e na mate n te aro ae kamaamaa. E ngae n anne, e boni butimwaei aeka n ribuaka akanne ao n tauraoi ni kaaitarai.—Mataio 20:17-19; 1 Betero 2:21-23.

E taetae ni burabetinaki bwa e na kammarakaki te Mesia ao ni mate ibukini kamaunaakin aia bure aomata. (Itaia 53:5; Taniera 9:24, 26) E bon taekinna Iesu bwa “e na anga maiuna bwa te kaboomwi ibukia aomata aika bati.” (Mataio 20:28) A na boni kamaiuaki man te bure, te mate ao ni karekea te maiu n aki toki n te Bwaretaiti i aon te aba, te koraki ake a onimakina kakawakini kareanakini maiuna.c—Ioane 3:16; 1 Ioane 4:9, 10.

TE TITIRAKI: Ti kakoauaa bwa e kautaki Iesu man te mate?

KAEKAANA: Eng. E ataia raoi Iesu ae e na boni kautaki man te mate. (Mataio 16:21) E kakawaki ataakin ae e aki taekinna Iesu ma taani korea te Baibara, are e na manga uti man te mate i bon irouna. E riaon te kantaninga iangoan anne. Ma e taekinaki ae kangai n te Baibara: “E a manga kautia te Atua ngke e kabwaraa mani kabaean te mate.” (Mwakuri 2:24) Ngkana ti butimwaea te iango are iai te Atua ao ngaia naba are e Karikii bwaai ni kabane, ngkanne ti bon riai ni kakoauaa ae e na kona ni kauta Natina man te mate.—I-Ebera 3:4.

Iai te bwai ni kakoaua ae onimakinaki bwa e kautaki Iesu? Ti na rinanoi baikai.

● Aia kaotioti taani mataku. Tao 22 te ririki mwini maten Iesu ao e koreia te abotoro Bauro bwa e raka i aon 500 taani matakuakina kautan Iesu, ao a maiu angiina n te tai are e koroboki iai Bauro. (1 I-Korinto 15:6) E bebete mwanuokan ana kaotioti temanna ke uoman, ma akea ae kona ni mwaninga aia kaotioti taani mataku ake 500 mwaitiia.

● Taani kaotioti aika onimakinaki. A teimatoa n ninikoria n tataekina utin Iesu taan rimwina rimoa, ake a bon ataa te bwai ae riki. (Mwakuri 2:29-32; 3:13-15) Ni koauana, a iangoia bwa onimakinan kautana bon te bwai ae kakawaki n te onimaki ni Kristian. (1 I-Korinto 15:12-19) A kukurei ni mate taan rimwini Kristo akanne nakon ae a na kabuaa onimakinan Iesu. (Mwakuri 7:51-60; 12:1, 2) Iai ae ko ataia ae kukurei n anga maiuna ni mate ibukini karaoan te bwai ae e ataia bwa e kewe?

Ti a tia n rinanoi kaekaan titiraki ake onoua ibukin Iesu man te Baibara. Mani kaekaan titiraki akanne, ti a mataata bwa antai Iesu. Te koaua bwa a kakawaki kaekaakin titiraki akanne? N te itera teuana, e kakawaki bwa tera am koaua ibukin Iesu?

[Kabwarabwara mai nano]