Rongorongoni Maiuna

E a Bon Tia ni Buokai Iehova

Ana Rongorongo Kenneth Little

I kaai n ruo ma buu ae Evelyn man te turein i Hornepayne n te kaawa ae mena i buakonikai i meangin Ontario i Kanata. Bon te karangaina te bong anne ao e rangi ni kamwaitoro. E butimwaeira te tari temanna n te kaawa anne ao imwin ara kaingabong ae kakukurei ma teuaei, buuna ao natina te mwaane, ti a nako n uarongorongo man te auti teuana ma teuana ribuakon te tinoo. N te bwakantaai anne, I a anga au moani kabwarabwara ibukia aomata ngkai I a riki bwa te mataniwi ae mwamwananga. Bon tii ngaira niman n roko.

NI KOAUANA, e aki bwara nanou ngke tii tabeman ake a ongora n au kabwarabwara n 1957. Ngkekei ngkoa, I bon rangi ni mamaamaa. Ngke I uarereke ao I aki toki ni karabaai ngkana a roko iruwa ni mwengara, e ngae naba ngkana I kinaia.

N etina, ko bae ni mimi n ataan ae n angiini mwiokoau n ana botaki Iehova I boni kairoroai bwa N na reitaki ma aomata aika bati aika bon raoraou ao aika I aki kinaia. E ngae n anne, I a tia n teimatoa ni kabokorakora ma te maamaa ao aki onimakinau i bon irou, ngaia are I aki kona ni kamoamoaai ni baike I tokanikai iai ngkoa ni mwioko akanne. Ma I a tia n nora koauan ana berita Iehova aio: “N na kakorakorako; ao N na buokiko naba; eng, N na kateimatoako n angaatain au raoiroi.” (Itaia 41:8, BG) Te anga teuana ae rangi ni kakawaki are e a tia ni buokai iai Iehova boni man aia boutoka raou ni Kristian. N na karakinia tabeman mai buakoia ma N na moanna moa man uarerekeu.

E KABONGANAA NEIEI TE BAIBARA AO TE BOKI AE UAREREKE AE ROROO

N ingabongin te Taabati ae kabuebue n 1940, e kawarira Elsie Huntingford n ara tabo are ti kawakinia iai ara man i maiaki-maeaon Ontario. E butimwaeaki iroun tinau i matan te mataroa ao tamau are e mamaamaa naba n ai arou e tekateka i rarikiu i nanon te auti ao ni kakauongo. E iangoia Tamau bwa tao te tia kaboonakoi bwaai Sister Huntingford ao rimwi e na kabooi Tinau baika aki rangi ni kainnanoaki, ngaia are e waekoa n teirake nakon te mataroa n tuangnga ae ti aki kukurei. E titiraki Sister Huntingford ni kangai: “Tera ami iango, kam kan reiakina te Baibara?” E kaeka tamau ni kangai: “Eng, ti butimwaea anne.”

E boni kakaaea te tai ae angaraoi riki Sister Huntingford ni kawarira. A a tia au karo n rangi ni kakaonimaki n te Aro ae te United Church of Canada ma n te tai aei a iangoia bwa a nang kitanna. Bukin tera? Ibukina bwa e a tia te mitinare ni katekei araia te koraki ni kabane ni mataroan aia umwantabu ao ni karinani rikaaki ni kaineti ma mwaitin aia angamwane. E aki rangi n tau aia mwane au karo ae nanona e memena araia n angiin te tai n te kabane, ao a kairoroaki irouia naake a ikawai man onimakinaki n aia Aaro bwa a na anga ae bati riki. Ibukina bwa e kani kawakina ana mwakuri te mitinare aei e a manga kaotaki iroun temanna riki te mitinare bwa e aki angareirei ni kaineti ma bwaai ake e boni kakoauai. Ngaia are ti a kitana ara Aro, ma ti teimatoa ni kakaaea te anga ae ti na kukurei iai n ara onimaki.

Kiona ngkai e katabuakaki aia mwakuri Ana Tia Kakoaua Iehova n te tai anne i Kanata, e a kaira ara reirei n te Baibara n ara utu Sister Huntingford ni kamanenaan tii te Baibara ao tabeua reirei ake e a tia ni kokorei n ana boki ae uarereke ae roroo. Ngke e a ataia imwina bwa ti aki kona ni kaotia nakoia taani kairiri n te tautaeka, e a reireinira man te boki ake aanaki man te Baibara. Ti karau ni karabai booki ni katoatai imwin te reirei.a

E ingainga nanon Sister Huntingford n tataekina te rongorongo ae raoiroi n aki ongea te kakaaitara ao bwaai n tutuki riki tabeua. E anaaki nanou man ingaingan nanona ao I kaungaaki bwa N na tei ibukin te koaua. I katabua maiu nakon te Atua teuana te ririki imwini bwabetitoaia au karo ake a a riki bwa Ana Tia Kakoaua Iehova. I boni bwabetitoaki ni Beberuare 27, 1949 i nanon te taabu te biti ae bubura are a kakabongana taani kawakinia maan ni kamoia iai. Bon 17 au ririki n te tai anne. Tabeua te tai imwina, I a motinnanoia bwa N na kabwanina au tai n te mwakuri ni minita.

E BUOKAI IEHOVA BWA N NA NINIKORIA

I baenikai ni bwaiania n te tai naba arei. N te tai ae e aki maan, I a mwakuri n te bangke ao n te aobiti ibukina bwa I kakoauaa ae I kainnanoa te mwane teutana ibukini buotokaau n au bwaiania. Ngkai bon te roro n rikirake ngai ae I aki rangi ni mwaatai, I waekoa ni kabanea au mwane n te tai naba are e reke iai. Ngaia are e kaumakai te tari te mwaane ae Ted Sargent bwa N na ninikoria ao n onimakina Iehova. (1 Rongorongo 28:10) Man te kaungaunga ae aanaki n te akoi anne, I a moana au bwaiania n Nobembwa 1951. Bon iai au mwane ae tii 40 te taaraa, au bwatika ae mane ao nnen au booki ae boou. Ma e aki toki n taraia raoi Iehova bwa a na reke baike I kainnanoi. Ai kakaitaura ngai bwa e a tia Ted ni kaungaai bwa N na karaoa te mwakuri ni bwaiania! A a reke iai kakabwaia riki tabeua.

N te tairiki teuana n raabanen Aokati 1952, I a tarebooniaki mai Toronto. I kaoaki man aia aobiti n tararua Ana Tia Kakoaua Iehova i Kanata bwa N na moana au beku n te Betaera n Tebetembwa. E ngae ngke I maamaa ao n tuai n roroko n te aobiti n tararua ma I rangi ni kukurei bwa a a tia tabeman bwaiania ni kaongoai baika a moan raraoi ibukin te Betaera. I a namakina te mwengaraoi ngkekei naba.

“KAOTIA NAKOIA TAARI BWA KO TABEAKINIA”

Uoua te ririki imwin rokou n te Betaera, I a onea mwini Bill Yacos are riki bwa te tabonibai n te ekaretia (ae e ataaki ngkai bwa te tia babaire n te rabwata n unimwaane) n Aonon Shaw i Toronto.b Ngke ai tibwa 23 au ririki, I a namakinna bwa kaanga akea au atatai ngkai bon te teinimwaane ngai ae te tia kawakinia maan. Ma e reireinai baike I riai ni karaoi Brother Yacos ma te nanorinano ao te tangira. Ao e boni buokai Iehova.

E rangi n tabeakinia aomata Brother Yacos ae te tari ae bubura ma ni momoangare. E tatangiriia taari ao a bon tatangiria naba. E katoatai ni kakawaria ni mwengaia ngkana iai aia kangaanga ao ngkana akea naba. E kaungaai Bill Yacos bwa N na karaoa naba are e kakaraoia ao ni kaai ni beku ma taari mwaane ao aine n te mwakuri ni minita. E taku: “Ken, kaotia nakoia taari bwa ko tabeakinia. A na bane n rabunaki am bure aika rangi ni bati iai.”

E KAOTIOTA TE TANGIRA AE KONA N ONIMAKINAKI KAINNABAU

E a tia Iehova ni buokai n te anga teuana ae okoro ni moa man Tianuare 1957. N te namwakaina anne, I a mare ma Evelyn are kaain te ka-14 n reirei n te Kuura ni Kireata. Imwain ara mare, e a tia neiei ni beku n aonon Quebec ae kamanenaaki iai te taetae ni Buranti. N taai akanne, ao e korakora tautaekanakin Quebec n te Aro ni Katorika n Rom. Ngaia are iai ngkoa mwiokoan Evelyn ae rangi ni kangaanga ma e kakaonimaki ni koaua iai ao e nimta Iehova.

E a tia naba ni kakaonimaki Evelyn n nimtai. (I-Ebeto 5:31) Ni koauana, e kataaki kakaonimakina imwin raoi ara mare! Ti a tia ni baireia bwa ti na nako Florida, U.S.A. ma tebongina imwin ara mare, I a tuangaki man te aobiti n tararua bwa N na kaea te boowi ae maanna teuana te wiki n te Betaera i Kanata. Ni koauana, e a urui ara babaire te boowi aei ma ti bon tangiria ngai ma Evelyn bwa ti na karaoi bwaai ni kabane ake e tangirira iai Iehova. Ngaia are ti a taona ara motirawa imwin ara mare. E karaoa te mwakuri ni minita Evelyn n te aono ae uakaan ma te aobiti n tararua i nanon te wiki anne. E ngae ngke e rangi ni kaokoro te aono anne ma Quebec, ma e boni botumwaaka ni mwakuria.

Ni banen te wiki anne, I bon rangi ni kubanako bwa I a mwiokoaki bwa te mataniwi ae mwamwananga n te aono ae uarereke i meangin Ontario. I a bon tibwa riki bwa te buu te mwaane ae ai tibwa 25 au ririki, ao n aki rangi ni mwaatai ma ti bon nako naba ni karaoa mwiokoara ma onimakinan Iehova. Ti tokara te turein ae buti ni kangainaa n nukan raoi tain te kamwaitoro i Kanata ma tabemani mataniwi aika mwamwananga aika mwaatai ake a a okiri taabo ake a mwakuri iai. E rangi ni korakora kaungaakira irouia! E kaumakira te tari te mwaane temanna bwa ti na kabongana te ruu ni matu teuana are e a tia ni kabaea ibukina bwa ti aonga n aki tekateka ni karokoa ae ngaina ni kaintekatekan te turein. N te ingabong are imwina ae ai tibwa 15 te bong imwin ara mare, ti a nako ni kawara te kurubu ae uarereke i Hornepayne n aron are I taekinna mai mwaina.

A bati bitaki aika mena imwaiu ma Evelyn. Ni karaoan ara beku ae te mwakuri ni mwamwananga n te aono ae bubura n raa tokin 1960, I a kaoaki bwa N na kaea te ka-36 n reirei n te Kuura ni Kireata ae maanna tebwina te namwakaina ae na moanaki ni moani Beberuare 1961 i Brooklyn, New York. Ni koauana, I rangi ni kukurei ma e kenako kukureiu ibukina bwa e aki kaoaki Evelyn. N oneani mwin anne, e a tuangaki Evelyn n aroia buuaine ake aki kaoaki naba bwa e na kororeta ni kaotia ae e kukurei bwa ti na maenako i nanon tebwina te namwakaina. E bon tang Evelyn ma ti motinnanoia bwa I riai ni kaea te reirei ao e a kukurei bwa N na karekea te reirei ni kataneiai ae kakawaki i Kireata.

N te tai ae aki rangi ni maan, e a beku Evelyn n te aobiti n tararua i Kanata. E reke ana tai ae okoro ni kaai n ibuobuoki n ruu ma te tari te aine ae kabiraki ae tangiraki ae Margaret Lovell. Ni koauana, ti boni kaai n ururingira ngai ma Evelyn n taai nako. Ma ti a taneiai ni mwiokoara ake ti anganaki i nanon te tai ae kimototo man ana ibuobuoki Iehova. E rangi n ringaki nanou ni kukurein Evelyn n taonan nanona ngkai ai akea ara tai n tii ngaira bwa ti aonga ni bongana riki ibukin Iehova ao ana botaki.

Imwini menau i Kireata n te maan ae tao tenua te namwakaina, I a anganaki te kakao ae moan te kakawaki iroun Brother Nathan Knorr are e kaira waakinan te mwakuri ni katobibia te aonnaba n te tai anne. E tuangai ngkana I kona ni kitana te Kuura ni Kireata n te tai anne ao ni manga okira Kanata ao ni beku bwa te tia kaira te reirei n te Kuura ni Minita Ibukin te Tautaeka n Uea n te aobiti n tararua n te tai ae kimototo. E bon tuangai Brother Knorr bwa I aki kairoroaki ni butimwaea te kakao. I kona ni kabanea au reirei n te Kuura ni Kireata tii ngkana I tangiria ao imwina tao I a kona ni mwiokoaki n te mwakuri ni mitinare. E bon taekinna naba bwa ngkana arona bwa I motinnanoa okirani Kanata, tao N na bae n aki manga kaoaki nako Kireata ao imwin tabeua te tai tao N na manga kaokaki nakon te mwakuri ni minita i Kanata. E bon tuangai bwa N na motinnanoia imwini maroroakinana ma kaainnabau.

Kioina ngke e a kaman tuangai Evelyn ana iango ni kaineti ma mwioko ibukin ana botaki te Atua, I waekoa ni kaongoa Brother Knorr ni kangai: “Ti boni kukurei ni bwaai ni kabane ake ti tangiraki bwa ti na karaoi man ana botaki Iehova.” Ti aki toki n iangoia bwa n aki ongei baika ti tangiri, ti riai ni mwakuri n taabo ake ti mwiokoaki iai n ana botaki Iehova.

Mangaia are I a kitana Brooklyn n Eberi 1961 ao n okira Kanata ni kaira te Kuura ni Minita Ibukin te Tautaeka n Uea. Imwin anne, ti a moana ara beku iai ao n riki bwa kaain te utu ni Betaera. Imwina riki, I a kaoaki bwa N na ira te ka-40 n reirei n te Kireata are e na moanaki n 1965, n akea kantaningaana irou. E riai ni manga kororeta riki Evelyn ibukin kariaiakani maenakora. Ma tabeua te wiki imwina, ti rangi ni kukurei bwa e a kaoaki naba bwa e na irai ni kaea te reirei.

Imwin rokora n te Kuura ni Kireata, e tuangira Brother Knorr bwa a na kanakoaki nako Aberika naake a bae araia n te reirei n te taetae ni Buranti n ai arora. Ma e ngae n anne, ni kaetietin ara angabeeba ao ti a manga kanakoaki nako Kanata! I rineaki bwa te mataniwi n te aobiti n tararua ae boou (ae e ataaki ngkai bwa te tia babaire n te Komete Ibukin te Aobiti n Tararua). Bon 34 au ririki n te tai anne ao I kauringa Brother Knorr ni kangai: “I a rangi n uarereke.” Ma e boni karaua nanou. Ao ni moa man te tai anne, I kataia ni karekea buokau mairouia taari ake a ikawai ao ni mwaatai riki n te Betaera imwaini karaoan au motinnano aika rangi ni kakawaki.

BETAERA—TE TABO N REIREI AO N ANGAREIREI

N au tai ni beku n te Betaera, a a bati taai aika kakukurei ake I a karekei iai reireiau mairouia tabemwaang. I karineia ao e rangi n anaaki nanou irouia kaain te Komete n Tararua n Aia Aobiti Ana Tia Kakoaua Iehova. I a tia naba ni kakairi n aroaroia aika raraoi Kristian aika mwaane ao aine aika bubua ma bubua mwaitiia aika rooro n rikirake ao kaara. Ti a tia n nori aroni maiuia n te aobiti n tararua ikai ao n ekaretia aika kakaokoro ake ti a tia ni beku iai.

I a kona n reireinia ao ni kakorakorai aia onimaki tabemwaang imwin au beku n te Betaera. E tuangaki Timoteo iroun te abotoro Bauro ni kangai: “Teimatoa ni kakairi ni baike ko reiakin.” E a manga taku riki: “Ko na mwiokoiia mwaane aika kakaonimaki ni baike ko ongo irou aika tataekinaki naba irouia taani kakoaua aika bati, ao mwaane aikai a na tau n reireinia aomata tabemwaang.” (2 Timoteo 2:2; 3:14) N tabetai, a a manga titirakinai raou ni Kristian bwa baikara reireiau ake I a tia ni karekei n au tai ni beku n te Betaera n te maan ae 57 te ririki. E kangai kaekaana irou ae rangi ni bebete: “Bon tii man am anganano ao aki baenikaim ni karaoa te baere e tangiraki n ana botaki Iehova ao onimakinan Iehova bwa e na buokiko.“

E taraa n ae kaanga ai tibwa ngkoananoa are I moan roko iai n te Betaera bwa te ataeinimwaane ae mamaamaa ao n aki mwaatai. Ma i nanon ririki ni kabane akanne, e a tia Iehova n ‘kateimatoaa angaataiu.’ E teimatoa ni karaua nanou ni kangai: “Tai maku; I a buokiko” ai moarara riki rinanon aia akoi ao aia ibuobuoki ae roko raoi n taina raou n te onimaki.—Itaia 41:11, BG.

[Kabwarabwara ae nano]