Ti Riai n Itiaki n Aroarora ni Kabane

1, 2. (a) Tera ae kantaningaaki mairouia ana aomata te Atua ibukin aroaroia? (b) Baikara titiraki aika a na kaekaaki n te kaongora aei?

E KAIRAKI te abotoro Betero iroun Iehova bwa e na kairekerekea te itiaki ae katuruturuaki n te boki ae Nakoaia Ibonga ma riaira n itiaki n aroarora ngkai Kristian ngaira. (Wareka 1 Betero 1:14-16.) E kantaningaia “tiibu tabemwaang” ao taani kabiraki “Teuare Tabu” are Iehova bwa a na karaoa aia kabanea ni konaa bwa a aonga n itiaki aroaroia ni kabane, ma tiaki tii tabeua.—Ioane 10:16.

² Ngkana ti kabatiaa riki nenerani koaua aika rangi ni kakawaki aika n Nakoaia Ibonga, ti na boni kakabwaiaaki iai. Ao ngkana ti maiuakini baika ti a tia n reiakini, ti a buokaki iai ni kaotiira bwa ti itiaki n aroarora ni kabane. Ti na rinanoi aeka n titiraki aikai: Tera arora n iaiangoa kakeaani bongan ara onimaki? Tera reireiara man Nakoaia Ibonga ibukini boutokaan ana tautaeka Iehova? Tera ae ti kona n reiakinna man taian angakarea?

TARATARAIKO MANI KAKEAANI BONGAN AM ONIMAKI

3, 4. (a) E aera ngkai a riai Kristian n rarawa ni kakeai bongan tuua ma booto n reirei aika n te Baibara? (b) E aera ngkai ti riai n aki karereke kai ke ni kaikoi unra?

³ Ngkana ti na kakukureia Iehova, ti riai ni mutiakin raoi ana tua ao booto n reirei, ao ti na aki kakairi n te aroaro ae aki itiaki ae kakeaani bongaia. E ngae ngke ti aikoa mena i aan te Tua Rinanoni Mote, ma ti karekei ara atatai man tuua akanne ni kaineti ma ataakini baike e kukurei iai te Atua ke e aki. N te katoto, a anganaki tibun Iteraera te tua aei: “Ko na tai karereke kai, ao tai kaikoa unim n ekiia nako natiia am koraki, ma ko na tangira raom n ai aron tangiram i bon i roum: Iehova Ngai.”—Nakoaia Ibonga 19:18, BG.

⁴ E kantaningaira Iehova bwa ti na rarawa ni karereke kai, ao e tangirira naba bwa ti na rarawa ni kaikoi unra. (I-Rom 12:19) Ngkana arona bwa ti aki mutiakin ana tua te Atua ao booto n reirei, e na boni kimwareirei te Riaboro ao ti a kona ni kabuakakaa iai Iehova. E ngae ngkana ti maraki iroun temanna, ma ti bia aki kariaia bwa ti na riki bwa mwangko aika a kaikoi unia. E a tia n anganira te Atua te mwioko ae te riki bwa “mwangko aika taano,” ake iai i nanoia bwaai aika kakawaki ibukin te mwakuri ni minita. (2 I-Korinto 4:1, 7) E aki riai ni mena te un ae karuanikai i nanoni mwangko aikai!

5. Tera reireiara n rongorongon Aaron ao mateia natina mwaane? (Nora te taamnei ni moan te kaongora aei.)

⁵ E koreaki te rongorongo ae rangi ni kananokawaki ni kaineti ma ana utu Aaron n Nakoaia Ibonga 10:1-11. A boni bae n rangi ni karawawataaki ngke e roko te ai mai karawa, ni kamaunaia natin Aaron mwaane ake Nataba ma Abiu n te umwanrianna ae tabu. Ai kakaiakira te kataaki aei nakoia Aaron ma ana utu ngkai a aki riai n tanginiweneia aia utu ake a a mate! Ko boni kaotiko raoi bwa ko itiaki n arom n aki bobotaki ma kaain am utu ke tabeman riki ake a a tia ni kabaneaki?—Wareka 1 I-Korinto 5:11.

6, 7. (a) Ngkana ti iangoia bwa ti na ira te mare n te Aro teuana, baikara reirei aika kakawaki ake ti riai n rinanoi raoi? (Nora te kabwarabwara mai nano.) (b) Ti na kangaa ni kabwarabwaraa ara koaua ibukin te mare n te Aro teuana nakoia ara koraki?

⁶ Tao ti aki kaaitara ma te kataaki ae rangi ni kakaiaki n aron are a aitara ma ngaia Aaron ma ana utu. Ma tera ae ti na karaoia ngkana ti kaoaki iroun ara koraki ae tiaki te tia Kakoaua nakon ana mare ao n ira te taromauri iai? Akea te kibu ae mataata ae ti tabuaki iai n ira te botaki aei, ma iai ngkanne booto n reirei aika irekereke ma karaoan te aeka ni motinnano aei?a

⁷ Ngkana ti motinnanoia bwa ti na kaotiira nakon Iehova bwa ti itiaki i aan aaro akana a a tibwa tia n taekinaki akanne, a kona ni mimi iai ara koraki aika tiaki taani Kakoaua. (1 Betero 4:3, 4) Ni koauana, ti kataia n rarawa ni kaunia mangaia are e raoiroi riki te kaai ni maroro ma ngaiia ma te akoi ao n aki wimakiki ni kaotii raoi bukin rawara iai. Tao e kona ni karaoaki aei n te aro ae nakoraoi imwain te botaki. Ti kona ni kaitauia ao ni kaotia bwa ti kukurei ngkai a kaoira bwa ti na uataboa te mare. Ao imwina, ti kona n taekinna bwa ibukini baika irekereke ma te Aro, e kona n tutuka kimwareireia n aia bong ane okoro anne menara i buakoia ao tao a na maamaa n ikotaki naba ma tabemwaang aika a roko. Aio te anga teuana ae ti na rarawa iai ni kakeaa bongan ara koaua ao ara onimaki.

BOUTOKAA RIAN IEHOVA N TAUTAEKA

8. E kangaa ni katuruturuaki n te boki ae Nakoaia Ibonga riain Iehova n tautaeka?

⁸ E katuruturuaki n te boki ae Nakoaia Ibonga riain Iehova n tautaeka. E raka i aon 30 te tai noran tuua n Nakoaia Ibonga bwa a kaineti nakon Iehova. E ataa aei Mote ao e karaoi baike e tua Iehova nakoina. (Nakoaia Ibonga  8:4, 5) N aron naba anne, ti riai ni karaoi n taai nako baike e tangirira bwa ti na karaoi ara tia Tautaeka ae Iehova. Ni kaineti ma aei, ti boni boutokaaki n ana botaki te Atua. Ma e kona n roko iroura kataakin ara onimaki ngkana ti tiku n tii ngaira, n aron are e riki naba nakon Iesu, ngke e kataaki n te rereua. (Ruka 4:1-13) Ngkana ti kaatuui ara iango i aon riain te Atua n tautaeka ao n onimakinna, bon akea ngkanne ae kona ni kairira bwa ti na kakeaa bongan ara onimaki ao n rarawa nakon te bwai ni kamwane ae maakakia aomata.—Taeka N Rabakau 29:25.

9. E aera bwa a riribaaki ana aomata te Atua irouia natannaomata nako?

⁹ Ti boni bwainikirinaki irouia natannaomata ni katobibia te aonnaba, ngkai taan rimwini Kristo ao taani Kakoaua ibukin Iehova ngaira. Bon aei ae kantaningaaki bwa e tua ae kangai Iesu nakoia taan rimwina: “Ane a na anga ngkami aomata bwa kam na karawawataaki ao a na kamateingkami, ao ane kam na riribaaki irouia botannaomata ni kabane ibukin arau.” (Mataio 24:9) Ma ngkana ti aitara ma aeka n riribai akanne, ti nanomwaaka n uarongorongoa te Tautaeka n Uea ao n teimatoa ni kaotiira bwa ti itiaki i matan Iehova. Ma bukin tera ngkai ti a rangi n riribaaki, e ngae ngkai ti kakaonimaki, ti bwaina te itiaki ni maekara ao n riki bwa kaain te aba aika ongeaba n tuana? (I-Rom 13:1-7) Ibukina bwa ti a tia ni kariaia bwa e na riki Iehova bwa ara Uea ae Moan te Rietata! Ti toro “irouna n tii ngaia” ao ti na bon aki kakeai bongan ana tua ma ana boto n reirei aika raraoi.—Mataio 4:10.

10. Tera ae riki n te tai teuana ngke e kakeaa bongan teina i nuka temanna te tari te mwaane?

¹⁰ Ti bon “aki arona aroia kaain te aonnaba.” Ai ngaia are ti tei i nuka ni kaineti ma buaka n te aonnaba ao waaki n tautaeka. (Wareka Ioane 15:18-21; Itaia 2:4.) Iai tabeman aika a katabui maiuia nakon te Atua aika a a tia ni kakeaa bongan teia i nuka. A bati mai buakoia naakai ake a a tia n rairi nanoia ao ni manga moana aia iraorao ma Tamara ae tatangira are i karawa. (Taian Areru 51:17) Iai tabeman ake a aki rairi nanoia. N te katoto, n tain te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba ao a anaaki mani karabuuti nako i Hungary taari mwaane aika 160 mwaitiia ake i aan 45 aia ririki irouia kaain te tautaeka, ao a kabureaki n te aro ae aki riai n riki nakoia ao ni bobotiia n te kaawa teuana. Ao a kairoroaki bwa a na kaaina te taanga ni buaka. A kateimatoai nanoia n rawa taari mwaane aika kakaonimaki ma ruaman mai buakoia, a a taekina te taetae ni bau ibukini kaainakin te taanga ni buaka ao ni kariaia bwainakin aia kaboraoi tautia. Uoua te ririki imwina, ao e a noria teuare e a tia ni kakeaa bongan ana onimaki bwa e a tuangaki are e na kaaina te kurubu n tautia ake taani katii n tiringia taani Kakoaua ake a kakaonimaki. Ao e boni mena naba oin tarina i buakoia nakanne. Ma n aron ae noraki, a bon aki tiringaki naake a kabuakakaaki.

ANGAN IEHOVA AM KABANEA N TAMAROA

11, 12. E kangaa ni kakawaki ana babaire Iehova ni kaineti ma angakarea i aon Iteraera rimoa nakoia Kristian ni boong aikai?

¹¹ Ni kaineti ma ae taekinaki n te Tua Rinanoni Mote, a riai n anga aia karea tibun Iteraera n aron are e a tia ni katauaki. (Nakoaia Ibonga 9:1-4, 15-21) A riai ni moan raraoi angakarea aikai ibukina bwa boni katotongan ana angakarea ae kororaoi Iesu. Irarikin anne, iai te babaire ibukini karea ni kabane ke te angakarea ae e a tia ni katauaki bwa e na iraki. N te katoto, iangoia bwa tera ae tangiraki bwa e na karaoia te tina are e a tibwa tia ni bung. E taekinaki ae kangai n Nakoaia Ibonga 12:6, (BG): “Ngkana a koro raoi bongini kaitiakana, ba tao bwain te nati te mwane, ke te nati te aine, ao e na uota mai te tiibutetei ae te ririkina ana ririki ba te karea ni kabuokaki, ao te bitian te tei, ke te taobe ae te turukon, ba te karea ni kabara buure, nakoni mataroan te uma ni botaki, nakon te ibonga.” A a bon tia ni katauaki ana tua te Atua, ma e rangi n teretere raoi ana tangira n te Tua. Ngkana e aki tau ana mwane te tina ibukini karekean te tiibutetei, e kariaiakaki n anga uoman te taobe ae te turukon, ke uoman te bitian te teei. (Nakoaia Ibonga 12:8) E ngae ngkana e maiu ni kainnano te tia taromauri aei, ma e bon tangiraki ao ni butimwaeaki n aron naba ane e anga ana karea ae rangi ni bobuaka. Tera ae ti kona n reiakinna man aei?

¹² E kaumakia raona n onimaki te abotoro Bauro bwa a na angan te Atua “te karea ni karaoiroi.” (Ebera 13:15) Ti riai ni kaotiota aran te Atua ae tabu ae Iehova i mataia aomata. A kabongana te taetae n te bai taari mwaane ao aine aika bonotaninga ibukin te aeka ni karaoiroi anne nakon te Atua. A karaoiroa naba te Atua Kristian aika aoraki ke a mwauku n aia uarongorongo rinanon te kororeta, te tareboon ao nakoia taani buokiia ao aika roko n noriia. E riai ni boraoi marurungira ao ara konabwai ma ara angakarea ni karaoiroi n aroni kamoamoaan Iehova rinanoni kaotiotan arana ao tataekinan te rongorongo ae raoiroi. Ti riai ni karaoa ara kabanea n tamaroa iai.—I-Rom 12:1; 2 Timoteo 2:15.

13. E aera ngkai ti riai n ribootina mwin ara mwakuri ni minita?

¹³ Bon ara angakarea mai nanora ara karea ni karaoiroi ibukina bwa ti tangira te Atua. (Mataio 22:37, 38) Ma ti tuangaki bwa ti na ribootini mwin ara mwakuri ni minita. Tera ngkanne arora ae riai ibukin te babaire aei? E irekereke ara ribooti ae ti kakarinna ni katoa namwakaina ma tangiran te Atua. (2 Betero 1:7) Ni koauana, akea mai buakora ae riai n namakinna ae e karawawataaki bwa e na kabanei aoa aika bati n te mwakuri ni minita, tii ibukina bwa e aonga ni karina ana ribooti ae bati riki nakoira ibukini uataboan te mwakuri ni minita. Anne raoi bukina ngkai e kona te tia uarongorongoa te Tautaeka n Uea ae mena n aia onnaoraki kaara ke ae e mwauku n ribootina mwin ana mwakuri ni minita, e ngae naba ngkana tii 15 te miniti. A kakawaki iroun Iehova miniti akanne ngkana anne ana angakarea ae te kabanea n tamaroa te tia uarongorongoa te Tautaeka n Uea, ao kaotan naba ana tangira ibukin te Atua ao kakawakini mwiokoana ae akea kabotauana ae te riki bwa temanna naba Ana tia Kakoaua. N aroia tibun Iteraera ake a aki kona n anga aia karea aika bobuaka riki ibukin aki taun aroia, a boni kona naba ana toro Iehova aika kakawaki irouna ake iai tiatianakia n aaro tabeua ibukini karinan aia ribooti n aron are a konaa. Ao e riki ara ribooti n tatabemanira nako bwa kanoan te ribooti ni katobibia te aonnaba, ike a a buokaki iai taani kairiri n te botaki ni kamani karaoi aia babaire ibukin uarongorongoan te Tautaeka n Uea nakon taai aika a na roko. Mangaia are e koaua bwa e a rangi bati ae ti tuangaki bwa ti na ribootinna ibukin uataboan te mwakuri n uarongorongo?

ARORA N UKEUKE N REIREI AO ARA KAREA NI KARAOIROI

14. Kabwarabwaraa bukina ngkai ti riai n tuoi arora n ukeuke n reirei.

¹⁴ Imwin rinanoan tabeua koaua aika rangi ni kakawaki n Nakoaia Ibonga, ko bae n iango ni kangai: ‘I a ota raoi riki ngkai bwa bukin tera ngke e karinaki naba te boki aei n Ana Taeka te Atua ae kairaki koreana iroun te taamnei.’ (2 Timoteo 3:16) Ko a bae ngkai ni motinnanoia bwa ko na kaotiko ae ko itiaki, tiaki tii ibukina bwa e tangira anne mairoura Iehova, ma ibukina bwa e bon tau ni kakukureiaki n ara kakorakora. Tao a karikirakea ingaingan nanom baike ko a tia n reiakini n Nakoaia Ibonga ni kaongora aika uoua aikai bwa ko na kananoa riki am ukeuke n reirei n te Baibara ni kabane. (Wareka Taeka N Rabakau 2:1-5.) Tuoi raoi arom n ukeuke n reirei ao tataroakinna. Ko riai n tangira raoi am karea ni karaoiroi bwa e na kukurei iai Iehova. Ko namakinna bwa e a katikiko nako ao n tuka rikirakem n te onimaki irakin nanon am kaetieti ibukini kaongora man te terewitin, takaakaro n te viteo, takaakaro riki tabeua ke baike e mamate nanom iai? Ngkana ngaia anne, ko kona n namakinna bwa e na rangi n ibuobuoki kananoan te iango i aon ana taeka tabeua te abotoro Bauro, ake a a tia ni koreaki n te boki ae Ebera.

15, 16. E aera ngke e kaota raoi nanona Bauro ngke e kororeta nakoia Kristian ake kaain te baronga ae Ebera?

¹⁵ E boni kaota raoi nanona Bauro ngke e kororeta nakoia raona ni Kristian ake kaain te baronga ae Ebera. (Wareka Ebera 5:7, 11-14.) E aki wimakiki te abotoro n ana taeka! E bon tuangia bwa a “waeremwe n ota” n aroia ni kakauongo. E aera ngkai e rangi ni kairoro Bauro ao n aki karariki? E boni kaotiota ana tangira Iehova ma ana mwamwannano nakoia Kristian akanne ake a kataia ni maiu i aon te rannimamma n taamnei. E rangi ni kakawaki ataakini moan reirei ibukia Kristian. Ma e kainnanoaki naba “te amwarake ae matoatoa” ibukin rikiraken te onimaki bwa ko aonga n riki bwa te Kristian ae ikawai n te onimaki.

¹⁶ N oneani mwin are a na rikirake kaain te baronga ae Ebera ni karokoa ae a a riki bwa taan angareirei nakoia aomata, a bon riai n reireiaki iroun temanna. Bukin tera? Ibukina bwa a rarawa ni kana “te amwarake ae matoatoa.” Titirakiniko ni kangai: ‘I karaoa ae riai ni kaineti ma te amwarake n taamnei ae matoatoa? I kananoa au iango iai? Ke I rarawa n tatataro ao ni kananoa au ukeuke n reirei n te Baibara? Ngkana ngaia anne, e kona n riki arou n ukeuke n reirei bwa iteran naba au kangaanga?’ Ti aki tii angareirei nakoia aomata ma ti riai n reireinia ao ni karekeia taan rimwini Kristo.—Mataio 28:19, 20.

17, 18. (a) E aera ngkai ti riai ni katoatai ni karina te amwarake n taamnei ae matoatoa? (b) Tera arora n iaiangoa kamanenaan te kamanging n ara bobotaki ni Kristian?

¹⁷ Tao e aki bebete te ukeuke n reirei n te Baibara irouia aika bati mai buakora. Ni koauana, e aki kataia Iehova ni kaungaia ana aomata bwa a na ukeuke n reirei rinanoni kairaia bwa a na uringaaba ao n nanokawaki. Ma e ngae n anne, ngkana tao ti a tia n riki bwa ana toro te Atua aika ti katabui maiura i nanon ririki aika bati ke i nanon te tai ae uarereke, ti riai n teimatoa ni karin amwarake n taamnei aika matoatoa. E rangi ni kakawaki karaoan anne ngkana ti uaiakina touan te kawai ae itiaki.

¹⁸ Ngkana ti kan itiaki, ti riai ni karauira n iaiangoi raoi kiibu ao ni karaoa ae e tangiria mairoura te Atua. Iangoia natin Aaron ake Nataba ma Abiu ake a tiringaki kioina ngke a angakarea “n te ai ae aki kariaiakaki,” tao n te tai are a manging iai. (Nakoaia Ibonga 10:1, 2, BG) Nora te bwai are e tuangaki Aaron iroun te Atua imwina. (Wareka Nakoaia Ibonga 10:8-11, BG.) E nanonaki n te kibu anne bwa ti riai n aki nima te moi ae iai te arekooro iai imwain nakora nakon te botaki ni Kristian? Iangoi reirei aikai: Ti aikoa mena i aan te Tua. (I-Rom 10:4) N aaba tabeua, a kamanena te kamanging teutana raao n te onimaki n aia tai n amwarake imwain nakoia nakon te botaki. A boni kamanenaaki ngkoa mwangko aika aua n te Toa ae te Riao. E nima te wain Iesu ma ana abotoro are e tei ibukin raraana ngke a moani karaoa te Kauring. (Mataio 26:27) E kabuakakaaki n te Baibara nimakin te kamanging ae rangi ni bati ao te koro ni manging. (1 I-Korinto 6:10; 1 Timoteo 3:8) Ao a bati Kristian aika a kaumakaki ni mataniwin nanoia bwa a na rarawa nakon aeka ni kamanging nako imwain aia taromauri ni kabane. Ma a kakaokoro baika riiriki n te aba teuana ma teuana ma te bwai ae kakawaki ibukia Kristian, bwa a na “kaokoroa ae tabu ma ae aki tabu” bwa a aonga ni kaetii aroaroia i nanon te itiaki ae e kukurei iai te Atua.

19. (a) Tera ae ti riai n ururingnga ni karaoan ara taromauri n utu ao ara ukeuke n reirei i bon iroura? (b) Tera ae ko motinnanoia ni kaineti ma kaotiotan ae ko itiaki?

¹⁹ A bati koaua aika rangi ni kakawaki aika ko kantaningaaki bwa ko na kunei ngkana ko keniken n Ana Taeka te Atua. Kamanenai bwaai n ibuobuoki aika tauraoi ibukin te kakaae, ni kanakoraoa riki iai am taromauri n utu ao am ukeuke n reirei i bon iroum. Karikirakea am atatai ibukin Iehova ma ana kantaninga. Kaaniko riki ma ngaia. (Iakobo 4:8) Tataro nakon te Atua n aron te tia areru are e anene ni kangai: “Kaure matau, ba I aonga n taratarai Bwaai ni kamimi mai nanon am tua.” (Taian Areru 119:18, BG) Tai kakeai bongan tuua ma booto n reirei aika n te Baibara. Tauraoi n ongeaba n te tua ae moanibaan te raoiroi mairoun “Teuare Tabu,” ae Iehova ao bwaina te ingaingannano n uataboa “karaoan te mwakuri ae tabu ae tataekinan te rongorongo ae raoiroi ibukin te Atua.” (1 Betero 1:15; I-Rom 15:16) Kaotingkami bwa kam itiaki ni kabaneani boong aika karuanikai aikai. Ti bia bane n itiaki n aroarora ao ni boutokaa riain ana tautaeka Atuara ae Iehova ae tabu.