Titiraki Mairouia Taani Wareware

A kangaa n rineaki unimwaane ao tabonibai n ekaretia nako?

N te moan tienture C.E. ao e tua ae kangai te abotoro Bauro nakoia unimwaane ake a beku n te ekaretia are i Ebeto: “Kam na tarataraingkami ma te nanai ni kabane, are e mwiokoingkami iai te taamnei ae raoiroi bwa mataniwi, bwa kam na kawakina ana ekaretia te Atua, are e kabooa n raraan oin Natina.” (Mwakuri 20:28) Tera irekereken te taamnei ae raoiroi ma rineaia unimwaane ao tabonibai ni boong aikai?

Te moan, a kairiraki taani korea te Baibara n te taamnei ae raoiroi bwa a na korei aroaro aika riai n reke irouia unimwaane ao tabonibai. A karinanaki n 1 Timoteo 3:1-7 aroaro riki tabeua aika tebwi ma onoua, aika kakaokoro ake a riai n reke irouia unimwaane. A kona naba n noraki tabeua riki n Tito 1:5-9 ao Iakobo 3:17, 18. A kabwarabwaraaki aroaro aika riai n reke irouia tabonibai n 1 Timoteo 3:8-10, 12, 13. Te kauoua, a kakorakoraia riki n tataro nakon Iehova bwa a na kairiraki n taamneina, te koraki ake a na anga aia iango ao n rineia naake a na mwiokoaki, ngkana a tarataraa aron te tari temanna bwa e maiuakini ke e aki aroaro ake a riai n reke irouia aika taekinaki n te Baibara. Te katenua, e riai teuare e iangoaki bwa e na rineaki ni kaotiotii uaan te taamnei ae raoiroi ni maiuna. (I-Karatia 5:22, 23) Ai ngaia are e irekereke taamnein te Atua ma aaro nako ake e waakinaki iai te rinerine.

Ma antai raoi ae rineia taari akanne? N taai aika nako, a bane ni kanakoaki iango ni kabane ake a irekereke ma rineaia unimwaane ao tabonibai nakon te aobiti n tararua. Ao ikanne are a a rineaki iai taari mwaane man te Rabwata n Tautaeka, bwa a na rinanoi iango aikai ao ni karaoi rinerine aika eti. Imwin anne, e na kaongoaki te rabwata n unimwaane man te aobiti n tararua. Ikanne are a a kaongoaki irouia unimwaane, taari ake a a tibwa mwiokoaki n aia beku man titirakinaki ngkana a kukurei ao n tauraoi ni butimwaea te mwioko. Ao ni kabaneana, e a katanoataaki n te ekaretia.

Ma a kangaa ni karaoaki aeka n rinerine aikai n te moan tienture? N tabetai, a karaoi mwioko aika okoro abotoro, n aron are a karaoia ngke a mwiokoia itiman mwaane bwa a na tabeakina tibwaakin te amwarake ni katoabong nakoia aine ake a a tia ni mate buuia. (Mwakuri 6:1-6) Ma e ngae n anne, tao a a kaman tia mwaane akanne ni beku bwa unimwaane n te ekaretia imwain anganakia te mwioko ae raka aei.

E ngae ngke e aki kabwarabwaraaki raoi n te Baibara aroni karaoan te rinerine n taai ake rimoa, ma ti nori kauring tabeua ibukini karaoan aei. Ti tuangaki bwa ngke a a okiri abaia Bauro ma Barenaba man aia moani mwakuri ni mitinare, “a mwiokoiia tabeman bwa unimwaane n ekaretia nako, ao a tataro ma n aki mamatam, ni katikuia nakon Iehova kioina ngkai a onimakinna.” (Mwakuri 14:23) N ririki ake imwina, e kororeta Bauro nakon raona ni mwamwananga are Tito ni kangai: “I katukuko . . . i Kirete, bwa ko aonga ni kaetii bwaai aika kairua ao ni mwiokoiia tabeman bwa unimwaane, n te kaawa teuana ma teuana, n aron are I tua nakoim.” (Tito 1:5) N aron naba anne, e taraa n ae e a tia n anganaki te mwioko ae aron anne Timoteo, are e mwamwananga n te kawai ae abwabwaki ma te abotoro Bauro. (1 Timoteo 5:22) E teretere ngkanne bwa a karaoaki mwioko aikai irouia mataniwi aika mwamwananga, ao tiaki irouia abotoro ma unimwaane i Ierutarem.

Ngkai ti ururinga te katoto man te Baibara aei, e a tia naba te Rabwata n Tautaeka Ibukia Ana Tia Kakoaua Iehova ni karaoi bitaki ibukin rineaia unimwaane ao tabonibai. Ni moa man Tebetembwa 1, 2014, e na karaoaki te rinerine n aron aei: A riai mataniwi n te aono ae uarereke ni kabane, n rinanoi iango ibukia naake a na rineaki ake a a tia ni baireaki n ana aono. N ana tai ni kawari ekaretia, e na kataia n atai aroaroia te koraki ake a na rineaki, e na toa ma ngaia n te mwakuri ni minita ngkana e reke ana tai. Imwini marorona ibukin anne ma te rabwata n unimwaane n te aono anne, e a mwiokoaki te mataniwi n te aono ae uarereke ibukin rineaia unimwaane ma tabonibai n ekaretia n ana aono. Ni karaoan anne, bon titeboo raoi te babaire aei ma are e waakinaki n te moan tienture.

Antai ae karaoi waaki ni babaire ni karaoan aei? Bon taben “te toro ae kakaonimaki ma ni wanawana” ae kakawaki, kaamwarakeaia tabonibai mangkekei ni karokoa ngkai. (Mataio 24:45-47) E irekereke naba aei ma te ukeuke n te Baibara n ana ibuobuoki te taamnei ae raoiroi, bwa e aonga ni karekeaki te babaire ibukini maiuakinan booto n reirei aika kakawaki mai iai, ake a riai ni karaoaki ibukini bairean ekaretia ni katobibia te aonnaba. A rineaki naba ni kabane mataniwi n aono aika uarereke ao kaain te Komete n Tararua n Aia Aobiti Ana Tia Kakoaua Iehova, iroun te toro ae kakaonimaki. Ibukin anne, a karekei ibuobuoki aika kakawaki aobiti n tararua ni kabane ibukini waakinan te kaetieti are a anganaki. Iai tabeia ae kakawaki kaain te rabwata n unimwaane ni kabane bwa a na tarataraa te aroaro ae boraoi ma ae kantaningaaki n te Baibara, ibukia taari mwaane aika a riai n reke irouia te mwioko n ana ekaretia te Atua. Iai naba tabeia ae kakawaki mataniwi ni kabane n aono aika uarereke, bwa a na iango ma te wanawana ao n tataroa aia rinerine unimwaane ao imwina a a rineia taari ake a tau.

Ngkana ti a mataata bwa a kangaa n rineaki naake a mwiokoaki, ti ota raoi riki ni karaoan aei man ana mwakuri te taamnei ae raoiroi. E a korakora riki ngkai onimakinaia ao karineaia iroura, te koraki ake a a tia ni mwiokoaki n te ekaretia ni Kristian.—Ebera 13:7, 17.

Antai taani kakoaua aika uoman ake a mwaneweaki n Te Kaotioti mwakoro 11?

E mwaneweaki n Te Kaotioti 11:3 taekaia taani kakoaua aika uoman ake a na taetae ni burabeti i nanon 1,260 te bong. E taekinaki n te tai anne n te rongorongo bwa e na “tokanikai i aoia ao e na kamateia” te man ae tiritiri. Ma imwin “tenua ao te iterana te bong,” a na manga maiu taani kakoaua aika uoman aikai ao a na rangi ni mimi iai taani mataku ni kabane.—Te Kaotioti 11:7, 11.

Antai taani kakoaua aika uoman aikai? Ti na buokaki n ataiia mani kabwarabwaraan te rongorongo. Te moan, ti tuangaki bwa a “kaikonakaki naakai n aroka ake oriwa ake uakai ao kaintaura aika uoua.” (Te Kaotioti 11:4) Ti kauringaki n aei kaintaura ao aroka aika oriwa ake uakai, ake a kabwarabwaraaki n ana taetae ni burabeti Tekaria. A taekinaki aroka ake oriwa bwa bannaia “aomata aika kabiraki aika uoman,” ae bon te Kowana are Terubabera ao te Ibonga ae Rietata are Iotua, “aika teitei i rarikin Uean aonaba ni bane.” (Tekaria 4:1-3, 14, BG) Te kauoua, a kabwarabwaraaki taani kakoaua aika uoman aikai bwa a karaoi kanikina aika titeboo ma ake a karaoi Mote ma Eria.—Kabotaua Te Kaotioti 11:5, 6 ma Warekaia Iteraera 16:1-7, 28-35 ao 1 Uea 17:1; 18:41-45.

Tera te iango ae a inanoi iai Te Kaotioti ao Tekaria? E taekinaki ni booki aikai bwa bon ana kabiraki te Atua ake a kaira te waaki n taai ni kataaki aika kangaanga. Ngaia are ni kakororaoan ae taekinaki n Te Kaotioti mwakoro 11, bon taari mwaane aika kabiraki ake a kaira te waaki n te tai are e tei iai Ana Tautaeka n Uea te Atua i karawa n 1914 ake a “kunnikainia n te raerobwa” ao n uarongorongo i nanon tenua ma te iterana te ririki.

N tokin aia uarongorongo taani kabiraki aikai ma kunnikaia aika raerobwa, a a bon tiringaki n te aro ni kaikonaki ngke a a karabuutinaki n te tai ae kimototo, ae e kaikonakaki n tenua ma te iterana te bong. N aia taratara taani kairiribai nakoia ana aomata te Atua, a a bon tia ni katokaki aia mwakuri naakai ike a a kimwareirei iai taani kairiribai akanne.—Te Kaotioti 11:8-10.

Ma a boni koaua taetae ni burabeti aikai bwa n tokin tenua ma te iterana te bong, a a boni manga maiu taani kakoaua aika uoman aikai. A na aki tii kainaomataaki man te karabuuti taani kabiraki aikai, ma a na anganaki naba aika teimatoa ni kakaonimaki te mwioko ae okoro mairoun te Atua rinanon aia Uea are Iesu Kristo. A boni mena i buakoia naake a mwiokoaki n 1919 bwa a na beku bwa te “toro ae kakaonimaki ma ni wanawana,” ibukin tararuaani baika kainnanoi ana aomata te Atua ni kaineti ma aia onimaki i nanoni kabaneani boong.—Mataio 24:45-47; Te Kaotioti 11:11, 12.

E kakaongora bwa n Te Kaotioti 11:1, 2, ao a kairekerekeaki bwaai aika riki aikai ma te tai are e na anaaki iai abwakin te tembora n taamnei ke n tuoaki. E taekinaki ni Maraki mwakoro 3 te aeka n tutuo naba anne ibukin te tembora n taamnei, ao e taorimwiaki n te tai ni kaitiaki. (Maraki 3:1-4) Maanra te tai ae kabaneaki ibukin te tutuo ao te mwakuri ni kaitiaki aei? E moanaki man 1914 nakoni moan 1919. A mena i nanon te tai aei boong aika 1,260 (ae 42 te namwakaina) ao te kaikonaki ae tenua ma te iterana te bong ake a taekinaki n Te Kaotioti mwakoro 11.

Ai boni kukureira ngaira ngkai e a tia Iehova ni bairea te mwakuri ni kaitiaki n te aro n taamnei aei ibukini kaitiakaia aomata aika okoro ibukini mwakuri aika raraoi! (Tito 2:14) Irarikin anne, ti kakaitau n te katoto are a karaoia taani kabiraki aika kakaonimaki aika a kaira te waaki i nanon te tai ni kataaki, ike a a beku iai bwa taani kakoaua aika uoman n te aro ni kaikonaki.a