Ko Ataia?

Tera taben te toro n taai ake a karakinaki n te Baibara?

N TAAI ake a karakinaki n te Baibara, te toro e tararuai bwain te auti ke ana bwai te aomata temanna. Te taeka n Ebera ao ni Kuriiti ae rairaki bwa “toro,” n tabetai e kaineti nakon te mataniwi ke te manatia n te auti.

Ngke e riki bwa te toro i Aikubita Ioteba are natin te baatua ae Iakoba, e a riki bwa te mataniwi ni batan ana toka. Ni koauana, ana toka are te I-Aikubita e “katikui ana bwai nako i aan ana tararua Ioteba.” (KBwaai 39:​2-6) Imwina riki ngke e a riki Ioteba bwa te tia tautaeka ae mwaaka i Aikubita, e a manga rinea temanna bwa te mataniwi ni batana.​—KBwaai 44:4.

N ana bong Iesu, a maeka taan ababa ni kaawa aika raroanako ma abaia are a ununiki iai. Ngaia are a rineiia tooro naakai ake a na tararuai baike a kakaraoi ni katoabong taani mwakuri n aia tabo n ununiki aikai.

Antai ae tau n riki bwa te toro? E taekinna te tia kororongorongo mai Rom n te moan tienture ae Columella bwa te aomata ae rineaki bwa te toro ke te mataniwi, bon “te aomata ae e a tia ni karaoa aei mai mwaina ao e rabakau iai.” Bon te aomata ae e na “taraia raoi bwa a na karaoi tabeia taani mwakuri ao e na aki iowawa.” E reitia ni kangai: “Ma aio ae kainnanoaki riki mairouna, e aki riai n iangoia bwa e atai aroni bwaai ni kabane ma e riai n ingainga ni kan reiakini baika boou.”

E kamanenaaki n Ana Taeka te Atua ana katoto te toro ao ana mwakuri ibukini kamataataani mwakuri tabeua aika kakaraoaki n te ekaretia ni Kristian. N te katoto, e kaungaia Kristian te abotoro Betero bwa a na kamanenai aia konabwai ake mairoun te Atua ‘n aia beku i marenaia, ngkai tooro aika raoiroi ngaiia aika a a tia n anganaki ana akoi ae rianako te Atua.’​—1Bet. 4:10.

E kamanena Iesu ana katoto te toro n ana kaikonaki are n Ruka 16:​1-8. Ao n te taetae ni burabeti ibukini kanikinaean okin ao tikun Iesu bwa te Uea, e karaui nanoia taan rimwina bwa e na bon rinea “te toro ae kakaonimaki ma ni wanawana.” Taben te toro anne bwa e na katauraoa te amwarake n taamnei n taai nako ibukia taan rimwini Kristo n tain te toki. (Mat. 24:​45-47; Ruka 12:42) Ti kakaitau ngkai ti kona ni karerekei booki aika kakorakoraa te onimaki aika kakaraoaki ao ni katauraoaki ni katobibia te aonnaba iroun te toro ae kakaonimaki.