‘Weteiia Unimwaane’

1. E kangaa Iehova ni kaotia bwa a rangi ni kakawaki ana tiibu irouna?

A RANGI ni kakawaki iroun Iehova ana tiibu. E kabooia n raraan Iesu ao e mwiokoiia unimwaane bwa a na tararuaa Ana nanai. (Mwa. 20:28) E tangiria te Atua bwa a na tararuaaki ma te akoi ana tiibu. I aan ana kairiri Kristo, a kabebeteia tiibu unimwaane ao a kamanoia naba bwa a na aki ruanikai aia onimaki.—Ita. 32:1, 2.

2. Antai ae e tabeakinia Iehova n te aro ae okoro? (Etekiera 34:15, 16)

² E rangi n tabeakinia ana tiibu ni kabane Iehova, ma e bon okoro arona n tabeakinia aika karawawataaki. E buokiia akana karawawataaki n aia onimaki rinanoia unimwaane. (Wareka Etekiera 34:15, 16.) Ma e tangirira bwa ti na ukera buokara n te tai are ti kainnanoia. Ngkana e riki anne, ti aki tii kakorakoraira n tataro nakon te Atua ibukin ana boutoka, ma ti ukera naba aia ibuobuoki “taani kawakintiibu ao taan angareirei” n te ekaretia.—IEbe. 4:11, 12.

3. Ti na kangaa ni bane ni kakabwaiaaki man rinanoani mwiokoaia unimwaane?

³ N te kaongora aei, ti na nenera iai ana babaire Iehova ibukini karekeani buokara n ara onimaki rinanoia unimwaane. Ti na kaekai titiraki aikai: N ningai ae ti riai ni karekea iai buokara mairouia unimwaane? E aera bwa ti riai ni karaoa anne? Ao a kangaa ni buokira? E ngae ngkana ti tuai n rinanon te kangaanga anne ngkai, ma e na rikirake riki ara kakaitau n ana babaire te Atua aei ngkana ti kaekai titiraki aikai, ao tao n te taina e na boni kamanoaki iai maiura.

N NINGAI AE TI RIAI NI ‘WETEIIA UNIMWAANE’ IAI?

4. Ti kangaa n ataia ae Iakobo 5:14-16, 19, 20 e nanonaki iai te mamaara n te onimaki? (Nori naba taamnei.)

⁴ E taekina ana babaire te Atua te tia rimwini Kristo are Iakobo ni kaineti ma te ibuobuoki ibukin te onimaki ngke e kangai: “Iai ae e aoraki i buakomi? Ke e weteiia unimwaanen te ekaretia.” (Wareka Iakobo 5:14-16, 19, 20.) E oti ni bwaninin te rongorongo bwa e nanona Iakobo te mamaara n te onimaki. N te katoto, e tuangaki ane e aoraki bwa e na weteiia unimwaane ao tiaki te taokita. Ao e kabwarabwaraa Iakobo bwa e marurung te aomata ae aoraki ngkana a kabwaraaki ana bure. Iai bwaai tabeua aika titeboo iai kamarurungan temanna n ana onimaki ma kamarurungan ane e aoraki ni koaua. Ngkana ti aoraki, ti kawara te taokita ni kabwarabwaraa aorakira ao ni karaoi baike e tuangira. N aron anne, ngkana e mamaara ara onimaki, ti riai ni kawara te unimwaane ni kabwarabwaraa ara kangaanga, ao ni maiuakina te reirei ni kairiri man te Baibara ae ti anganaki.

5. Ti na kangaa n ataia bwa e a ruanikai ara onimaki?

⁵ Ti kaungaaki n te babaire are n Iakobo mwakoro 5 bwa ti na kawariia unimwaane ngkana ti namakinna bwa e a rotakibuaka ara onimaki n itera tabeua. Ai wanawanara ngaira ngkana ti karekea buokara imwain ae e kakaiaki riki rotakin ara iraorao ma te Atua! Ti riai ni bwaina te koaua. Ti kauringaki n te Baibara ae ti kona ni mwamwanaira i bon iroura ni kaineti ma marurungin ara onimaki. (Iak. 1:22) Anne aia kairua tabeman Kristian ake i Tareteiti, ao e angania Iesu te kauring ni kaineti ma aia onimaki. (TeKao. 3:1, 2) Te anga teuana ae ti kona n tuoa iai marurungin ara onimaki, ngkana ti kabotaua ingaingara ngkai ibukin ara taromauri ma are n te moantai. (TeKao. 2:4, 5) Ti kona n titirakinira ni kangai: ‘E a kekerikaaki kimwareireiu ni warekan te Baibara ao ni kananoan au iango iai? Ai tiaki aron au kakatauraoi nakon te taromauri ao rorokou n taromauri? E a kerikaaki ingaingau n te mwakuri ni minita? E a babane riki au tai n iangoa te kakukurei ke te kaubwai?’ Ngkana eng am kaeka nakon teuana mai buakon titiraki aikai, e kaotaki ngkanne bwa iai te mamaara ae e na kakaiaki riki ngkana e aki mwakuriaki. Ngkana ti aki kona ni bwainnaorakia mamaarara anne i bon iroura ke e a tia ni kairira bwa ti na urui ana kaetieti te Atua, ti a riai ngkanne ni butiia unimwaane buokara.

6. Tera ae a riai ni karaoia naake a karaoa te bure ae kakaiaki?

⁶ A bon riai ni kawariia unimwaane naake a karaoa te bure ae kakaiaki, ae te bure ae e kona ni kanakoaki iai temanna man te ekaretia. (1Kor. 5:11-13) E kainnanoa te ibuobuoki ibukini kaokan ana iraorao ma Iehova te aomata ae e a tia ni karaoa te bure ae kakaiaki. Ti riai ni karaoi “mwakuri aika boraoi ma te rairannano” bwa e aonga n reke kabwaraan ara bure iroun Iehova rinanon te kaboomwi. (Mwa. 26:20) Teuana mai buakoni mwakuri akanne boni kawaraia unimwaane ngkana ti a tia ni karaoa te bure ae kakaiaki.

7. Antai riki aika a kainnanoa aia ibuobuoki unimwaane?

⁷ A aki tii buokiia naake a karaoa te bure ae kakaiaki unimwaane, ma a buokiia naba akana mamaara n te onimaki. (Mwa. 20:35) N te katoto, ko bae n tabeaianga ngkai ko a moanna ni konaaki n tangirani baika bure. E kona ni kangaanga riki am kabokorakora, ngkana ko bon tautoronaki ngkoa n tangiran te drug, matakuakinan te bwaitingako, ke te maiu ae kammaira, imwain reken te koaua. Ko aki riai ni kaaitarai kangaanga aikai i bon iroum. Ko kona ni maroro ma te unimwaane temanna ae e na ongora tabeaiangam, e na anga te reirei ni kairiri, ao e na tuangko ae ko boni kona ni kakukureia Iehova ngkana ko rarawa nakoni karaoani baika bure aika e tangiria nanom. (TeMin. 4:12) Ngkana e a bwara nanom ni kabokorakora, a kona ni kauringko unimwaane ae e oti n am namakin anne bwa e kakawaki iroum am iraorao ma Iehova ao ko aki onimakiniko i bon iroum n te aro ae riao.—1Kor. 10:12.

8. Baikara buure tabeua aika ti aki riai ni kawariia iai unimwaane?

⁸ Tiaki nanona bwa ti nang boni kakawariia naba unimwaane ni bwaai ni kabane aika ti tabeaianga iai ibukin ara onimaki. N te katoto, tao ko taekina te bae e maraki iai tarim ke mwaanem bwa tao ko un. N oneani mwin ae ko na kawariia unimwaane, ko kona ni maiuakina ana reirei ni kairiri Iesu ibukin raoiakinam ma tarim ke mwaanem. (Mat. 5:23, 24) Ko kona n ukeuke n reirei i aon te nimamannei, te taotaonakinnano, ao te taubaang, bwa ko aonga n rabakau riki ni kaotiotii aroaro aika raraoi aikai imwina riki. Ma ngkana e teimatoa n aki kona n nakoraoi am kangaanga anne, butiia ngkanne te unimwaane temanna ana ibuobuoki. N ana reta te abotoro Bauro nakoia I-Biribi, ao e butiia iai te tari te mwaane ae e aki kaotaki arana bwa e na buoka Euoria ma Tuntuke ni kanakoraoa itabararaaia, ao e kona naba ni buokiko n te itera anne te unimwaane n am ekaretia.—IBir. 4:2, 3.

BUKIN TERA NGKAI TI RIAI NI WETEIIA UNIMWAANE?

9. E aera ngkai ti aki riai ni kariaia te maamaa bwa e na tukira mani weteaia unimwaane? (Taeka N Rabakau 28:13)

⁹ Ti kainnanoa te onimaki ao te ninikoria ngkana ti na bubutii buokara ngkana ti a tia ni karaoa te bure ae kakaiaki ke ngkana ti namakinna bwa ti nang moanna ni konaaki n ara kabokorakora ma mamaarara. Ti aki riai ni kariaia te maamaa bwa e na tukira mani weteaia unimwaane. Bukin tera? Ngkana ti ira ana babaire Iehova, ti kaotia iai bwa ti onimakinna ma ana kaetieti, bwa ti aonga n teimatoa ni marurung ao ni korakora n te onimaki. Ti kaotia raoi bwa ti kainnanoa ana ibuobuoki ngkana ti nang bwaka. (TaiAre. 94:18) Ao ngkana ti karaoa ae bure e na bon nanoangaira te Atua ngkana ti kaotii ara bure ma ni kitan.—Wareka Taeka N Rabakau 28:13.

10. Tera ae kona n riki ngkana ti kataia ni karabai ara bure?

¹⁰ Ti boni kakabwaiaaki ngkana ti maroro ma unimwaane n te tai are ti kainnanoa iai te ibuobuoki, ma e na kakaiaki riki ara kangaanga ngkana ti kataia ni karabai ara bure. Ngke e kataia te Uea are Tawita ni karabai ana bure, e a rotakibuaka iai ana onimaki, ana namakin, ao rabwatana. (TaiAre. 32:3-5) N aron te aoraki ke te ikoaki, e kona naba ni kakaiaki riki mamaaran ara onimaki ngkana ti aki tabeakinna. E ataa anne Iehova ngaia are e kaoira bwa ti na “kaetii bwaai” ma ngaia, n arora ni maroro ma unimwaane ake e kabonganaia ibukini buokara, bwa e aonga ni manga korakora ara onimaki.—Ita. 1:5, 6, 18.

11. Tera aron rotakia tabemwaang ngkana ti karabai ara bure aika kakaiaki?

¹¹ A kona naba n rotakibuaka tabemwaang ngkana ti karabaa ara bure ae kakaiaki. Ti kona n tutuka mwamwakurin taamnein te Atua i aon te ekaretia ao n uruana te rau irouia taari. (IEbe. 4:30) Ngkana ti ataa naba temanna n te ekaretia ae e a tia ni karaoa te bure ae kakaiaki, ti riai ni kaumakia bwa e na maroroakinna ma unimwaane.a Ti boni bure naba ngkana ti karabaa ana bure ae kakaiaki temanna. (NakIbo. 5:1) E riai ni kairira tangiran Iehova bwa ti na taekina te koaua ngkana iai ae karaoa te bure ae kakaiaki. Ti a buoka iai kateimatoaan itiakin te ekaretia ao ni kaoka aron aia iraorao ae kaan ma Iehova taani bure.

A KANGAA UNIMWAANE NI BUOKIRA?

12. A kangaa unimwaane ni buokiia akana mamaara n te onimaki?

¹² A kairaki unimwaane n te Baibara bwa a na boutokaiia akana mamaara n te onimaki. (1Tet. 5:14) Ngkana ko karaoa te bure, a kona n tabeki titiraki unimwaane ake a na kona iai n “itia” te baere raba n am iango ao i nanom. (TaeRab. 20:5) Ko kona ni buokiia n arom ni kaota raoi te koaua, e ngae naba ngkana e kangaanga iroum ibukin am katei, aroarom, ke ko maamaa n am kangaanga anne. Tai raraomaeakina ae ko na ‘taetae n te aro ae aki riai.’ (Iobi 6:3) A na aki waekoa unimwaane ni kabuakakako ma a na kakorakoraia ni kakauongo raoi ao n ataa moa te kangaanga imwain ae a anganiko te reirei ni kairiri. (TaeRab. 18:13) A ataia ae e kainnanoa te tai ae maan teutana kaungaan te nanai, ngaia are a aki kantaningaia bwa e nang tia naba rinanoakini kangaanga tabeua n tii teuana te maroro.

13. A kangaa ni kona ni buokira unimwaane rinanon aia tataro ao aia kairiri man te Baibara? (Nori naba taamnei.)

¹³ Ngkana ko weteiia unimwaane, a na kakorakoraia n aki karawawatako riki ibukin am bure. Ma a na tataro ibukim. Ko na boni mimi n noran ae “e rangi ni mwaaka” aia tataro. A buokiko naba “ni [kabiriko] n te bwaa n aran Iehova.” (Iak. 5:14-16) E kaineti “te bwaa” ma te koaua ae n Ana Taeka te Atua. A kona ni karaua nanom ao ni kabebeteko unimwaane n aroia ni kamanena te Baibara, ao ni buokiko ni kaoka aron am iraorao ma Iehova. (Ita. 57:18) E kona te kairiri man te Baibara are a anganiko ni kamatoaa nanom bwa ko na kateimatoa karaoan te bae riai. Ko kona n ongo bwanaan Iehova ae kangai, rinanoia unimwaane: “Aio te kawai. Nakonako iai.”—Ita. 30:21.

14. Ni kaineti ma I-Karatia 6:1, a kangaa unimwaane ni buokiia naake a a toua “te mwaneka ae kairua”? (Nori naba taamnei.)

¹⁴ Wareka I-Karatia 6:1. E aki toua mwin ana kaetieti aika raoiroi te Atua te Kristian ae toua “te mwaneka ae kairua.” E kona ni kaineti te mwaneka ae kairua ma te motinnano ae bure ke te bure ae kakaiaki n ana tua te Atua. A kairaki unimwaane aika Kristian n te tangira bwa a na “kaeta te aomata anne n te nano ae nimamannei.” Te taeka ni Kuriiti ae rairaki ikai bwa “kaeta” e kona n nanona naba kaetan te ri ae tibanako bwa e na aki mwauku iai te aomata. N aron te taokita ae mwaatai ae botumwaaka ni kaeta te ri ae mwaoto ao n taraia bwa e na aki rangi ni maraki, a kataia naba unimwaane ni kamarurunga ara onimaki ao n aki kakorakoraa riki marakira. A kairaki naba n te Baibara unimwaane bwa a na ‘tarataraiia n tatabemania nako.’ Ngkai a buokira unimwaane ni kaeta kawaira, a ataia ae a aki naba kororaoi ao a kona n toua te mwaneka ae kairua. Ngaia are a taratara raoi bwa a na aki kan rietata, ni kan raoiroi, ke ni kakabuakaka, ma a kakorakoraia n ota n ana namakin temanna.—1Bet. 3:8.

15. Tera ae ti kona ni karaoia ngkana iai ara kangaanga?

¹⁵ Ti kona n onimakinia unimwaanen ara ekaretia. A a tia ni kataneiaaki aroia ni karabai rongorongora aika aki riai ni kaotaki, ni kabotoi aia reirei ni kairiri man te Baibara ao tiaki n oin aia iango, ao n teimatoa ni buokira n uotii rawawatara. (TaeRab. 11:13; IKar. 6:2) A kakaokoro aroaroia ma mwaataia, ma ti kona ni kawara te unimwaane temanna ni maroroakina ara kangaanga. Ti na bon aki katoaia unimwaane n ukera te taeka n reirei ae ti kan ongoraeakinna. Ngkana ti karaoa anne bon akea okorora ma naake a “ongora ni baike a boni kan ongoraei” ao a aki butimwaea “te reirei ae koaua” man ana Taeka te Atua. (2Tim. 4:3) Ngkana ti kawara te unimwaane temanna ibukin ara kangaanga, e kona n titirakinira bwa iai unimwaane aika ti a tia ni maroro ma ngaiia ibukin ara kangaanga anne, ao tera aia reirei ni kairiri iai. Ao e na kairaki n te nanorinano bwa e na kawara te unimwaane temanna n ongora ana taeka n reirei.​—TaeRab. 13:10.

TABERA N TATABEMANIRA NAKO

16. Tera tabera n tatabemanira nako?

¹⁶ E ngae ngke a teimatoa n tararuaira unimwaane ngkai ana tiibu te Atua ngaira, ma a bon aki tuangira te bae ti riai ni karaoia. Bon tabera n tatabemanira nako maiuakinan nanon te Atua. Ti na bon anga taekara nakon te Atua ni kaineti ma ara taeka ao ara mwakuri. E na buokira ni kaaitarai kangaanga aika a na tukira mani kateimatoaani kakaonimakira n te aro ae eti. (IRom 14:12) Ngaia are a aki tuangira unimwaane te bae ti riai ni karaoia, ma a kairira bwa ti na ataa ana iango te Atua ae n ana Taeka. Ngkana ti toua mwin aia reirei ni kairiri aika man te Baibara, ti a karikirakea iai ara “atatai” ao ni kona ni karaoi motinnano ma te wanawana.—Ebera 5:14.

17. Tera ae ti riai ni motinnanoia?

¹⁷ Ti rangi ni kakabwaiaaki ngkai ti riki bwa ana tiibu Iehova! E kanakoa Iehova “te tia kawakintiibu ae raoiroi” are Iesu bwa e na kabwakaa te kaboomwi ibukira bwa ti aonga ni kona ni karekea te maiu are aki toki. (Ioa. 10:11) Ao e kakororaoa nanon ana berita Iehova rinanoia unimwaane n te ekaretia ni Kristian, are kangai: “N na anganingkami taani kawakintiibu aika boraoi ma nanou, ao ane a na kaamwarakeingkami n te atatai ao n te ataibwai.” (Ier. 3:15) Ngkana ti a mamaara ke n aoraki n ara onimaki, ti riai n aki tabwara ni weteiia unimwaane bwa a na buokira. Ti bia motinnanoia bwa ti na kakabwaiaaki raoi n ana bwaintituaraoi Iehova aika unimwaanen te ekaretia.