Tera ae E Taekinna te Baibara Ibukin te Buaka ni Bwaai ni Buaka Aika Mwaakaroiroi?

Ti kakaaitara naba ngkai ma maakakin rikin te buaka ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi, ibukina bwa a teimatoa taani kairiri aika korakora n te aonnaba, ni kawakin ao ni kamwaiti aia bwai ni buaka aikai. A bon riai n raraoma aomata ibukin rikirakeni mwaitini bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi, ibukina bwa e kona ni kauekea te buaka aei. A tabeaianga naba aomata ni kabonganaakin tii te boom ae uarereke ae mwaakaroiroi iroun te aba teuana, bwa e kona n ueke mai iai taabangakin te buaka ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi ao ni kamauna ara aonnaba. Ti a maeka ngkai n te tai ae e aranna te kaongora ae te Bulletin of the Atomic Scientists bwa “ruanikain rikin te buaka ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi.”

E na bon riki te buaka aei? Ngkana ngaia anne, e na teimatoa n aki mauna ara buraneti aei? Ao ti na kangaa n taobaraa tabeaiangara ngkana tao e na bon riki te buaka anne? Tera ae e taekinna te Baibara?

N te kaongora aei

• E a kaman taekinaki rikin te buaka ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi n te Baibara?

• E na kariaia te Atua rikin te buaka ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi?

• E na teimatoa n aki mauna ara Aonnaba aei?

• Ko na kangaa n taobaraa “te tabeaianga ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi”?

• E taetae ni burabetinaki n te Baibara taekan Aremaketon bwa kabonganaakini bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi?

• Tera ana kaeka te Baibara ibukini katokan te buaka?

• E nanona te buaka ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi te boki ae Te Kaotioti?

E a kaman taekinaki rikin te buaka ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi n te Baibara?

E aki katereaki taekan te buaka ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi n te Baibara. Ma e kona n ueke rikina ibukin anuaia aomata ma baika a riki ake e a kaman taekinna te Baibara.

Kabotaui baika a taekinaki ni kibun te Baibara aikai ma baika a tabe n riki ngkai n te aonnaba:

Kibun te Baibara: A titiraki taan rimwin Iesu ni kangai: “Tera te kanikina ae e na kaotia bwa ko a oki ma n tiku, ao kanikinaean tain tokin te waaki ae ngkai i aon te aba?” E kaeka ni kangai Iesu: “E na teirake te natannaomata teuana ni buakana te natannaomata teuana, ao te tautaeka n uea teuana ni buakana te tautaeka n uea teuana.”​—Mataio 24:​3, 7.

Baika a riki n te aonnaba: E a rikirake kabonganaakini bwaai ni buaka ibukini kaetan te kangaanga teuana, irouia tautaekan aaba ma te koraki ake a kona ni karaoi aia bwai ni buaka aika mwaakaroiroi.

“E a noraki rikiraken iowawaaia aomata n taai aikai: e a ririkirake te itabarara.”​—The Armed Conflict Location & Event Data Project.

Kibun te Baibara: “Ao a na uaia n inotunotu ueani maiaki ma [ueani meang] n tain te toki.”​—Taniera 11:40.

Baika a riki n te aonnaba: A inotunotu natannaomata ma taani boutokaiia ni kaaitaraia aia kairiribai, ke a kaiangatoa ibukini kan tauan te mwaaka ni kairiri, n aron ae e a kaman taekinna te Baibara. E ngae ngke tao a aki buaka i marenaia aaba ake iai irouia bwaai ni buaka aika rangi ni mwaakaroiroi, ma a teimatoa ni kamwaiti aia bwai ni buaka akanne.

“Tebwina te ririki n nako ao e noraki bwa e birirake mwaitin te itabarara i marenaia aaba, ao e noraki naba bwa aaba ake a korakora riki, a a manga boutokaiia aaba ake a kakaaitara.”​—The Uppsala Conflict Data Program.

Kibun te Baibara: “A na roko taai aika okoro aika karuanikai, ni kabaneani boong. Bwa ane a nang riki aomata bwa . . . taani kakanneti, taan uarao, taan aki taubaang, taan iowawa.”​—2 Timoteo 3:​1-3.

Baika a riki n te aonnaba: N angiin te tai ao a aki kona n inanoi n te moti teuana taani kairiri n tautaeka nako, n aron ae riiriki i marenaia aomata aika mwaiti. N oneani mwin are a na kabonganai aanga aika raraoi ibukini karekean te rau, a a kabonganai taeka ni kakamaaku ke ni kairoro. A kona aroaro aikai ni kauekea rikin te buaka ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi.

“A na rikirake itabarara aika tiritiri ngkana a aki kona tautaeka nako ni karekea te anga ae raoiroi ibukini kaetan te kangaanga teuana.”​—S. Saran and J. Harman, World Economic Forum.

E na kariaia te Atua rikin te buaka ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi?

E aki taekina anne te Baibara. E taekinna bwa e na noraki ni boong aikai rikini “baika kakamaaku,” ke baika a maakunrang iai aomata. (Ruka 21:11) Te katoto teuana, boni kabwakaakin boom aika mwaakaroiroi n te Kauoua ni Buaka n te Aonnaba. E kabwarabwaraa te Baibara bukina ngkai e kariaia te Atua waakinakon te buaka. Ngkana ko kani kaotako riki, mataku n te taamnei ae Bukin Tera Bwa E Kariaia te Rawawata te Atua?

E na teimatoa n aki mauna ara Aonnaba aei?

Eng. E ngae ngkana a a manga kabonganai bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi aomata, ma e na aki kariaia te Atua bwa e na rikirake ni buakaka te waaki aei, n te aro are e nangi mauna iai te aonnaba. E taku te Baibara bwa e na aki tii teimatoa n tiku n arona ara aonnaba e ngae ngke a bati baika karuanikai iai, ma e na bon riki bwa mwengaia aomata nako n aki toki.

A iangoia tabeman bwa n taai aika i mwaira, ao e nang karako mwaitiia aomata n tiku ni maeka n te aonnaba, ike a na korakai iai ni karekea maiuia n te aonnaba ae urubekeaki ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi. Ma e katerea te Baibara bwa a na manga bane ni kanakoraoaki mwin nako baike a urubekeaki n te buaka.

E a tia ara tia Karikiriki ni karaoa te aonnaba n te aro are ngkana iai te urubwai ae riki nako iai, ao iai ana konabwai te aonnaba ni manga kanakoraoia. Ma n aron ae ti ataia, e na kabongana mwaakana te Atua ni kaoka aron te aonnaba nakon arona are ngkoa, ao e na teimatoa n riki bwa te mwenga ae tikauarerei nakoia aomata.​—Taian Areru 37:​11, 29; Te Kaotioti 21:5.

Ko na kangaa n taobaraa “te tabeaianga ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi”?

Iai tabeman ake a bae n rotakibuaka n “te tabeaianga ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi,” ae e nanonaki iai “maakakin te buaka ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi ao ana urubwai.” A kona ana berita ma ana taeka n reirei te Baibara ni buokiia ao ni kabebetea maakuia naake a rotakibuaka n te namakin anne. N te aro raa?

E kabwarabwaraa te Baibara taekani kakukurein te kantaninga ae i mwaira ibukin te aonnaba ma aika a maeka iai. E kona reiakinan te kantaninga aei n riki bwa “kaanga ai aron atinroni maiura” are e na kabebetea tabeaiangara. (Ebera 6:19) Ti kona naba n taobaraa te tabeaianga ngkana ti kaatuui ara iango i aoni baika a riki ngkai, ao ti aki biririmoa n iangoia bwa e na buakaka kanoan taai aika i mwaira. N aron are e taku Iesu, “e bon tannako te bong ma kangaangana.”​—Mataio 6:34.

Ni koauana, e kakawaki riki bwa ti na tararuaa marurungin rabwatara ma ara iango. Ti kona ni karaoa anne ngkana ti katinanikui rongorongo aika akea manenaia ake a na kauekea tabeaiangara, ae nanonaki iai rongorongo ake a maroroakinaki, ake a katautauaki rikia, ao iango aika boou ni kaineti ma bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi. Tiaki nanon aei bwa ti na iangoia bwa a na aki riki baikai. Ma ti karaoi mwaneka ake a na kainaomataira man iaiangoani baika ti aki kona n totokoi rikia, ke baika a na bon aki riki.

Kamotirawaa matam man taraakin rongorongo aika karawawata, n arom n iaiangoi baika kakukurei ake a riki ni maium.

E kona reiakinan riki ana berita nako te Atua n anganiko te kantaninga, te kimwareirei, ao te raunnano.

E taetae ni burabetinaki n te Baibara taekan Aremaketon bwa kabonganaakini bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi?

A kairekerekea Aremaketon tabeman ma te buaka ni bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi ae kabutaa te aonnaba. Akea te nanououa bwa anne bukina ngkai a iangoa mwin te buaka anne, bwa te urubwai ae e na taabangaki.

Ma e kabonganaaki n te Baibara te taeka ae “Aremaketon” ni kaineti ma te buaka i marenaia “ueea n te aonnaba ni kabutaa” ke taani kairiri n tautaeka nako, ao te Atua.a (Te Kaotioti 16:​14, 16) E na aki kamaunaaki te aonnaba ma aomata aika aki irekereke ma karaoan te buakaka, n te buaka ae Aremaketon, n aron ae riiriki ni kabonganaani bwaai ni buaka aika mwaakaroiroi. Ma e na tii kamaunaia aika buakaka te Atua n Aremaketon, ao anne are e na karekea te rau ni koaua ao te mweraoi.​—Taian Areru 37:​9, 10; Itaia 32:​17, 18; Mataio 6:10.

Tera ana kaeka te Baibara ibukini katokan te buaka?

E na kaota korakorani mwaakana Iehovab ae te Atua i aoia natannaomata, n arona ni katoka aia itabarara ao ni kamaunai aia bwai ni buaka. E na karaoa aei rinanon ana Tautaeka n Uea, ae e tei i karawa, are e na taua taekan te aonnaba ae bwanin.​—Taniera 2:44.

A na reireinaki aomata n Ana Tautaeka n Uea te Atua aroia ni maeka ma te rau ao n inanoi. E nangi mauna aia ikakaiwi tautaeka aika kakaokoro ibukina bwa ai bon tii teuana te tautaeka ae e na taua taekan te aonnaba. A nang aki manga reireinaki aomata te buaka! (Mika 4:​1-3) Tera mwina? “A na maeka ma te rau aomata nako i aan arokaia ae te kureebe ao te biiku, ao akea temanna ae e na kakamaakuia.”​—Mika 4:​4, Today’s English Version.