Aroni Kabonganaani Bwaai n Reitaki n te Aro ae Riai

E kona kabonganaani bwaai n reitaki ni kanakoraoa ke ni kamamaraa tekatekam n taanga. Tera aron rotakin tekatekam iai?

• Te bwai ae ko riai n ataia

• Te bwai ae ko kona ni karaoia

• Te bwai ae a taekinna taanga

• Kairiran te maroro

Te bwai ae ko riai n ataia

• E kona kabonganaan raoi bwaai n reitaki ni kanakoraoa te tekateka n taanga. N te katoto, a kabongana tabeman taanga ibukin reitakia ni maroro ngkana a maenako i nanon te bong teuana.

  

  “E kona ni kaan riki reitakia taanga rinanoni bwaai n reitaki, ngkana a kanakoi rongorongo aika kimototo n aron ae ‘I tangiriko’ ke ‘I iangoiko n te bong aei.’”—Jonathan.

• E kona ni mamaara tekatekaia taanga ngkana a kabonganai bwaai n reitaki n te aro ae aki riai. N te katoto, a katoatai tabeman aomata ni kabonganai bwaai n reitaki aikai, ao e a karako aia tai ni maroro ma buuia.

  “I kakoauaa bwa iai taai ake e na bae ni kani maroro iai kaainnabau ma ngai, ngke arona bwa I aki tatabetabe ma au tareboon.”—Julissa.

• A taku tabeman aomata bwa a kona ni boni kakaraki raoi ma buuia ao e nako mataia nakon aia tareboon n tarataraia. E taku te tia rabakau i aon aroaroia aomata ae Sherry Turkle, bwa anne “te karioiango are aongkoa a konabwai aomata ni karaoi baika a bati n te tai ae tii teuana.” E teretere bwa e aki raoiroi mwin te konabwai ni karaoi baika a bati n te tai ae tii teuana. E taekinna bwa e na “buakaka riki mwin ara mwakuri ngkana ti kataia ni karaoia ma bwaai aika bati n te tai ae tii teuana.”a

  “E kakukurei te mamaroro ma kaainnabau, ma tiaki anne au namakin ngkana ti maroro ao a bati baika e karaoi n te tai ae tii teuana. Irou e kukurei riki ni kabongana ana tareboon nakoni mwannanoan te bwai are I taekinna.”—Sarah.

E kakawaki ataakina: E kona arom ni kabonganai bwaai n reitaki ni kanakoraoa ke ni kamamaraa tekatekam n taanga.

Te bwai ae ko kona ni karaoia

Katei tiia aika moanibwai. E taku te Baibara: “Koaua raoi bwa baikara bwaai aika kakawaki riki.” (I-Biribi 1:10) Titirakiniko, ‘Te koaua bwa kabonganaan ara tareboon, e kana te tai ae kakawaki are ti riai ni kabanea i marenara ngaira taanga?’

“E kananokawaki noraia taanga ni kabonganai aia tareboon n te tabo n amwarake—uoman aomata aika a bae mataia n aia tareboon. Ti aki tangiria bwa ti na tautoronaki ni bwaai n reitaki aikai, n te aro are ti a mwaninga taekani baika a kakawaki riki—ara itoman i marenara.”—Matthew.

Tiatiana am tai. E taku te Baibara: “Taratarai raoi aromi n nakonako, bwa kam na aki nakonako bwa aomata aika nanobaba ma kam na nakonako bwa aomata aika wanawana.” (I-Ebeto 5:15, 16) Titirakiniko, ‘I kona ni kamwaawa te tai teuana are N na wareki ao ni kaekai iai rongorongo aika roko ake a aki rangi n ienikuriaki kaekaaia, n oneani mwin are I a boni kaekai naba n te tai are a roko iai?’

“I namakina buokau ngkana I kakeaa tangin au tareboon, ao ni kaekai rongorongo ake a roko n te tai are I a mwaawa iai imwina. Kaanga angiin aia tareboon aomata ake a tarebooniai ke rongorongo ake a roko n au tareboon, a aki rangi ni kainnanoia bwa N na kaekai naba ngkekei.”—Jonathan.

Ngkana e riai ao tai karaoi am bwai ni mwakuri i tinanikun te tai ni mwakuri. E taku te Baibara: “Iai te tai ae baireaki ibukini bwaai nako.” (Te Minita 3:1) Titirakiniko: ‘I kariaia au mwakuri bwa e na aki karaua au tai ma au utu, ibukin arou ni kabongana au tareboon ni mwakuri iai? Ngkana ngaia anne, tera aron rotakin tekatekau n taanga iai? E na tera ana kaeka kaainnabau iai?’

“A kona bwaai n reitaki aikai ni kaangaraoa reken ara tai ni mwakuri n taai aika kakaokoro i tinanikun te tai ni mwakuri. I kataia bwa N na aki tataraa au tareboon n tuoi au mwakuri ake a roko, ngkana anne au tai ni maroro ma kaainnabau.”—Matthew.

Maroro ma buum ibukini kabonganaani bwaai n reitaki. E taku te Baibara: “Ke e tai ukera oini kabwaiana temanna ma temanna, ma e na ukera ae e na kabwaia iai raona.” (1 I-Korinto 10:24) Maroro ma buum bwa e na kangaa temanna ma temanna iroumi, ni kabonganai bwaai n reitaki ao baikara bitaki aika a riai ni karaoaki. Ko kona ni kabongana kairiran te maroro ae e oti n te kaongora aei bwa buokam ni moana am maroro.

“Ti taekina te koaua, ngai ma buu, ngkana ti maroro i marenara ao ti kaotiota te koaua ngkana ti namakinna bwa temanna iroura, e a manga rangi n riao kabonganaan te tareboon ke te bwai n reitaki irouna. Ti ataia ae e kona n riki te kangaanga n te aro aei, ai ngaia are ti a kaai ni kakauongo raoi nakon ana iango temanna ma temanna iroura.”—Danielle.

E kakawaki ataakina: Taraia raoi bwa e ngae ngke a kona bwaai n reitaki ni kabebetea te mwakuri, ma a aki riai n taua arom.