Titiraki Mairouia Taani Wareware

E kona ni kabaneaki man te ekaretia ni Kristian te aomata ae karaoa ae kamwara, n aron ae e kona ni kabaneaki te tia wene ni bure ke ane e arona te kammaira?

Eng, a kona ni kabaneaki man te ekaretia aomata aika kaakaraoa te wene ni bure, aeka ni mwakuri aika kamwara tabeua, ke a arona te kammaira, ngkana a aki raraoma iai. E karini buure aika tenua aikai Bauro ibuakon bure ake e kona ni kabaneaki te aomata iai, ngke e korea ae kangai: “A ataki ana makuri te rabata ba: te wenenibure, te kamara, te kaitatan [“te aroaro ae kammaira,” NW], ... ao I a manga tuangngkami riki, ba a na aki ababa n Uean te Atua akana a karaoi baikanne.”​—I-Karatia 5:19-21, BK.

Te wene ni bure (n te taetae n Erene, por·neiʹa), nanona te wene n taanga itinanikun te mare ae katauaki n te Baibara. E nanonaki naba iai te wene ni kimoa, kaakaboaia aine ao mwaane, te wene n taanga itinanikun te mare, ao te oro n te wii, te iein n te kurabe, ao kumekumean ana bwai ni kariki te aomata iroun temanna ae tiaki buuna ni mare. A aki riai taani wewene ni bure aika aki kan raraoma, n tiku n te ekaretia ni Kristian.

Te aroaro ae kammaira (n te taetae n Erene a·selʹgei·a), e irekereke ma “bwaruan te kaibwabwaru; maiuakinan aaro aika kamwara ao te aroaro ae baitingako.” Te rikitinare ae te New Thayer’s Greek-English Lexicon e kabwarabwara te taeka n Erene aei bwa “bwaruan te kaibwabwaru, . . . te aroaro ae riao ma ni kamangai tuua, te aki kani bwerengaki.” E taku te rikitinare are teuana bwa te aroaro ae kammaira bon te aroaro ae “kamangaoi katei ao aroaro ni kabane aika riai iroun te natannaomata.”

N aron ae kaotaki ni kabwarabwara akana i eta, uoua iteran te “aroaro ae kammaira”: (1) E karaoaki iai te bure ae rawawata ae uruana ana tua te Atua, ao (2) e aki karinerine ao e aki kani bwerengaki iai te tia bure.

Mangaia are te “aroaro ae kammaira” e aki nanonaki iai tii te aroaro ke te katei ae aki rauaki te aba iai. Ma e nanoni buure aika rawata aika uruana ana tua te Atua, aika kaotiota te nano n aki kani bwerengaki, te aki kani karinerine, te rarawa ni karineia ake a mwiokoaki n te mwaaka ao te rawa n ongeaba n tuua ao kaetieti ibukin te maiu ae riai. E reita te aroaro ae kammaira Bauro ma te wene ni bure. (I-Rom 13:13, 14, NW) Kioina ngkai e karinaki te kammaira n I-Karatia 5:19-21 ibuakon buure aika kona ni katinanikua te aomata man ana Tautaeka n Uea te Atua, e teretere ngkanne bwa a riai ni boaaki aomata aika arona te kammaira, ao a kona naba ni kabaneaki man te ekaretia ni Kristian.

Mai buakon taeka aika rairaki bwa “te wene ni bure,” “te kamwara,” ao “te aroaro ae kammaira,” e rabaaba riki ae nanonaki n te kamwara (n te taetae n Erene, a·ka·thar·siʹa). E nanonaki iai aeka ni mwakuri nako aika bareka, aika kona ni karaoaki ni kaineti ma te wene n taanga, te taetae ni kawai te aroaro ni maiu, ao n te iraorao naba ma kaain te onimaki. A reke i aan te “kamwara” buure aika rawawata aika kakaokoro nako.

N te 2 I-Korinto 12:21 (BK), Bauro e taekinia “taani bure ... aika a tuai n rairaki man aia makuri aika a bubuaka [“wene ni bure,” NW] ma ni kamara ma ni kamaira.” Kioina ngkai te “kamara” e karinanaki ibuakon “te wene ni bure ma te kammaira,” e teretere bwa aeka ni kamwara tabeua a riai n tabeakinaki iroun te komete ni kaboowi. Ma a bati aeka ni mwakuri aika kamwara, ao iai aekana aika aki kainnanoa katean te komete ni kaboowi. E karinanaki naba tein te kamwaraa n aron te auti ae kona ni karinanaki naba teini barekana.

E taku Bauro n I-Ebeto 4:19 (BK), bwa iai aomata ake “a aki manga namakina te mama, ao a bane nanoia nakoni baika a bubuaka [“aroaro ae kammaira,” NW], a karaoi bai ni kabane aika a kamara n aki karaurau.” E kaotia iai Bauro bwa te “kamara n aki karaurau” e mena n te karinan ni bure are e mena naba iai te aroaro ae kammaira. Ngkana te aomata ae bwabetitoaki e karaoa te “kamara n aki karaurau” n aki kan raraoma, ao e kona ni kabaneaki man te ekaretia kioina ngkai e karaoa te kamwara ae riao.

Iangoa te katoto aei: A karaoi mwakuri aika karekea te kaibwabwaru n taai aika bati aomata ake a kainrouaki, ma a aki wene ni bure. A kona n noria unimwaane bwa e kani bwerengaki iai, are nanona bwa e aki karaoa te aroaro ae kammaira, ma e ngae n anne ma a karaoa ae kamwara n aki karaurau. A kona ngkanne unimwaane ni katea te komete ni kaboowi ibukina bwa e a karaoaki te kamwara ae riao. N aron anne, te aomata ae tarebon nakon temanna ni maroroakina te kaibwabwaru ae rangi n riao ma ni mataata, e kona naba ni bukinaki n te bure ae te kamwara. Ao e a moamoa riki ngkana e a tia n reiakinaki iai mai mwaina.

A riai ni wanawana unimwaane ngkana a karaoi aia moti iai. Ibukin ataakin ae e kainnanoaki te komete ni kaboowi ke e aki, a riai ni mataata moa i aon ae tera ae karaoaki, ao ae korakorara aron karaoana. A na aki waekoa ni bukina te aomata bwa e arona te kammaira, tii ngkana e aki butimwaea kaetana man te Baibara. Ao tiaki naba nanona bwa a na bairea mwaitin te tai are e karaoa iai te bure teuana imwain kateana n te komete ni kaboowi. A na tataro ma ni karaua n tirobaei baika riki unimwaane, ma ni mataata raoi i aon ae tera ae karaoaki, mwaitin karaoana, korakoran karaoana, ao ana kaantaninga ma nanon te tia bure iai.

Tiaki tii te kaibwabwaru ae nanonaki n te kamwara ae riao. N te katoto, tao te ataeinimwaane ae bwabetitoaki e mokoni tikareti tabeua i nanon te tai ae aki maan, ao imwina e tuanga ana karo. E kamatoa nanona te tei bwa e na aki manga moko. E kamwara ana mwakuri aei, ma e tuai n roko n te “kamwara n aki karaurau.” E na tau ngkana e reireinaki man te Baibara mairoun temanna ke uoman unimwaane, ao te ibuobuoki riki mairouia ana karo. Ma ngkana e teimatoa ni kakabongana te baakee te tei, e kabarekaa rabwatana ni bon nanona, ao e riai ni kateaki n te komete ni kaboowi ibukin rinanoakin te kamwara ae riao ae karaoaki. (2 I-Korinto 7:1) E na kabaneaki ngkana e aki raraoma iai.

A a tia Kristian tabeman ni mamataku n taamnei aika baitingako. E matauninga te Atua iai, ao a kona naba ni mimi unimwaane iroun raoia n onimaki ae kaakaraoa te mwaan aei. Ma e aki kainnanoaki te komete ni kaboowi ibukia aomata ni kabane aika a a tia ni mataku n taamnei aika baitingako. N te katoto, iai te tari te mwaane ae mataku tabeua te tai n taamnei aika baitingako aika aki rangi ni buakaka. E maamaa iai, e kaota ana kairua nakon te unimwaane, ao e kamatoa nanona bwa e na aki manga karaoa te bure aei. E kona te unimwaane ni motikia bwa e aki roko teuanne n te karinan ni bure ae te ‘kamwara n aki karaurau.’ E raoiroi nanona bwa e kani bwerengaki iai, are nanona bwa e aki karaoa te aroaro ae kammaira. E ngae ngkai e aki kainnanoaki te komete ni kaboowi, ma teuare karaoa te kamwara aei e kainnanoa te reirei man te Baibara ae korakora, ao tao te ibuobuoki riki mairouia unimwaane.

N te itera teuana, iangoia bwa iai te Kristian ae karabaa ni mamataku n taamnei aika baitingako aika rangi n riao aika kaotii aaro ni wene ni bure aika kamwara, i nanon te tai ae maan. Ao e kakorakoraa ni karabaa ana bure aei. Tao taamnei aika baitingako ake e mataku iai a kaota te tautau iroun te kaeng, te wene ni bure are a kabaeaki aomata iai, kammarakan te aomata n te iowawa, te iowawa ae tiritiri nakoia aine, ke te baitingako nakoia ataei. E maamaa teuarei ngkana e ataaki arona aei irouia tabeman. E raoiroi nanona bwa e kani bwerengaki iai, ma e ngae n anne, a kona unimwaane ni baireia bwa e a ‘bon anga ngaia’ nakon te mwaan ae kamwara aei, ao e kaakaraoa te ‘kamwara n aki karaurau, ae te kamwara ae riao. E na kateaki te komete ni kaboowi ibukina bwa e karaoa te kamwara ae riao. E na kabaneaki ngkana e aki raraoma ni koaua ma ni kamatoa nanona bwa e na aki manga mataku n taamnei aika baitingako. Ngkana e weteia aomata nakon mwengana bwa a na mataku n taamnei aika baitingako, e a riki iai bwa te tia boutokoa te mwaan ae buakaka aei, ao e kaotiota te nano n aki kani bwerengaki ae aana te aroaro ae kammaira.

Te taeka man te Baibara ae rairaki bwa “te aroaro ae kammaira” e irekereke n taai nako ma te bure ae rangi n rawawata, ao e bati n irekereke ma te wene ni bure. Ngkana a tabe ni kakaaea bwa iai te aroaro ae kammaira ae karaoaki ke akea unimwaane, a na taraia bwa iai kanikinaeana n aron te nano n aki kani bwerengaki, ten tarie, te aki karinerine, ke karaoakin te aro ae kakubanakoa te aba. N te itera teuana, e ngae ngke te bure ae rawawata ae urua ana tua Iehova e raonaki n te nano n aki kani bwerengaki, ma e kona n irekereke ma “te aki karaurau.” Ngkana ngaia anne, ao e a reke iai te bure ae te kamwara ae riao.

E rawawata uotaia te koraki aika mwiokoaki ni bairean taekan te aomata bwa e a tia ni karaoa te kamwara ae riao, ke e arona te kammaira. Bwa a rotaki iai maiuia aomata. A riai taani moti n tataro ni bubutiia te Atua bwa e na angania te taamnei ae raoiroi, te wanawana, ao te ataibwai. A riai unimwaane ni kawakina itiakin te ekaretia, ma ni kabotoi aia moti i aon ana Taeka te Atua ao reirei ake mairoun “te toro ae kakaonimaki ae wanawana.” (Mataio 18:18; 24:45) A riai riki unimwaane ni boong aika bubuaka aikai n iaiangoi taeka aikai: “Iangoi aromi: ba kam aki motiki-taeka i bukiia aomata, ma kam motiki-taeka i bukin Iehova.”​—2 Rongorongo 19:6.