E Aki Konaki N Ataaki Raoi Kakannaton Iehova
“E kakanato Iehova, ao e na kabatiaki kamoamoana; ao e aki konaki n ataki raoi kakanatona.”—TAIAN ARERU 145:3.
1, 2. Te aeka n aomata raa Tawita, ao e kanga n iangoa arona ni kaineti ma te Atua?
TE TIA otea Taian Areru 145, boni ngaia temanna mai buakoia mwaane ake a rangi ni kinaaki rimoa. Ngke te ataeinimwaane ngaia, ao e aitara ni boo ma te toa ae taubobonga raoi ma ana bwai ni buaka, ao e tiringnga. Ngke e a manga riki te tia areru aei bwa te uea ae te tia buaka, ao e konaia ana kairiribai aika bati. Arana bon Tawita, ao ngaia te kauoman n uea i Iteraera ngkoa. E tiku aroaron teuae Tawita imwin matena, ai ngaia are a mwaiti kurikuri aomata ni boong aikai, aika a ataa taekana.
2 E ngae ngke a mwaiti bwaai ake e a tia n tokanikai iai Tawita, ma bon te aomata ngaia ae nanorinano. E anenea ae kangai ni kaineti ma Iehova: “Ngkana I taratarai am karawa ake ana makuri tabonibaim, ma namakaina ma itoi, ake Ko motiki aroia; ao tera te aomata, ngkai Ko ururingnga? Ao natin te aomata, ngkai Ko kakawaria?” (Taian Areru 8:3, 4) E aki iangoia i bon irouna Tawita bwa ngaia te aomata ae kakannato, ma e angan Iehova te kamoamoaki bwa e ataia bwa ngaia are e kamaiua mai nanoni baia ana kairiribai. E taekina ae kangai ibukin te Atua: “Ko anganai naba otangau ae te maiu ae mai Roum: ao e anganai te kakanato am nimamanei.” (2 Tamuera 22:1, 2, 36) E kaotiota te nanorinano Iehova rinanon kaotan te nanoanga nakoia taani bure, ao e kakaitau Tawita ibukin ana atataiaomata te Atua.
‘N na Neboa te Atua, ae te Uea’
3. (a) Tera te iango are e bwainna Tawita ni kaineti ma te nakoa n uea i Iteraera? (b) Tera aron korakoran nanon Tawita ni kamoamoaa Iehova?
3 E ngae ngke e rineaki Tawita iroun te Atua bwa te uea, ma e taraa Iehova bwa ngaia Uean Iteraera ni koaua. E taku Tawita: “Iehova, am bwai te uea, ao Ko neboaki ba te mataniwi i aoni bwaai ni kabane.” (1 Rongorongo 29:11) Ao ai batira karinean te Atua iroun Tawita ngkai Ngaia te tia Tautaeka! E anene ni kangai: “N na neboiko, Atuau, ae te Uea, ao N na karaoiroa aram n aki totoki. N na karaoiroiko n te bong ae koraki; ao N na kamoamoa aram n aki totoki.” (Taian Areru 145:1, 2) E kairaki Tawita n ana tangira bwa e na kamoamoaa Iehova ae te Atua n auan te bong ae koraki, ao n aki totoki.
4. Baikara bukibuki ni kewe ake a teretere raoi n Taian Areru 145?
4 Taian Areru 145, boni ngaia raoi kaekaan ana bukibuki Tatan, are e taku iai bwa te Atua bon te tia tautaeka ae bangaaomata, are e taua te inaaomata mairouia ana karikibwai. (Karikani Bwaai 3:1-5) Te areru aei, e kaotaraea naba ana kewe Tatan, are e taku bwa te koraki ake a aantaeka iroun te Atua, a karaoa anne, tii ibukin kani karekean kakabwaiakiia ma tiaki ibukina bwa a tangira te Atua. (Iobi 1:9-11; 2:4, 5) Kristian ni koaua ni boong aikai, a kaekaa ana bukibuki ni kewe te Riaboro, n ai aron naba Tawita. A kateimatoaa aia kaantaninga ibukin te maiu are aki toki i aan ana kairiri te Tautaeka n Uea, ibukina bwa a tangiria ni kamoamoaa Iehova n aki totoki. A a kamani moana karaoan anne aomata aika mirion ma mirion mwaitiia, rinanon onimakinan ana karea ni kaboomwi Iesu ao n aia aantaeka ni beku iroun Iehova ibukin tangirana, ngkai a a riki bwa taan taromauria aika a a tia ni katabui maiuia nakoina ao ni bwabetitoaki.—I-Rom 5:8; 1 Ioane 5:3.
5, 6. Baikara aanga aika angaraoi ibukira, ake ti kona iai ni karaoiroa ao ni kamoamoaa Iehova?
5 Iangoi taai aika angaraoi ibukira bwa ti na karaoiroa ao ni kamoamoaa Iehova, ngkai ana toro ngaira. Ti kona ni karaoa aei n te tataro, ngkana a rangi n rotaki nanora n te bwai teuana ae ti wareka taekana n ana Taeka ae te Baibara. E oti te kamoamoa ni kakaitau ao te karabwarabwa ngkana a rotaki nanora n aron nako te Atua nakoia ana aomata, ke ngkana ti a kakukureiaki n aron teuana kamimin ana karikibwai. Ti karaoiroa naba Iehova ae te Atua, ngkana ti maroroakin ana kaantaninga nako ma raora n onimaki n taian bobotaki ni Kristian ke n ara mamaroro i bon iroura. Ni koauana, “mwakuri aika raraoi” ni kabane, aika karaoaki ibukin ana Tautaeka n Uea te Atua, a karekea te kamoamoaki nakon Iehova.—Mataio 5:16.
6 Katoto aika tibwa riki ibukin mwakuri aika raraoi n aron akanne, e nanonaki naba iai katean taabo n taromauri irouia ana aomata Iehova, n aaba aika a maiu ni kainnano kaaia. A karaoaki angiin mwakuri aikai, n te mwane ni buoka are a bwaintangiraia tarira n te onimaki n aaba tabeua. A a tia n anga aia buoka tabeman Kristian ngke a mwananga nakon aaba aikai, ni buoka kateakin Taabo n Taromauri n aki kabooaki. Ao te mwakuri ae moanibaan te kakawaki riki i buakon mwakuri aika raraoi, boni kamoamoan Iehova rinanon tataekinan te rongorongo ae raoiroi ibukin ana Tautaeka n Uea. (Mataio 24:14) N aron are e kaotaki ni kibun Taian Areru 145 ake imwina riki, ao e kaota ana kakaitau iai Tawita ibukin ana tautaeka te Atua, ao ni kamoamoaa Ueana. (Taian Areru 145:11, 12) Ko kakaitau naba n aron aei ibukin ana tautaeka ae tatangira te Atua? Ao ko katoa tai n taetae ma tabemwaang ibukin ana Tautaeka n Uea?
Katoto Aika Kaineti ma Kakannaton te Atua
7. Kaota raoi oin bukin kamoamoan Iehova.
7 E kaota oin bukin kamoamoan Iehova, Taian Areru 145:3. E anene ni kangai Tawita: “E kakanato Iehova, ao e na kabatiaki kamoamoana; ao e aki konaki n ataki raoi kakanatona.” Bon akea tian kakannaton Iehova. E aki kona n ataaki raoi, n iaiangoaki, ke n tauaki abwakina irouia aomata. Ma ti na boni kakabwaiaki mangkai ngkana ti iaiangoi katoto aika kaineti ma kakannaton Iehova ae aki-konaki n ataaki raoi.
8. Tera ae e kaotia te iuniweeti ni kaineti ma kakannaton Iehova ao mwaakana?
8 Kataia n uringa te tai teuana ae ko mena iai n te tabo ae akea iai tauran te kaawa aika katekemata ao ko tabe n taraa karawa n te tairiki teuana ae akea iai te nang. Tiaki te koaua bwa ko mimi ni korakoran mwaitin ao raneanean taian itoi? Ko aki kairaki iai bwa ko na kamoamoaa Iehova ibukin kakannatona ni kariki bwaai ni kabane aika bwaini karawa? Ma itoi ake ko nori, bon tii te mwaiti ae rangi n uarereke, ake a mena n te nnaa n itoi are mena naba iai ara aonnaba aei. N ikotaki ma anne, e katautauaki bwa e raka riki nakon tebubua te birion mwaitin nnaa n itoi, ao tii tenua mai iai, ae e kona n noraki n te mata, n akea ana ibuobuoki te bwai ni kataratara ae oomwaaka. Ni koauana, itoi aika mwaiti kurikuri ao nnaa n itoi ake a karika ara iuniweeti aei bwa te bwai ae moan te totoa, boni bwaai ni kakoaua ibukin mwaakan Iehova ni karikibwai ao kakannatona ae aki-konaki n ataaki.—Itaia 40:28.
9, 10. (a) Baikara aron kakannaton Iehova aika a a tia ni kaotiotaki ni kaineti ma Iesu Kristo? (b) Tera aron rotakin ara onimaki ni manga-utin Iesu?
9 Iangoi riki tabeua aron kakannaton Iehova, ake e a irekereke iai Iesu Kristo. Kakannaton te Atua, e kaotaki ni karikan Natina ao ni kabonganana bwa ana “tia makuri ae rabakau” n te tai ae e a aki ataaki maanna bwa e a riaon ae kona ni katautauaki. (Taeka N Rabakau 8:22-31) Kakannaton ana tangira Iehova, e kaotaki ngke e anga Natina are ana rikitemanna, bwa te karea ni kaboomwi ibukia aomata. (Mataio 20:28; Ioane 3:16; 1 Ioane 2:1, 2) Ao te bwai ae kangaanga bwa a na ota iai aomata, boni mimitongin ma aki-mamaten rabwatan Iesu n taamnei are e anganaki iroun Iehova ni manga-utina.—1 Betero 3:18.
10 A bati bwaai aika kakawaki aika irekereke ma manga-utin Iesu, aika bwaai aika a kaineti ma kakannaton Iehova ae aki-konaki n ataaki raoi. Akea te nanououa bwa e na manga kaokaki ana ururing Iesu iroun te Atua, ni kaineti ma bwaai ake e kariki, aika kona n noraki ao aika a aki. (I-Korote 1:15, 16) A nanonaki n te karikibwai aei, anera, te iuniweeti, te aba ae kariki uaana aika bati, ao aeka ni maiu riki tabeua n ara aonnaba aei. Iehova e kaoka ana ururing Iesu ni kaineti ma bwaai ake a riki nakoina ni maiuna ae kororaoi i aon te aba, i rarikin kaokan ana atatai Natina n rongorongon maiuna i karawa ao i aon te aba, are e kakoauaki ni menana ngkoa i karawa. Eng, kakannaton Iehova ae aki-konaki n ataaki, e a kaotaki raoi ni manga-utin Iesu. Ao ae moamoa riki, bwa te mwakuri ane kakannato anne, boni kakoauan ae e kona n reke te manga-uti nakoia tabeman. E riai ni kakorakoraki ara onimaki ngkai e kona te Atua ni manga kaoka te maiu nakoia maate aika mirion ma mirion mwaitiia ake a tiku n ana ururing ae kororaoi.—Ioane 5:28, 29; Mwakuri 17:31.
Mwakuri Aika Kamimi ao Aika Korakora
11. Tera te mwakuri ae kakannato are e moana karaoana Iehova ni Bentekota 33 C.E.?
11 Man te tai are e kautaki iai Iesu, ao e a tia Iehova ni manga karaoi mwakuri aika bati aika korakora ao ni kamimi. (Taian Areru 40:5) Ni Bentekota 33 C.E., ao e karekea te natannaomata ae boou Iehova, ae taekan “ana Iteraera te Atua,” ae kaainaki irouia taan rimwin Kristo ake a kabiraki n te taamnei ae raoiroi. (I-Karatia 6:16) Te natannaomata n taamnei ae boou aei, e riirikirake mwaitina ni kabutaa te aonnaba, n te aro ae korakora. N aki ongea kitanan ma kabwaouan te koaua are e a karika tein Aaro aika aongkoa Kristian ngaiia imwin mateia ana abotoro Iesu, ma e teimatoa Iehova ni karaoi mwakuri aika kamimi bwa e aonga ni kakoroaki raoi bukin ana kaantaninga.
12. Tera ae e kaotiotaki, man te koaua are e a kona ni warekaki te Baibara n angiin taetae aika kakabonganaki n te aonnaba aei?
12 N te katoto, e kawakinaki te Baibara ao n tokina e a rairaki nakon angiin taetae aika kakabonganaki n te aonnaba ni boong aikai. E aki toki ni karaoaki te raitaeka n te Baibara, i aan aroaro aika kangaanga ao i aan kakamaakun te tiringaki mairouia ana tabonibai Tatan. Ni kakoauan anne, e na bon aki kona ni kakoroaki bukin te rairai n te Baibara ae raka i aon 2,000 taian taetae, ngke arona bwa tiaki nanon Iehova ae te Atua ae korakora kakannatona!
13. E a kanga n tia ni kaotaki kakannaton Iehova man te ririki 1914, ni kaineti ma ana kaantaninga ibukin te Tautaeka n Uea?
13 E a tia ni kaotaki kakannaton Iehova ni kaineti ma ana kaantaninga ibukin ana Tautaeka n Uea. N aron anne, n te ririki 1914, ao e katea Natina are Iesu Kristo, bwa te Uea i karawa. N te tai ae aki-maan imwina, ao e buaka Iesu ni kaitaraa Tatan ma ana taimonio. E karenakoaki Tatan ma ana anera mai karawa nako aon te aba, ike a tataningaa iai kabwangaakia n te kinono are akea kabina. (Te Kaotioti 12:9-12; 20:1-3) Man te tai anne, ao a a tia n namakina rikiraken matoan te bwainikirinaki taan rimwin Iesu aika kabiraki. Ma e a tia Iehova ni kateimatoaia n te tai aei, ike e a mena iai Kristo i rarikia aomata n arona n aki-noraki.—Mataio 24:3; Te Kaotioti 12:17.
14. Tera te mwakuri ae kamimi are e karaoia Iehova n 1919, ao tera are e a kakoroaki bukina n aei?
14 N 1919, ao e a tia Iehova ni karaoa te mwakuri ae kamimi riki teuana, are e oti iai kakannatona. A a manga kamarurungaki taan rimwin Iesu aika kabiraki ake a a tia ni kerikaki ni mamaara n te aro n taamnei. (Te Kaotioti 11:3-11) N ririki ake imwina, ao a a tia taani kabiraki aikai, n ingainga nanoia n tataekina te rongorongo ae raoiroi ibukin tein te Tautaeka n Uea i karawa. A ikotaki naba taani kabiraki ake tabeman n te tai anne bwa a na kakoroa te ware ae 144,000. (Te Kaotioti 14:1-3) A kabonganaki taan rimwin Kristo aika kabiraki iroun Iehova, ni karikan te “aonaba nabangkai” irouna ae taekan te botannaomata ae raoiroi. (Te Kaotioti 21:1) Ma tera ae e na riki nakon te “aonaba nabangkai” imwin waerakeia ni kabane aomata aika kabiraki aika kakaonimaki nako karawa?
15. Tera te mwakuri are a a tia ni kaira karaoana Kristian aika kabiraki, ao tera mwina?
15 N 1935, ni maekatin aika bwain te ririki anne, aika bwain namwakaina aika Aokati 1 ao Aokati 15, ao iai kaongora aika kakawaki iai, aika kaineti ma “te koraki ae uanao” are e taekinaki n Te Kaotioti mwakorona 7. A ingainga nanoia Kristian aika kabiraki ni moana kakaaeaia ao karekean aia itamwaomwao ma raoia n taromauri aikai, aika roko mai buakoia natannaomata, baronga, botannaomata ao taian taetae. E na reke maiuiia kaain te “koraki ae uanao” aei man “te rawawata ae korakora” ae e a kaan rokona, ao a na karekea te maiu are akea tokina n te Baretaiti, ao n riki bwa kaain te “aonaba nabangkai.” (Te Kaotioti 7:9-14) Ni kaineti ma te mwakuri n uarongorongo ibukin te Tautaeka n Uea ma te mwakuri ni karekeia taan rimwin Kristo are e a kairaki irouia Kristian aika kabiraki, ao e a raka ngkai i aon onoua te mirion mwaitiia aomata aika iai irouia te kaantaninga ibukin te maiu ae akea tokina n te aonnaba ae te baretaiti. Antai ae e na kamoamoaki ibukin te rikirake aei, n aki ongei waaki n totoko mairoun Tatan ao ana aonnaba ae e a korakora iai te babakanikawai? (1 Ioane 5:19) Bon tii Iehova ae e kona ni kakoroi bukin baikai ni kabane, ni kabonganan taamneina are raoiroi.—Itaia 60:22; Tekaria 4:6.
Mimitongin Tamaroan Iehova ao Karineana
16. Bukin tera bwa a aki kona aomata n nora ‘tamaroan mimitongin karinean Iehova’?
16 N aki ongeia bwa baikara mwakuri ake e karaoi Iehova, ma e na bon aki mwanuokaki ana “mwakuri aika kamimi” ao ana “makuri aika korakora.” E korea ae kangai Tawita: “A na kamoamoa am makuri rooro nako, ao a na tataekin am makuri aika korakora. N na iangoa tamaroani mimitongini karineam, ma am makuri aika kamimi. Ao a na tataekina mwakan am makuri aika kakamaku aomata; ao N na kaota kakanatom.” (Taian Areru 145:4-6) Ma e na kanga Tawita n ataa tamaroan mimitongin Iehova, ngkai “bon te Tamnei te Atua” ao e aki kona n noraki n te mata?—Ioane 1:18; 4:24.
17, 18. E a kanga Tawita n rikirake ni kakaitau ibukin ‘tamaroan mimitongin karinean Iehova’?
17 E ngae ngke e aki kona n nora te Atua Tawita ni matana, ma a mwaiti aanga ake e karikirakei iai ana kakaitau ibukin riain karinean Iehova. N aron anne e kona ni wareki rongorongon ana mwakuri te Atua aika korakora ake a koreaki n te Baibara, n aron kamaunakia aomata aika bubuaka n te ieka are e kabutaa te aonnaba. E teretere bwa e a tia Tawita n reiakina taekan kamaamaeakiia anti aika kewe i Aikubita, ngke e kainaaomataia I-Iteraera te Atua, man tautoronakiia i Aikubita. Bwaai aika riki aikai, a kaota koauan riain karinean ao kakannaton Iehova.
18 Akea te nanououa bwa e rikirake ana kakaitau Tawita ibukin riain karinean te Atua, tiaki tii man warekan te Baibara ma bon man iaiangoakiia naba. N te katoto, tao e a tia ni karaua n iangoa te bwai are riki ngke e anga te Tua Iehova nakoia I-Iteraera. A rebwe taiani baa i karawa, e itirua karawa, e matenten te nang, ao e korakora tangin te buu. E mwaeiei naba te Maunga are Tinai ao e bubu. E ngae ngke a kiribobotaki I-Iteraera i raabeen te maunga, ma a ongo “tuua ake tebwina” mai buakon te ai ao te nang, ngke e taetae Iehova nakoia rinanon te anera. (Te Tua-Kaua 4:32-36; 5:22-24; 10:4; Te Otinako 19:16-20; Mwakuri 7:38, 53) Ai boni kamaakura kaotiotan kamimin Iehova! Akea te bwai ae a karaoia taan tangira ana Taeka te Atua ake a kananoi iangoan rongorongo aikai, ma a tii kairaki n ‘tamaroan mimitongin karinean Iehova.’ Ni boong aikai iai te Baibara ae e a tabwanin raoi iroura, ake a kaotaki iai miitara aika kakaokoro aika kamimi, ake a katereterea nakoira aron kakannaton Iehova.—Etekiera 1:26-28; Taniera 7:9, 10; Te Kaotioti, mwakoro 4.
19. Tera ae e na karikirakea ara kakaitau ibukin riain karinean Iehova?
19 Te anga naba teuana are e kairaki iai Tawita bwa e na ataa riain te Atua ni karineaki, boni man neneran ana tua nako te Atua are e angania ngkoa I-Iteraera. (Te Tua-Kaua 17:18-20; Taian Areru 19:7-11) Te aantaeka nakon ana tua nako Iehova, e karaoiroa riki aron te natannaomata ae Iteraera ao e kaokoroia ma natannaomata ake tabeua. (Te Tua-Kaua 4:6-8) N aron are e a tia n riki nakon Tawita, warekan te Baibara ni katoa tai, kananoan te iango i aona, ao nenerakiia ma te botumwaaka, e na karikirakea riki ara kakaitau ibukin riain karinean Iehova.
Ai Bon Tamaroa ra Aroaron te Atua!
20, 21. (a) E katerea kakannaton Iehova Taian Areru 145:7-9, ni kaineti ma aroarona raa? (b) Baikara uaa aika reke man aroaron te Atua aika taekinaki ikai, irouia aomata ni kabane ake a tangiria?
20 N aron ae ti a tia n noria, moan kibun Taian Areru 145 aika onoua, a kaota bukin riain kamoamoan Iehova ni bwaai ake a irekereke ma kakannatona ae aki-konaki n ataaki raoi. Kibuna 7 nakon 9, e katerea raoi kakannaton te Atua, ngke e taekin aroarona aika raraoi. E anene ni kangai Tawita: “A na atoatonga kanuringan rereim ae bati, ao a na anenea am raoiroi ni kimareirei. E akoi Iehova, ao E bati n nanoanga; E iremwe n un, ao E bati n atataiaomata. E raoiroi Iehova nakoia aomata ni kabaneia; ao iai ana nanoanga i aon ana makuri ni kabane.”
21 E katerea moa ikai Tawita taekan raoiroin Iehova ao etina, aika aroaro aika e kananokokorakiia iai aomata Tatan te Riaboro. Baikara uaa aika reke man aroaro aikai, nakoia aomata ni kabane ake a tangira te Atua ao a aantaeka nakon ana kairiri? E koaua bwa e raoiroi Iehova ao raoiroin arona ni kairiri, e karekea te kimwareirei nakoia taan taromauria, n te aro are a aikoa kona ni katoka kamoamoakina. I rarikin naba anne, e kataabangaka raoiroina Iehova nakoia aomata “ni kabane.” Te kaantaninga bwa aei are e na buokiia aomata riki aika bati bwa a na raraoma bwa a aonga n riki bwa taan taromauria te Atua ae koaua, imwain ae a na oimwi.—Mwakuri 14:15-17.
22. Tera aron Iehova nakoia ana toro?
22 A kakawaki naba iroun Tawita aroaro ake e katereterei taekaia te Atua, ngke E rimatan Mote ma n tua ni kangai, “Iehova, Iehova, ae te Atua ae on n te atataiaomata, ae akoi, ae iremwe n un, ae e bati te nanoanga ma te koaua i Rou.” (Te Otinako 34:6) Mangaia are e kona iai ni kangai Tawita: “E akoi Iehova, ao E bati n nanoanga; E iremwe n un, ao E bati n atataiaomata.” E ngae ngke e aki kona n ataaki raoi kakannaton Iehova, ma e karineia ana toro aika aomata, rinanon kaotan te atataiaomata nakoia. E bati ana nanoanga ao e tauraoi ni kabwarai aia bure taani bure aika rairi nanoia i nanon ana karea ni kaboomwi Iesu. E iremwe naba n un Iehova, ao e angania ana toro aia tai n tokanikai i aon mamaaraia ake a kona n tuka rinia n ana aonnaba ae boou ae raoiroi.—2 Betero 3:9, 13, 14.
23. Tera te aroaro ae kakawaki, are ti na maroroakinna n te kaongora are imwina?
23 E kamoamoaa ana akoi te Atua Tawita ae boto i aon te tangira, ke ana tangira ae kona n onimakinaki. Ni koauana, nikiran kibun Taian Areru 145, a kaota aron Iehova ni kaotiota te aroaro aei ao aroia ana toro aika kakaonimaki nakon ana akoi ae boto i aon te tangira. A na maroroakinaki aroaro aikai, n te kaongora are imwin aei.
Ko na Kanga ni Kaeka?
• Baikara taai aika angaraoi, ake ti kona iai ni kamoamoaa Iehova “n te bong ae koraki”?
• Baikara katoto aika a kaota kakannaton Iehova ae aki-konaki n ataaki?
• Ti na kanga ni karikirakea ara kakaitau ibukin mimitongin Iehova ni karineaki?
[Taamnei n iteraniba 4]
Nnaa n itoi n te iuniweeti, a kaotiota kakannaton Iehova
[Te Kabwarabwaraan te Taamnei]
Courtesy of Anglo-Australian Observatory, photograph by David Malin
[Taamnei n iteraniba 6]
E a kanga n tia ni kaotiotaki kakannaton Iehova ni kaineti ma Iesu Kristo?
[Taamnei n iteraniba 7]
Ngke e reke irouia I-Iteraera te Tua i aon te Maunga are Tinai, ao e a reke irouia kakoauan mimitongin Iehova ni karineaki