E a Riki te Beku Ibukin Iehova Bwa Nakoau ae Teimatoa

Ni moan 1942, teutana te tai imwin rokon te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba n te United States ao bon au kanimaua n ririki n te kuura ae rietata, ao ai tii tabeua te namwakaina riki ao N nang karekea au beeba ae te bachelor ibukin te intinia n te kateitei. I maeka n te auti teuana ma uoman raou n reirei. E iangoia temanna bwa I riai n taetae ma te aomata are e “kawariia ataeinimwaane n te ruu mai nano.” Ikanne are I a kaitiboo iai ma John O. (Johnny) Brehmer ae Ana Tia Kakoaua Iehova temanna. I rangi ni mimi ngke e kona n atai kaekaan titiraki nako man te Baibara. Ibukin anaakin nanou iai, I a moana te reirei man te Baibara are e aki bwabwaka taina ma Johnny ao n tokina I a iriria ngkana e reke angau n taai ake e karaoa iai ana mwakuri n uarongorongo.

E riki bwa te tia Kakoaua taman Johnny ae Otto n te tai are e mataniwi iai n te bangke i Walnut i aon Iowa. E kukurei Otto ni kaaki mwiokoana anne ao ni kabwanina ana tai n te mwakuri ni minita. Imwin tabeua te tai, I a kaungaaki bwa N na karaoa au motinnano ae kakawaki man ana katoto ae raoiroi n ikotaki naba ma kaain ana utu.

TE TAI IBUKINI KARAOAN TE MOTINNANO

N te bong teuana, e a tuangai te mataniwi n te kuura ae rietata anne bwa e a moanna n aki raoiroi au bwi ao I aki kona n angabeeba ibukin au bwi aika raraoi ake mwai mwaina. I uringnga ae I kakorakoraai n tataro nakon te Atua ae Iehova ni bubutii ana kairiri. Imwin tabeua te tai, I a weteaki bwa N na maroro ma te tia rabakau n te intinia are au tia reirei. E boni kaongoai bwa e a tia ni karekea te reta ni kaineti ma kainnanoan te intinia temanna ao e kaekaa te reta arei n akea ataakina irou man tuangai bwa N na butimwaea te nakoa arei. I kaitaua au tia reirei ao ni kabwarabwaraa bukini motinnanoan te beku ibukin Iehova bwa nakoau ae teimatoa. N Tun 17, 1942 ao I a bwabetitoaki, tabeua te tai imwina I a mwiokoaki bwa N na beku bwa te bwaiania n aroia naake a kabwanina aia tai ni beku ibukin te Atua aika aranaki bwa Ana Tia Kakoaua Iehova.

Imwina riki n 1942, I a karekea te reta ma te kaetieti iai bwa N na karaoa te mwakuri n tautia, ngaia are I a tei i mataia kaain te komete ibukia tautia ni kabwarabwaraa bukina ngkai I aki kani karaoi mwakuri ake a boutokaa te buaka. I kaotia nakoia aia reta ni kakoaua ibukiu taan reirei man te kuura ae rietata aika taan rabakau ibukin aroarou ae raoiroi ao rabakau ae rianako ibukin te intinia n te kateitei. E ngae ngke iai bwaai ni kakoaua aika raraoi akanne, ma I boni katuuaaeaki naba bwa N na kabwakaa te mwane n Amerika ae $10,000 ao ni kabanea nimaua te ririki n te karabuuti i Leavenworth i Kansas n te United States.

MAIU N TE KARABUUTI

E raka i aon 230 mwaitiia taani Kakoaua aika rooro n rikirake ake a katuuaaeaki bwa a na mwakuri n te tabo n ununiki n te karabuuti i Leavenworth ae mena i aani kautun te auti ni kaikain n te kaawa anne. Ti karekei ara mwakuri aika kakaokoro n te tabo aei mairoun te mataniwi i aoia taan taraa te tabo anne. Iai tabeman i buakoia ake a ataa arora ni Kristian ae ti tei i nuka ao a nanoraoi n ara iango.

A ibuobuoki tabeman taan taraa te tabo ibukira ibukini waakinakon ara bobotaki aika boto man te Baibara. A buokira naba bwa ti na karekei ara boki ake aanaki man te Baibara ni menara n te tabo ni kaikain. E boni karina naba ana booma ni bubutii te tia tararuaia buure ibukin ana maekatin ae te Consolation (ae te Awake! ngkai)!

OTINAKOU AO AU MWAKURI NI MITINARE

Imwini kabanean tenua te ririki man au tai ni kabureaki ae manna nimaua te ririki, I a kaotinakoaki ni Beberuare 16, 1946 tabeua te namwakaina imwin tokin te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba. I a manga kabwanina au tai n te mwakuri ni minita bwa te bwaiania ngkekei naba. I mwiokoaki bwa N na manga okira te kaawa ae Leavenworth, i Kansas. I maaku n iangoan ae e korakora riribaakia Ana Tia Kakoaua Iehova iai. E kangaanga reken te mwakuri are N na boutokaai iai ao e a kangaanga naba riki reken au tabo ni maeka.

I uringa temanna te tia taraa te tabo are I a tia ni kaitiboo ma ngaia ngke e takarua ni kangai: “Kitana au tabo!” Ngke I nora te kai ni korokee i nanoni baina, e a rotai te maaku ao I waekoa ni kitana ana auti. N te auti teuana ao e taku te aine temanna: “Taninga moa teutana” ao e kaina ana mataroa. I tataningaia ao n te tai ae waekoa, e a uki naba te winto mai eta ao e a kabwaroaki ranin te bwain amwarake ae bareka i aou ike I a maratingo iai. Ma e ngae n anne, a bati kakabwaia ake I karekei man au mwakuri ni minita. Imwina, I a kunea bwa iai tabeman ake a butimwaei mairou booki tabeua ake a aanaki man te Baibara ao a a riki bwa taani Kakoaua.

N 1943 ao e a kateaki te kuura n reirei ae boou ibukia mitinare ae raroanako n iteran New York mai meang. I kaoaki bwa N na ira te katebwina ni kuura ao I angabeeba ni Beberuare 8, 1948. E ataaki imwina te reirei anne bwa te Watchtower Bible School of Gilead. Ngke e a bane au tai I a tuangaki bwa N na mwakuri n te Gold Coast ae e ataaki ngkai bwa Ghana.

Ngke I roko i Ghana, I a mwiokoaki bwa N na uarongorongo nakoia mataniwi n te tautaeka ao naake a roko mai Eurobe. I mwakuri n te wikeen ma kaain te ekaretia ikanne ao ni buokiia ni karaoan te mwakuri ni minita man te auti teuana ma teuana. I kawariia naba taani Kakoaua aika tii tabeman n taabo ake e kangaanga te roko iai ao ni kataneiaia n te mwakuri ni minita. Irarikin anne, I beku naba bwa te mataniwi ae mwamwananga n taabo ake a uakaan ma te Ivory Coast ae e ataaki ngkai bwa Côte d’Ivoire.

N au tai ni mwakuri n aono akanne, I a rabakau aroni maiuia kaain Aberika ae te matu n te auti ae kateaki n te aeka ni bokaboka teuana, te amwarake ma tabonibaiu ao ai te toro n nakotinaniku ‘i tinaniku’ n aroia tibun Iteraera n te rereua. (Te Tua-Kaua 23:​12-14 BG) Mani karaoani baikai, I a buokaki iai ngai ma raou ni mitinare ni karikirakea taekara ae raoiroi. A a moana aia reirei n te Baibara ma ngaira tabeman buuia mataniwi n te tautaeka. Ngaia are ngkana a karikii kangaanga nakoira taani kakaaitara ao ni kamatoaa te tua bwa e na totokoaki tikura n te aba, a a kairoroaki mataniwi n te tautaeka irouia buuia bwa a na tei ibukira ao e a bitaki te moti!

N tokina, I bon ituaki naba n te aoraki ae te maraeria n aroia naba mitinare aika bati i aon Aberika. E okioki aorakiu ae te mariri ma te biiua ao e rotaki iai au taetaenikawai ma au iango. N taai tabetai, I a manga taua mwangaiu mai nano bwa e na aki ruru. Ma n aki ongea anne, I bon teimatoa naba ni waakinaanako au beku are I a karekea iai te kimwareirei ao te rau.

Ni moani menau i Aberika n te maan ae aua te ririki, I a rereitaki ma Nei Eva Hallquist are I kaitiboo ngkoa ma ngaia imwaini kitanan te United States. I a ataia ae kaain te ka-21 ni Kuura i Kireata ao e na angabeeba n Turai 19, 1953 n tain te bwabwaro ibukin aaba aika kakaokoro ibukia Ana Tia Kakoaua Iehova n te Yankee Stadium i New York. I karaoa au boraraoi ibukin au mwakuri i aon te kaibuke ma te kaaben ibukini kantokau nakon te United States.

Imwin au borau i nanon 22 te bong ike e a marebu iai taari n taai tabetai, I a roko n te aba ao I kawara Eva n aia aobiti Ana Tia Kakoaua Iehova i Brookyln. Ngke I roko n ruun te aobiti i eta are e kona ni matakuakinaki iai te uaabu ma te oraitan i aon New York, ao I a tuangnga naba bwa N na mare ma ngaia. Imwin anne, e a roko Eva i Ghana ni beku ma ngai ikekei.

KARAOANI MWIOKO IBUKIN TE UTU

Imwin au beku ma Eva i aon Aberika i nanon ririki aika bati, e a roko ana reta tinau are e taekinna iai bwa e a rangi ni kakaiaki aorakin Tamau bwa e kaentia. Ngke e a eti taekara bwa ti nang kitana moa ara mwakuri, I a oki ma Eva nakon te United States. E tabe ni kekerikaaki marurungin tamau ao e aki maan imwina ao e toki maiuna.

Imwin anne, ngke ti a manga okira Ghana ni mwakuri iai n te maan ae kaania aua te ririki, ti a kunea bwa e a manga kekerikaaki marurungin Tinau. A iangoia raoraora tabeman bwa I riai n oki ma Eva n tararuaia. Bon anne te motinnano ae rangi ni kangaanga iangoana iroura. Imwin 15 te ririki ni mitinare, ti a bane ngaira ake 11 mwaitira n okira te United States.

Ti teiakina tararuaan Tinara i nanon ririki aika bati ni buokia bwa e aonga n irii bobotaki ngkana e kona. E mate n Tianuare 17, 1976 ngke ai 86 ana ririki. Ma e a korakora riki nanokawakira n ririki ake imwina aika ruaiwa, bwa e a reke te kaentia iroun Eva. Ti kakorakoraira ni buakana aorakina anne n aanga nako ma e a boni konaaki iai ao e mate n Tun 4, 1985 ngke ai 70 ana ririki ni maiu.

BITAKI RIKI TABEUA N NAKOAU AE TEIMATOA AE KAKUKUREI

N te 1988 ao I a kaoaki nakoni katabuan te aobiti n tararua ae boou are e a manga kabuburaaki i aon Ghana. Bon te bong ni bukamaru te tai aei! Ngke I roko i Ghana imwin banen au tai mai Kireata 40 tabun te ririki n nako ao bon tii tatabebubua mwaitiia taani Kakoaua. Inanon 1988, e a raka i aon 34,000 ao ngkai e a nakon 114,000 mwaitiia!

Uoua te ririki imwini kawaran Ghana, I a manga mare ma raoraon Eva ni kaan ae Nei Betty Miller n Aokati 6, 1990. Ti kaai ni waakinaanako ara beku ibukin Iehova bwa nakoara ae teimatoa. Ti kariariaa te bong are ti na manga noriia iai tibura, ara karo ao ai Eva i aon te aba n te kautiuti n te Bwaretaiti.​—Mwakuri 24:15.

A bon tiinako rannimatau ngke I iangoa te kakabwaia ae kakukurei ngkai E a tia ni kabonganai Iehova, bwa N na beku ibukina n te maan ae raka i aon 70 tabun te ririki. I aki toki ni kaitaua ibukini kairirau irouna ni kaineti ma te beku ibukina bwa nakoau ae teimatoa. E ngae ngke I a bwakara 90 tabun au ririki ngkai, ma e teimatoa Iehova ae te intinia n te kateitei ae te kabanea ni mwaatai n te aonnaba aei n anganai korakorau ao te ninikoria bwa N na kakoroa nanon au beku ae teimatoa ibukina.