RAIBURARI N TE INTANETE ibukin Te Taua-n-Tantani
Taua-n-Tantani
RAIBURARI N TE INTANETE
Kiribati
  • BAIBARA
  • BOOKI
  • MEETINGS
  • g23 Na. 1 i. 12-14
  • Te Ea

No video available for this selection.

Sorry, there was an error loading the video.

  • Te Ea
  • Taratara!—2023
  • Atu n Reirei
  • Bukina Ngkai Ti Riai ni Kamanoa te ea
  • E Karaoaki Ara Buraneti Aei Bwa E na Teimatoa
  • Te Bae A Karaoia Aomata
  • Kakoauaan ae E na Tamaroa Taai Aika Imwaira—Te Bae E Taekinna te Baibara
Taratara!—2023
g23 Na. 1 i. 12-14
Taanga aika nakonako n rabeen te maunga ae rabunaki n te tino ao a tataraa te nei ae otabwaniniaki n taiani maunga i aani karawa ae itiaki.

E KONA N TEIMATOA ARA BURANETI AEI?

TE EA

TI KAINNANOA te ea, tiaki tii ibukin te ikeike. E kamanoa ara buraneti te ea mani korakorani kabuebuen taai ae kamamate. Ngkana akea te ea, e na rangi ni mwaitorotoro te aonnaba.

Bukina Ngkai Ti Riai ni Kamanoa te ea

E kona baarekan te ea ni kamauna te maiu i aon te aonnaba. Tii teuana te katebubua mai buakoni mwaitiia kaain te aonnaba aika a ikeikena te ea ae itiaki, ni kaineti ma ae taekinna te World Health Organization.

E kona te ea ae baareka ni karekea te bono n ike, te kaentia n te maamaa, ao aorakin te buroo. Te ea ae baareka e kamateia aomata aika e raka i aon 7,000,000 ni katoa ririki.

E Karaoaki Ara Buraneti Aei Bwa E na Teimatoa

E karaoaki ara buraneti bwa e na teimatoa ni katauraoa te ea ae itiaki ae tau ibukini baika maiu ni kabane n te aonnaba. Ma e tii kona ni karaoa aei, ngkana a taraia raoi aomata bwa a na aki kakorakoraa kabarekaan te otabwanin. Iangoi katoto tabeua.

  • E rangi n ataaki ae te buakonikai e kona n tooma te kaeti ae te carbon dioxide man te ea. Ma e aki rangi n ataaki ae taabo aika rangi ni mwamwaimwai aika a maiu iai toongo, e kona ni karaoa ae tamaroa riki nakon anne. A kona toongo ni kanakoa te carbon dioxide man te ea, nimaua te tai okiokina nakon are a kona ni karaoi buakonikai.

  • E oti n taiani kakaae aika tibwa karaoaki, bwa tabeua aroka aika bubura aika maiu n te nei n aron te tiuiita a aki tii rawea te carbon dioxide man te ea, ma a boni kamauna raoi. Iai ni baan taian aroka aikai baika ai aroni katibu, ae e kawakinaki iai te ea, are a a kona ni beibeti iai nakon taabo aika raroa. E rebwetaua te bwai aei ngkana e a raroa ma mataniwin te aba, ao n iinako te aroka are e onrake n te carbon dioxide i kabini marawa. E taunaki n te tabo anne i nanon ririki aika bati.

  • E oti raoi bwa e kona te ea ni kaitiakia mani baika kabarekaa te ea ngke e katokaki te ririaki n tain te COVID-19. N 2020, ao e a rangi n raoiroi te ea ngke a a bane n aki buti angiin taabo ni karaobwai n te aonnaba ao bao ni mwamwananga aika kabarekaa te otabwanin. N aron ae taekinna te “World Air Quality Report n 2020,” ao 80 tabun te katebubua mwaitin aaba ake a ribootinna bwa e a itiaki te ea n aia tabo, teutana te tai imwini katokan te ririaki.

    KO ATAIA?

    E Kona ni Manga Itiaki Te ea

    Te taibora ae kaota raoiroin te ea mani mwaitini baika baareka aika bingingi aika buti n te ea (PM2.5) i New Delhi, i Inria. E oti n te taibora anne bwa n Tianuare 2020, ao e kerikaaki man te mwaiti ae 128.1, are te ea ae buakaka ibukia aomata, nakon teutana i aan 35.5, ae e raoiroi tau, n Aokati 2020.

    Ni katokan te ririaki n tain te COVID-19, ao e a uarereke kabarekaan te ea man taabo ni karaobwai ao baao ni mwamwananga i aon New Delhi, i Inria. E waekoa ni kerikaaki baika baarekareka aika bingingi aika buti n te ea (PM2.5). Baika bingingi aikai (.0025mm ke e uarereke riki) a kona ni karika te bono n ike ao aoraki riki tabeua aika kakaiaki. E ngae ngke e aki teimaan raoiroin te ea, ma e kaotaki raoi iai aron te ea ni manga kaitiakia i bon irouna, mani baika kamamate aika kabarekaa.

    New Delhi, i Inria, n raabanen 2019, ae oti iai te maabubu ae matenten ibukini korakorani baarekan te ea.

    © Amit kg/Shutterstock

    Raabanen 2019

    New Delhi, i Inria, imwina riki ni katokan te ririaki n tain te COVID-19, ao e oti iai bwa e a rangi n itiaki taraana, imwini kauarerekeani kabarekaan te ea.

    © Volobotti/Shutterstock

    Ni katokan te ririaki n tain te COVID-19

Te Bae A Karaoia Aomata

Te mwaane ae katea ana bwatika ngke e oki ni mwakuri.

Kabonganaan te bwatika e kona ni kauarerekea baarekan te ea

A teimatoa tautaeka n tuangia taabo ni karaobwai bwa a na kauarerekea kabarekaan te ea. A teimatoa naba taan rabakau ni bwain te aonnaba n ukeri aanga aika boou ake a kona ni kaoka mwin te urubwai ni kabarekaan te ea. N te katoto, te anga teuana boni kamanenaani baika maiu aika bingingi ni bitii baika kabarekaa te ea nakoni baika aki kamamate. Irarikina, a kaungaia aomata taan rabakau bwa a na rianna ke ni bwatika, nakon are a na kabuta aia kaa, ao n aki rangi ni kabatiaa kabonganaan te iti n aia auti.

Te aine ae tekateka i aontano ni kuuka n ana auti ae uarereke. E uarereke ana ai ni kuuka aei ma e boni bubu naba teutana.

A katauraoi titoobu aika boou tautaeka tabeua ibukia aia aomata, ni kauarerekea kabarekaan te ea, ma a bati aika aki kona ni karekei titoobu aikai.

Ma e bati riki ae kainnanoaki, n aron ae oti n te ribooti n 2022 ae reke man taabo aika kakaokoro, n ikotaki ma te World Health Organization ao te World Bank.

E taekinaki n te ribooti n 2020, bwa teuana katenimwakoroia kaain te aonnaba aika a kamanenai baika kabarekaa te ea ngkana a kuuka. N taabo aika bati, ao tii tabeman aomata aika kona ni kabooi titoobu aika boou ke ni karekei bwaan riki titoobu ake tabeua.

Kakoauaan ae E na Tamaroa Taai Aika Imwaira—Te Bae E Taekinna te Baibara

“E kangai ana taeka te Atua ae koaua ae Iehova, ae te tia Karaoa karawa, ao . . . Teuare taakina te aonnaba ma ni karikii bwaai ni kabane ake iai, are Teuare anga te ikeike nakoia aomata ake iai.”—Itaia 42:5.

E karika te ea ae ti ikeikenna te Atua ao bwain te aonnaba aika kaitiaka te ea, ao iai mwaakana ae korakora ao e tangiriia aomata. Ngaia are e bon riai bwa ti na kakoauaa ae e na kanakoi baika kabarekaa te ea. Nora te kaongora ae “E Berita te Atua Bwa E na Teimatoa Ara Buraneti.”

REIAKINNA RIKI

Taraan ara buraneti mai tinanikun te aonnaba.

E kangaa ni moan riki te ea? Mataku n te taamnei ae E Karikaki te Iuniweeti? n jw.org.

    Kiribati Publications (2000-2026)
    Log Out
    Log In
    • Kiribati
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Te Boraraoi
    • Te Boraraoi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share